EKERMAN, DEUNEATÜS; Eloquentke PROFESSOR, Reg. & Ordin» Sub PR/ESIDIO VIRI CELEBERRIMI, LEVITER. ERIOJS Erici HART ZELL, Westmannus.

Transkript

1 - 2t DISSERTATIONE F. F. Q^ S ACADEMICA, LEVITER DEUNEATÜS; Quam, ÜQnßntiente Amptiff. Senata Pmiofoph. In lmuflri Academim üpfekcnft, Sub PR/ESIDIO VIRI CELEBERRIMI, Mag. PET R I EKERMAN, Eloquentke PROFESSOR, Reg. & Ordin» Public<e tenfura modefte Jubinittit Stipendiarius Regius, ERIOJS Erici HART ZELL, Westmannus. In Audit. Carolino Majori, ad d, XXI. Nov, Ann. MDCCXLIV. Horis, Ante meridiem, filitis. UPSALIiE impreflä.

2 - HERR BORGMÄSTAREN Och KRONO - BEFALLNINGSMANNEN, Ådle eck Hbgaktade Herren, ERIC HARTZELL. i > i v.... \ >V '...» "" V J. ; * Min Hogtåhradc K. Fader. M jag något tillfälle lämnade, at betyga T* Eder, min kiårafte Fader, min wordnad och tackiamhet för årtedd godhet lamt trogen omförg, wore jag wift ibland de tyngda bördor jorden bår. Ymniga prof af Eder kiårlek hafwer jag' dagelfgeri fådt årfara. Från min fpåda barndom hafwen I för mig hyft et ömt faders hierta*

3 hierta. r For trtin fortkomft hafwen f all niöda oclf omkoftnad haft ofpard, och hwad i Eder förmå ga någonfin warit, at befrämja min wålgång, år aldrig wordet efterfatt. Egit wålfhnd har fanneriigen ei kunnat wara Eder få hegt om hiertat, fom mit. Myckenhöyten af Edra wålgårningar, min kiårafte Fader, förtaga mig orden, at fl, fom jag åfhmdade, -kunna dem uttrycka, och wårdigt berömma; det mifshag I fattat för egit lof tillftådier mig det ei eller. Mot alt fådant wet jag på intet fått kunna min fkyldighet wifa, ån% at yttra ett ödmiukt och tackfamt finne. Deffe ringa bladen, fom Eder hielpfamma hand bidragit at i liufet framgifwa, och på hwilka de namnkunnige Areofagiti/ke Domare uti Athen blifwa afmålade, bör jag derföre med ftörfta fog Eder upoffra* Tag dem emot fåfom et tekn af min ödmiuka årkentfla för Edra oräkneliga wålgårningar och till et wedermåle af min tackfamhet, fom aldrig, få långe jag lefwer, fkal hos mig uphöra. Tillflåd åfwen, at de få wara en upmuntran hos E- der \

4 der, afc ån widare hifwa mig uti Edef faderliga kiårlek och omwårdnad inneßuten. Min trogna önlkan år, och jfkal wara, at den Allrådande Her* ren taktes mina k. Foråldrar med all fållhet rikeligen bekröna, få at Eder ålderdom må wara förnöifam och Eder ändalykt blifwa lyckfalig. Fram härdar Min Högtährade K, Faders f < ^ i : -- v ' "i. '. \ f : f ö j $ r i.. ^ r,» lydigfte Son. ERIC Er. HARTZELL.

5 Uam utile, quamque Falufare generi fuerit humano in focietates coire atque magiflratus conftituere) qui au&oritate, fibi concefla, leges fanciant, controverfias litesve membra inter fuborituras dirimant, difceptent, improbos vero ac malefanos legum violato res ad earundem obfervantiam coérceant, nemo non videt, qui malitiam hominum proclivitatemque in devia defle&endi perpenderit. Hac enim inftitutione fub- Jata» vix ac ne vix quidem mortalium quisquam poffet fibi fecuritatem polliceri ; fruftra etiam exfpeélaret, eos, qui honeftatem exuere, rationis di&ata negligere & e«dibus, furtis, aliisque vitiis teterrimis indulgere haud verentur, in meliorem mentem pofle revocari, fi qusevis impune liceret fcelera patrare, fi lex judicum nori muniretur ope,fidelinquentibus gravis atque debita non irrogaretur poena. Leges, docet Pufendorffius,/rw/?r4 ferumur, fi immune eas vidare tolerent fwnmi imperän- A ytrs

6 s >o( tgitwr horum eft y exfecutionem earundem procurari: poenas quoque fumerepro cujusque facti conditioney tränsgrejforisque intentione malitia a). Verum, hunc defideratisfimum Respublica ubi rite obtinebit finem, Ita quidem, ut omnia decenter jufteque in ea gerantur, viros, quibus gubernacula committenda erunt, pe ritos, Éde probatosj vitae morumque integritate confpicuos,, fibi eligat, quorum cura leges honeftas utilesve conftituantur, fuoque in vigore ac rigore conferventur. Etenim, t\ cujusvis farinse homines inter gubernatores cooptarentur, quis, qusoto, juftitiåhi facile expellitotamque Rempublicam brevi labefadari atque funditus everti pofte, inficias iret? Hoc idem Athenienfes, fcientiisoptimis, fi qui alii, atque humanitate olim praeftantes b) y quorum urbs idcirco inventrix omnium doctrinarum falutari ccepit c), haud iguorarunt, unde induftriam praeclaram ftudiumque inhgne in feligendis magifiratibus collocarunt, majoris in primis momenti neg otia adminiftraturis, ut illorum Respubfica non potuerit non maxima ac plane admiranda, perbxevi licet temporis decurfu, capere incrementa, adque felicitatis fuse veluti faftigium evehi. Inter ceteros vero magiftratus fenatus, Athenarum fummus, isq; Areopagiticus eminuit, notatuque maxime eft dignus. Hujus enim curise non facrse modo pande&ae faciunt me»tionem J),fed ve nerum etiam fcripta eam haud raro honorificentisfime memorant. Hoc de fenatu pauca dicere, vel ffudicem Areopagitamy pro modulo virium, in prasfenti leviter delineare dum animus eft, ad Tuum H. L. confiigio favor em, perofficiofe rogans, velis has ftudiorum me- rum primitias benigne interpretari.. a) De offic. H. & C L II C. XI. fl. 6 ' b) Com. Nep. viti Attic. C. III. e ) De öratore C» 2K L Ii d) Ma Apoflol. C XVII '. II,

7 S> ) o ( Ü3ÜP B $. II. Judex nofter Areopagita ab ipfa curia vel loco, quo judicia ferebantur, Areopago dicitur. Areopagita, inquit Varro, ab Areopago: is locus Atbenis e). Hane autem vocem componia Grascis A*^,quiLatine Aforx audit, & 7zdcyog, qui vollem, clivum, tumulum feu ru~ pem fignificat, extra dubitationis aleam videtur pofitum, Nam eorum conje&urarri, qui Areopagum per Martis pagum vertunt, ex Latinoruni pago feu vico decepti, quomodo Sedulius, ut alios taceam, fcribit: Athenti p dorem linquite pagi\ folide refutat Voffius in Etymologico L. L. Nomen a Marte inder fortitum fuifie hunc locum traditur, quia Mars ibi primus cauflam oravit, a Neptuno,coram duodecimdiis, in jus vocatus ob occifumhalirrothium, Neptuni fiiium, qui filte Alcippse ftuprum inferre tentaveratj). Non defuere tamen longe diverfam vocis originem adoptantes. Horum alii Areopagum adpellari malunt, quod adulterii damnatus ibi fuit Mars g), alii, quod Amazones, genus a Marte ducentes Å), vel Kgsog scroti h. e. Martis filite /), eo usque pervenere, aut ca ftra ibi pofuere, alii denique, quod esedem, caftra in hoc loco metatse, hoftias immolavere Marti, belloruin Deo k). Nec minor difcrepantia eft de ipfo loco, quo Areopagus fuerit, cum alii in ipfa arceathenarum l), alii in medio urbis extra arcem in), alii extra urbem hoc tribunal pofitum velint n). Verum, quanquam res tenebris eft involuta, eorum tamen fententiam, qui idem ipfum dicafterium non inarce, fed colle quodam, arci oppofito, fuifte collocatum dicunt, haud adfpernandam efte nos putamus, Amazonum Perfarumque innixiexemplo, ut permulta Scriptorum probatae fidei teftimonia fi lentio praetereamus. Etenim illae, pariter ac hi, cum bellandi cauita huc venirent, caftra fua in Areopago ha- A a buere,

8 4 <&*» ) O c bucre, ut. ab hac rupe> arciadverfa, feliciori cum fucceftu in il lam poffent tela lua immittere o). Illud vero, dum in voce ipfa enodanda conftituti fumus, adjungimus, quod heic,, ut in aliis verbis faditatum effe novimus, diphthongus H, dum ad Latinos tranfit,in e vel i immutetur, unde apud optimos quosque Audores nunc Areopagus, nunc Ariopagus, nunc Areopagite y nunc Ariopagitfi occurrit, quemadmodum promifcue legitur Ariftoteleus & Ariftotelius, Carneadeus & Carneadius, Xenophonteus & Xenophontius p). Verbo item indicandum erit, Areopagum a Corn. Tacito vocari per fynonymiam, Areum judicium q). e) De L. L. LiE VI. jf) Paufam. mätficis. Arifiides in Panatbenaica. g} Oecumenius in Aff+C.XVIL b} Euflatbius in Dionyf. Alexandritium...i) Etymelogici Auåfor* ky JEfcbylus in Emnenidibus. I) Hejyebius. Hildvinus de vita Dionyf. Areopagitae L. II. m) Hero» dotus L VIII. Valerius Maximus L. V. c. 3. n) Maxi* mius prologs in Dionyf. Areopagit. o) JEfcbylus in Eumenidibus. Herodot. L. VIII. p) Cfr. Francifc. Vavafioris Antibarb. p.^gg.. q) AnnaL lib. II. c.ff.. IIL Qualis fitusvquceque ftrudura huie curise Athenienfium fuerit, hifce ver bis indicare videtur M. Bruzen la Martiniere: On en voit encore des refies dans des fonde mens r qui förment un grand demi-cercle bati avec des quarreaux de pierres taillez enpointe de diamants, & d* me grandeur prodigeufe. Ccsfondemens foutiennent me terraffe ou plate forme d] environ 140 pas de long qui toit c- proprement la fale ou fe tenoit cet augufte Jenat. Ef fjaulo poff: Auffi I on voit que cet édifice ti a point été élevé plus haut tqii au rez de cbaufée 3 ce quifait qu il y a lieu de /' etonnev de ce que quellqu" un a pris ce lien pour un plan de théatre dont il ti a nulkment la forme.

9 ) o ( s &a millieu en voit un Tribunal taillé dans le rec, & des éeux cotez de jiéges cijelez ausfi dans la pierre f cu ler fenateurs ctoient ajfis r). Ne quid dicam de aris & fignis ceterisque monumentis, heie aut in propinquo exftru&is, quorum mernoriam produnt annales: addam, quodduo fcabella, ad lapidum formam, ex argento fa- #a j quorum alteri, vßgtäq vocato, reus, alteri, dvaiislatiy aétor inftabat, heic iuiffe memorentur s). Quid, quod ad hos lapides templa efle sedificata ejusdem no* minis neo reticet Tüllius,. ita enim habet: Illud vitiojum AtheniSy quodj Epimenide CreteJvadente, feceruntcontumeliä fanum & Impudenti& t), Prope tribunal columna fuit, cui feges, ad quarum norniam judicia ferebant, incifae fervabantur u). De initiis Areopagiinter Scriptores nondum eonvenire potuit* Adfirmat Eufebius, regis Cecropis anno quadragefimo primo & a mundo condito» Anno 2545, eum fin/te conffitutum, dicens:: K(Sio$ 7t dy cq itäydq, m\ cim?r?piov xgt&qs Quae verba abhieronymoita explieantur: Hoc tempere Areopagus nomen judicii conftitutus. Marianus Scotus principium ejus; a Cranai reg^s anno quinto deducit x). At Areopagf originem Soloni alii adieribunt, quos inter habetur Ci cero, qui, quamvis, inquit, Themifiocles jure laudetury & fit ejus nomen, quam Solonis, lüuftriusy citeturqut Salamis1 ctarißim* teßis vittorix, qux anteponatur con~ filio Solonisy ei, quoprimum conßituit Areopagitas Ihemiftocles quidem nihil dixerit, in quo ipfe Areopagum adjuverit.* at ille vere y ab fe adjutum Themißo tlem Eft enirn bellum geßutn ccnfilio fcnctus ejusqui a Solone erat conftitutus y)i Quamquam, tefte Demoflhene, Areopagi origo v idetur incerta, eum tamera ante Sclonis tempus exffitilte, validis fat teftimoniis probat Meuifius, juxta coreedendo, exsolonis prseelaris inflitutis 8t legibus Areopago haud pariibi acctßiife uicrementi ac glörise z)-

10 # ) o C r) Le grand Diffionn. Geographiq. & Critiqué. s)?au[. in Attkis. t) De Legib. L IL C. IL u)&lyfias in orar. de cxde Eratoflhenis. x) In Chron. yj Offic. Lib. L C. XXIL z) In Areopag. C. III. Cfr. Gr&- mim in locum Ciceronis citat. j. IV. Hifce de ipfa curia Areopagifarum praemiflis, ad fenatores ut propius accedamus, inftituti poftulat ratio. Frimis quidem temporibus legebat, adque hunc hono ris gradum adfcendere permittebat gens Attica, quotquot nobilitate, au&oritate, & fortunis ceteros praeftitere a). Solon autem hunc immutavit ordinem, ftatuendo illos tantummodo Areopagitis effe adjungendos, qui Archontum munere antea erant perfunéti. Sunt Archontes, poft reges, Athenis conftituti, primum perpetui & p.edovxis'xt adpellati, poft decennales, & tan dem annui Fa&i b). Hi, quorum numerum complevit åexpv, ßatr&sög, itoxé^aaypg, & fex Sso-pLoSSrat r), magiftratu fuo decedentes, ejus gefti exa&aeque vit«rationem apud Logiftas redderent, quo fadto, 8t facris Baccho in Limnis, ubi fanum ejus erat exftru<ftum, peraétis, in curiam Areopagitarum, Solonis inftituto, probati adfcendebant d). Nos ve ro non iugit, quod folos Thesmothetas in Areopagum admittendos velint alii, ita namque Demofthenis leguntur verba: twv vsvtcmöjw (ßütij) äf&fjlü vir07tfaret cüftgpiem, y év ageioj xriyu doafcu? ug yd? theg tüv ftjtoguv Xsyacri, xocf bog 01 evvect afxpvxeg dvrij, Ttfiogexlhena; tog te theg, ort mt e% {jlövov begfxobérxt, xdt tö- 70 ihtfanttov dfßpcä e). Renatus quidem quingmtorum fub tertum cadit numerum, Areopagitarum autem fub indeterminatum ; ut enim quidam oratorum dicunr, quotamis novem iii ArPentes addebantun aut ut

11 - etenim. Ne/eram. ^StS) ) o C 7 Ht alii, fex duntaxat Tbesmothet<e, ac proptereacerto numero non erant* cur nihil certi de His iisdem ver'ois cauffarn ad dit, numero fenatorum Areopagi tradf poflit, cui fententias etiam adfentitur Athenasus Haud immerito itaque eos fallere & falli putamus, qul definitum numerum Areopagitarum tueantur. Prasterea obfervandum efl, hunc fenatum haudquaquam? ut plerosque apud Athenienfes magiftratus, annuum, fed perpetuum fuiite r nee quemquam Areopagitarum, quam diu in vivis erat, ab eo unq.uam remotum, nifi tetrura ac grave admodum comrnififfet delirium g). a) Georg. Pachym. in Prcoem. Paraph. b) Meurfi Archont. Athenarum L. L C. I. IV. IX. c) Ibid. L. I. C. IX. d) Plutarck. in vit. Solonis. Demoftb. orat. in é) Örat. in Androt. J) L. VI. g) Scholiafl. Demoflh. orat, in Androt.. V. Ut Areopagtrs fufnmum habebatur Athenis dicafteriurn; fic graviom ponderis atque momenti in Republica negotia heic fere peragebantur, Areopagkis cu- -ram cuftodiamque fuiite demandatam omnium legum,.idque a Solone, docet Plutarchus, dumloquitur: TV)V it uvoi ßx?yyjvy i%i<ntotc#n %otnmy y.dt (pvmm rwv ydpluv ExdStaev h). A reliquis tribunalibus ad hanc curiam licebat provocare, & hujus fuit ad id quam ma xim e el aborare, ne legem vel negligerent, vél odio & amore, fed ex sequo &pbono, fententiam ferrent. Im» mö, exemplis patet,fi quid perperam in magno popu» Ii concilio fuerit judicatum, illa audoritate Areopa» gitas polluifte, ut cauitam denuo refumere, deque ea jti» ftiorem pronunciare poffent fententiam i ). Nec nifi de : delictis majoris pcense in Areopago ferebantur jüdicia j de csedibus, iisque in primis cognofcebant A» reo»

12 fr ) o ( *3? reopagitae, fententiamque dicebaat, quas vulnere ve! veneno, deftinato ex confilio, quis fecerat; item de ineendiis; ich'xx^s, inquit Pollux, (o åpstog Ttctyog.) )o*8 KZI TfXUilXTOg SX 7T 0V0l0tQ, xdl 7TV'XOÜGtg, xxi tyocgplzxw, éoiv Ti? ditoxtehr) SÜg: judicabat {A'co* pagus) de c<ede, vulnere voluntario, incenäio zf veneno, quo, qui dediffet, hominem ofciderdt k). Quod de furtis item judicaverint, indicat ^Cicero in hiftoria, quam ;attulit de patera aurea, ex sede Herculis furrepta, Verba ita habent; doüiffimus homo Poeta quidem divinus, Sopboeles, cum ex aide Herculis patera aurea gravis furrepta ejjet, in fomnis vidit ipfwn deum dicentemy qui id fecijjet. Quod femel itte iterumque. neglexit: ubi idem fkpius, adfcendit in Ariopagum,* detuht rem. Ariopagitz comprehendi jubent cum, qui a Sopbotle erat nominatus. Is, qu&jlione adhibita, tonfejjus tfi) pateramque retulit. Quo fatfo, fanum illud Indieis Herculis nominatumeßl). ApudLycurgum, Areoj^agitas de iis fententiam dixiffe, qui, patria deferta, ad hoftes profugerant, reperimus m ). Et ut cum Maximo loquar: sfo'xotfyv v dgeqitoty\toa 7xegt 7roévtwj o"xß" iov tüv pqaåfjlcttm m\ noceavopuüv, Areopagitit jttdicabant^jere de omnibus delictis& criminibus n). Notatuq; id quoq; eft dignum,quod cur fibi habuerint cum omnium civium mores, quorum honeflam agervtes vitam prsemiis ornarent ac ftipendiis, vitiis vero deditos rnonereht, caftigarent 0), tum juvenum educatiönem, quibus certos conftituerent praefeåos p). Adolefcentibus vero, ut fmgulorum ferebant facultates, certa vitae ge nera praefcribebant deligenda. Tenuiores ad agriculturam & negotiationes ducebant, haud ignari & inopise caufiiam efle pigritiam, & ad flagitia plerosque inopia impelü. Quare, fönte raalorura obftrudo, ctiam»a-

13 ) o c mx3 $ la i qua iride ebullirent emanarentque, cenfebant optime prsecaveri. Locupletes denique animum ad rem e- queftrem, ad Gymnafia, ad Philofophiam adplicare luadebant, quemadmodum eleganter atque fufius hac de re agit Ifocrates q). b) In vita Monis, i) Demo/Iben. in orat. de corona. Pbiloflr. Sophift. L. t ^Å) L. VIII. C. io. Lucian. in Anacharfide. 1) De Divinft. L. I. C igfm ) In Leocra* tem. n) In prolog, in Dion. Areopag. o) Atbenhus L.1V. Ifocrat. In Areopagitic. p) Mfcbin. in Axioch. q) Ifeer. in Areopag. $. VI. Merito id etiam adjungimus, quod facrorum curå Areopagitis fuerit injunda: hinc fi quid novi, quod ad religionem Ipedabat Athenienfium, nee a majoribustraditum, quis proferret, is in judieium addudus coram Areopagitis eft, ut res eorum potilliinum ftaret, an caderetjjudicio. Sic Apoftolus Paulus, pöftquam acute atque, pro more fuo, per quam egregie, Athenis, cum Epicureis & Stoicis difputaverat, ac publice Evangelium de Jefu Salvatore, Athenienfibus ignötum,adnunciaverat, in Areopagum abducebatur, cujus rei memoriam prodit Lucas Evangelifta: 'E7riXxßop,svo( TS cturx, Sit) tof A- (Hov nctyov yjyuyov, XéyovTsg* AvvtzpLsSa yvuvzt rifejf uutvij uvivj Yj tiico as XaÅnpLSvvj hizyrj; asvi^ovtoc yöto tm iigqéfsig sig totg dxozg ypiur 2totShg is i tlzvxogév fjlsau t»fa(sin Ttdyz, e(j)w &c r). Ibi vcro de ignoto Deo, mortuorum refurredione & extremo judicio verba ita fecit Apoftölus, ut, praeter alios, unus judicum Areopag!, nomine Dionyfius, fuerit conveifus /). Plato, cum novam opinionem de Deo, in Aigypto acceptam, foveret, Areopagum quoque metuifle dicitur t). Ceterum egifle Areopagitas viarum, sedificiorum«que curam atque undecim viros conftituifie, Heraclide* teftatur tt). Sic decreta illorum vjo^pztiifpjg dida B ; inve-

14 to x && ) O ( fy* Invenio. ÄudiamusTullium; peto, inquit, a te, Memmi, ut fcrihas ad tws, foffe tua voluntate decretum ibud Areopagitarum, quem ibi vocanr, toili u). Idem fere ad Atticum: cum Patron mecum egisfet,»r feterem a veftro Ariopago, ijttopuiyipuxtipplov tob lerent. Non enim dubitabat Xeno, Ariopagitis, /m#>0 Memmio, impctrari non pojjet x). Quid multa? Totam Athenienfiqm Rempubiicam gubernavilte atque rexifte legimus Areopagitas, unde idem Cicero: Uty fi quis dicat, Athenienfium Rempubiicam confilie regi, jfa ibud, Ariopagi, //V, cum diomus, Providentia mundum adminiflrari, deejje arbitrator y Deorum y). r) Aä.C.XVII.v. iy s) Ibid. verf. uti. i) Ifuft. Mart. in exbort. ad gentiles. tt) De Rehtsfubl. z/) Famil. LXIII. Ef. I. Lib. V. Ep. IL y) De Natur. Deorwn L. II. c. iß.. VII. Venerandus hifce fenatus prius convenlre haud folebat, quam per praeconem con ventus publice indicaretur, &, quo tempore in Areopagum fefe conferrent cauflam di&uri, conftaret z). Senatores curiam ubi esfent ingreffi, & quivis eorum Iocum occupaffet fuum, prseconis erat populum fecedere atque filere jubere ä). Verum, utomnisin re forenfi tolieretur dolus, cauflbe forte apud illos producebantur, quarum (ingulis, plures vel pauciores, judices, forte itidem eletros, conftituebant b). Hinc fadum eft, ut judices cauffas pro lubitu non differre, neque jufto citius expedire, nedum largitionibus corrumpi potuerint, liquidem plane ignoraretur^ cuinam res hasc, vel illa, e/tet committenda. Patrono aut rätare uti, caufläm ad defendendam, initia nemini licebat, fed quisque fing uffis verborum ftrophis atque verfutia, in Areopago, pro vjrili parte, verba faciebat c). jdeinde vero hunc morem defiifle, & per oratores caus- &ra

15 . His $5 ) o ( <gsar? ««fam dicere integrum fniite, ex Luciano edocemur d). Erant hi patroni, forte ele< li, numeronovem, & pro unaquaque orata cauffa a ciiente fex cfbolos, five drachmam accipiebant > poftmodum autem, cum nulii interdi&um fuerit hoc adirc munus, merces imminuta eft. Praeterea, diffentientibus facultas caultam orandi ante non fuit data, quam ambo, maélatis rite apri, arietis 6c tauri carnibus, infiftentes, per Severas Deas Eumenidurn aliosque Deos juraflent, reus, quod crimen non commiferit, & adtor, quod falfe non accufaverit, vel calumniandi ftudio ad accufationem accefferit e). Lapides indefde quibus in. III.) üßpeu? 6c dvccis'eiag, adfcendentes, alternis vicibus dicebant, 6c, cauffa cognita,fen- Unde tentiam fummo cum filentio ferebant fenatores. Juvenalis : Ergo occulta tcges, ut curia Martis Athenis f), Unde illud apud Themiftium: YApeoTayiTa aiuny)xot m gqq, Areopagita taciturnior ; nec non apud Alciph. *Afsonctyfra <?eyamtsgo$, Areopagita teäior g). z) Lueian. in bis accuf. a) JEJchylus in Eumenid. b) Lucian. in bis accuf. c) Sext. Empir. contr. Mathem. L. II. d) Lucian. in Anacharf e) Demoft. in Aridoir. f) Sat. IX. v. ioi. g) Erafmi Adag. p,fys>&677-. VIII. Illos filentio pronunciaffe fententiam diximus, modum itaque breviter exponamus. Calculi fcilicet fuere Areopagitis primum e porcinis oflibus, vel, ut aliimalunt, ex conchis marinis fa<ffi, yoioivoti, poftea vero senei OTCÖvdvXoi adpdlati. Horum, qui abfolverent, albi acfolidi, qui condemnarent, nigri 6c perforati fucrunt h). Hinc eanit Poéta: Mos erat antiquus, niveis atrisque Japiliis, damnare rees, iiiis abfolverc culpa /). B 2 Urnse

16 ... t* ) o ( Urr*9e praeferea duse in Areopago ftabant, quarüm al tera abfolventium & sxéis, mijerieordi* j altera condemnantium & $zvdtx mortis, vocabatur. Prior aenea XUpict propria, pofterior lignea axvfos impropria fuit nominata A). Hane imimtem, loco citato, vccat i- dém Ovidius: - - fic lata efl fententia triflis: omnis, Calculus immitem. demittitur äter in urnam. has urnas r a praecone circumlatas, cognita cauffa, calculos immittebant judices, quo faöo, calculds numerabanfc Si pares tum abfolutionis & condemnationis eflenfy unum abfolutionis conjiciebat prseco, -Minervse exemplo, quas Oreftdm, cum* paria fuerint abfolutio nis & condemnationis fuffragia, calculo fuo illis adjetrto, liberafie dicitur. Si albi folutionis' plures, lineam in fignum ab longam ducebant, fin vero nigri Breviorem fuperarent, faeiebant lineam. Hunc autem modum fufffagia ferendi illis femper non fuifley, indicat Lyfias i),. Triglnta enim tyranni non in urnas, fed in menfas auf tabulas, coram ipfia pofitas calculos palam conjicere eos cogebant. bj Pollux L VJJF. C. j. /') Ovid.. XV. Fab. Il Metamorph. k), SMiaftl Com. Vejp. 1) Örat, tontr.. Ägorau. rx. Mödb leviter (Te expofito, quo dicando Areopagitse in ufi ju- fint, paucis dicendum ert, quando & quoties convenire folebant. Pollux, de fenatu Areopagitico agens, fingulis- menfibus, per tres continuos dies, cos judicafle, darum narrat r quarto, tertio1 pridieque Kalen- m): Aft, hoc poftea mutatum, faepiusque, immo, quotidie fere, eos conveniffe obfervat Lucianus Jdcirco cum. adeo; ri). frequentes eoxum fuerint conventus, non

17 <g*2" ) «( <S*3» it aon in Åreopago» ob difficultatein eum adeundi, fed r porticu in regla congregati, lites deciderunt o). Intadum nec illud relinquendum efl, quod fententiam in te nebris atque fub: dio tulerinf. Illius rei teftis eft Lucianus: 01, fciiicet Areopagitse, v wxti axom årmfyffi i< Areopagitx noäu & m tenebris judtcant f).~ Hujus vero memoriam prodifc Polluxi7rcci$ ici få ifå.* xdfyvjo y fis diojudicabanr q).. Quid, quod apud A*itiphontem fignificatur cauffa,. cur fub dio* judicatum fuerit, partim ne judiees, qui fandi babebantur, irent In; locum eundem cum ii»,, quibus impune erant ma nus, partim ne ador hcmieidii atque reus fue eodem effent tedo r)i m) Lo. VIIL C. 10. n) Tu Iis accufat. o) Demoflhen. orar. in Anflcgitoni p) Tn Hermotimo*. q)l* VIII.. 10o. r) Qrat. de cnode Herod*. X. Quanta juftitia bis fuerit in judicando, ve! indé patéfr quod cuilibet in Arecpagitarum collegium cooptari non licuerit, fed iis, uti ante a monitum, qui fa-~ pientia & virtute ceteris antccellercnt. Iir.mo, ad colendam virtutem quafi obftridi babebantur; reliqui e~ nim cives, ob rem prseclare geflam, vel meritum quoddam in rempublicam, Corona folebant ornari, fenatorifeus autem Afeopagi corcnari illicitum fuit f). Inbgne eorum jufbitiae indicium efl:, quod nugandi licentiam deteflati fuerint quam maxime. Etenim, fi quis coram tribunali prccemio uteretur, auf verborum lenociniis y quibus benevolentiam judicum fibi conciliaret, confeftirn per praeconem, illi åfentium imponebatur t). Vnde illud folenne, cucd in Åreopago faditattm; dvfo *k{cci[aix, xoli ttä^éov, xal énfaoyx. In laudem sequi-- tatis ipforum baud vulgarem atldo, quod lub dio judicave-

18 i4 w ) o( &*sr caverint, ut teftes juftitice eorum omnes eflent, aec non quod de cauftis in tenebris cognoverint, ne facies dicentiuin, fed res, quae dicebantur, poflent cernere, & fine refpecftu amoris, odii, gratis, confanguinitatis ad legis tenorem fententiam pronunciare; fidem huic rei facit M. Bruzen la Martin: qui, car on y jit~ geeit, inquit, ä decouvert afin quctout le monde put é- tre te mom de la Juftice de leursjugemens. Et paucis interje<ftis. On dit, qrf ils prononqoient leurs jugemens pendant la nuit, afin que la ime des perfonnes, qui parloient, fe defendoicnt, ne tes touchdt point u). Quid, quod tam fandle atquc réligiofe apud hos judicatum fulffe, ut neque reiis, neque a<ftor fententlac iniquitatem conqueri aut lamentari potuerit, rnemorat Demofthenes x), Xenophon itaque interrogare non dubitavit, an quispiam alios noftet fenatores, qui vel magis legitime, vel gravius asquiusque, cauftas in judiciis cognofcerent, aliaque cun&a gererent? Ob tantam Areopagitarum ju ft itiae obfervantiam örtum eft proverbium : i ig va {Stov Ttdyov xp&ijvcdy in Areopago judicari. Et homo fe verus ac juftus ffxubpaotiotepog Apeottccyha Hinc nuncutpatur. apud fcriptores fummis honoris titulis nominari fölet hoc tribunal, ut apud Demofthenem; <replvctcc- Tov ndvtuv to ivapstu Ttdyu omniwn maxime venerandum Areopagi Judicium y). Apud Lyfiam: iimiutcttov tixaq-yjaiov Juftifftmum Judicium z). Apud Ariftidem: imfjlot&tovxatl dyidtottov&karijftov; hiv dydp VTtsp rcvvafetov ttdyw évptiv, si Tig Cvspßo- Tdjv tyitoii) honoratifftmum ö fanbitftmum Judicium, neque enim fupra Areopagum quidquam, fi quis qu<erat, quod excellat, invenire eft q)- Apud Menandrum; Sixotiovwqg dyuvkijpn», locus sertaminis de juftitia. Apud Euripidem in Orefte ; M-

19 ) o ( i5 ndyom év A ^elouriv hvsßsrdtyv *?j<pov feotffisa\ evsat vix$j<rcti <rt x?4> In Areopago jufiijjimam Sententiam ferent, ubi te vincere oportet. Apud Vaier. Max. urbisjanbijfnnum concilium b). A- pud Senecam religiofißimum judicium c). Cicero vere in ejus laudemat eifwvmu$ in judicium Clodianum, ubi judices fententias pretio vendidere, ita loquituf: Roman# fe res (ie habent. Senatus cigftog ttotyoq: nihil vonftantius, nihilfeverius, nihil Jortius dj. Sic CIodianos, pneclaros Ariopagitas clamare fcribit e). J) /Efchines, orat. in Ctefiphont. t) Lucian. in.amcbarful u) Legrand Di. Bion. Geographiq. & Critique. x) Orat in Ariftocrat. y) Loc. dt. z) In Andodd. a) In Fanathenaica. b) Libr. II. C. 6. c) De tranquillit. Animi L. III. d) Attic. L. L Ep. 14. e) Attic. Libr. I. Ep 16. $. XI.,f Cum tot tantisque eluxerint virtutibus, non potue* re non fummam naricifci gloriam atque au&oritatem A- reopagitae. Sequitur, inquit Cicero, gloria virtutem, tanquam umbra. Etenim populus, penes quem tarnen iumma Reipublicoe majeftas erat, fine horum confilio in rebus majoris momenti, adque communem fpe(stantibus falutem, nihil fufcipere voluit f}. Tam praeclaram nominis fui venerationem atque dignitatis illuftre monu«mentum fenatores Areopagi reliquifle tradit Ifocrates, ut, fi qui moribus minus probatis in hunc ordinem e- jus tempore, nefcio quo cafu, admitterentur, vitiis adhserefcere haud aufi fint, fed pravitatem cum virtute commutare ftuduerint g). Id quoque honoris ac gravi-* tatis hicce fenatus obtinuit Athenis, ut nefas fcaberetur in hoc confeflu ridere, nedum cachinnari b). Ve rum I

20 i* && )o ( nrurn, fton folum pomceriis urbis hujus curiae gloria inclufa permanfit, fed ad exteras etiam terras quam maxime divulgata efl. Unde factum,utmulti, ab exteris,ve-< nientes,, hujus judicio res fuas permiferint. Meffenii, quorum mentionem injicit Paufanias, bellum cum Laced moniis ante inire jioluerunt, *quam ad Areopagitas cauhäm dijudicandam areferrent i). Gellius narrat, Cn. Dolabellam, Afias Proconfulem, mulierem illam Smyrnaeam, quae maritum filiumve veneno occiderat, Areopagi judicio reliquiffe k). De cetero' hoc.tribunal in Audoribus vix inventurus es Line honoris prsedicatione,atque fingulari élogio. jf) ^Demöflb. örat. in Adrot. g) In Areopagitica ib) /Efchims in Timarcb. i) In Mejjenicis. k ) Noff. Attic. Libr.XH. C. 7. ($. XU. Bre viterpriusquam filum dicendi abrumpimus, fatum interiturnque Äreopagitarum adtingere oportet. Sunt humanae res ejus conditioriis, quanquam mirifica induftria coriftitut, utdiuftabiles permanere nequeant, unde nec diflimulandum, eandem fenatum Areopagiti- <cum expertum elfe fortem. Verum enim vero, heic ingenue fatemur,, praeeunte Meurfio, ut origo Juit incerta, ita finem, ac facilius effe dicere, quando non fue- - rit, quam, quando defierit l). Etenim eerta hujus interitus veftigia indagare perdifficile erit.?quod autem Isphialtes primus audoritatem atque potentiam Äreopa gitarum infregerit, vel potius Pericles, non Yilent an- ;nales. Nam, hunc, cum plus jufto apud populum, muneribus & largitionibus corruptum, valeret, fenatum Aseopagiticum, in quem cooptari illi non licebat, odio oppreihite, eique plurima ademifle judicia, fas eft creilamus m). Non tarnen ita diffolutus fuit, ut judicia rerum capitalium ipfi non fuerint delata. Aft, cum ii*, qul \

21 - mani Ä2> ) o ( 2) *T ^ui lrtiperiti, improbi, & qüovis vitiorum gfcnerfe erant bliti, aditus ad hane dignitaterr pateret, non potuit aliter fieri, quin juftitise amoir frigeret, priftina gloria amkteretur, & fenfim fine fenfu ruina obreperet. A- ^ /, pud Elutwehem videmus, Demctrium, cujus immodi-utjig njzoltc cam cum emendare voluerint Areopagitae vpluptatem, his objeciffe, quod inter ipfos effent ii, qui turpiflimis indulgebant vitiis n). Hinc anfa Comicis fuit fuppeditata Areopagitas in fabulis fuis exagitandi, quemadmodum & Demetrius, poéta Comieus, comcediae cuidam Nec foli indigense, fedro A*giOTTCtyhty inlcripfit o\ mani etiam, urbe aeviaa, in fenatum Areopagiticum adfciti funt, cui confona lunt haec Ciceronis verba: jquo errore du&os vidi egomet nomullos imperitos homittes, nofiros cives, Athenis, in numero judicum, atque A- reopagitarum, certa tribu, certo numero p). Varias li cet viciflitudines Areopagitas perfenferint, fub Claudil tamen imperio exftiterunt, quanquam, tunc temporis ^ praeter nomen Athenarum nihil fere remanebat,, fecundum illud Ovidii: Quid Pandioni# reflant, mfi nomen, Athen#? Verum haud multo poft, Vefpafiano clavum imperiirotenente, hunc fenatum fuifle fublatum, a veritate alienum non videtur, quippe idem ille, poftquam u- niverfam Achajam fub fuam redegerat poteftatem, tributum Athenis impofuit, legesque Romano rum recipere coégit q). 1) Areopag. C. III. ni) Paufan. in Atticis. Plutarch. in vita Pericl. vid. Potteri Arcbxol. Gr#c. np Athenatts Lihr. IV. o) Idem Libr. IX. p) Örat», pro L Cornel. Balbo. XII. q) Svetonius in vita Vefpafiani Lib.XIII. s, D. a

22 . SRon * t)tn RESPONDENTEN. '.'i. 5fg önftör Auftor mö meb nöje altib grönjta: Safi enftan tiefet ei po* allom min«f f J- t i ''v *- <* ' 1 ' * /' ' I t I t» J > ". f» ', ^ na fan; gröna blab oc$> löf juji pc a för en 9)?an? Stffom ur ören ocb jotb/ man mil ur bier# nan önffa: Sften Ipcfan är ett Hab od) lärbom mäyieo fager. <$ fålebä f>oppao jag/ min önffanrieb«tig blir: en Ipcfané pnnefi på fin lärbom följa jtr/ 45an fäjeé grönjla täcft få mäl fom någon lager. «?)o $< ti Jf^err Respondent, ftg enat bpgb meb lära. «Omar bejjeo liufma banb et nånftn lofas opp/ är trotfaé afmunbé fanb / bär blir om roälgång bepp- cb (ålebö önffar < r/ b»«& b^n ">if IWf beaära JOH. ABR. LIDENIUS. i