MONARCHIAM IVA RIC A M - MAG.CAROLO FRED. GEORGIL Histor. PROFESS. Reg. et Ord, SISTENS, QUAM, PRyfSIDE, CAROLUS GOTTMARCK, DA LEKA HL US.

Transkript

1 D. D. DISSERTATIO HISTORICA, MONARCHIAM IVA RIC A M - SISTENS, QUAM, EX SUFFRAG. AMPLISS. ORD. PHIIiÖSOPH. IN ILLUSTRI AD SALAM SVIONUM ATHENAO, PRyfSIDE, MAG.CAROLO FRED. GEORGIL Histor. PROFESS. Reg. et Ord, Facult. Phil. h. t. DECANO. PRO GRADU, PUB uro EXAMI NI MODESTE COMMM TIT CAROLUS GOTTMARCK, DA LEKA HL US. IN AUDIT. CAROL. MAJ. DIE XII, JUNIIj ANNI MDCCLXI. C. H. AM. U P S A L 1 E»

2 Till HERR AUCTORIS!, Lårdom vinner pris Och dygden fritt får blomma, Då gåiler vara vis, Och råknas bland de frommaj Då flipper ingen fram,, Som ej förtjent fin åra> Då fliåfte Laft bli fkam, u Sig fjélf i harm förtåra1. HERR CANDIDAT, Min Vånlj Wi nyttje våra tider. Men tyft, Ho vet hvart hån Sig Verld och Lycka vrider l Lef trygg i hoppets famn, Den pant Er Lager blifver,' Som fåkert gör Ert namn Ä Och ritt tili bittre gifver. IJATH. THENSTEDX

3 yamvis avide fdamus, quid noltram ante setatem in mundo bontigerif, fsepius conqueri habemus necesfum, praeclufam nobis viam^ fal«tem obfitam difficultatibus, inqulrendl in prifca & a nobis remotisfiraa tempora, tum ob ipfammo«numentorum ambiguam fidem,tum etjaw ob eorundem de e&um» Accedit pratterea Hiftötix campus ampliifimus* qui per univerfum, quaqua pa» tet, orbemfefe diffundif, ut perdifcendis.fingulfs, In qualibet terrarum parte memoria dignis, vix fufficiat unius facmfoßiory? & vivacltas nervqfior. Noftro igitur nos metientes pede, ar&ius contrahimus vela, & quidem intra patriae oras, iham tantummodo comffiemorabdiuro pertiuneulam, quae Svecise mutationes enarrat diverfosque flatus, ieonüdaraturl, in quam nec ullus nos injurlos e- nunciet, Ii esndem quoque dixerimus denbs nubibus ac tenebris refertam. Quod tarnen non de tota patriae Hifloria, cum recentior fua radietluce, fed de antiquiifima diäufa volumus, cujus fiiric Inde lacun*s nulla unquam A ex«

4 expleat induftria, Fa&um enlm eft, per eorum temporum Jneuriam, ut pauca admodum in tabulss rélata fuerint, & fi quae, pro Teculorum iftorum ruditate, ISteris cönfignata, eadem nobis Cubcraxit vel cafusa vt! maievo» forum prurltos & iniquitas,- quod quidem fatis nequit deplorare, maxim am hujus& fcientisc jucunditatem & ufum pröprius qui coatuétur & perluftraf. Interea ta men, li cet deperdita hand düble iuerint plurima veruftiorjs sevi Documenta,!«tamur de paucis adhuc refiduis, quse fedu* la virorum magni nominis induftria in lucem protraxlt & ab innümeris, quibus laborarunt, mendis repurgavit; ut fi non exaäam & plenam, aüquam tarnen haheamus ma jorum noftrorum cognitionem. Verum fic fua in ferie intuentes Svediaci faciem Regni, non quidem ad ultima ejus temporai ubi primum excoli ceeperiti devolvi in a- n mum induximus» Ted fubfiftere in eju*dem fatis noftro cevo propioribus > alfquantum contemplaturi Monarchiam Ivaricam, prour eam e latebris canae antiquitatis erutam» pofteris fervandam tradidere Viri de Septeotrionali H-ftorra immortaliter promeriti Tornaus, Vilpius, alii,quo rum inftitifte veftigiisj nee ph#a?ef]fe aufum, c m ml npn dabitur, conßdimus, conatui jihfeniu. Quod fi-.v«ro i[le minus fucceflerit, tfibuas id> quaefurnus., C. L temporis partim, qua circumfcribimur, sriguftise» partim noftrarum vlrium tenultatii quam diffimuiate eo magis duc,itnus nefas,quoeft certius, eam fe, nobis'vel invitis, prodere». II. Stirpes Regfas, Sviomci Regni fceptra quse rexere, varle a variis digeri novjrnus«si vero ut fieri adfolerl& par en, ita difponantur, ut ordlnem ducac Forr/jothe«riana, hxc quae ab IVARO, de quo dicere inftituirous, quive ab aliis Widfarniy a Sturlonide Widfad'tne adpellatur, derivat originem, eas inter tertium fibl utpote Ynglingicam proxinje exclpiens, vindicabifc locuro. Sunt,

5 vt - qul Ivarlcse familj Inkia cum Nob. VIldio, ad medium feculi VII. quo cum INGI ALLDO extin&os ponunt Ynglingos Reges, referant; defiute vero iilam credant vergente infequenti VIII. feculo, cum vivere quoqtie defsnere RAGNARUS vuigo Loäbvok didus, cujus tillus, BJORNO ferrei iaterts, növae parens Lodbrochidarum lirofapite habetur. Allt, GenerofifT. a Dalin fecutl» iianc ipfam famiiiam inregro feculo récentforem rtatuunt} ISIius Uiifta ad oclogefimum fere aonuro feculi VIII. finem vero ad fexageiimum fubfequenris retraheotrs. Qu od IndicafTe tantum hoc loco nobfs fuerlt farts} quibus non licet multé indagine, altius utfque repetenda, In pönendis calculls chronologicis verfärb Id vero ut moneamus, poftulat inftituü ratio, non confundendum effe, quod fecerunt Hiftoricorum nonnulli, IVARÜM noftrum, cum alio IVARO cognomine Benlöf» RAGNAR! filio, utpote qul port illud tempus ducentis circiter armis vixit,, In natales IVARl Widfadmii ut paiicfe kiquiramus, oportet Natus vero ille ert Pafre HALF DA NO Snälle, qui una cum fratre GllDRÖDIO, genero INGIALLDI S. R. focio Imperio Reguius Scanicas ptovincite fuit, Quo autem tempore natu? fit, ut in tanto annaliurn ßlentio, certo defmiref velie, nimis föret temerarium, ita claris ilium örtum patribu? tutius potefl adfeverari. Nanique a- viis iiii erat HARALDUS annofus (hin Gamle). WAL- DARI filios, nepos ROARJ, qui fräter fult HELGII, Danorum Regis. Habuere autem hi patrem Regem HALF- DANÜM ILdum, qui jure marrinionü, fua cum Conjuge, dominium Northumbrise Angiorum obtinuie, quod fequentibus femporibus anfam dedit crebrss ijlis expeditionihus belucis, ab IVARO ejusque poftexis, in Angliam dptrtis. Orlundus fic fuerlt IVARUS, lineam paternam firefpidas, a famiiia Regia Skjoldungica, quac, ge# neris auåorem communem cum Ynglingis Svecise Regt* A z buss

6 ) 4 ( # v V % Bus, AfiaticumOpiNUM agnofcens, in Dania per fecula plujra floruerat. Ä parte maternä, genus quoque duxifle creditura vetuftiffirnis in Septentrione Regiis familüs;fertur etenim avia ejus HILDUR a SIGURLAMO, ODU Ni Afiatici filio & HEIDJ, filia Regis GYLFONiS, fuos derfvatum iviffe natales. De prima St juvenil noftri I VÄR aetatcy deque modo* quo educatus inftkuiusque fherit, nihil quod proferamus certi s hahemus«. Valde fane eft credibile eum> ut tum moris erat, pro tempoirumque ifforuro ratione 9 artibus militaribus ßru&um ac bellicisin- fuifle, adfvetumque expedifionibus iihs fnariti^ mis? qua? claflibus contra quosvds exteros popuios nationesque remotiöres du&is, fufcipiebantur, noftris majbribus Vikitiga färder Sc kärnad <\iélae. Id vero.de IVA- RO eo tutius crediderfni pofie affirmari, quo certföscom ftat, ilfum ex ftujxismodi expeditionibqs. maximam nom ~ nis celebritatem peperifle fibi, tantamque hac ratione esfé coofécuturn potenciam, vires tantas? quantasr fbffice-' sent multo rerrarum traélui in Germania Efthoniaque fi* BiiubjkdenJis, vef antequäm Septentrionalia Regna acftret, At non diu patre gavifus fuit IVARUS. Svecl Rex INGIALLDUS, ut qua? animo volveraf confi!iayde exitirpahdis R gulis (ivique fubjiciendis illorum dltionibus,, Co f3cilluk atque feliciüs exfequi poffet, filhm v fui firnltfimarn- rnaügniffinnamque ASAM, Regulo Scaniae, GUD- RÖDIQ nupuim dedkj eo rnaxime fine,: ut ejus auxi!tor S anico quocfue terrirorjo podretur, quod quidern reli gio Regni corpori adjungere, po'ß ene&os fmgularurn prodnpiarum Dominos, fecum conditueraf. > PatrrobfecundansÄSA, primo fuum maritum alfexit, at fratrem -HäLFDäNUM,. patrem 1VARI mterficerer, folus fi<rä e medlo fubiatö imperii focio* prövincise fuge Dominum ac Gubernator fufnrus* Quo atrocifllmo fratricidioy Il horn fvafu commißo^ non fubilitit i IIa, fed Jpfura quo que

7 & ) 5 f que GTTDRÖDIUM vita privandum coraf T ad; parrem Ifäf* GlALLDUM rnox fe recipiens» Ille lastus de parta fibi, tali quamvis faclnore, nova Regnl acceflione > ad otcupandam illam fe acdngir* Is erat feculi, fi quod aliud, maxirne barbari genius,, es crudelis fiomlnum dementia, ut non lieitum modo» verum etjam faud<*ndum, 8c pronam ad immorcalem gk>riam confequendam, viam flernere pütaretur, quod po~ ftea, cum humanitatis, 8cmaxime religionis fenfu noftrü majores imbuti fuerinf y fcefus turpifiimum & crimen nun* quam fatis abominandum merito fuit judicafum* Hoc, fi (feeffent alia s vef unicum fupra aliasum exemplum fati sr fuperque comprobare exiftimaverim. Non enim vitio vertebatur GCJDRÖDfO» quod, cruenfatis fraterno fangvfne manibus, imperium y quo folus potiretur, rapuerif. Sed nec defimt aiia Innumera, quse parricidia & nefcio quse non facjnora f a quihus humana naturs abhorret, no re folum toferata arque irnpunita fuifle, verum etjam hone-' fia, legibus injunéla» immo neeeftaria quoque habita- Quae omnia ex dodlrina Afisfipi ODIN1 de rivanda fünf,, fuos»d ufus politicos omnia adtemperantis«. & hl Nativitate af que \h9 quat Regiam I\rARF dignitärens piraegreffere, brevirer confidbrads, ur. ipfam occafionecre modumque,, quo Rex Sve eise ele&us ac declaratus fif, attingamus,, or-dinis poftulat ratiov Hane vero ob caufianr an prsec^entte temporär regrediamur pauiiger necefle efty ftatuip Regni ac rr.odum iiri<ftirri mdtcaturl Sei- Reer iub Vnglir--gica peidodo ira bonftifutum novlmus Impermn» Svi o goth cumt ur non uni Imperanti pareret immediate unrverfa Sveda, led utii penes Yhghngos Reges» Upfalienfes ex Regla fede diélos y fummum erat Regnum moderandi arbitrium, ira fmiul fingulis Regnl provfnciis- Cui erant Domini, ex antlquifilmo iilo domeftico Ihtu o- A $ '{ '/ rlui>

8 # ) 6 ( # rfundl Regulique adpellati.- Feudal! HIos nexu jun&os fu- Ifle fupremo Regi Upfalienft adparet, cererum habuifte quemque Worum poteftatem, uti dicltur, territorialem, juraque tam Jegum ferendarum, quam fcederum, pacis bqllique fuis exercuifte in ditionibus. Ad h c Upfalienfe Patrimonium, late per omnes Regn! provjncias diffu- Tum atque in fuftentafionem Fani ae facriftciorum O linianorum conceflum defiinatqmque, arélo Iltos vlnculo fu premo Regi', qui omnem iftum idololatrici cuitus adparatum moderabatur, devinciebatj indeque factum ut Reguioram in fucceffione Upfalienfium conftituenda tant effent partes. Ifta vero focceflio per tot fecu'a continenti ferie ad Yngüngos propagata, pendula erat ab opinionej qua ducebantur omnes, Afarum docftrina imbutf, originis efte divijn Odinianam progeniem. Duplex ftc Upfalienft Regi fuifte videtur imperium, alterum in Uplånrfi provinciatrr, a GYLFONE Aftatico ODINO conceitam, quamque eadem ille ratione gubernabat, ac Reguioruro ceteri fuas quique ditlones; alterum in univqrfum Regnum, cujus fingul provinci, a Regtilis, vei pstribus famillarum Jiberis polteft, tanquam feuda Upfaiienfts fedis confiderabantur. Si iftorurn temporum rationes ad noftri se^i modum exigere liceaf, haud immerito illufi in Upiandiam dominium directum dlxeris, hoc -vero eminens tantummodo, ex poteftate territoriaii Re* guiorurn limitaturn 5 & ftc vero eft fimile obrinuifte formam regiminis Monarcbicam qukferri, fed Ariftocratice téfhperatam: licet hodie in proclivi baud ftr cfeftnire, nec forfanhum fuerit deftnitum, quousque fe extendersnt 'ju- I ra vel ^Hncipis,- vel Opflmatum. Hapc im per i i ratiönein, qu -,Ait videtur, per univerfsrh illam periodum vi. guerat, everteré & in ailam fu ambition! magis qöngruencem commutare fecum conftkuerat INGIALLDÜS, Regum Ynglingicorum ultimusj id maxkne moliens,ut fublata

9 * ) 7 ( # lata Regulorum potefufe 1 fuam clrcumfaribenfehem directum dominium, quod ipfi in Uplandiam erat, In u- niverfum quoque Regnum & Regulorum ditiones obtine«* ret. Et i(ia quidein confilia, ftatim ac Imperii habenas eapefieret, non prodidit tanfum, fed & exfecutus eft, tta tarnen ut fibi fueque ftirpi funeftiflimum fimul exitum ac«celeraret* Quo inltifuto cum fundamenta Ivarice Mo narchie ja&a fint, rem paucis enarrare a noftro propofito non fuerit alienum. Ntmirum moris fuit antiqui in Septentrione, ut in dernortuorum honorem adornarentur ab hetedibus convivia t que Inde Erffi diel folebant: ea forte maxime fini, ut hereditärem adirefe&in defunél! jura quecunque fuccedere publice profkerentur. Tanto vero magis neceffaria erat iftiusrnodi ceremonia, iüopotiilimum tempore, tum feripte nondum haberentur legef * quanto plures hujus negotii fieri deberent partieipes J id«eoque a Rege fupremo hoc minus poterat negligi, quod ililus intererat ab univerfis civibus agnofei, ipfiqueftanqu?m fummo facrorum Antiftiti, ac Judici fimul, Upfalienfe Patrimonium adjudicari. Tum vero (ufeipere vo«ta fvevit iile, ad quem proxime fpeélabat fuccefiio, de e- dendo egregio aliquo fortique facinore, quo fui nominls fijmam pofteris commendaret: quo fa&o, poculum, quod ipfi porrigebatur, Bragefull a STURJLONIDE adpeilatum, in facramenti confirmationem, hauriebat. ING1ALL- DUS, cum poft patrem BRAUT ANUNDUM Regale fo* lium confcenderet, eundem hunc morem in fua inauguratlone imitaturus, folenni promifit voti formula, fe quacunque id fieri poftet ratione, Regni limites propagaturum. Advocatis ad ifta fofennia Regulis & quotquot e«rant prefentes id propofitum non potuit non probari. Aft ambigui erant fenfus verba: nec angvem In herba la tentem fufpicati funt. Quocf enim illi de fubiugandis exteril gentibus & hoc modo prolaundis imperii tereninis inter-

10 ^ ) t ( ^ inferprefabaiitur, id de proferenda fua territorial! pote- Rate ac fubjecäionstfegionutii, quibos praserant, inteliexlt INGIÅLLDUS* Necmora; mox namque quae anlmo vol verit confiiia, spparuir, Concubia no h cqnåisque alto fopore immerfis^ ignem novae domui^ in qua cubabant Reguli, plurirnique alii viri illußres, fubjici curaivif, qua ineenfa, finguli, fomno obrutl pptuque grayes, vivi combufh funt, Qui vero ad hsec inaugurationis St cnnviviorum folennia non conveneranr, Reguli, alia poft> oiodum occafione, baud dlffimili fere rationeemtfdio fiint fübiati 5 quemadrnoduiii etjaro patrem 1VÅRI patruumque JNGIALLDXarubus, intereiptos fupra innuimus. Ex hac tot Iliuftrium virgrum eaede cognomen mali ominis, I/jrada traxit, quod etjam non meiioris utique frugis, fiiiie ASM eft impofitum». IV. Hacqutdem via ad furnmum abfolutumque imperium graffatus ett INGIÅLLDUS, eseforurn regiones fuae adjidendo didoni, Sc divifas fparfasque haéterius Regni portiunculas in unum regiminis corpus cogendo, Quod ut eo felidus ipfi fuccederet, uni eidemque legi, quemadmodum Regi uni, lubeffe voluit totam Sviogothiam. Etenim fub Regulis, fingulis proyinciis fuae fuerant ieges, maxime ex tnajomm Sc confvetudinibus Sc iis, qua: femel i- terumque erant praejudicati, conflatae, atque in regionibus diverfis difcrepantes. Bis difpenlandis praeerant Legiierl, fuis quique Dominls terrkorii fubje&i, Sc fl qui gravior obveniret cafus, vetuftiori aliquo exemplo nondum definhus, queeftio ad Uplandke Legiferum decidenda deferebatut>v quod forte fupremo tribunali Upfalienfi érit adlcrlbendum» Ne vero hses maxima nonnunquam, quae inter pcovinciales leges intercedebat, diverfitas provinciarum unioni» quam fibi propofuerat INGIÅLLDUS effielendam, diet impediraento, per Uplandi«Legiferum vigev

11 & ) 9 ( VIGERUM Spa ut colleda legum capita unum in codfcem, redfgetentur juflit. Forte etjarn VIGERI maxime opera uti hac in re voluic, ut illius fvafu atque audoritate a Lcgiferis reiiquarum provinciarum, populi nomi ne, pro vero Domino atque Imperante agnofeeretur. Quicqukl til, quamvis nihil Intermitteret, quod ad firmandum novum regimen pertineref, & quamvis votum, quod in folennibus inauguratiorils fecerat, fe perfolvifte exifiimaret, non potuit non in odiurn univerforum elvium venire ipfisque eße defpicatuq nec diutinum fuit Im perium tanto fcelere acquifitum & cot hominurti] cruentatum iangvine, Lstus liac virium aceeffione INGIALL- DUS, cum fe omni a pericuio fecurum effe putaret, nfhilque metueret mali, praeter om ne m opinionem, id accidit repente, quod eum non folum Regraum, verum i- pfam quoque vitam reüoquere cogebat. Alias inter ab OOINQ Abatico latas feges, illa quo que fuit, per multa dein fecula fände fervata, ut inter- edis a quopiam patre vel cognatis, filii & propinqui Id fibi incumbere offieii fcirent religlofe obfervandum, ne mors eorum, vel aliaipfis illata injuria, inulea relinqueretur. Qui fic vindidam, cum rejiquis defundorum bo ms hsreditate velut confequebantur, Vigarfi dici folebanf. Ex prsfqripto Odin lans legis ad IVA RUM pertinebat paterns csdis ultio ab INGIALLDO commifts, & ille quidem ab hac officli religione dedinare non volult. Contrado itaque exercitu, fe operi accingens, ia Scaniarn regionem hsrediratis jure ad fe devolutam, invadlt primum» mox copias adverlus IKGIALLDUM ducit, qul turn una cum fiiia, in loco quodam in infula Måleri SacuVfito, Råninge dido, convivium celebrabat. IVARO cum putarelur, de more illius aevi, juftilhrna armorum cfie cauffa, populus univerfus ftudio in eum ferebatur eo faventiore, quo infeliiorem fibi illum reddiderat IN- B GIALL-

12 # ) IO ( GFäLLDUS : fiquldem vlclaverat publlcam'fidem, Regulos opprlmendo, qui illa freti omntgue a rnecu fecuri, iilius inaugurationi interfuerant. Hinc fa&um, ut I VA RI exercitus ingentlbus idenridem fub via audtibus crefceret; INGIALLDO, in tanto civium odio, non ad^tef, qui opem veliet ierre, Prseterea tam celeri itinere iniiabatlvarus, ut nec fugae eilet, nec arma capiehdi lo cus. Re ifaque f>!eliberata, ftetit fententia, impetum ingruentis hoitis volunraria morte praevertendum, & IN- GIALLDUS inftrudbs ante opipare epulis, fe, una cur» filia fuaque tota domo ftarmnis devorandum obtulit, ut vindidse S^fupplicia abhoite & provocato & infenfiflimo imminenti furriperetur. Et fic cum hoc INGIALLDO defiit fceptra Sviogotbica regere Ynglingiea ftirps, quae per plurium feculorum decurfum fummo potita fuerat fels in oris tmperio. ING1ALLD1 namque filius OLA VUS, etft faclnorum a patre perpetratorum partlceps non fueritnihilo tamen minus ob acerbiffimum, in quod venerat ille civium odium, paterna fucoeffione privatus, S^non ab IVARO, fed a populo, in Nericiam prlmum, deinde in Werrnelandiam pulfu$eft ubtbb exeifas denfiffimas. filvas, & fertllitatem incuitce antea regioni redditam, nom en Tratelia invenit, Ynglingorum profapia per eum ad Norrvagos transeunte ibique propagata. I- VARUS vero, quem ut tyranni expulforem libertatisque vindicem, gementes Sviones profequebantur, unanimi populi confenfu Rex Svecise eledus & declaratus eft. X. S* v. Eum quidem in Svecise Regum numero non fomnes referunt Hillorici.. Sunt enim, qui iüum Danis folum imperitaite, & crudeliflimum fimul fuiile tyrannurn contendant. Hos vero exteris medii gevi fcriptoribus plus, quam par eft,. tribuere, SAxoNisque & iilius lérhuli Jo hannis, Magni comrnenta verioribus isfanxlorum n.o- numen-

13 ) $. II ( $ numenfls immento anteferre, quos fequlmur, Virl de pa triae Hiftorla benemerentiflimi' iverunt demonfiratum. Id quidem onmino non efi negandum, JVARUM infer Darüae Reges locum haud infimum tenuifte, ecnftat enim, illum, pofiquam Svsomcum imperium eapeiterat, Daniam quoque fibi luhjeciite, & fic bina hsec finitima Regna non. folum conjunxifte. verum etjam alias regiones exteras. Quam late patuerit iiiius dominatio, omniurn opti«me ex Sturlonidg d i fei mus, qus illam ita dedribit: Ivar Widjatbmi lagthi under fig allt Svia valldi: Hann eigno* diz ec allt Dana väldi i oc miklnn lut Saxlands, oc allt Airztur riki, oc bin fimmta lut Einylunds. Fatemur ex ade defmire nobis, -Geographige iiiius temporis ig na ris, fieniicere, quoenam regiones per Säxland & Auztur riki intelligantur» Credkur a plurimis quandam inferiori«germanise p3rfem, omnemque Baltici nwis orientalem oram., hoe eil, "Livoniam, Curiandiam forte & Borufliam denotari, & fic ampliflimum certe dl cen dum erit Ivaricum Regnum«Sed merito quaeritur, quo jure quove titu!o ad Imperium Svecfae pervenerit tvarus, cum IN- GlALLDUS, cui fucceflit, filiura habuerit OLAVUM, ad quem, ex yeteri lege, multorum feculornm ufu'fir- (nata, proxime videbatur fpe&are fuccefiio. Viarmisque Regna occupare ifiis quidem temporibus mos fuit perfa* miliaris, fed ideo non proprius ac genu'nus Imperium obtinendi modus. Neque IVARUS ea ration», in fummum hoc eve&us fuit faftigium. Nam licet 1NGIALLDUM hoftüiter adgreffus fit, fil i um tarnen iiiius non perfecutus ipfe fuit, neque expulit. Irnperantibys Yngiingis, Sveci«Regnum fuifte hsereditarium, ex continenti & non interrupta Regum ferie collegerit forfan quisp&m. Sed fvadent, continuunri ifiuin fuceedendi ordinem» quo in regimine patrem femper filius exceperit, perfva- Cioni potius communi de divina iiiius habliae origine, B 2 quam

14 # ) ( quam ulll vel fancicse fucceffiomslegi, vel ps&o aufeon~ ventioni eße adferibendum. Poßmodum cum tra&u temporis negligentiores eflent Reges in ordinario facrificlorum cultu, cujus curam aiiis committebant, fi non evanefeere, minui faltern eeepit fenßm, qu religionis fenfu nitébatur, maxima erga Upfalienfes Reges veneratio* Et inde fieri faeiie potuit, ut populüs, qui unannniconfenfu {med eino famtycki, dicit Sturlonides) de Regna deturbaverat OLAVUM, concordibus quoque fuffragiis IVARUM probaret, legitimae adeo, ut tum credebatur* vindi&se tituium prse fe ferentem. Nullo itaque hseredi» tatis jure, cum Ynglingicam dom um cognatione non ad» tingeret, fed ex iibera popuh voluntate atque ele&ione, Svecica feeptra adeptum fnifle IVARUM tuto ftatui pofle videfur. Deinde &ut adparef, conftifufa dem um vehub IVARO, vel proximis fuccefforibus Reipublica? forma, Re«gum ele&io yr publicis decreta legibus, rnethodo in Ulis praefinita ordinale procefiit«fta iffe vero tum eleddvum fu» Regnum merito (htueris, ut ex hseredlfario nonnihi! eleélioni admifeeretur, & filiorum detnorcui Regis, in}- pfo eligendi arbitrio, preeeipua haberetur ratio. Piceterea quoque hac (ob foeium Ivarica perlodo folenne Regibus fuic Imperium, noftratlbus Brbdrafkipt diélurn, quod etjam fub Ynglingis obfinuifie novimus, oppofkumque voo Envaldy quo vocabulo; non qutdem abfolutum nullisque circumfcriptum legibus monarchicum regimen antk quitus denotabatur^ fed Indieabatur tantum, unum Re» gem, non admißo Imperii focio > Regno prseeffe. $ vt. Cum vfero circa hasc tempora magnr utique momeriti contigerit flatus converfio* ad i Harn ut & modum, quo Imperium fuerit ordinaturn, pauets fas eß adtendsmös a» ffiimum. Diximus fupra Sveclam, ot* lnjgi A.LLPUM r fcoa Ulli fubjedam fuifle capitl, fed toter muitosjdivd:» n R;gu«

15 )»3 ( # Regulos, qui fua quamvis gaudentes territoriall pocefl;ateä- Rege Upfaiimti inferiores eranf, utpote penes quem -eminens poteftas, niajeftas furorna refidebar. Nocafellem hoc fccuiö iftius Regni fiatus faåarn fuifie mutationem ex rationibus haud dubiis colligere pofiumusj licet annum, quo acciderit, definire haud fit in prorntu. Probabile vi detur maxftne, eam non uno velut impetu, fed pedetentini lentlsque gradibus procefiiffe, atque ab INGIaLLDÖ coeptam, fub ivaro continuatarn vel ab eo, vei fuccesforum allquo abfolutam efle confummataroque, Regulis excifis, utaudivimus, in libertatem reftituebatur finguia» rum provinciarum populus, Dominis fuis territoriaiibus antea fubjeétus, penes quem tum fuit, ana cum Regu* Iis, decernendi arbitrium, qua ratione provtöci flaturo vellet ordinatum» A prifcis inde temporibus legiferos in ptovinciis fuifie conftitutos ante innuimus, quorum erat, curam agere legum, atque ex iilarum pr«fcripto non tantum jus dieere populo, verum etjam iilius titilitari ac faluti omnibus, quibus poflent, modis profpicere, Apud populum ipfum magna eosfuiffe audloritate fic fatis adpa» ret$ at refpe&u Regulorum, qui fummam jurisdidtionero territorialem fuis in provrncils exercebanty quam arélis cancellis cireumfcripta fuerit eorum poteftas, inde confi ckur, quod null iljqrum efient partes circa negotia ad univerfi ftatum Regni fpeélantia, atque in Optimatum pubhcis forte conventibus ^gitata, fed foli fu quisque in» fervirent provinctee; una iih^ relidla obfequii gloria, in Iis quee Regulis placita & ab Bis fuerant decreta» Ex hac vero reglniinis mutatione, Caput extollere coeperunt, ma~ jorem nafti au oritatenv Namque populi nomine, in comitiis, non jam de fu unius provinci y fed de publi ca totius Regni falute confilia conferre eum Regibus, & ut populi tueremur jura, ipfam fiepius Imperantis au&o» sixaiem juftis iibrare ponderibus illis iicuitj adeo ut, fi a B % liti>

16 ) 14 ( # titulö dlscefferis, honore ac dfgnitate vlxj Regulis infe riores fuerint. Inter hos vero Uplandi Legifcr eminuif, ceteris, ut videfur, paulo fuperior. Ejus ceite iavorem# quod (upra indicavimusr 4ibi primum conciliare conatus eft IXGIALLDUS, iiiius opera ufus in legibus confcribendis, quas cx omnium Regoi provinciarum legibus fpecialibus contraébe, univerfales forent, Eve omnesregni cives obligarent, & ad omnes ejus provlncias fe exten«derenf. Cum enlna ante iilud tempus ejusmodi feges u- niverfales non fuerint, (ed quaelibet provincia proprium habuerit legem, qoousque fuis fub Regulls lingul effent disjunélse, res reite fatis fefe habebat; fi vero unuin in regiminis corpus, capite fub uno, unitas fupponas, ex ifta legum difparitate confufio communi civitatis corpori & fingulis iiiius membrls nocicura, non potuit non oriri. Ceterum ex his INGIALLDl aufis & tentafa legum convenientia, multum quoque Legiferis accefiifie audtorlratis, non elt quod dubitemus; & jfta quidemaudtoritas ab ifiitio minor exillorque, audta tarnen fenfim donec tan dem, /ub Lodbrochijis & fubfequentibus Regibus, ad furn< mum», quod confequi fere poftet, proveda fit faltigtum. Utcunque eft, optime coiligi pofiunt hcec ex ipfis legum codicibus antiquis, in quibus de Legtferorum munere hcec inferra reperiuntur verba; Döma til Kunungr; döma til IJpfala odhå ; quas certe verba baud obfcure indicare vi demur, eos, inde ab hoc tempore, adhfbito ad deliberationem popuio, Regibus futuris Regni imperium ad judieaee^fententia legitime & velut pro tribunali lata. Hoc etjam ä YIGERO Spa Uplandiae Legifero, ut monuimus, factum ene> valde eft probabile, cum 3VARUS Rex declararetur; qubd quidem con firman dae eorum dignitati auftoritatique haud paruro ioferviu. Illam autem per plura dein fecuia retinuerunt., eodemque fere in Svecia munere fungcbaittur ac Tribuni plebis in gente Romana, Le gte-

17 # ) '5 C # giferorum qulsque in (uo territorio res fitesq.ué* omnes Jégi convenieiuer diju-ficabat: Iegirm namque cuftöäia atque exfecutio iis pr&cipue commifta ac concredita erat, Si vero exifterenc cafus, ad quqs lex data adpücart non poterat, penes illos poteftas erat novas ferendi ieges, & fuum ad arbitrtum preefentem controverfiam dirfmehdl, ita tarnen ut In quibusvis cafibus dubbs» Upiandiae Legi» ferum prius confulerent ceteri, cui, ut firpra monitum, qusedam pr illis data fuit prajrogativa. Hinc etjara In Regia eiedtione, etfi aiiis Legiferis non denegätum fuerit jus fua ferendi fuffragia, ex ejus arbitrio tamert & decreto oinnia fere pendebant. Namque Patrimonium Upfalfenfe, per totum licet fere Regnum efiet difperfum, ad Upiandise tarnen proidnciam* cujus Dominus rmmediatus erat Upfal. Rex, proxime pertinere putabatur, 8c inde forte derivandum, quod ab illius Legifero, Regi commltti ac dicari debuerit hocce Patrimonium, cum quo» totius Regni Imperium erat conjundtum. Hane illi, Uplandisque, in hac maximi momenti re, fuifle potéftatem,. teftantur antiquae feges, praefertim Wefko-Gothica, quae ita habét: Swear h. e. Uplandi, egho Konong at toka oc fva vraka. Quod fie priores Svionibus partes prae Gotbis: déferrentur», id guide fn multis contentionibus & far gra vi hus, inter utrosque eorurn Legiferor anfam prsebuifle cornmemorant fequentiurn temporum annales, fed qvum ad meum i (ta res non pertineat propofitum, brevitatis ftudiofus, eam feiens praetereo«de cetero a popufo, cu*- jus erant procuratores, eledtos queque fuiffe Legiferosr inaxime vero eft fimile. Sofenni illi jurisjurandi formuloe in Regum inauguratione ufiratae, de extendendis Regni Ifmitibus,, iam fueceflit alia, de publica pace fervanda, cujus exfecutio cuftodiaque etjam inter ea erat:, quae tribunorum bdei concredita y ab iis obfervarü procurarique debebani.,. VfL

18 # ) «6 C # / " $. VII. Sic fatis populo ejusque libert-atl per' LegiFeros cau«tum videbatur 5 ut vero fimul eftent, qui Regis jura, in Regulorum fuccedentis locum, per fingulas Regni provlncias tutarentur, erat neceffum. Qui itsque Regis no mine illis praseffent, conftituit IVARUS 3-arlos Herjeros- *que, hos minoribus, amplioribus iilos territorlis proeponens. Nomina quidem ifta fuperioribus temporibus non fuiftej ignota, ex certis fat iudictis poteriddemonftrari : cum Ulis uterentur partim Regulorum miniftri, partim etjam alii Uber! Regulisqu'e non fubje&i familiarum patres, vei quod anguftiores efient ditionum termini, vel quod Regios titulos faftidirent. Sed vero fub ivaro non fuere nifi Regii praefe&i, qui itliüs vice provinciasü gubernarent, quamvis non ideo abolitum penitus Regiurn nomen ftatuamus, utpote quod nonnullis gerere fuic coricesfum, modo ne Regia fibi arrogarent jura, nee antiquatam Regulorum territorialem poteftatem affe&arent. Hoc fere sevo, cum in Germania fub Francis Imperaforibus contingeref, non diffimilis noftrse> flatus & regiminis invitatio, exflltere eodem modo Mark-ve! LandGravii, nec non CentGravii, fk cum illis Jarlies, Herferos cum faisjquodam modo pofte comparari, funt qui exiftimenc. Tentatam quoque nonnunquam a noftratibus, quemadmodum ab exteris illis, priftinse independentis au&oritatis poteltatisque recuperationem, etfi difparl cum fuccesfu, ex annalibus edocemur. Quamvis vero efient Jarfii Herferique# a LegifeFis foliieite didingvendi, in arnplisfimontignitatis gradu conflitutij proximique fecunduin Re ges habjh, quamvis quoque lauta ipfisftipendia feudaque concederentur, non ideo tarnen illis, utpote Regii muneris ac beneiielis erat integrum, comitiis intereße univerfalibus > in quibus publica Regni negotia pertraftabantur* quod quidero jus ad foium populum pertinebst» Quod forfan

19 > *7 ( & forfsn ante oportuif' monulfle, hic verbo dicendum, per. populum non figniücari quöscunque vel infimoe fortis & de plebe hoztiines, led ejusmodi omnino, qul fui eftent arbitrii, ideoque mån for fiq adpellati ^ quive fuse patres iarnilisejbona pöflidererttf fiindosque proprios, in quibus quod domlcilia fedesque fixsraot, Odalmän, Bänder vocitabantur: &5 his quidein origlnem debet nobiliurn in patria ordo. Ad hsect^mpora referri fölet didinélio illa3 quse inter nobiles reales, ut dicuntur, & perfonales obfervari fölet. Hls quorurn perfonis adhserefcebat nobilitas, nec ad'jpofteros transmittebatur, adnumerandi fuerint tam Jarlii, Herferique, quam auitci Regii, Hirdmen, quos lon go ordine recenfet jus vet. aulicum, ut Stollare, HirdHior i, Steikare, Merkisman, Drotzet, & ipfi quoque Spe* hingt, feu Regis confi liarii, quibus ßngulis, quod modo de Jarlils innuimus, nulla cafenus permitfebantur in popult conventibus fuffragia; nid quatenus & ipfi proprios fundos ailodiaque tenereat. Ad nobiliurn vero reaiium ordinem tili proecipue pertioebant, quos fub populij adpellatione generalitfri defignavimus. Explicatis hifce ftriftim, in quo maxime conftiterit Ivarica ftatus' ac regiminis converfio, haud difficile erit judieafu. Nimirum cum praecedente fub periodo, populo non eflet integrum nifi de rebus ad fuam fpeélantibus provinciam cum Regulis agere, his jatn interemtis, iile naturalifu& libertati eft redditus, fublatoque, quod obtinuerat ante, inter cives medlatos atque imrnediatos difcrlmine, folum Upfalienfem Regem agnofcens, cum illo publicos celebrare eonvenfus de negotiis, quse tofciosf Re gn! ftatum ac falutem tangebant, & captare confilia & decernere potult. Cujus quidem rei non illuftrius aliud noverlrhus exemplum ^ quam quod i;exhibet SturlonIees, a.<åa percenfendo comitiorum fub OLAVO Skaut Konung habitorurol, quac licet ad fequentem Lodbrochida- C tum

20 & ) i8 C # rum 'epocham' pertinere videantur, huic tamen noftras multunre affundere luminis, haud diffitebitur, qui adtentius confideraverif. Ut quse breviter differuimus, in pju-- ca conferantur, dicendurn, ex Monarchia, quarn fub Yngiingis clrcumfcripferar Optimatum auélorifas, faétam effe fub IVARQ Monarchiam democratice temperatam,. VIII. Ad fpeciahorafj defcendere & prsecipuas IVARI res geflas contemplari, jam non;ingratus Föret labor. Dolendum vero, plurima jfeorum, quse de ils memoriae!jforfan prodita funt, aefatem non tulifle. Ex pauciflimis, quse ad nos pervenere, id unurn filentio non duxi involvendum> IVARUM eadem, qua flagrabat deceffor, du<rum regnandi Iibidine, fundamento, quod jecerat ille, nova fuperfiruere molimina haud intermififte, Dania eum ifto tempore non uni Imperantl, fed pluribus fubjedla eflet Regulis» inter quos HELGO & HRAiRECUS fratres fuere, Svecico potitus Imperio, huic etjam Danicum, ex nafcendhorte ad Fe aliquo modo devoluturn, adjungere apud animum ftatuit. Quam rem cum armis afque aperto Marte prsepropere nimis adgredi non duceret confultum, fraude ac dolo & Regulorum denique internecione, tentare decrevit: artes INGfALLDI imitaturus, & in eo etjam illi fimilis, quod filiam unicam haberet AUDUREM Djupaudgam, quse tarnen ab Ingenio ASÄ muitum ablodit IUius inter procos nomina profefli funt fratres Dani HEL» GO & HRAiRECUS, quorum huic in vitans, ut quse alterrfavebat magis, in matrimonium collocat pater, verba dans HELGON! r cauflatusque ålieniorem ab Ülo, qui ta* menlfibi maxlme placeret, fillse animum. Mox injeda genero fufpicibne adulterii ab HELGONE comrmfllquanquam ementiti, segrum illius peéhis tot verfat modls, irritat adeo laceffitque,!ut tandem immani concitus ira vio» tatamque conjugii fanåitatcm ulturus HRAiREC US, frasrems

21 )»p f $ trem\!n Inftltuto anirni caufla armorum Judo Inerrnera, hafta confoderet. Tum vero, quas regerat hadlenus fenfa mentis & conulia IVARUS, apertius prodere, & u'tionem Ci=edis amici, cujus ramen ipfe fuerat au<ror, obrentui fumens, in generum arma movere, eumque ex infidiis cum toto exercitu casdere. Haec fuit IVARO adeurtdi imperii Danici via, quod continuo forum occupavir & cum Svethico conjunxir. Interim filia, fuae fecurirati a patre ac mariri percuflore timens & de prole, quam ex HR^BRECO fufceperat, foliicitä, in Gardarikiam, Rusfiam hodie, cum filiolo confugit, hoc velur in afylo a parris infidifs artibusque luta/uturaj ubi haud ffiöltopoft RADBARDO Regi fe junglt matrimonio. Sed vero & Inde cauflam novorum rnotuum poftea qusefivit IVARUS, ad omnes forfan intentus occafiones infatiabileni dorninandi aviditatem explendi, imperiique fines, quousque fieri unquam poflet, proferendi. Scilicet praerexeba nu ptias filise, fe infclo ihvitoque, cum RADBARDO conciliatas, re autem vera animo videtur volutaffe, qua potlrimum ratiorie in Gardarikiam invaderet, eam quoque fuse fubjecturus prsepotenti jam tum &: patenti latiffime dominationi, Hsec autem ultima illius fult expeditio atque ad interitum fatalis. Copias cogit & inftruéla clatle balti» cum transmiitit mare, eumque jam in eo e/tet, ut in Ruflicum litus adpelleret, in fornnio territus, ex quo animus tpli nonnifi mala presfagiebat> de eventu defperans, ut ferebant ifåius feculi & mores & religio, fe in mare dedit prascipifem aquisque eft fufföcatus. Hunc habuit e vitajjexitum IVARUS, inter potentifiiaios Septentrionis Monarchas utique referendus, cujus gefta? res pluriraa?, fl ex feculi, quo vbiif, labe ceftimandce, niagnarn ac immortalem lpt1 peperere nominis famam, fi ad vert juftique & sequi ratlones exigantur, ab eo, quod ad re darn ducit gloriam immortalitatemque, abfunt quam lon» C 2 gifii-

22 % ) 20 ( giffime«hoc vero pofentifiimum imperium adfjivari ex filial pofteros per integrum, & quorl excurrit, fecuium eft propagatum, qui fub foclo regimine iilud indivlium tenuertint,donec polt Lodbrokii mortem difcindere. tur. ivaro narnque nonnifi una, uti dlxknus, fult filia AUDA, qu& bis nupta, ex HR^ERECO genuit HA- RALDUMy. Hilåetan cognominafum, ex RADBARDO autem RAND VERUM, qui fratres uterini fceptra ab avo materno rety&a fimui rexere. RANDVERI fillus SiGUR- RUS'ilw^, cum HAR ALDO primum, dein cum iliius quoque filio EfSTENG Be/i commune habuit imperium. Eadem quoque Regni focietas intar EISTENUM Be/i intercefrt ac RAGNARUM Lodbrok, qui tandem poffc focii fata folus imperium obtinens, gloriam Ivaricae domus fuftinuit, novse ipfe famiiiae Lodbrocfiidarum auäor. Tum vero in partes diductum Regnum ex amplifiima Ifthac patema hsereditate Svecia cedit BJÖRNONI/<rrrei lateris9 SIGURDC Angviocuio Dania, Anglia IVA RO & HVITSERKO denique, quae ad Gecmanicam orientalernque baltici maris oram pofitas erant provinciee. TANTUM