MATRIMONIUM NEGATUM. Mag LAURENTII DAHLMAN, BELLO, harlin, prvebeat CAUSSAM JUSTAM. Sub PRtESIDIO VIRIAMPL1SSIM1. jestanus p.

Transkript

1 JP yr j8lr v. t;> DISSERTATIO PHTLÜSOPHICA, QUJES1 IONEM EXHWENS, NUM MATRIMONIUM NEGATUM prvebeat CAUSSAM JUSTAM BELLO, Quam, CONSENS. AMPLISS. FACULT. PHILOSOPH. IN REG. A CAD. UPSALIENSI, Sub PRtESIDIO VIRIAMPL1SSIM1 at Mag LAURENTII DAHLMAN, Moral, et Polit. PROFESS. Reg. lt Ord. PUBLICE EXAMINANDAM SISTIT jestanus p. harlin, ANGERMANNUS. IN AUDIT. GUSTAV. AD DIEM XX. MAJl ANNl MDCCLVII1. h. A. m. - -S. UESALl/E, Excud. L. M. HÖJER, Reg. Ac»d. Typogr.

2 S:m R:# M:TIS MAGNjE FIDEI VIRO, Reverendijjimo PATRI ac DOMINO, Doct.OLAVO 9 Dicecefeos Herncefandenfis SUPERINTENDENT! Eminentiffimo, Confiftorii PR/ESIDI Gravilfimö, Gymnafii Scholarumque EPHO- RO Adcuratifumo, MjECENATI OPTIMO. N'on parvj efife afiimandum, nrbitror,quod propilts ad TUA litnina, Reverendiffime PR/E- SUL, mihi contigerit domum Paternam venetari. Plura enhn inde majoraque c? in illam er in me fingulatint redundarunt Gratia TU/E pignorä, quam ut ris pradkandis verba nuafufficerent. Itaque, in lucem pfodeunte publicamfpeciminehoc academico, td\ quantulumcunque eß, TI BI, ReverendiiTime PATER, facruvi facere fufmifi Hoc bero dum facio, tantum 1... jeque dicarejuflineo. a me N-jRj- J\ ' X " i ', i

3 a me abeft 3 ut, tot exubercmtibits fummi TUT In vie Favöris documentis, credam, eadem quodammodo pojfe rependi, z/ potius, y? patiaris, leve hoc tirocinium Reverendiffimo TUO NOMINE exfplendefcere > novum meinet beneficium obtinuiffej probe fentiam. L7f autem chartaceum hocce munufculum, tanquam humiuima venerationir mecc Interpretern, benigniori excipias vultu, fumma mehtis devotione rogo ; votique hujus ji compos factus fuero, m pojterwn, TUAM efflagitare Gratiam, aufpiciis Jpes nutantes c/ afflictx eo felicius jurgant, efflorefcant. Mearum erit partium DEUM O. M. ajjiduis adpellare precibus, Te > MiECENAS Optime, z/z gravijjiim illo, fungeris, Munere Epifcopali, fofpitem / incolumem quam diutijfime confervare dignetur, viresque TIBI largiri huic obeundo fuffechiras. Ut habeant Ecclefia, Nobiliffima Familia clientesque finguli, ^ magnopere fibi congrat u lentur. Fermanfurus, usque dum vixcrot REVERENDISSIMI NOMINIS TU1 cultor devotijßmus 5 jestanus P, HARLIN,

4 BRUKS - PATRONEN, HögirgtticiAitet och Herr PHILIP KRAPP, Samt BRUKS - INSPEC TOREN, Adel och Hogagtad Herr JÖRAN KIÖRNIN G, Mine Gunßige VALGYNNARE. Nrår ett fackfamt finne Ter fig alldeles oförmöget, att kunna bevifa dem något godt igen, hvilka det får vörda för Vålgårningsrnån, föker det rnåft efter tillfällen, att å daga lemna fin vördnad och erkånfla. De otaliga prof af bevågenhet, fom J, Mine Gunßige Her rar, behagat tilldela både mina Förålldrar och mig, åro i fanning ftörre, ån att de med ord tillbörligen kunna prifas, mycket mindre vedergållas. Hvi fkulle da icke mitt finne brinna af tackfamhet, och min hog trångta efter, att få upptäcka defs nit? Detta mitt ringa Academilka Arbete, hvaruti jag vifar för Allmenhefen, att den framalßrar ingen billig ar/ak till krig,[om bbfligt ger kor gen, eller nekar begärt Giftomål, jämte betragfandet af Eder bekanta ynnefl för Bokvett, tyckes öppna mig dertill vågen. Upptagen derföre ej illa, Gunßige Herrar, att jag vågat tillfkrifva det Edra Namn. Jag vill allenaft hårmed framlägga ett litet vedermåle af min tackfamhet, för de många uppå mig bevifta välgär ningar, och en ny förbindeife till den upprigtigafte vörd nad, hvarmedjag, under ifriga böners uppfåndande tiii Allmagten, för Edart Väl, in i grafven framhärdar Mine Gunßige VjLGYNNARES hdmjukafte tjänare, ÄSTAN. P. HARLIN» \

5 i Tlurimum Reverendo & ClariJJimo Da Mag. ERICO H/EGGBOM, COLLEGE Scholas Trivialis Herncefandenfis vigilantis- <lnio,nec non NOTA RIO ad V. Confiftorium ibidem VICARlO digniflimoj Tlurimum Reverendo & Docl/ffimo DaMARTINO HAiGGMARCK, COMM1NISTRO In Bygdeä & Nyzåtra laudatillimo j Da Tlurimum Reverendo ac DocliJß?no PETRO SÜNDWALL, V. D. MIN1STRO ad Officinam Ferrariam Veftanåenfern perinduftrio, FAUTORIBUS, TATRUORUM löco, colendis. eis ipfas lucuhrationes, rudi Minerva expoli tas, ob multa, in fe coliata, beneficia, in gratijßmi piique animi pignus, cum fpe favoris certißima, votoque omnigen felicitatis ca- UäiJJitno, perofficiofe offert atque dedicat Plurimum Reverend. ClarifP atque DocKffimor. NOM1NUM VESTRORUM v tultor ohfervantifimusy ÄSTAN, P, HARLIN.

6 VIRO Plurhuum Reverendo (ttqiie DoEtißimo Dn. P ti T R O HA R LI N, COMM1N1STRO in Såbrå & Håggdånger rneritiffimo, PARENTI OF TIMO. fine TUA Lucem petitura qualiscunque hsec opella, ufpofe quam,, Inefulgentiffime PARENS, ope, vix quidem vidifier, ita & TUO Infignirl NOMINE defiderat quam maxime. Defmunt vero heic verha, digne Mud huc adpiicatura, & incipit quaxiam quafi admiratio, quam fola excitat memoria atque recordatio TUORUM erga me benefadtorum. Probe enim hsec, certifiima ilia, pott Divinarn grafiam, falutis rnese pr«fidia, perpendenr, tanra Paterni TUI in me amorif exfplendefcunt fpecimina, ut dubitem, an aliquo eadem ferrnone poflint adumbrari. Quid vero habeo, Carijjime PATER, quod pro tot tantisque beneficiis rependam? Nihil fåne, nift venerabundum anirnum. Hunc ergo TIBI largior, mihu que gaudeo, quod feio, TE nec aliud a me expofcere. Sint igitur gratifiimi pectoris mei teftes exiguae hos pagellae. fhidiorum meorum primiriae, quas TIBI faeratas volo. Accipe lilas, uti me femper foles, ferena fronte» inque meliorem interpretare partem. Vota fufcipere pro perennitua incolumitate calidiffima, eo magis mihi cordi eft, quod plus mearum interefl: ex TE, tanquam beiiifiimo vitce morumque pendere fubfidio. Itaque vivas» Honoratiffime PARENS, unacum MATRE mea dileciisfima, omni felicitatis genere cumulatiffimus! fera admo» dum fit triftiffima iila lux, qua TE, folatio meo fvaviffrmo, orbari cogar! Ita vovet, vovebitque ad cineres usque permanfurus, INDULGENTISSIMI PATRIS plins obfequentiffimus, FESTAN, f. HARLIN.

7 I K % x. egl Natur«nihil magis congruum eft, quam ut homines, quippe quos mutui cujusdam juris & obligationis vinculo contineri decet, ultro quaevis officia mutuo fibi prseftent, & a lacdcndo proinde ac omni adeo Inju ria abftineant& abhorreant.quod u- birite invicemobfervantmortales, pacem colere dicuntur: unde facile patef,ad pacem fervan dam omnes eadem homines obftringi lege. Pax igitur human«natur«maxime conveniens eft, & ad eam confervandam idoneaj quoniamque eft ftatus hominum bello oppofitus, apparet, hoc natur«hominiseffe contrarium, & non nifi propter malitiam eorum, qui obligationi fuse fatisfacere renituntur, ab ipfa natur«lege indulgeri. Hinc, cum pax homini fit connata, bellum autetn ex aliquo ejus pendeat faxfto, illam ad ftatum ipfius naturalem feu originarium, hoc ad accidentalem feu adventieium redle referlmus. Ut autem duplicem hunc ftatum fine confuhone diftingvamus, fciendum eft, pofle quidem, In ftatu naturali, homini jus quoddara > In fe fpe&atum, competere, A cujus

8 ) 2 ( CS«) cujus famen exercitio locus non eft, nifi in adventitio. JUS etenim, quod heic pro qualifate perfonre fumimus, tfl facultas quoedam moralis, aliquid habendi vel a- gendi, quee cum concipi nequeat, nifi ab altera etiam parte adfit aliquot) vinculum juris feu OBLIGATIO, quam per necejfitatem agendi moralm dtfinire folent morum Dotftores > lex natura? omnes quoque obligat ad agendum id, quod juri alterius congruit > iljud vero e- vitandum, quod eidem repugnat. Et quoniam correlatum vocamus, cujus confideratio alterius confiderationem neceftario includit, apparet etiam, haec duo, jus, fcilicer, & obligationem, eile correlata. Hinc quidem poteftatein facit lua cuique natura fe fuaque omni nifu confervandi ac defendendi; ideoque, quando alter eum impedit, quo minus hoc jus fuum tueri poffit, feu malis quibusdam quornodocunque adficit, eadem a fe fhtuque fuo propulfandi, malisque alteri inferendis, fi aliter jus fuum obtinere nequit, redimendi. Sed obligat quoque fua quemque natura, ut a malis abftineat, alterumve in ufu juris fui relinquat & illaefum praeftet. Ejusmodi vero hominum flatus, in quo conatu ejfficaci feruntur mala ßbi invicem inierendi bellum dicitur a); ergo cum flatus hominum naturalis, abfolutus, fcilicet, de quo heic fermo eft, per naturam hominis folummodo conftituatur, evidens eft, jus quidem belli, non vero hujus juris exercitium, feu fpfum bellum, in hocfhtu, locum habere. Nam fi ha bere^, per folam hominis naturarn determinaretur bellum,- fed. pofta natura hominis, ponitur obligatio ad colendam pacem, quae cum hello fit contraria, nemo non videt Veritatem aflertionis noftrae. Verum enim vero, cum quse hominibus infuper acceflit pravitas & perverfus fui ipfius amör haud paucos in devia auferat, adeo ut, perfratftis juris repagulis, fanceque rationis dudhi reli&o, vi & injuriis, rapinis & csedibus in alios facile grafientur, quin ad

9 ) 3 ( ejusmodi mala s'vertenda & bonurn, per eadem ablatum, recuperandum jus non modo, verum etiam remedia, quibus hoc jus obtineri poflit, fiatuminet atque adflruat ipfa fui alma confervarrix natura, nulli dubitarnus. Hsc igitur remedia (i non aiia lenioraque efte poflunt quam bel lum, iüud quoque interdum non tantum licitum, fed etiam neceftarium efte, fua fponte fequitur. Belio opponitur pax: qus talis efl flatus h om inum, in quo nullo conatu feruntur mala Tibi invicem inferendi. Cumque bellum ea folum tatione gerendum fit, quo mala inferenda vel illata impediantur vel evanefcant, non nifi pacis caufta fufcipi debet; quam ideo tanquatn belli cauffam finalem refplcere debet, quicunque illud gerit. Hinc feite, pro more fuo, Puffendorfius b) : Ita tamen, inquit, natura permittit bellum, ut id gerens pro fine ßbi conflttuere pacem debeat. Qvum autem porro pax humans naturs maxirne conveniens fit & confentanea, antequam ab hac difcedere & ad bellum conlugere licet, adfit etiam, necefte efl, caufta qusdam ad bellum impellens, a pace aliena, ob quam lex naturs duriflimum hocce confervationis me dium adverfus alios nobis coneedit, qus proinde jufla bel li caujja audit, tnjufta vero omnis, quam lex naturs ignorat & improbat. De hujus ergo caufts juftitia & injuflitia nobis dillerendum erit, dum qusfliunculam,quam, in fpecimine noftro academico, nobis tra&andam fumfimus, pro modulo ingenii, enodare conabimur. Velis autem, P>. L. qualibuscunque hifce noflris benigniorem favoris auram prsbere, omni, quo par efl, verborurri honore rogamus atque contendimus. a) KcehleriN. (f. god. Schuberti PbiL Pracl. Univ. ' P. IL C. ii. p.cf Daries Inßit.Jurisprud. Univerf. jf. by L. VIII. C. (f II. $u(la belli cwfja non alia effe potefi, quam Ußo fen A z 'inju-

10 $3$ ) 4 C injuria. Qufe enim officia, qua?, fecundum legem natura?,fibl intdcem prseftare debent morrales, ejus funt indolis, ut, iis omiflis, focietas humana aut deftruatur prorfus & peflum eat, aut comrnodiori faltem vivendi via deftituatur, vel non perficiatur ; lex naturse ad quasdam eorum obligat> addito jure alterum cogendi ^ iis fi non fatisfecerlt, qua? proinde perfettorum feu necejjitatis, ad reliqua vero fine jure coattionis, quae ideo imperfettorim, bumanitatis ac beueficenti nomen acceperunt. Jus eft facultas moralis aliquid habendi vel agendi (. prsec.}; quod fi igitur vi coa ttionis pollet, eft facultas moralis alterum cogendi, &eatenus fimiliter perfettum, feu jus proprie &[tritte dicitur; fin vero coadtionem refpuit, facultas eft moralis alte rum, noncogendi» Vel petendi tantum, utaliquid fiaf, quod nobis prodefle poftitj unde hoc imperfettum^ aut, fi mavis cum Grotio a), aptitudo nuncupari fvevit. Attionem quamcunque, legi conformiter attempevatam, quatenus ad eam ita attemperandam obligamur, OFFI CIUM appellitant ; quod cum fine obligatione ($ praec.) nullum fit, illud inter & jus talis concipienda eft relatio, üt jus perfedtum non detur rafi ad officia perfedta, ad imperfedta vero tantum jus irnperfedtum. Hoc etiam vel inde patet, fiquidem lex naturse ad prioris tanturq generis officia dat jus coadlionis, & jus tantum perfedtum icl dixi^nus, quod cum jure cogendi conrcexum eft. Hinc & jus perfedtum dlci poteft jus cogendi; cogimus vero alterum, quando malis quibusdam externis feu remediis violentls eum ad aliquid agendum vel omittendum compellimus : unde fimul patet, jus cogendi efife jus feu facultatem moralem altert mala inferendi. Status autem hominum, in quo conatu efficaci feruntur mala fibi invlcem inferendi, bellum dicitur ($. praec.). Hinc & jus cogendi, in ftatunaturali, jus belli eft; illud vero, feu jus perfedtum tantum datur ad officia perfedta. Ea ergo, * i fc,

11 ÜP > T ( feu quae jure perfe<fto nobis competunf, fi nön libere ex«. hibentur, quippe fine quorum prseftatione omnis humana Felicitas exularet, vi beiloque exigere pofiurnus ; quae aufem Imperfedi funt juris, cum fine iis comodiori fantum vivendi raticne homines privarentur, ac proinde cujusvis confcientiae reliclum fit, utrum fadem pradlare velir, an minus, non fine furnma legis naturalis violatione 8c perpctuo hominum Furiere armis qucererentur. Etenim omnia erga alios officia eo tendunt, uta<ftiones noftras ad aliorum oeque ac noftras perfe&iones dirigamus. Hoc autem fieri poteft vel non detrahendo aut reunquendo al ter! bona, quibus jam ornatus eft, 8c in quibus ejus prsecipue perfeétio 8c Felicitas vertiturj vel augendo eum bonis, quibus adhuc deftituitur, & quibus perfe&io 8c felicitas ejus promoveri 8c amplificari poffit. Tertium officiorum genus vix concipere licet. Pari igitur ratione mnern humanam Felicltatem tolli vides, fi prioris ge- eris officia vi extorquere non iiceret, ac fi hsec coa&ioni eflent obnoxia* Jam autem, cum Facile videri poffit» priora ifta officia ad focietatis humanae confervationem prorfes neceftaria efle, pofferiora vero tantum hominihus necefiaria effe ad vitam Feliciorem commodioremque transigendam; 8c complexus omnium earurn rerum, qui bus quisque jam inftruélus deprehenditur, 8c in qui bus fuam prsecipue perfeétionem 8c felicitatem tarn internam quam externam confiftere exiftimat, haud incommode SUUM ipfius vocari queat, praeeuntibüs Celeberrim«Viris Kcehlero b), Schuberto c) aliisque, officia perfe&a In eo ponimus, ut alteri, quod Juum ipfius efl, intactum reunquamus, autfuum cuique tribuamus, feu, quod eodem recidit, in preeftatione eorum, qu& juri alterius perfe&o congrunnt; imperfefta autem in eo, ut alterius perfecitonem ac felicitatem promoveamus & bonis auqeamns, quibus adhuc deftituitur > feu in commijjione ejus, quodju-

12 8» ) 6 ( «9 ri ölterins imperfecto convenit. Adionem autem, qua alteri quidpiamderogatur,autefficitur,ut alter minus fuohabeat, feu, qua,jus alterius perfedum violatur,ußonem zut in juriam vocamus; unde porro patet, alterum lodere, feu lojuriam committere eum,qui negligit officium perfedurn, aut jus alterius perfedum violatjomiffionem vero officiiimperfedi feu humanitatis injuriam plane non effeieo excepto cafu,in quo petenti, in fumma neceflitate conftituto,denegatur a- liquid, quod fme magno detrimento prseltari porerat d). Sed propter denegatum jus feu officium perfedum, lex na tura? bellum tantum concedit fp. A. D.) ; ergo non nid propter folam alterius Jsefionem feu injuriam. Id vero, propter quöd lex natura? duriflimum hocce confervatio* nis remedium adverfus alios nobis concedit, ju/tam behi cauflameffe, (.pra?c ) innuimus. Ex hac autem $. pa nens declinandum, arma capimus. Si vero talis jam no bis iilafa fuerit, tet, bellum, propter folam injuriam, jurefufcipij ergo jufta belli cauflfa non alia effe poteft, quam Icelio feu in juria : éaque vel facienda vel falla. Si enim gravis inju ria immlnet j & declinari alio quopiam modo, quam hel lo, nequit, qvum fruflra, vel non nifi aegre adrnodum, tefte experientia, reparetur fada, legi utique convenlenter, propter injuriam faciendam > ad malum certo immi- agendürn fine dubio elf, ut, quoad fierf poffit, damnum reparetur nobisque fatisfiat, quo pace deinceps frui liceat. Utrumque autem belli gerendi modum defenfivum adpellamus > cum, propter defenfionem juris noftri, feu ejus, quod no/trum eft, geratur. Cfn Kcehlerus e) & Schubertus f). CorolL Bellum natura permittit, ubi jure noftro ac fecüritate aliter frui non pofiumus (. i.). Quamobrenv in civitate, cum per fummum imperium, cui incumbit quemllbet clvem ab omni vi 8c injuria defendere, nemini permillum fit, privato aufu, nifi in cafuneceßitatis, v faluti

13 ) 1 ( faluti fu confulere, Magiflratus auxiliurn implorandum eft, qui per judicia curabit, ut quilibet horum ope obtineat, quod, in ftatu libertatis, propriis viribus, nullo paéto ve! difficulter admodum confequi poteft. Unde e- videns fatis efle, at bitror, injuriam ceque juflam efle cauflam atfionis, in foro civili, ac belli, In foronatural!. Schal. Difquifituri ergo in fequentibus, nitm matrimomum denegatum pr&beat juftam cauftam bello, non tam privatorum, quam fumnaorurn Imperantium, inter fe,in fiatu naturali, viventium, rationem hab.ebimus, qui auf pro fe, aut pro fubditis fuis matrimonia apud alias gentes ambientes, repulfam ferunr. a) El. Gi jf. 7.de#. B &'B. b) jf. N. Exercit IV. c) Bbil. Bratt. Univ. Part. Cap. i. d) Heineccii Elem.,7. TV. C? G. Itbr. II.. lyft. Grot. L, II. C. 2. jf. 6. de 7. B.tfP. e) 7«TV. jf. f. // f) In Bbtl. Bratt. Univ. B. II. c. //. jf. jf. 961.>77. 5 III- Expofita fic generatiflima notione fimul ac origine & caufla jufta belli, ut in matrimonii etiam naturam ac in* dolem, quantum inttituti ratio requirit, inquiramus, o- portet. Obligatos efle homines, ad genus (uum propagandum, tam ex naturali eorum aptitudine & inflin&uad huno fcopum obtinendum, quam ex fine, quem DEus hominurn creatione intendit, lucide adeo ac evidenter patet, ut nemo Hlud in dubium vocare poflitr. Neque mi nus dubio caret, prolem procreatam folicite educandam efle, qujppe (ine qua cura finis Creatoris obtineri nequit» qui non tantum vult, ut exiftant homines, verum etiam, utfelices evadant. Procreari vero prolem non pofle,nifi per duos diverfi fexus homines, novimus. Sobolem quoque non folum procreandam, fed & educandam efle, jainjam audivimus. Parentibus autem potiflimum offi cium hocce educandiliberos fuos a natura injunduna ef-

14 <S ) 8 ( ö» fe, fatis conftifj prsefertim cum in hunc finem, natura lem quendam amorem in fcetum prognatum homini in-' feverlt DEus, quo fe duci ad liberos fuos educandns, communiter fentiunt parentes, nifi contrariis adfe&ibus hic fuerit aliquando fupprefius. In ftatu itaque conjuga- H contlituti ad prolem educandam ftudia fua conferre debent. Sed (latus, in quo du aut plures perfon# jun&is viribus finem aliquem communem obtinere conantur, focietatis nomine venit ; unde apparét, tam ad procreandam, quam educandam prolem focietatem quandam requiri. Societas autem inita inter marem & fenrinam, /0- bolis procreanda & educandtc gratia, focietas conjugalis, feu Matrimonium dicitur. Socii vocantur Maritus 8c Uxor, uterque uno nomine Conjuges.. IV. Omne matrimonium juflum eil focietas perfefte obligatoria. Matrimonium fine confortio duorum diver/i fexus hominum concipi non poteft (. prasc.); in matrirtjonio ergo, feu focietate conjugali, maritus uxoris ope, 8c haec vicifiim illius, ad fcopum communem obtinendum, tititur. Quiiibet igitur heic, quod (uum efi: alterius, fibl attribult. Ad hoc autem faciendum maritus aut habet jus, aut minus* Si pofterius, nulla gaudet facwltate morall id,quod ad fuurn uxoris pertinet, fibi vindicandi $ ideoque, fi hoc fecerit, eandem Icedit eique injuriam infert ($. 2.)* ißhur cum legi natura repugnet, fi matri monium naturse erit confentaneum, necefium eft, ut rnarito competat jus, iliudque perfe&um, in uxorem, 8c huic viciffim in iilum; quoniam, qua: de marito diximus, eadem etiam ratione de uxore valere, non muita eget probatione. Per focietatem autem perfe&e obligatoriant inteiligimus eam, quse jura 8c obligationes perfeäas producit, feu, in qua focii jure pollent fe invicera cogendl

15 «2 )9 ( <S*2> «ad media adhibenda, fini focietatis tia, (i aliter confequendo fufficien- obligationi fuse fatisfacere nolint : unde paret, matrimonium ap- omnejuftum efte obligatoriam. focietatem perfe&e Coroll Conficitur hinc, omnem v im concubitum, per extorcum, efle injultum, &, in ftam cauflam foro naturali, ju*, bello, in foro civili, adioni praebere ($ 2. Cor.). $. V. Matrimonium ergo contrahi neqnit, fine confenfu u- triusque contrahentis, adeoque nec fine patto, ad quod ler vandum pacifcentes perfette obligantur. In matrimonio enim jufto, marito competit jus in uxorem, & huic vicifiim in illum, ex fobolis etiam procreatione metiendum (, praec.). Jus autem, quod unl homini ita eompetit in alterum, aut ilii connatum, aut adquifitum fit, Non oportet. prius : nam connatum cuipiam id dicimus, exiltentioe ratio cujus proxima in ipfius natura ac eftemia continetur ; fed neque ex natura & eftentia maris vel femi* nae, quibus jus iithoc reclprocum competit, ulla ratio fufficiens adferri poteft, cur tale jus ipfis invicem prge aliis competat; cum omnibus hominibus jura eadern connata esdemque connatse obligationes tribuendce fint, utpote quse ex natura & eftentia«omnibus & fingulis fultant eadem, re» a). Ergo pofterius. Si hoc : aut voluit alter tale jus alteri conceöere, alterurn aut ad iftud fibi relinquendum hic coegit. Non polterius, quia nulla datur facultas moralis alterum cogendi, nifi ad id, quod perfeéfe antea debetur» feu, ad quod habemus tale jus perfe&um (. a.); autem, hoc in cafu, non efte connatum, monftravimus : unde jamjam de- ejusmodi coaétio moraliter eft impoflibilis. Ergo prius; idem vero velie ac alter, confentire dicitur : apparet itaque, jus hocce mutuum duarum perfonarum non poffe adquiri, nifi praevio utriusque con-, B c v feäfu.

16 fenfu. contrahentis, poteft. legibus convenienter contrahi neutiquam Quod erat primum. A voh ntate ad rei exiftentiam non valet confequen- Identitas voluntaturn in aliquo negotio, effc&ui dan- ergo nec nudo confenfu jus unlus Requiritür idcirco in- tia. ) Io( «35 Hinc matrimonium f$ 3.)> finc confenfu utriusque do, confenfus dicätur; in alium perfeéte transferri poteft. fuper, ut fibi invicem deqlarent, quod velint aiftu ipfo tale jus mutuo fibi praeftare, confequenter ut (ibi invicem promittant, & alter alterius promiftum acceptet b); idque eo efticacius, tantoque majori cum fide ac prudentia, heic fieri debere, opinor, quanto magis ipforum contrahentium intereft, ut certi fint de mutuis ofticiis eonjugalibus, tam ob prolis certitudinem, quam ob mutuum au- Xilium, in liberis rite educandis ($. j.j. PromUfiones vero, quando ab altero efficaciter aeceptantur, padiones feu pada vocantur c) 5 quamobrem, cum confenfus, cu jus definitionen! fupra dedimus, fine his, defiderato effettu careat, clarum omnino eft, matrimonium, fi legitlmum eritj pado nitl debere. Quod erat fecundum. Celebrato pacfto, de rrafrimonio ineundo, perfonaeparifcentes vocantur SPONSUS & SPONSA, ipfuirque pa rtum SPOMSALIA^ad quaeigitur fervanda, nifiiis,quibus & alia patfta infirmari foient d), nsevis fcateant, perfonas defponfatas perfeéle obligari, eo tutius adfirmamus, quo certius conftat, eo ipfo, quod padse fint, jus perfedum, h. e. facufcatem moralem id, de quo inter illas convenit, cum coa&ione, fi iibere non prseftetur, expofcendi alteri alteram conceffifie (. 2.J. Coroli. Quod erattertium. Violatio ergo fponfaliorum, in foro naturali, eft jufta caufta belli, in civitate a&ionis forenfis 2. Cor.> a ) Vide Dißert. Dom. P. Frifendahl, de/equal Hom. Mor. b) KcehL J. N. fl. fl Darics Inftit. Ju ris*

17 o rr ( risprarf.' Univ. jt. $ c) Kochl jf. AT Q.nfj. Ba rles ibid. jf. 4//. a) Helnecc. Elan. y. JV.# G. L /. jf. 3<?2. >4. & VI. Hinc non difficulter perfpicitur, matrimmiium nega tum jußam hello caußam non pnebere. Matrirnonhim fine eninv pr«vio utriusque contrahentis confenfu, legi convenienter contrahi nequit ( «praec.). Sicuti ergo hic debet eflfe liber, nullique coa&ioni fubje&us (ibid;); ita nec ad matrimonium contrahendum cum perfona, illud anibiente, cogi quis potelb, led cujusvis' arbitrio hod ipfum relinquendurn elh Proinde, ante paéta Iponfalitia» nullum jus proprie & flridte di&um uni in älter um ad nratrimonii finem obtinendum competere poteft (. praec.) ; fed tan* tum facultas petendi ($. 2). Cujusmodl igitur petitioni fl locus non fuerit relidus, peteris månirne queri-potelt, fe propterea de fuo quidpimt jure amiftifte, ac proinde nec de ulla injuria,, libi a rtegante accelerata ( cir.). Qu«cum ita fint, & jufta belli caulta non alia elfe poflif, quam injuria (. citj, fua fponte fequitur, matrimomurn denegatum juflam bello cauflam non praibere. Coi'oli Idcirco etiam obfervamus, ejusmodi denegationem juftam difceptationis caufiam, in foro civili, non parere (. 2. Cor.).. VII. Hinc fi vel maxime Princeps feminam, alii Princfpi, uxorem fibi expetenti, denegaret, quippe qui hoc ipfo tantum declarat, nolie eandem in tales nuptias confentire, jultam inde belli caufiam oriri, haud quaquam probari poteft. Nam quemadmodum, qui aliis imperanf,» alio quodam juris & obligationis vinculb naturaliter invicem non tenentur, quam reliqui homines ; ita neque: illis, propter talem repulfam, ad arma magis provolare licet, quam aliis. in ftalu libertatis conftitutis, vi uti, B 2 hane

18 ) 12 ( *!9 hane ob fauflam, permiflum eftet: haud aliter ac Irl li na eademque republica, civis civem, ob talem petitionem denegatanv, in jus vocare neqult. Digna funt, quse heic adferantur verba G ROTH : Si quis quid debet non ex juflitia propria, Jed ex virtute alia, puta, liberalitate, qratia, mijericordia, dileciione, id ficttt in foro (civili) exiqi non poteft, ita nec armis depo/ci. Nam ad utrumque borum non fufflcit, ut id, quod poftulatur, fit exmorali rntione (virtute) faciendum ; (ed presterea opus efl, in nobis jus quoddam fit adillud &c. a). Quamobrem ii totum fpeeftaveris populum, a conftubiis alterlus populi exclufum, aliter fe res, propter allegatas rationes, habere nequit. Quidquid enim fingulis filiis ac filiabus licet, id omnibus hifce in tota aliqua gente licitum efle, nemo facile negaverit. Si ergo populus connubia cum altero quodam populo conjungere nolit, huic inde nulla injuria, acconfequenter nec jufta belli cauita enafci poteft, Eandem quidem fovet opinionem GROTIUS, addita tarnen hac cautione: ita ubi laxa efl matrimoniorum copia i negatum aliquod matrimonium taußam bello prxbere non poteft b)-, Sed virum hunc vere magnum hane cautelam haud ita caute adhibuifte» reéte in notis ad eundem obfervat Ilfuft. H. DeCOCCE- JI, cujus tantum verba, pro tollendo dubio, heic adferre juvabit: Auffor videtur id adfirmare, fi copia matri moniorum refiritta fit, Jecus fi laxa: Nos dicimus, bellum ob deneqata matrimonia inferri nunquam pojje, quia b&c a confenju partium dependent i adeoque unicuique liberum efl matrimonia rejpuere &c. Neque a fententia noftra lo cus ifte Grotianus nos dimovebit, ubi, pro tuendis itidem eorum partibus, quibus penuria alterutrius fexus eft, hsec difteruntur : Ouare facultas comparandi uxores viris adimi tion debet c); efenim facultas haec ultra petitionis limites non eft extendenda (cfr, «,2. &6 J. Unde refte iterum

19 SS ' ) 13 ( SS fterum in notis Vir nominatus, Neque, ait, aäinutur illafacultas, quia aliunde uxores querere poffunr ; Jed & illa facultas ad effettum dedaci naturali ratione tion poteft, nifi accedcnte alterius confenfu. Qua? ab aliis in contrariam partem adferuntur, ficuti lubrico admodum nituntur fundamento, ita facili negotio ex jam difputatis refeili poffe, arbitramur. a) De f. B. & P. L fl. C. XXII. $. 16. b) L. IL C. XXIL $. 7. c) L. II. C. IL jt. 2/. $. VIII. Quamvis ita certiflirne conflet, matrimonium nega tum, in fe & fua natura confideratum, cauffam belli ju- (iificarn non effe, verum illum potius fumma adfici inju ria, cui vi id extorquetur; fuifie tamen haud paucos, legirnus, qui, nefcio, qua juffitise larva agitati, matrimonia fibi denegata faélo exemploque fuo armis vindicanda docuerunt. Sic, ut annaies perhibent, Attila, Rex Hunnorum, Ofantrigem, Regem Vilkinorum, injuftis ar mis adgreffus eft, cum filiam ejus, Erkam, per legatos, tterata vice, bbi nuptum petens, non obtinuiflet a). Itemi male aliquando Rex Danorum a Swibdagero, Rege Norvegias, propter faftiditas filise nuptias, beilo petitusexhibetur b) l ut notiffimos raptus Sabirwruro, Siloltarum &c. taceamus, qui a nonnullis liberaliter admodum» immerito tamen delenduntnr ac laudantur. In ipfam natura? le gem ii etiam omnes peccant, qui fuperiorem agnofcentes, cum hello uti nequeant, odio tamen eos, qui matrimonia denegarunt, lalfo quippe honorem fuum inde Igefum exlflimantes,profeqvunturac vindidhe ardent cupidine. <1) Peringfk. Hi(l. Vi lkin. a c Niflunq. pag ijs-feq. ubi plurma etiam alia in hane rem exempla intueri licet. b) Crantz- Dan. Lib. L c IX.

20 ö? ) H C 5» $ IX. Antequam vero colophonem huic tratfationl addlmus, fignifica/ie oportet, nobis heic fermonem efte de fimpjici & modefta matrimonh denegatlone, non vero rie tali, quae aut pa<ftis fponfalitiis repugnat, aut aperra contumelia conjun&a eft:. Quod enim adillam, quse pa- <fta evertit, attinet, tantum abeft, ut bellandi cauftam inde ejjtcludamus, ut potigs violationem fponfaliorum pariter ac aliorum pa&orum fummam efle injuriam, & tam a&ioni civili, quam hello anfam prsebere urgeamus, quod etiam antea (. V. corr.) evicimus j hane tame» non a matrimonio denegato, fed a paétis ruptis & infirroatis repetendam efte, nemo non videt. Repulfa etiarn contumeliofa, qvum eadem jus ac honor petentis haud nimium Iaedatur { > 2.), quin juftam tam belli quam a- <5Uonis cauflam fubminiftret, non eft, quod dubitemus, licet, in hoc aeque ac priori cafu, injuria illa non matrimonii recuiationi, (ed alii cauitse, contumeliae fcilicet, ad- Icribemda fit. SOLI DEO GLORIA.

21 MONSIEUR La fincerité des marques que Vous?ri avés domié de Vötre arnitié, joint a la prudente ojf fage conduite, que Vous avés tenu, depuis quej ai /' bonneur de Vous connoitre, [ont deux motifs, qui iriengagent ä prendre toute la part pojjibk, ä tout ce, qui peut Vous arriver. Vous allés maintenant, Mo?ißeur, pour la premiere fois, donner au public une preuve du favoir, que Vous Vous ctes aq?tis par I excellent ouvrage, quitraite : S' il y a des judes raifons å declarer la guerre å celui, qui refufe d«je ne confentir au mariage, qu' on å demandé. faurois trop Vous temoigner?na joie des heureux progrés, que Vous- avés fait dans lesfciences: permettés que je Vous en felicite, v? que je laijfe lefoin 4 une plume plus eloquente, que la mienne, å Voas accorder les louanges, qui Vous font dues. Quant ä moi je me contenterai, Monfieur, de VousJoubaiter du fond de mon coeur, une heureufe reujjite dans tous Vos dejfeinsfri une felictté parfaite, Vous priant dl étre perfuadé que perfonne rieft avec plus de fidelité> MONSIEUR,, VÖtre trés-hmnble ri tresobeijfant Serviteur, NICOLAS NORELL.

22 Populärt Dileäijjimo, pe Matrimonio negato, an fit Jufta belli cauffa, disquirenti. Pofceris a Sponfa, quam dos comitatur & ingens Gloria, cui Sophies nomen & Eufebies. Harlin quid? Feret haec a Te num fpreta repulfam? Non feret, ingenuus jam Tibi junxit amor. Jam dedit illa fidem. Nullis erit heic opus armis; Bellorum nec Tu nec timet illa vices. Mutua confpirat fociata mente voluntas, ieterno pafhis fcedere crefcet honos. a dplandere voluit, MAGN. OL.OMNBERG. Till Herr AUTOREN. Insen ting i verlden år, fom med fog kan högre Ikaftas, ^ Ån når dygd har lårdom kår,och i lårdom Sådan lårdom år dygd ej fattas. allen, fom kan alldrig lida men, Som den råtta frugten gifver, och ftåds blifvcr Satt i ftörre ljus och Iken. Luttrade vett i dygden fåft, lägger grund till all den lycka, Som kan ftåndigt gagna båft; och ur faran fåkraft rycka. Bagge dela åt Er lön, når på hjefian Lager grön, För Er möda, blir med fågnad, Er tillägnad På Parnafien tack och Ikon. C. P. PJELLSTRÖM.