DN JOHANlNIS ER. FICK, J. ü. DOCTOR. äc PROFESSOR. Reg. et Pube.

Transkript

1 ι DISSERTAT10 JURIDICA, DE Ν% Quam, CONSENSU CONSULTiSS. FACULT. JURID. in Regia academia uesaliensi, Sub PR^SIDIO, VIRI CONSUL ΤI SSI Ml, DN JOHANlNIS ER. FICK, J. ü. DOCTOR. äc PROFESSOR. Reg. et Pube. PUBLICA CENSUR/EMODESTE SURTIC IT JOHANNES RUNER, GESTRICIUS. IN AUD. CAROL. MAJ. DIE XXV. AUGUST. ANN. MDCCLVI. η. α. m. s. URSAUM, Excud. L. M. HGJKR., Reg. Acad. Typogr.

2 ONSIEUR a Monfieur, PIERRE GRÅSTEEN, JUGE TERRITORIAL dans le departement des Havad de Lagundct, Hagnnda, Ulleråker 8ze. Agrées, Mesß je Vous fuplie, ia liberté, que ie que j'ai Γ honneur de me mier effai academique } iauroit que paroicre avec. plus d* eclat, 8z en feniible adx bienfaics, dont Vous m' avés favorifé reconnoiflance, que je Vous dois, que de färre con egard, pendant le tems, que j' a i eu Γ a vantage de a me conformer a Γ integrité devos jugemens,(dans afiés henreux que de parveni^r å un parei! emploi; nuer la part que j'ai eu dans Vos bonnes graces; je u' ouvrage etoit ailés fortuné que d' écre requ, d'un & ils feroient encore plus accomplis, il ce, que je etoit exaucé, de Vous faire jouir & Vos familles de heur. Je iuis avec refpeä: Mesfi VStre trls-bumble JEAN

3 Monfieur, Monsieur CHARLE ä DAHL, JUGE TERRITORIAL dans la de Ge/Irikland, Province eurs, prends, de mettre Vos noms, å la tete de Vous ce preprefenter, fous les aufpices des quels, il ne méme tems pour Vous temoigner, eombien je fuis dans bien des occalions. C'eft la moindre marque de roitre au public les bontés, que Vous avés eu åmon Vous fuivre dans Vos Jurisdielions, pour apprendre les affaires, qui Vous font conbées) fijamais ie iuis Je defire en atcendant que Vous daignies me conti oubl érai rien pour tacher de les meriter; ii men petit oeil Favorable, je ferois au comble de mes fouhaics, demande.-å Dien, par les voeux que je lui adrefle, teures les proiperités qui conduifent au parfaic boneursj tres-åevoué Serviteur7 RUNER.

4 BRUKS - PATRONESS AN, Adla FRU ANNA CHRISTINA MACKEY, Ithen fäkra tillforfigt, at ej ogunftigt wågar jag pryda deita blad med Gunstigä Fruns widtberomda och hederwärdauptages, namn. Åtanckan af then myckna godhet, fom wederfafarits mine kårefle Foråldrars Hus, har foranlä-. tit mig, at wid alla mojelige tillfallen wifa; huru högt wårde jag fåcter på Fruns ynnefh Skulle min fläder, fom jag, wid närmare eftersin nande, äfwen fielf formårker, wara en for- klen tolck at mina inre tanckar deromfå räknar iag doek for en lycka, om thenna lilla pappersgåfwan gunftigt emottagcs, fåfom et prof af oändclig wordnad for min Gynnarinna. Med önfkan af all fållhet framhärdar ÅDLA FRU BRUKS -PATRONESSANS ödmjuke tjenare, JOHAN RUNER.

5 Bruks-INSPECTOREN, Hogagtad Herr ERIC RV NE R, Mm karefie FADER. SS bedröfweligt thet måtte wara, at i lårooch ungdoms-åren fakna Ene Foråldrars hjelp och underftod, antingen for theras oformogenhet fkull, eller tidiga frånfålie; Lika få glådiefullt år thet, at aga thenna oikattbara förmån. Till en del wederfors Eder, Huldaste Fader, thet förra i ungdomen ; thet fednare har jag dageligen, och GUDi lof, till min (förda förmån, fått hit intills åtniuta. Om derföre detta efterläng tade och behageliga tillfalle, då jag, under erindran af then fynnerliga omwårdnad min kåreffe Fader, ifrån föd/lofkinden, burit for min wål* fård, borde betyga en wördnadsfull erkånt/la for the oräkneliga theraf ånnu flytande wålgierningar, ikulle förfummas; få wore jag aldeles nedrig finnad och borde anfes fom en odrågelig börda for Jorden. Men ehuru willig jag år, at hårutinnan följa en otwungen ßarnflig pligt, och fåledcs nu afmåla et få ömt Faders hjerta, måffe jag dock, klagan wårdt, kånna derciil en altfor ilor oformö-

6 De ADSESSORIBUS. inftitutum requirit, rnonente etjam Glöriofiffimae rnemoriae Rege GUSTAVO ADOLPHO, in Proemi Conilit. de Proc. judiciuro, 1614.; ntnon modo lata lex ubique locorunv.decenter obfervetur, fed & iuihtia in foris regni fan&e adminiilretur. Cfr. LOCCE- NII Antiquität. Svio Gotb, Cap. III. Ejusmodi vero Perfonse, quse publica au&oritace cauilas iorenfes extricant, inque judieiis cum etfe&u & deccrminant & e medio tollunt, communi nomine vocantur Jtidices. De his variae dudum, fub moderamine Confultiilimi Dom. PRAES1DIS, in lucem prodiere DifTertationes, tarn in genere de Perßjiis, Judicium principaliter Conßituentibus, quam in fpecie de Juåicum Habilitate, $urisdiftione & Competentia. Rationen} icaque meorum in jure profe&uum iilis, quorum intereft, V.D. jam redditurus, do&rinam, prioribus hifee ar&e connexam & proximam, utinam benis avibus, publice tradendam elegi, de Adfcfforibus. Sed, cum mate ria hasc a Noftratibus Jureconfukis hüc usque iere jacuerit inta&a, placuit tantum prima Adfeflorum ducere quaii lineamenta, eaque a JCtis exteris ma< ximam partem mntuata, patriisque inilitutis & legi bus infuper adeommodata ; unde &, ü omnium iatisfacere nequeam defiderio, Benevoli tarnen Leftoris mihi poüiceor favorem, vel juitam (altern eorum, quic dicenda veniunt, excuiationem. Ccepcis itaque annuat DEus! ξ. IL Quad voeabulum AJjfeßris a praspofitione cid Sc verbo

7 Dé adsessoribus. >» verbo federe originem fuam ducat, rem eiie inier Le xicographos penitus evi&am,jure credimus: adßulerc autern, nonfemper idem iignificare, probe fimul novimus. Hinc nomen Adfetforis aut i.) vulgäriter pro eo, qui penes alterum fedet, aut IIJ juridice fumitur, vel a) generaliter, pro quovis alteri cuicunque opem ferenre, vel etjam b) jpecialiter pro illo, qui Judici, in munere fuo dextere obeundo, coniilia fuppeditat: ajjidere enim, per f.3. L.g jf. Quod melus caufa &c«idem effc, ac confulere, vel Judici effe a conßliis. Cfr. ELLE HARTMANNI Diilerf. de Ad fejforibus, fubprieiidioconfultiflimi Viri,B ARTHQ- LI LEONHARDI SCHWENDENDÖRFFERI* Lipfce habita 1685, Thef. I, Ultimos hic vocis fignificatus, qui noitrse in primis in pofterun? erit conliderationis, anfäm probet definitioni; qua, AD- SESSOR nobis dicitur Perfona -publica, judici conßlia Ö jus, ex officio, fubminißrans injudicio. Secundum Jura Romana Sc Saxonica Adfeflores communi fere nomine dicuntur Scabini, Socii judicis, College, Judices Pedanei, Conßliar'ti Sc Setuneres; fed vario ta rnen (aepius rcfpe&u. ibid. Svethice aut coileelive vo«cantur ÄatteneiLebamotet/ jf.^ Cap.xxui 9t Ä ITilmnb/ 91 Form $. 23.$. /. Cap. /.9t 25. tnebel/äo»gl. titajts tili ben Sept. i6såf. item tili 2lbO * )0f9t bclt 7 Martii ιό$ί. 2>ijTttatre/ $. 33' Form aut fingiliatioi fråbd&ctfttp / Adfejjorer, 9iSbttl4ft/ Adßftenter * TSammtWI iolfmdtt Sc fiedeineeps; diverfo ta rnen iemper jure Sc gradu. Ad hos in genere quod Α ζ adri-

8 De ADSESSGRIBU5. adtiiiet, trita admodum eil quazdio; utrum ad perfoms, judicium principaliter conftituentes, referendi dnt, an veroad perfonas, dcdiclas, aäminiciliares? Nos, mediam ingredientes viam, negamus utrumque, datuendo; Adfeflores publicas eile perfonas, fed principalibus hifee & adminicularibus intermedias & hinc quafiprincipales. Fatemur qnidem; poffe judicium, qua tale, vere fubddere, quanquam, miids & adfesforibus, & omnibus illis, qui, tanquam repraeientativi litis Domini, utpote Syndici, Tutores & Advocati, partes litigantium fudinebunt, non nid Ju dex, A6lor & Reus, adeflent; quippe qui, injudicio legitime condituendo, adeo abfolutae iunt nc«ceffitatis, ut dne his judicium fumma laboraret nullitate, atque de irritum foret. Nec negamus; Ad fefiores cum Secretariis, A luariis, Notariis, ceterisque perfonis adminicularibus, td habere commu ne; ut & iili, una cum praefatis litium Dominis, commodifati magis indituti judicii, quam abfolutse ejus necefdtati, inferviant. Attamen, fi, quod in primis adtinet ad Adfedores, quorum jura nunc erimus rimaturi, expendas verba, quas in Formet Regi minis de A:o 1720., ejus. q7., ita habentur : meblettfib tfym albjle af ISilittiatena ι trieb lila tätt/ Itaft οφ rparftwbe/ 23efi4lltiift gett tptb&ättgtftlbe 0y0lO ; & dmul adtendas ad vota & fuffragia, quibus ipd, in ferendis fententiis, valent, ex tenore Cap. XXIII. * 23 : videbis eos perfonas efle ceteris intermedias, ηηχ judicii Praeddem animi magis, quam corporis, vircute iublevant, quxque

9 De ADSESSORIBUS. 5 quseque ejusmuneris omnino participes fiunt, & certo quoque refpc&u vere judices cvadunt: undc Sc Adfeilores ad perfonas QUASI PRINCIPALES haud immerito referendos eile judicamus. $.111. SUBJECTUM Adfeßoris conflderaturi breviter faltem notamus; omnes, qui vel natura, vei lege & confvetudine, non prohibentur, eile adfefloratus capaces. Impcämenta itaque, quibus ab hoc munere haud injuile arcentur, quaeque nos proxime erimus deferipturi, aut Naturalta funt,aut ί,ζξαίΐα; utraque vero ejus indolis, uc vel qua tempus, vel ctiam, pro ratione circumftantiarum, in perpetuum obfhre videantur. Sic NATURA iua tribunalibus, tanquam Adfeifores, iniervire nequeunt a) ob ztatem Infantes, Pupilli, Decrepiti, utpotequi, animi & corpo ris robore deftiruti, mole negotiorum mox obruerentur: b) ob Aefeftum internum, Furioii, mente Capti, Lunatici, etjamii incerta furoris iui nonnunquam Uli haberent intervalla : cj ob defettum exter* num, Muti, Cceci, furdi, membrorumque huc fpe ftantium perpetuo carentes uiu : & d) ob morhum> quotquot, fine fpe in meliorem redeundi ftatum, nunquam in foris comparere, neceflariaque iua prasfentia & ope judici ad manus fore, praefumuntur. De Servis Sc Feminis varie difputari folet; Natura ne, an Lege, prohibeantur? Nos hane controverfiam vix faeimus noftram ; quia Servi in ditionibus Svio- Gothicis non reperiuntur, ncc Feminae ejusmodi of-

10 ΰ De ADSESSORIBUS. ficia jurisdietionaüa aptid nos ambiunt. Impedimenta igitur h;ec, quas diximus naturalia, & generaliter qnoque prohibitiva nobis audiunt, quaeque nervo* ie iura nodra, inb nomine IPflitfot/ comprehendunt, cfr ff. /2., 2\4tteg* Odin. Kiij.., & ff. 2. SR. 'Proc. 161 f., ejus quidem iunr generis, ut fem per impedianc, quo minus quis aliu ipfe aliquo fungatur AdfefToris officio : a titulo tarnen Ütjalario ejus omnes, quibus novercans adeo fuerit natura, con danter excludere, iniqvum omnino foret, maxime fi ejusmodi impedimenta alicui, pod legitime iuiceptum adfefioris munus, fuperveniftent, & locum, ejus nomine, in judicioalius fupplere poflet. Hinc oritur I.) Adieflorum diilin&io, in ORDI- Ν A RIOS, qui falariis privilepriisque muneri debitis legitime ornati func, &, niii adiint impedimenta fermiffiva, feu liaga fstrfall / judieiis diligenter in* terefte & pofilint & debenc : EXTRAÖRDINA- RIOS feu Vicarios, qui, exidente cafu, non niii delegato ordinariorum miniderio funguntur, iive id cum quadam honoris aut beneficii pnerogativa bat, iive non, Sieg. Form. 43. ff.% ^OUOtöll 7723.b.2». Sept. $.3, ßottgl. Haj:ts tili Nov : & HONOR ARIOS denique, quibus, ob bene merica in rempublicam ticulus & parilis cum ordinariis adlignatur honoris gradus atque dignitas. SKeg. Form. 42. ff. Botißl. Xfiayte «JotOttW. t>. 20. Septemb. ij ß. ff. ff. \ IV,

11 de adsessoribus, δ. iv. LEGE autem prohibentur; a) oh natimtatem illigitimam, Spurii, quique ex coitu damnato funt procreati, VOmbÖrbi$Z I nifi, intervenierte fingulari Principis gratia, in integrum prius illi reftitusntur«^eg Form ß. 2. Crimina quidem paterna iiliis innocentibus regulariter non funt imputandat ob nexum tarnen iängvinis, arque prafumta illorum, in primis qni crimen pcrdueümiis commiferant, parentum vota, & rnalarn horum indolem, libcri quoque ab officiis quibusvis, dignitate confpicuis, repelluntur, Norkbp. /<^4. cfr ABR AHAMSSON in notis ad C ρ. ]X. b) ob vitam inhoneße acl-im 5 five d clurn exiibmationis debitse, non modo Infames & d HcH gravioris pleno jure Damnati, ied erjam a reatu ejusmodi intentati criminis ad«buc non liberati: c) ob[rehgionem heterodoxam, quotquoc Lutlieraniimo non additli funt, verum ceteris adhaerent leftis, eidem adverfis, vide ÄOltUtlßÄ 2/ί. Martti /7//, jf. 2. d) ob vinculum conjangvinitatis & affinilatis cum ceteris judicii co I legis antea legitime oonftitutis«a jure petendi adfefloratum, excluduntur, qui in primo & iecundo cogna«tionis grada fe invicem tangunt, ut Parentes, Filii, Fratres 8z Affines: ö.cap.i 2\ & c) ob patriam Exteriquivis ablolute $. 15. θιί /75/. reipe&ive vero qui fixas in provincia tedes non habent: C i. i.9i 35- Et denique f) ob impeririam officii & meritt defeäam, quotquot aliis forent,in beneficiis & publieis muneribus rice obtinendisjpraejudicio, velipartam f

12 8 De ADSESSORIBUS. tam hanc non nifi cum rcipublicse damno nancifcerencur. Candidatorum namque omnium 8z probatam in muncre obeundo periciam, & teftata dudum in focietatem, cujus membra fiiernnt, ftudia acqiie merica. fétfatenfyct θφ Ottfjeitfi/ fecundum f. 40.!Reg. Form, vel quas tantundem valent, ficfehgt?et οφ wareeiißcn giort>4 Cjenjler fecundum /. 6. Conflit. Reg.de Anno 1723, Olli Caraä. f^cbtub. θφ jubordin.iclqt tagflflb^/juranoftra femper requirunt. Rationc aucem ultimi hujus in adfeßore requifid, ex promerito nempe & prudentia defumti, oritur diftin&io II.) in Literatos Sz llliteratos, paricer ac III.) in Plebejts, vulgariter, & Senatorios, eminenter* ira dictos, Adfeflores. Si eniin peritiam fpe&es, ILLITERATI vocantur, qui non nifi ceconomix rudiori, agricultura*, commerciis opifieiisque a teneris adived, harum tarnen rerum ex continua praxi admodum gnari,in adieflorum numerum cooptad iunt, Hi ipfi injudiciorum Infhntiis tantum inferioribus admittuntur, idque regulariter fine publica & detcrminata qnadam honoris extra tribunal ipfis adfignata prserogativa & eminentia, Utait 2\4ll l ; unde & PLEBEJI nobis audiunt, quia plebeio ordini conftanter adhaerent, fenatoribus tarnen Metropolitanis, qui 8z ordinaria adfefiorum dignitate corufcant, nuper exceptis. ÄOltgl ttfajtfö Αφ/, b. g. Ffunii 1*744, Literarum quamvis illi plus minus fint rüdes, ufu tarnen & experientia edo&i, fuo non tantum officio rite defungi, fed prseftandora quoque & plura faspe, quam literad, tardiores faltem ingenii, vel laboris

13 De ADSESSGRIBU&.9 irnpalientes, prsedare iolcnt, adeoque ob folam!ingvarum licerarumque imperitiam, non func penitus rejiciendi Ruitici & Municipales : Sapientes enim vere funt & prüde η tes, qufcunque apta fini conne&ere poflunt media, & tempeftive fat-is providere, ne détrimenti quid capiat Societas, in qua degunt. LI TER ATI autem no-bis funt, qui perihidia Academica non modo communem do6hinarom adminicuiarium emenfi fuerunt campum, fed & cerae alicui fcientiae fe totos confecrarunt, fo!tt igcitornftudier, Eviga»f3n:4ttttiftg*r οφ (fete ityttiga wetten# ffaper/ giccbt (ig tili befoebratt xoatbigtl uti verba iacenc in fiepius laudata.40.9{c0. Form, c fr. ÄOft*, off4lfc /7/f. jf. 9. Onines quidem, ecjaniii alioquin Illiceratiftimi, debent pro qua litate cujusvis loci & judicii, cui officia fua maneipare gefh'unt, juris (altem communis, worum & confve tudinis, eile quodammodo periti: in Literatis ver exafta-rn Leges requirunt ejus difeiplinae cognitio nem, in qua publico fe profuturos effe promittunt. Hinc, & cum, juxtajragmentum Legis Weflro Gotbi c<e, horum fit; tunw ft4l ji)4hum 2A4tt od) tprattet: οϊ gita 2\4rtm fullfommft / meto fritjtrtn οφ mcb mrwttbbi / mebh orbl)4mta fratnfotrille od) gåtninainnå fuufomrnilfe : tlpy furttßt: afte am fragte, od) fumdr I4gfc>t:f/ majoris quoque, quam JUiterati, dignitatis in republica funt capaces, & idcirco, quatenus locum in fuprema vere obtinent Inilantia, adfeiforcs haud im. cnerito nobis audiunt SENAT O RH, iive AdfeJJores 9 Η fint

14 ΙΟ De ADSESSORIBUS- (int flriqius fic di li, live Confiliariorum titulo eminennt, in <^ofratt8e&i:i08«33er08» rtmtl1at«auc Cancellie SJåbW / & fic deineeps. Circa omnes hos ipfos, qui tarnen, cum PURPURATIS & EX CELLENTISSIMIS REGIS REGNJQUE SENA- TORIBUS, longe eminentiorem Coniiliariorum ordinemconibtuentibus^rninime funt confunclendi, noftra in primis jam verfabitur opera. Haec, de univerfali Adfeilorum habilitate, brevitcr quam vis di&a, fufficiant: qvum tarnen, qui nullo tali impedimento tenenrur, non mox honorifica hac ornentur provincia, proximum eft; ut in legitimam eorum CONSTITUTIONEM paucis fakern nunc rnquiramus. GAUSS A EFFIC1ENS a) Remota eft juris difpofitio, de Adfeilorum, aeque ac ceterorum in imperio officialium, conftitutione neeeflaria, Form, jf. //. b) Pr&pincjua vero,fummus eil in Civitate Princeps, qui mediante praefenfatione, Ipfi a Regni Coilegiis oblata, Adfeflores in fupremis Inflantiis conftituere iolet, (Γ. 40. ibid. vel Magiftratus, Principis jure in Inflantiis faltem Inferioribus utens. loco cit. MEDIA, quae, ad conftitutionem hanc priorem legitime perficiendam, requiruntur, quatuor potiflimum abfolvi poilunt membris, nim. 1 ) Préefentationtβitfl&jjCt I qua re gulärster tres Candidati, iique habiles, juris periti & optime meriti, eliguncur in iudicio, & publico diploniate ornati S:x R;ae Majeftati offeruntur. 2.) Defigna* v.

15 De ADSESSORIBUS. Defigtiatione, 111tl α ΠI Stα nbet ι vi cujus Imperans Horum non η i Γι unum ncminat, qui ad/eßoratui ha- Öcnus vacanri in pofterum iic praefuturus 3 ) Conßitutorto ipfo, jfuhltl aßtett ι quo ira defignacus & confirmatus fuam in munerc auöoritatem, iuaque eidern connexa privilcgia, quoties opus fuerit, rite demonitrare valeat. Et 4) Juramento denique officiali, iembere isbem mediante quo aröius obftringitur ad fidelitatem Regi, juftitiam Civibus, & diligentiam Collegis fuis, uitro praeftandam, cetera. Cfr. Äottßl ZtJa\;ts 55rotbn. angäenbe 5&jl4ßew «pe4fmnbe οφ leöige i mbeteriö bortgif b. 27. febr. b. 9. it.$δΐΐ. Maji A:o. Ad überiorem hu jus Conftitutionis illuftrationem varix adhuc addi poflent obfervationes ; utpote de jure petendi, quod ixpius non, nifi immediate praeceflerint publica habilifatis fpcciniina, ohtinetur: de mo do & jure denominandi Adfeflorem, coto prxfentatornm nurnero penitus negle&o ; de querela fuper male inftituta prxféntatione : de tempore vacantis & determinandi adfefioratus legicimo : de fportulis, pro Salarii quantitate folvenäis : de anno minifterii & gratix rite obfervando: de inveftitura & introduftione folcmni, vel minus, & fic porro. Sed cum hx ipfx meditationes inrcgram prorfus requirant totius a&us Conftitutorii tra&ationem feparatam, eas nunc mittimus, & opporcuniori, ii DEO ita placuerit, occafioni refervamus, id foltern brevicer heic raonentes, quod, cum FORMA, iecundumphiloiophos# fit qua dat e(]i rei, dtftingvi oferari, illa, Β 2 ratio-

16 12 De ADSESSORIBÜS. racionc adfeilorum, non tarn eonirflat effenthüiter in adfeffura feu adfeffione, vel accidentalitcr, in fole mnitacibus Inveft.ituras & Juramenti religione, uc habet cir«h ARTM ANNUS in praefatae Difl.J. X VIII.; quam potius in ipfa hac eorum Conflitutione Legitima, utpote per quam & Candidati vere adfeflores exiflunt, & alter ab altero optime diftingvitur, & eorum quilibet fua potitur in officio aufioritate. Uti res enim, deficiente ejus forma, tanquam a&u exiilensconcipinequit; ita, deficiente quoque conftitudone judicis vel adieffaris legitima, adfefior & iudex quilibet forma fua carct, & hinc indicium eorum mox nuh lum evadit, Cfr. jf. 21.Cap.XXK $. VI. OBJECTUM, circa quod verfantur adieilores legitime fic confiituti, non nifi in publicit ie prodit negotii!. Cäuifce autem controverise, quaeque^w- (Haioni non modo contentioj<e, fed 8z voluntaria, fubfunt, iive privatorum illse iint, iive fifci, heicnobis dicuntur publicsc. Regis enim ad mandatum, in publico plerumque locoj 8z quidem muneris, quod publicum eff, ratione trafhntur expediunturque in communem Civitatis utilitatem, quae in genere requirit, vi / ί β Form, /72#, ut incorrupta etjam iingulis fua, cum efle&u, tribuantur jura atque privilegia. Hinc, iive Civiles iint cauife, iive Crimi nales ; iive public# itriftius fic difbe, iive privato rum : ii res iint controverfiis obnoxi#, vel minus ; modo de eorum ordinadone, probadone, confirma* tioae

17 De ÄDSESSOEUBUS. tinne vel folemnitate, legibus mandata, concivihus neceearia Et cautela sf item- fi qua?eio oboriatur de modocauflam legitime tra&andi, ut in ferenda fem rentia pradiminari, vel principasi, 8z ubi de remediis juris, de exfecutione demandända vel non, com trovertitur^ Engula, qua; huc pertinent, negotia vocantur publica, circa quse adfefiorum verfabitur opera. Sed de adfeilorum officio plenius infra eri* mus a&uri. FINIS, ob quem conffituunmr, eft aut rej'pettu Juilicis, nve ejus, qui judicio pracee 8c jure Collegium cogendi, cauilasque proponendi gaudet, ut hic in iuo obeundo munere adjuvetur aut refpetfu Partium, ut barum utriusque jus, majori cum fidocia examinetur 8z dcfiniatnr. Unde prono quod dickur alveo, fluit, quod EFFECTUS eoruni tam generalis, per paratam femper exa&ioremqus jueitke adminidratiofrem, quam fpcciafrs, per com fervationein auöoritatis judiciorum^ 8z jurisdi tionis cujusvis Ene fraude exercitium, teeibus Ec omni exceptionc majoribus Ermatum, obtineri dcbeat.. VIT. η Hifce in genere ita obfervatis, ad ipecialiora,,. propera quaeque hanc materiam artfr'tis Eringunt, mos, vifuri; quid particularia, AdicEorem, erjame univerfaüter habilem, legitime coneituium inque munere' fuo maxime Erennum occupatiffimumque faepius tarnen remorantia. valeant impedimenta, quae prohibitfaü, feu I JCtis dicuntur. In bis autem rimandis eo erimus breviores, quo> in eodem

18 14 De ADSESSORIBUS. dem enucleando argumenta, prplixior fuit Ciariff. Dn. AXELSSON, de Habil. $ud. ex profeßo diffe rens. vid. }. I. iupra. Cauife quippe fufpicionum, quae, exiftente cafa particulari, judicibus haud raro, ad normam Cap. XIIi. S. / objici poflunc, ut a lite, hic & nunc mota,ie abflineant, tanquam fui'pe- ti : ilte erjam Adfeiloribus, iive (ingillatim, live colle&ive fumtis, obihnt, quo minus ejusmodi controveriiis cra&andis interefle queant.. 4. ibid. Hae jpie ad quacuor potiilimum referuntur Ciailes. Aue ernm a) negotium, in judicio peragendum, ad Ad fefforem, aliqua ratione, pertinet: aut b) muneribus e(t corruptus : aut c) certo cognationis gradu, cum litigatore, conjunfiusauc etjam d) nimio in hunc du citur vel amore, vel odio. Quoties qusedam ejusmodi lufpicionum cauite, interveniere proceilu furrunario, in limine a&ionis probantur; toties, ut inha«biles, queique repelluntur Adfeflores : qui tarnen, quod obfervatu dignum, ipii caium iibi obje&um & examinare & fententia fua legitime definire poiiunt. /. L cit. Cap, XIII, JH. S. Sed non fufficic univeriali iuperaddita particularis haze Adfeiiorum habilitas, mediante qua ilii a muneris praeienti exercitio nequeunt repelli i necsocietati fat prolunt, fi vel maxime cenaci Memoria, magna Ingenii vi, atque felici quoque efient Pfudicio praediri, vel quamvis paratam infuper haberent Scribendi per itiam & facilitatern, multatn Dicendi copiam, & egregiam denique leget Interpretandi atque ad fa&a quaevis Adplicandi prom ftitudinem: quamvis bis ornamentis penitus deftituti offi-

19 De ADSESSORiBUS. ti officiis Jurisdi&ionalibus prasfici non debeant. ijι illis icaque varias adhuc jure rcquirimus virtutes, fine quibus partibus fürs nunquam faciem facis. Pittatis ßudium, omnibus injunthim, eil quidem fons & fcaturigo, linde omnes ce teras propujinlant vir* tutes, homine dignas; atque fie JCto etjam necefiarium eil. Judicibus tarnen, & confequenter Adiefioribus, qui ejusdem muneris funt participes, virtutes fjuafi propriae funt: Ajfecluum moäeratio; ne eftrenato horuni, male compofitorum, turbine in publico negotio cceeutiant, nubemque pro Junone tandem ampl 6lentur: Diligentia attention; qua (lata tempora & fatalia, flriclifiimo iure ipfis injun- ta, obfervent, nec prompte peragenda, quamvis mulca & vsria fint, unquam in crailinum differant: laciturnitasi nam fententiae judicanwum particnlares femper celandas, & cui grave eil tacere, in crimen prajvaricationis ex improvifo facile incidic: Fides & Integritas ; ut fine fraude & dolo iemper procedant, ne veriras unquam, quancum in illis, faciat naufragium : Gravitas ; vi cujus, fine profopolepfia, poilulante fic muneris ratione, qiyd rede vel minus fic, cordate.& mafcule lo jui ac défendere non vereantur:: Mode(Iia quoque 1k Pr&bitas; ne incomto fermonis genere, & vi quadam minus oportuna, iure fuo abutantur, atque fic innocentibus molefliam creent : Et jußtitia denique ; qua fuum cuique, lecundum fcriptas leges, confvetudines lo ci & juili demum principia, qua fieri poffit re litudine, tribuant a&u & fine mora. cfr 2DOtil*2^e3. /> Ä0l.

20 i:6 De ADSESSÜRIBUS. 2 fll ϊχι&γλζ 15t-b. 13. Jan 16SS- fr /. Febr. ify?. iiofül.pk 21fr* 55efXP & b ι. Sept. i6fy., i. n. 2, #7, /<?. Hujusmodi jam virrudbus ornaci Adfeflores, ranquam viri candidi & veri amantes, non poitunt non judici, in litrbus prudencer exammandis & jufte decidendis, inque cetenis, qnotquct m foro übve* niunc, negotii» rite expediundis, muicuin prieftare operis Sc coniilii., atque fic bac ratfone, rnaxime (1 prsefentes jtidieum indies admodum crefcentes labores refpicis, in patria efie Sc neceflarios, Sc utiles. &eg. Form. jf. ii. Vera enim funt, qua? habet Coryphseus /noder, Nob. ReviJ. Secret. D. ΝEH K MAN in, ιγ, Cap. XXVU, de Froc. Civ. ί η snfrä tcm fitärare felal ån mänga/ öd) tfrege alle Etmtta mefr famlab flit batte ptofwa {aun/ \*mt alia tfree prnftånbipbetw / od> juwn/ i?a?ab töttodjo lått åx i ån en dlena. 5. VM. De Ädfeßoruni OFFICIO, q nod JCns adfeflofium dicitur, jam difpuratnri pnemonemus; i!!ud pro diveriis judiciorum Collegiorumque generibus, diverfas fa?pe induere formas. Facienda enirn eorum judfci adiidendum, qui vel rebus meraliicis, vel commerciis promove η dis > ceterisve dicafteriis ceco nomieis, ex natura obj^&i & ftilo diverfarum curiarum iuum mutuantibus in foro procedendi mod um, funt dicati, in mulds difcrepanc ab officiis illorum, qui non nid juitidx, inrer concives adminiitrandie ; operam navant. Nobis vero praectpua, Sc qua? Adfeilori-

21 De ADSESSORIBUSr, «7 fefloribus fcre omnibus iunt communia, qua fieri poterit brevitate, negotia attingere nunc animus eil. In genere itaque notandum ; debere Adfeflores participes efle omnium eorum, quae ad ipfius judicis f ieu PrceiTdis, percineant munus, confcap. XXIII. SR. *55 ; fl modo exceperis ι,) jus convocandi cogendique collegium; quodipfum ftatis non tanrum temporibus, fed illis potiflimum, in quibus regulariter eflet juftitium, ultro fe prodit : 2.) jus proponetuli caujjas, in judicio tra&andas, quod Prasfidis in primis arbitrio reli&um; aperturam enim literarum, ad Collegium datarum, ipfl maxime commiflam eflenoviinus: 3.) jus dirigendi negotia collegialia, id quod ejus curae quoque principaliter conceflum eil: 4J jus eminenter Jufiragandi, vi cujus votum decifivum Prasfidi, vel, illo deficiente, ejus nomine Adfeflorum primario, competit: & 5.) jus denique edendi acta, eaque fuo in primis nomine & fubflgnatione publice corroborandi; cetera namque judicis facienda, Adfefloribus in fupremis faltem dicafleriis, funt regulariter com munia. In fpecie vero, & tanquam fingularia, numeramus fequentia Adfeflorum ofbcia. Debent z) judici a conßliis ejje> h. e. jura minus perito fuggerere, & quid in qualibet caufla bonum ieqvumve flt, tempeflive fatis atque prudcnter fvadere, cavendo, ne affectibus ejus forte inconditis ullus relinquatur locus, fedlites* quantum in ipfls, legitime prsefcindantur, abbrevientur. Reg. Conßit. Acad. Cap. IV. tnembr. 3. /4.; b) fcriptas conficere relattones, feu fummarias cauflarum narrationes, fec und um federn C tempo

22 18 DE ADSESSORIBUS. temporis, rite & ordine conne&ere, $. r, Cap. XXII, SR. 33o c) fußragia edere in decifionem cauffie con troverfae. Sed haec Adfeflorum vota particularia, utrum numero praeponderare, anvero,pro cauflae indole ac natura, ponaere tantum rationis, vincere debeant, optime nos edocec Cap. XXIII. cjusd. tit d) negotia, foris expediunda, perjßcerei utpote, examinare corpus deli&i, rem controverfam aeftimare, teftimonium ab aegroto fumere, folemne conficere inventarium, &c. Atque e) majorem denique judicio 5" auftoritatem & fidem conciliare. Ceterum, ad Adfefiores quoque trita illa officii judicantium diftin- &io, in-nobile & Mcrcenarium, quodammodo adplicari debet.. IX. Coronidis loco tandem obfervamus, quod circa Adfefiorum Adjunffa, in cenfum veniant i.jho NORES, quibus non modo Praefidem judicii, in of ficio, adjuvantes, f. 7, Cap.XIV, 9t fed & ex tra forum, SRflltg. /7/4, prae aliis iunt conipicui: portio enim judicum dicuntur in /. /, Cod. ad L.Jul. & bis violatis, Praetoris quoque cenfetur violata Majeftas. ib. a nonnullis ita vocitantur. 2.) SALARIÄ, quae unde/e alant Haec vel certa funt, quae ex publico ipfis &&! / vel incerta^ quae pro qualitate judiciorum, perionarum, laborum, ubi mercenario locus eil officio, etiam Adiefloribus folvuntur, SRcfc-θφ fdäq-tra- Bamenter, 0portfä / 3 ) PRIVILE- GIA

23 De ADSESSORIBUS. 19 tam natura* GIA 8z IMMUNiTATES, quorum intuicu im munes funt a colleötis militaribus, / ordinariis municipalium oneribus, rtll SOl'gdtJ tuhgvt / hoipitiis quibusvis excraordinariis, 08- ήwattetittsa? / & Bc deinceps. conf. quoque ^atlbelö Ordin. 167^ Jf. //. SDuele Plac &c. Et 4.)POENidE, quibus, ob imperitiam vel dolum, caftigantur, quotquot incongruis fraudulentisve fuis confiliis alteri Iitigatorum, qua vitam, famam vel bona, aliquid inferunt damni. jj\ ntcap. /, Contrariis denique judici adfidentium tanquam fpecies adnumerantur a) MORS, Iis, quam civilis, b) RESIGNATIO, qua? fit ex; caufia, vei neceßaria t puta ulteriori promotione aut alia fimili, vel arhitraria, nimirum abdicatione fpontanea. HARTMAN. 1. c. J.XV-& d) REMO- TIO, ut fi quis, ob dolum, cogeretur adfefluram *'in perpctuum relinquere. Atque fic habes, LeBor Humaniffime, prima, quse promiiimus, adfefforum lineamenta; cetera & quse in effigie adhuc refhnt, levi fortaifis penicillo ipfe fupplebis. S. D. G*

24 Min Herre. mal med wärt umgänge, hwilket i de yn Den wånikap ofs tillfammanhåller år lika gam gre åren, wid de fpådare Snillens Tåf. lingsplacs, hade fin början. Den har okats alt fedan och nn ofs iå förenat, at ingen ting mera ikiljer wåra finnen, ån en olika affigt, med wåra hittils gemenfamt tillbrackta göromål. Kan jag derföre wid detta tillfalle underlåta, at öfwer Edra framfieg allmånt yttra min hjerteliga i ag nad? Himlen låte Eder, min Wån, fom i god tid börjar wandra Dygdewågen, ej tröttna innan J hinnen fram till målet! Och efter J utwaldt, at låra, med tiden hägna Råttwifan ; få hoppas jag, at J emot mig åren få råttwis och aldrig glömmen, at jag år beftåndigt Eder Tropiafle Wart, LARS D. QVIST.