INPO"* *v rps! ""' DIVERSARUM. DISQVISITIONIS p^^fpicih.- Et" FORMARUM REGIMINIS, UaHenus l^ L. Orientalium, jam S. S. 'Pheo.. ProfeiX ordin.

Transkript

1 Manest rnecum Moderator Maximus] Suffragio arqve Ädpru.b2nau'.? AmpfifT. Philof. chorij iu ihclitd lennorum I.vceo, Sub PRffSIDIO UaHenus l^ L. Orientalium, jam S. S. 'Pheo.. ProfeiX ordin. DISQVISITIONIS p^^fpicih.- Oe Et" INPO"* *v rps! DIVERSARUM FORMARUM REGIMINIS, PARTEM POSXERIOREM, Pro adipifcendis Honoribtts in Fhilofophia foiitis % Brtblito ffi/f*<irz>\iti%ijv<mv examini exhibct' MATTKIAS MA^^I^IW, Nef, Confijl. Bnrgfxenf. Ad d. D. V. 5. lulii,anni 1735«Loco horisqve confvetis. ABOiEjExc.joh.I^iampe,3. Åc.Typ. ""'

2 3.-!r P.>a? Ivs:t,s MAGNvE EIDEJ Vi^c), ReverendiJJimo />_^?/?/ ac DOMINO, I).. DANJELJ JUSLENIO, S. 8. Theologix DOCTORI Confumrratifbmo, inclita: Dioecefeos Borgå-nfis EPJSCOPO Eminentiflirro, Synedrii Ecclefiaft. PR/ESIDI Gravidimo, Regiiqve ibidem Gymn^fji «5: rehqvarum Scholarum EPHORO Adcuratiflitro, MiECENATI meo MAXIMO. 11,1 'ttd. dignum. eqvideiv,. titnto.fafligio. ad' fero. ad. qu_tntum. T. genuit. ttatura. inflruxit. pirtus. provexit, fortuna. tdntisqve, %n. Ecclefiam. ac. Rempnbt. meriris. quanta. nemo. nefcic. veneramur. ur.iverji. ac. ftnguli. Atemtbit. poferitas. llt. pietati. t_tmf.n. ac, gbfervantia. qva, licet,fatisfauam. memorqve. fim. gratis, erga, me. TllAi. pngularis. quam, nuper. manifefa. voluntatis. inclinatione. te-, fta-

3 fidtam, fecifh, tum. fyontaneo. proptnfi. fav^ ris. Jiudio. i». fromotitner». meam. incubuifti levidenfe. hocce. munus. Ad. aram. fäverit, TUI. fubmiffe. depono. HumiUime. rogans. ut porro. gratiam. mihi, TUAM. tribuas. &, e«_. qvo. capifii, favore. me. benigne. juvts. protnoveas. Ego. TE. celendo. conflanti, &perpetut. <_/^o/<e. «e»^,'/. ps/i<<^. net.»s», objeqvii, fromtitudint. qvx. iunoxia, eft. ambitio. nemini. fecunetus. ere, Neqve. ut. TE.,7F<«. «^. bonasqve. liter 6/«?/?». novi. tngratum> hot erit. qvod. magnum. 0\ a. gratia. TUA. &. ab. animo. mto. Accipier, pondus, Five. AUtem. Rtverendifftme.P ÅTSR. diu.felix. fofpes. tmpur. Antiqvx. religionis. Doftorem. ac. incolumis. qvo. habtat. tcelefta. ex» imli* tum. emolumentis. ejus.pie. intentum.sit. ego. Aliiqve. TUI. Clitntes. patrocinium. Atqve, Auxilium. nobit. promittmus. cxoftatiffmum\ 3.evercndiifimi Nominll TUI c/,'e»/ itvotiffmmx MATTHIAS MARTINIUS,

4 Vtro Adntoi. Rever, & Ampliffinto Domfat t Mag^GEORGIO HELSINGIO, Dioecefeos Lorgacufiz A?GttIW^PGBI> TO laudatifilmo, Terrp'i Cathtdraiis ANTISTITI gravissino, Ven. Confift. ADSEjSORI priir.ario. Plur, Kev^e»H/ ac _?^^^/^>-/^'»,/F O,V?/»,F MAGISTRIS, Théologiae K Philofophia: LECTORI- LUB Gymnafii Lurgacnfig prruiduftrns,. Confiftorii Adfrfioribus Dcxterrinus, i qviffimis. JTOc quidquid labcris Philefophfeiy ris favoris {Jutcv^v, cum omnigenx. felitiiatis )>oto, mentis, ut debet, pietati infcribit (f dedicat. Ampliff. öc Plur, Revcrendorum Nominum.Velirorum. Humifiimus (f ck/e>>)i,«debitor. Auftor öc Rcfpondens.

5 fl Vemadmodum nihil omne tulit pun* in incommoda åumj ita fingulis hifce regiminis form is adhareria notata lut haud levia. Unde non defunt, qui nely in imperio monarchicopauca fe offendere contendant, qva; culpent, cu^usmodispotillimum eft, qvod facile corrumpatur u- nus homo, adeo a legum vin* culis liber, utimpune faciat qvod libet. O/^cz/e enim efl maxima iil-e»i/".««l<?^c?-/l?'i fibi. Herodot. (V) (^yippe antea dum privati optu- A mi: ( /O L b. I.

6 '1 mi: l^pe licentiainebriati, peffimi evadunf. cui malö tanto difficilius erit obicem pcnere, qv2n» to a fuperiore ve! aeqvali rex ek fecurior. l^ya de cäufa oraforum Perficorum qvidam, Monarcbiam inter cetera ex hoc qvoqve fundamento diflvadet, qpod in ea rex facile corrump.itur Iicentra. _E.fl namqve homo ad omnem favoris öi, odii auram facile mutabilis. Solet etiam in uno homine non efle fatis prudentiae. Etenim pauca aliq-va unus videt, unus audit: at regis debent efie»&<» la-jah- «<,«<» i(gi mtt-d ufe,; & ut Livius a- itj plus pillen multorum ingenia con» firaqve, integrumqve ef? indicium A "multis />rsö<l^m. Qyin etiam hoc habent incommodi Monarchia?, ut fcrpe mutent dominum, dum in caeteris tormis imperantes (tint pirpetui» Sunt, inqvit Tacitus, principes mortafes, refjubi, dierna. li,.e.

7 Etenim mors prmapis mucationem Lc qvafi qvandam converfionem adfert, five melior, five deterior fuccecjat: mutationes Rurem femper metuenda: (unr. Novcs enim prineipes növas le^es, novi magifiratus, nova inftituta novi mores, novi hoftes, nova ratio vita? ieqvitur. Et nemo efi, qvi non fuum imperium infiz;ni aliqva mutatione pofteritati commendatum cupiat, qvive per omnia fuo judicio probec, qvae probata fuerunt anteceslori.- qvod non modo fingulis, uerum etiam univerfis magnum adfert detrimentum, etiamfi meliora videantur inftituta isqvi- Qvid memorandum de beiliz öc feditionibus, qvibus exagitantur monarchiae prn cateris rerumpubl. lormis,five iuccedant regez, five eligantur, dum hic committuntur inter fe rivales A 2 A

8 4 & competitores, illic fucceffores le mutuo excludere aut anrevertere nituntur, unde ainpiiffimo» rum regnorum ruina? öc everfiones, ut hiftoria; teftantur, f^» piffime feqvutce funt. In del Monarchie/ut obficit Woiitius (ö) hat man diejcmgen zusulle zu beftrgen/dfe sich wegcn dcr nacyfolge tm Negimente llntcrwcilcn eicignen/esluacb fcte Nachsolgc auf i>it Gcburt / odcr aufdle fteye Wahl gcgruudct jcyn; idofcura ö.ters vltle tnncdic&e unruhc und cmswurtige schwere knegc cntfteben. Hoc vero periculofuis, fi monarchia luftragio,nonluccefforiojure detertur, propter eam, qvx rnorientes principes feqvitur, «*«f "xjittv, aut fi plures liberi aiqvo pire fuccedant, imperium ac fubditos (b^ift fud PofticaCap, _?. von 'ten v r.cficdcnen nrttn des (feemeingrt QBcfené. Z.^o.

9 5 ditos diftrahunt: inde motus gra- interdum et- vifiimi ac ca?des : iam crudeliflima fratrum aut proximorum parricidia admittuntiar. Sicuti Pyrrhus a filiorum uno interrogatus, cui Regnurn relinqveret, refpondit: </» qui Peftrum gladium acutifftmum babuerit. Et qvidem periculofiflirnus fere ftatus eft interregnorurn, übi in antecefturn non fuit conftituturn, per qvob interea vicariadebeat exerceri poteftas. Notuin enirneft, qvantoperc in diflolutarn licentiarn ingenium mortabum ruat, übi pratens metus ab imperio legitimo imminens abfuerit. Inde incommoda illa,qva?plerumq3democratias comitantur, ab Hobbefio O) enu«merata, eo gravius interregna infeftant, qvo propius ha?c ad naturalem libertatem accedunc. Qya; res etiam ftatum urbisßo- ma- (s)5/l/>.^.. 10./5?.

10 6 manse poss exceflum Romuli valde reddebat lubricum. vid. Eivius (</). Illuftri qvoqve exemplo mala interregnorum repra?fentat Germania, cujus miferam l^ciem fub tnagno illo interregno inter a- lios depingit Lehman: s5). Hoc etiamregibuspopuli fuffragio creatis cornmune fere eft, uc adepti principatum, animos attollant.- qvi autem ex humili sc obfcuro loco ad imperium proveöus eft, tyrannidem crudelitis exercet, qvam qvi regali fanguine creatus eft. Qyod exemplis fat validis deinonftrat Bodinus- (f). Succeffionem vero ipfam, bone Deus, qvot incommoda circumfiftunt? eaqve tanto peiora, qvan> to. minus ope humana anteverti, aut poftqvam acciderunt, in melius demutari poflunt. Qvorum pn- (</) Vb, I. c. t/,. (e) chron.. Spinns, Lib t f. c /?r«(/) Lib. i. c.s.

11 primum confiftit in ftirpis interneclone. Sa?pe enim fit, utftirps regia fucceflura exfcindatur, nec fuperfit, cui lampas tradi poflit. Alterum vero in ha?redum incerto iure, qvando ha?redes qvidem fuperfunt, fed incerti öc contenriofi, qvorum finguli, vel jure, vel fi id defperent, mana hajreditatem depofcunt : pericula tum imminent multo majora, 6c bellorum femina fparguntur multo nocentiora. Qvot beliis obnoxia fit fucceffio propter feminas, öc qvauta incommoda gynsecocratiam feqvantur, neminem fugit, qvi hiftoriarum notitiarn habet, i)vid enirn hucafteramcontemtum im, perii fetninei? pugnassc certamina procorum? regnorum per nuptias cum alienigenisabalienationes? bella cognatorum mulieribus mota de iucceffione i aa^.- maqve alia^ qv«z? «a^äa.^ua' rsena?

12 8 gna in multas turbas. Qyid monendum de incofhodis, regnum ab indigms ha redibus corrumpetibus / Annon tum inffpiens rex perdet populum /^/«w? ut fatur Salo» mon(^). Aut qvamvis nec erret natura, nec qvod bene natum eft, corrumpat adulatoria infiitutio; evitari tamen nonpoteft, qvin interdum fucceflor puerfit, Lc intra eam setattrm, qvx eft capiendis lceptris- tum iterum male ominatur Ecclefiaftes, (^) W> vobis, qporum rex />«e^ efl. cim le»i?^o traflari ptcfrore «e/?/t I»/^//5H majefias. Claudian. <)vid deniqve fuvat his incommodis moderari per tutores? qvandoqvidem major! periculo tutor datur, qvam fbli puero relinqvitur respubl. Qyantis enim turbis, per certamina confanguineorum de tutela, regna mirum in jnodum exagitata fint, hiftoriac tefl> (F) Eccles, c." 10. sö) e«?i/. s^.

13 9 Et five plures dantar teftantur. tutores, five unus tar tum; lubrica men, pericnlofa 6c invida cenfetur omnistutela, öc contentionum non magib expers. l^vae omaia exemplis (atis multarum rerumpubl. fule probat Arnifams i>). lllud etiam incommodum prstermitti non debet, qvod in monarchia ex unias hominis hbidine omnia pendent, qvem, fi in Vltia defledit, nullns metus aut pudor cohibet, qvo minus altiflima reipubl. vulnera infligat. Si armoru rupidus eft,bellum injultum potiusdenuntiabit, qvam animi virnitifqve perictdum non faciat. Unde non poteft non fieri, qvin regnum öc cives fuos in ultimum fcepe exitium pra?cipitet. Si ad rem A voluptates attentus. in tributis si. veftigalibus imponendis öl, exigendis admodn-rt avare cives premit. In fumms, fic IH. ii'o6refübi. t-. 2./eK.

14 3 21 iic dl?niqve patria civibusqve n» tirur, tanqvam fua unius caufa ha?c omnia natura produxerit. Hmc in rem pra?fentem Wolffi- As Ok) ita loqvitur: Well in eimr Monarchic derwillccmesmonatchen zugleichder wllle aller übrigen fcon mufi/ und er dannenhew tfy.m fan was er will; fo k.m es aucb lcichter als in anderen SHe* gierungs-pormen gejchehcn/ das cr entwedcr aus mangel genug/- samcr Einsicht/ oder auch wcgcn einigen Ncigungen unfc affe^en/ tncils mit f.hwcten aufiagcn die tftttfttfrratn brutfet/ theils verfefaebene nndere dcm (ande nachteiagcn öötfcbfuie bcwerckstelllget / tbeils dnrchunnuhekrfeg? und durch Einssesinn ln $ort e ung. derfelbm Land und eute in die ausi.rste gcfahr fe^cf. Atqve hinc fieri facile potell, ut e regno on.nibus metuendus 6c incommodus pro- (k) L, c. H. 2rp. deat

15 1 1 deat fyrannus, qvi regnu ttrwmw 9c>^>i, feu fummum unius imperium, ad qvasftum privatum 6c non publicum crudeliter exercet. I^ec paulatim aut clam, (cå palam 6c aperta vi abripieas tam pu- lacra, qvam profana; fam blica, qvam privata. Libid< qva?rens. nuliis judiciisfubi^k3ni. Imperiofe fpretis gentiun, ac naturx legibus, lubditorum b0..._ 6c libertatem ad diuitias 6c hbldinem convertens. Et ut fua confervet, nobiles 6c fapientes e medio tollit: fodalitates prohibet: Academias 6c ScholaB evertit: cavet, ne amice 6c familiariter inter le cives vivant: litium femina fpargit, alit, fovet.- fufurrones atqve exploratores adhibet: ad egeftatem 6c inopism populum redigit.' bella nec jufta,nec neceflaria lufcipit ac gerit: diffidit amicis; uxoribus ac famulis indul-

16 . aliosqve. 12 indulget: adulatoribus ac homt«nibus neqvam 6c improbis familiariter utitur : peregrinis qvoqve potius qvam civibus aditum ad fe csncedit. Exempla deefte poftunt nemini. donf. Arnifams, 6c Bodinus, aliiqve pafiim. Ne jam moveam pericula übiqve metuenda a monarehomachis, qvaj in monarchiam qvaelibet machinari, fibi religioni non ducunt. De quibus plura qvi cupit, evolvat Haffen Thomafium 6c Walchium(Z) 11. OVernadmodum olim, ita 6c A hodie integram atqve omni* no*puram nusqvam reperiri Ari» ftocraciam.certum eft. nunqvam enim fieri poteft, qvin fit in corpore civili vitiorum contagio, ut in corpore naturali hu- mo- ( /) Lexicon pbilofophi_e fub\ titulo hlonarchomacbix.

17 morum confufio. I^lam fi difificile eft unum aliqvem tot virtu* tibus excellentem reperire, qvc>t 6c qvanta? principi optimo neee^ fari<e funt: longe difficilius erit multos imperio dignos enumerare, ut ipfe Ariftoteles confitetur(w).,\\ari quippe boni,vix funt numer o totidem, quot 2^e^,3 portd, i^e/ divitis oflia Nili. Et certe Soderinus Florentinoru prator maximus, in concione ad populum eodem argumento, qvo M. Agrippa aptid Auguftu, ufus eft, cum dicerec, Anftocratiam paucoru tyrannorumftatum fibi videri, ac pra>ftabi!ius effe non plures uno tyrannos habere. Furioforum enim ac i>a. peritorum übiqve mu.nmdo p:ntibus infinitis, major eft, qv.'.n_ fapientum, fi modo verum eft Saio- («) /^^.'4. Cap, 7. i

18 14 Sjlomonis. qvod (3rXc! Apollini tribuunt, illud oraculum: Fir bonus (f fapiens, qualem vix repperit unum M"H"ö«/ e cunäis ofim confultus A' polio. Et qvid difficilins, qvam de virtutibus aut vitiis alicujus coftanter judicare? cum plerumqve virtus ipfa magnitudine licentiae corrumpatur, 6c vitia non prius cxpromantur, qvam ab impunitate propofita eliciantur. Exqvibus caufis 6c difticilem inventu ibre, 6c facili mutationi obnoxiam anftocratiam, non diffitemur, Medioiritas vero qvn in hoc ftatu cornmendatur, firmo haud ftare poteft talo. Si paucorum vel plurium optimatum refpiciamus numerum, uterqve tamen imperio incoinmodum adferre videtur. d^am qvod attinet ad paucitatem imperantium, reperitur eam facilius in plebis odium

19 '5 IC V^ium conjurare» Lc majori invidiae expofitam elle, qvemadrrodutn multas oligarchiarum penclitatas fuifle narrat Arift. (n) übi eas arflius ftringere, 6^ in paucorum manus contrahere, irnperantes aggrefli luerunt c um enim plerumq-ve concutiantur id genus respubl. propterea, qvcd a dignitate 6c lucrofis ojficiis cives excludantur; tanto fepius faciliusqve qvaftari eab nectfle eft, qvanfo pltires inde abiguntur. Difficilius etiarn compekutur odia 6c diffidia a pauciori* bus, fi ilb in parteg contrarias abfcedant, nec iuperlint,qvi neutris addiai, vel integra contra utrosqve 6: incorrupta conlilia pro reipubl. falute capere velint, vel poftqvam ceperunt, name ro 6c viribus evadere qveantfuperiores. I^leqve tutius pluribus ccm- (") s'^"^«cap- ö

20 i6 committitur respubl., qvando inter multos propter ingeniorum diierepantiam non tam facile congruit: led difcordns 6c diflenfionibus cuncfta turbantur. Ne Caftor qvidem 6c Poliux, qvamvis ovo prognati eodem, iisdem ftudiis ducuntur, ut aithoratius: fffnot funt lapitnm, totidem fludioru mi'lia. Nimirum, qvo plura in ccetibus, in fenatu, in concilio, in comitiis fuerint capita, qva? jura fuftragiorum habeant, eo perturbatiores ac difficiliores rerum exitus reperiuntur, dum unusqvisqve fententiam luam tueri conatur. Qvo fit, inprimis cum plebs a potentioribus contemnitur, ut ab hoaoribus 6c luffragiis illa intercludamr, unde invidia adverfus potentiores flagrare confvevit. Et oaiimates occafionern exincie naåi, inter f difli-

21 '7 '? diffident 6c contendunt, vel propter matrimonia, five res privataz alias, vel propter lites. Qyodexemplis Eretrise, Heracli- V ScThebarum confirmatariftot: (o) Et tunc cupidifiimus qvisqve laudis ad plebem convertitur, 6c muidtudinem in partes trahit, ut Irangat potentiorum opes: ut de ftatu Genuenlium.Florenrinorum, Senenfium, Mitylenenfium 6cc conftat, in qvibus civitatibus optimates a plebe c«efi, fufi, 6c imperio fpoliati feruntur. Hinc optimateg in multi^ qvoqve civitatibus in tanta diffidentia vitam trabebant, ut nifi arces munitisfimas haberent, a plebe tuti effe non poflent, 6c confilium habituri in näves conscenderentjnepopularium infidiis interficerentur : qvod exemplis variis probat Lod. </»). Unde hoc incommodum fe- L qvi so ) 1./^. >. eap. 6. (/») _5. c.

22 H «a.atur, ut patres plebem in hoc "ftaru ne advedus lioftem qvidem armare aulmt, ne terocior fac^a cum pocentibus de imperio contendar; nec ipii prielia commit» tere, ne vel ab hoftibus deleant«r, vel fraoi ac debilitari, facile a popularibus de imperio dejiciantur nec ta men fi peregrinos milites evocarint, ab iisdem tuti efie flint» Ab his 6c aliis -ejasmodi incommodis nec ipfa Vene> torum refpubl. libera fuit, qvn tametfi omnium Ariftocraticorum generam fumma cum prudentia optime conftituta eft,- vix tamen qvadringentos annos eum ftatum tueri potuerunt, qvin feditionibus Bochonianis, Paierianis öcc. jaäarentur : tum etiam Juftiniallcruia, ScXvoi^ium &c.crudelisfimis fadionibus refpubl. miferand.ura in madam qvateretur. f)e qvibus videre llcet eundem Bod. (?)

23 '9 i9 s^). Prsrterea inter alia kicommoda, qvx rempubl. deffruere., ac mutationem imperii invehere folenr, pnecipuum qvoqve in A- riftocratia eft, qvod irqvitatis fiulla habetur ratio, cum diftribuuntar honores, dignitates sc magiftratus. l^am cum plurimi, qvi Te Xtate merinsqve nifi ftiperiores, laltem pares exiftimant, videant aiios, 3c forfaii feinieriores, optimatum cognatos cbentesqve, dignitatibus ornari, fe plerumqve privatos relinqvi : cnrri animo elato fiint, ac ante o- culos fibi ponant lua i-nerita, qvn forte majoris facinat, neqve vero iilud, qvodcocupifcut, dignitatis faftigium attingere poffint ; indignabundi occaiionem qvasrunt, ut rebellent, öc per mutationem reipubi fe extollant. E- xemplo nobis fit Nyländer in re- B 2 pubp c?)^,c.,.

24 20 publ. Lacedcemoniorum- Rur* fum, fi unus ambitione 6c opibus pollens, praefertirn a nobibbus exfurgat, in qvibus plerumqve fpiritus elati, neqve non vafta; cogitationes,qvi omnem poteftaie in fe transferre vult, feqve dominum fuprem.urn conftituere; lape id emeit, ut aftentando omnia poffit aptid optimates, aut apud plebem. Eximie hane do<ftnnam illuftrat contentio Pompeji öc Julii Capris, qvorum ille optimates, hic plebém fibi concihaverat, in cujus nominis tragcedia apudeuripldem invenitur: J^vippe (ic mosefi, pater, Hi, qpos micante dignitas pefuit foto, x.tmulatu detigunt hsftes ffbi. Ac licet ponamus, optimates, qvi primo eligebantur, virtutibus luiffe inftru6ios, fxpenumero tamen a tali bonitace degenerant, 6c ambitio, qv^ cum dignitatibus

25 21 bus crelcere fölet, illos etiam ad inhonefta compellit. Fluit hoc incommodum exaho,fcilicet ina> qvalitate inter optimates- Puta cum qvidam egeni fuerint, alii opibus abundarint, qvod bello maxime efficitur. Nam divitias Le iortunas bona homines andaces plerumqve reddunt, utfuperiores paresqve pati neqveant, unde injuriarum contumeliarumqve omnis origo. Paupertas autem, cui defperatio conjungitur, ixaudes dolosqve meditatur: ac plena rancore 6c odiis imrnortslibus, commodam femper exfpeftat occafionem rebellandi, ut«pote cum inopes femper conditionemqvaerant meliorem. Accedit 6c hoc> qvod cum maxime inter illos duo tresve exftiterint, qvi potentiaac divitiis ceereris fu. periores fint; 6c cum qvahbec pars operam det, ut prsevalear, idco

26 22 ideo clientes Zc amicos plurimos fibi qva^rit. Undé etiam difcordix inter iplos nafci Iblent, ex principio fepius qvam leviffirno. Sit nobis in repubi, romana exemplo leviflima occafio belii focialis, qvn incepit ex minirna caufa inter d^pionem sc Metellum, nimirum annulo, qvem in aukione uterqve emere cupiebat. Idnde tandem reipubl. ma> xima ruina fecuta eft. Re.fpubL optimatum tunc qvoqve incommodum fibi conciliat, qvando per vota (eu fuffragia Magiftratus ellguntur, qui eflent illis comimittendi qvi boni funt, aut. qyi apti impetio gerendo, 6c qvi fingularem boni publici curam habent 6c cadit eleäiio in homines parum reipubl.. amantes, aut aliis principibus obftriöos, aut qvi nulla habent pignora in republica. s^alcitur etiam aliud incommodum ex

27 2^ 3,"5 ex eo, qvando aliqvis optimatum le conmigit per affinitates 6: matrimonium cum princ?pe extero: inpritnis cum uxorem fibi adfci* fcitrege prognatam. Etenimcum mulierum ambitio maxima fit, nunqvam tales privatam forteni asqvo ferent animo.-incitabit qvippe femper maritum uxor, ut privatam exuatconditionem, 6c dominium fupremum fibi acqvirat. Adhuc amplius incommodum exiftit, qvando imperantium aliqvis, iiiiam principi extraneo in matrimonium coliocat. Nam vet pater per generum major faftus, novitatem molietur: aut magnat divitix proprer datam dotem republ: exibunt. fluius egregi» um nobis reliqvit exemplum Ari > ftot.- (>) de Locrenfibus. Deniqve incommodum 5 qvod in conlultattonibus occurrit evidentiftl^ mum. (r) tib. F^polit. cap. 7,

28 34 mum,eft tarditas 6c lentifudo, confiliorumqve non promta exjecutio,- adhasc privati magis qvam publici cura, 6c quod inter tot confilia facile effluant. Demum in legibus incommodum eft negligentia. A^n ab tenui initio diffofountur Ariflocratix % (f cum neglexerint qpippiam eorum, qt>< pertinent ad f-e^_o«^/: poflea >«/<- -«^ s^o^ve «>^///_l minore negoiio mutant, donet totum ordiném muta-»-/«^ docet Arift. (s) Oeinde inter optimatum difcordias remifla ju» ris auöoritas, 6c hinc flagitia inwlta N M Ulta, qv«e de commodis jjfm. Democratise fpeciole iatis proferuntur argumenta, araneorum telis videntur efte haud valde diffimila, qv^ in ipla examinafione 6c contre&atione mox dif. cuti^ K s_w E' c^

29 25 cutiönturrumpunturqve. Si enim lpeöetur ad a;qvalitatem iftam, qvam populäres illi tantopere pr^dicant, ftatim iilud occurrit jncommodum, ut eam qvi retinere volet, natura; leges ac jura perrumpere oporteat. Qyis enim non videt, naturam alios aliis animi prsftantia muho exceltentiores, procreavifle? Alium fiqvidem aliis prudentia, alium animi magnitudine, aliumrobore etc. natura plus pollere, experientia docemur. f)nde alios ad imperium tanqvam prudentiores.alios ad obfeqvium tanqvam hebetiores, ipfa natura qvodammodo conformat ac inftruit. At qvi sqvationem honoru 6c imperii in ftatu ipopulari conflituunt, a?qvalibus numero sqvalem jhonorurationem deberi credunt, & pari loco habetur bonus 6c ma-

30 26 malus, dives 6c pauper. Ideoqj imperitis, furiofis, deniqve feniibus ac mente captis, perinde ut prudentibus gubernacula tribui volunt. ldnde illud evenit, ut juftkia in boc ftatu, dum in<sqvaiibus tribuuntur «qvaiia, maxime convellatur, 6c tantopere qvasfita a?qvalitas violetur; qvoniam plebs id unum propofitum habet, ut impudentiftimum ac flagitiofiflimum qvemqve ad fummos honores 6c. imperia provehat alioqvin peflime fibi confuleret, li virtute ac integri* tate prasftantibus viris imperia rnandaret. Alias enim improbi öc imprudentes, fi fapientibus ac prudentibus folis locus imperii concederetur, ab honoribus 6c magiftratibus a-rcerentur. Hanc ob rem Athenienfes viros integritate ac juftitiaprasclaros,ab hono, ribus 6c imperiis oftracilmo,syracu-

31 27 racufani vero petalifmo, qvam longifiime exterminabant. Ex qyo fit, tefte Xenophonte, ut popularis civitas. />e^>o^il./7/-<-lc /^??. is/'o/a^»l hominum (entina, qvjeplebem adverfus innocentes ac bonos cives armare 6c inftamrnare conlvevit. Nec fperandum eft, ut plebem, cum nis infukare cceperit, pudor ullus a turpitudine, aut ratio a furore revocare poifit. Hinc iflud cernere licet, qvantum zadicium vulgi valeat in confiliis 6c rebus dijndieandis. Et qvidem mirum debet videri, fi plebs imperita» feu ut etiam vocatur, öe^/.-l multo-rum c^/l^^«(f immanis qv dam hydra, re<sam ullam fententiam ferat. Orte qvidem ab imperita multitudine, Le ultra crepidam vix fapientibus agricofis, opificlbus, 6c id genus ambuba^arum collegiis, confilium rerum gerendarum petere, aliuä

32 28 aliud"'nihil eft, qv^m a sariofo lanitatem. Nlam fi judicium ex> jgas a plebe de l^erone scgalba, mhil aliud refpondere potent, qvam Neronem fuiffe <?^^^ multo formtffore". Tacit. (^) Qvidenim narrare habet piiftor, qvam de colonbus/' navita, qvam de ventis? arator, qvam de tauris? Enumerat miles vulnera, fafior o- Trer. Hoc ipfum affirrnat Cicero : N»n e/?, inqvit, cefnfitium in vul_ro, non ratio, non difcrimen, non diligentia, mn judicat /e^ye»- so^/«/; deniq. fi judxet, mn defesij aliqvo Au.t/^^»i/^ ducitnr <?</ /l/<i/.-^»«/_-/»7, fed imoctu (f q\tadtm etiam tetneritate, ex opinions plurima, ex verita- /s _ph«c>, /Ai//5/li. Et fic plebs ut iere femper.fit. eos feqvirur, qvi änimo male affeåi funt. Bion a- jebat, «^ tivtwnn «<«_, m7? mft.äif tugsmew j si.(* <. waaxyi"!» yaop.evov, _\ (,) Llh, /. $uo.et.

33 *9 $u<noi>. Non po(fe abqvem vulgo paccre, nifi placenta fat, aut vinum Thaffum, Ex qva rerum imprudentia 6c ignorantia fit, «^ vuigm, dicente Tacito, fme reffiort mn i^»i««o^f55/</ /7/, /^ i_/ O_HV/' </««? i/ focors: nachim vero magiftratum aliqvem aut popularem ducem, inftar torrentis feqvatur, qva ab illo via monltratur. Nam qvi coniiiium iraus non habentfacile ac fine judieio alienum admittunt, melius, pejus,profit, obfit, nihil vident, nifi qvod ante peder, ponitur, ab eo, qvem temeraria perfvafione fuae falutis arbitrum ac moderatorern conftkuerunr. Et hane Livius dicit efle naturam vulgi.- aut ferpit humilittr, aut fuperbe dominatur, lihertatem, qv* media cfl, ne: (pernere modice, nec habere fciunt. Hic qvam maximefconfpickur mobilitas vulgi 6c inconftantia, qva nihil

34 ?o mhil poreft ad regendas refpubl: excogirari incommoditis. Qyottes ertim mutatur aliqvid in repud!. qvoci nervam ejustangar, toties moveri concutiqve ipfam remptiba necefle eft. Eft autem in v.ulgo inconftantia ma> gna, & erebra tanqvam tempe* ftatam, lic fententiarum mutatio. "Pam mutabile ingenium 6c perplexum, ut n n facile inteiiigi poffit, qvid conftanter vulgus velit aut nolit. Et ut in man unda fiucluat, fic forcuito agitatur: a* lius accedit, abit alius: nemini curas cordiqve res eft publica. Potilfimum autem noxia eft freqventia concionum, qvod populas de rebus magni momenti ni» hil pro infipientia fua, qvod re- Kum jaftamqve fit, decernere poflit: fed credula fua facilitate. in qvamcunqve' parte ab obvio qvovis vento impeliatur, inprimis

35 ?l mts ab adularoribus publicis, feu demagogis, qvibus hic iccus datar fuas exercendi orres, per o- pera nefaria qv» machinantur, per qv«e fibi exiftimationem 6c aufloritatem conciliant apud populum. (^yi cum unice contendant, nihil non deducere ad arbitrium ac populi libidinem, conantur per eandem vnam legura»uéloritate-m peflundore, iifqve fubiatls privata populi decretafubftttuere, ut eo modo fe qvoqve ipfos in amplilftmo collocent ftatu. Qyod qvidem iplis qbfinere eo bacillus eft, qvo iibenrius populus lucri cauia argento fe decipere patitur. Scimus enim Koma: rnorem fuifte, ur in comitiis illi, qvi Imbibant magiftratus, feci^m ferrent cophinos auro plenos, ut fuftragi3 emerent, qvod diftribueretur populo tributim 6c centuriatim. jugartha lyorna

36 32 Roma abfcedens, cum recordaretur, qvoties argento (uffragia non populi tantum, led 6c ipforum Senatorum corrupiffet, i,e> n.ilern dtxit effe cipitatem, (f pesfum ituram, modo matare emtorem invenerit: Salluft. in Jug: ideoqve non inconvenienter Pfato Democratiam. nundinas appellavit, in qvibus omnia venalia proftant.* qvod plebs largitionibus, eloqventia, gratia etc. facillime corrumpatur, prout exemplis fufius <3ra.corum 6c Romanorum Bod. («) demonftrat. Sed qvid luneftius in rempubl: introduci poteft, qvod regulas juftitias omnes fubvertit, leedk bonos mores, 6c publicam coércitionem prohibet, immo ad peccandum invitat, qvam, fcilicetomnium vitiorum impunkas.' lila enim in hoc fta- Tales qvippe ma- (/i _i_,6. 6. LF/>. T tu qvoqve viget.

37 3? 3? i^agiftratus defiderat plebs, qvi fuis ftudiis 6c licentiat populari, in eodem ludo ad fimilia edoöi, non averfentur: fed unumqvemt^ve hbertate fua, qvam in licentia, omnia ex animi fententia a- gendi 6c loqvendi, ejusqve itnpunitate confiftere putant, Itbere frui finaiu. Plnde apud Romanos lex Portia Sempronia?qve removebänt promifcue virgas a tergocujusqve civis Romani, conf. idem Bod. (^) 6c A&l(f) Annon hoc låtis magnia etiam in democratia incommodum eft, qvod lente nimisprocedunt confilia multorum. occafio etenim rei gerendae f^pe elabitur, dum fuifragia coliiguntur, in primis, qvando negonum, de qvo agitur, non iert moram, 6c provincia?, unde conuocantuf ad confilium, late patent 6c ex- C ten- O) _i_.?s. (j^ s. \6.v. H7> r«22. V%2C.

38 34 tenduntur. Priufqvam enim comitia confcribantur, confilia con- Ferantur, 6c colnmuni conienlu aliqvid concludatur, hoftibns liceret in medio fervore concertationum ipfum opprimere concit ljum. Conf. Wolff. (z). Pra> terea qvoqve darnnofum eft, qvod major pars negonorum ad rempub. pertinentium divulgetur, neqve decreta fa<la in conciho fecreta habeantur. Siqvidem in filentio confiftit vis 6c artificium omnnim coniiliorum: confiliis e- nim firmantur refpubl. 6c colilia fruftra capiuntur, niii tegantur. Sed popti!us,pk'nus rimarum eft, hac atqve illac peifluit, 6c impoffibiie eft illic aliqvid (ecreti manere, tibi omnia propalantur. Cene Romani nunqvamtam breva temporis fpatio Perfeum vincere potuiffent, nifi infcio populo 34. (5)5. c.._its,

39 35 lo Senatus bellum ante ei iecilli-t, qvam tere qvisqvam ex popu«lo iam motum deprehendiflet. Eft öc illud liaud leve malum» qvod qvi non perpetuis Magiftranbus funguntur, ante privatarn ad vitam redeunt, qvam publicorum negotiorum icientiam aliqvam confeqvantur, erudiantur rerum ufu: atqve fic idem hic metuendum quod in morbis, cum fepenovi mediciadhibentur. Et dum alii alios intuentur, niulra negliguntur: magna temporis pars negotiis domefticistribuitur; communium curarum expertes homines funt, privata cuiqve ftimulatio. Adhuc baud minimum detrimentum adfert huic ftatui populari, odium perpetuum in» ter nobiles Lc plehem, inter quos tam propter ftudiorum qvam generis diverfitatem, na turale qvafi diflidium fevit nefcio qvis pravus & qvieti inimicus G 2 ge»

40 36 26 genius, ficut innuit Salluft. in jug. clgtn aitt NaturA qprdem amnibtts nopitatk incrementis adt/erfa nobifitas, (f nobilibm o- "ivnibtu aliqvid in natura fuperbum-* Ex qvo fit, ut nec paucörum nobilium imperium plebs fatis «eqvo recipiat animo, nec plebis man» daca unqvarn fxaudiat nobilitas, nifi coafta. Hiar Argentinenfium lex hlit, ut ddeta 6c exacfta nobilitate, tnfima f*x vulgi ad gubernacula federet. Deniqve omnium nocentiffi* mum 6c miferrimufn eft iftud, qvod haec reipubl. forma anar- ChiX proxima eft, in qva imperare qvi pöffic cuiqvam, qviqve parere velit imperanti, reperiatur nemo. Atqve tyrannis unius eft perniciofä, plurium qvoqve deterior, (ed omnium deternma plebis imporentillimas, qvam A- rift. ryrannidem qvoqve maximara

41 . 3 7 mam appellavit. Hinc tot motus, tot facftiones, tot plebis fecesfiones 6c urbis difcordiaj; te- Aante Fioro 5.,). IVlaita adhuc argumenta ex natura vulgi dicere poflemus, nifi clarior res efiet, qvam qvn indigeret operofo probationum labore. Conf, de hac 6c caeteris formis, cum fuis commodis se incommodis, inter alios Walchii iexic. philos..( ). IV. F^X fupradiiftis 6c leviter addu* F^, <Sis rationibus facile patet, rerumpubl, fpecies fingulas fuis. non carere nvvis öc vitiis. iiscg haud levibus exiguisqve. Qvamvis negari nonpoflitreipubl. for mam abfolute fpe<ftatam, 6c legitime ftantem talo, ad publicum bonum direäiam, laudabilem es^ fe: ( 6 ) Lik I. c^. 22. ftq, (b) fub titulo cttjusqueform An-

42 sk s^ le: verum tamen fi m comparatione rerurnpubl. fpe&etur -r» dipe- *»»', h. e. non qvidem id, qvod in fe prajftantius eft, fed qvod huic aut illi genti cotnmcdius, huic aut illi loco convenäentius efle viderur, non idem vbiqve pondus obtinet. Vinum enim fua natura, nobiikate aqvam vincit, 6c nemine contradicente, pra?ftantius eft; febricitanti tamen pr vinoconvenientior eft aqva. Sic M3gna imperia, e diverfis ordinibus 6c varicecoaditionishominibus compofita, Monarchia? funt aptiora. Parva autem 6c qvn libertatem ve! minus, vel magis amant, ira m anirnam qvafi civitatis credantincolse, Ariftocratia? vel Democratite accommodatiora funt» I^os autem iam imprajfentiarum in animum qvidem induximus, ut ex qvalibet reipubl. forma de/umeremus id qvod optimum

43 39 mum efiet, conftituendo ftattim leilicet ex omnibus conrempera» tum, qvi palmam omnibus prseriperet, tamqvam omnium optimum, maxi neqve commendabilem atqve durabilem; übi rex ab infidiis, 6c fubditi ab opprefiione 6c violentia tutiores eflent,- -6c übi res qvsecunqve publicse fine prce;udicio alterius, jufto ac concinno ordine adminiftrarentur, prout forma illa imperii, in ipfa d^eia five confociationis rarione confifferet. Dum fimul Monarch^ majeftatem, optimatum aucftoritatem, 6c populi libertatem aflerere häud dubitaremus. Qyod eo modo evincen» dum efiet, ut übi rex, ibi qvoqve Monarchia. Et übi unus folus, 6c fine focio eft lummus magiftratus, in fubdkos omnes, univerfos 6c fingulos, imperium cum admimftratione regni tenés, qvi

44 40 qvi nornine fuo omnia imperii negotia gerit, ibi certe monaichicus ftatus eminet^conf. Alth. (^) Monarchiam tamen ariftocratia optime munitam, fi t.emperamentum c^voddam ariftocraticum ei adjungeretur, pro certo ftatuendum föret. Ipanc ariflocratiam viciftim regni ordinum five populi libertate libra* tam, confirmatam ac ftabilitam, ex comkiorum inftkutione & confvetudine, inibiqve fuffragiorum jure 6c libertate, pateret. l)einde in temperatura illa omnium formarum bona 6c cömöda inveniri 6c huc derivaria mala vero 6c incommoda cauti- US 6c melius pra?veniri, 6c declinari, non. inconvenienter demonftrare propofuimus. His rationibus etiam adftipulantur Hu- Jo Grotius (^;Befoldus (e) A- liiqve {c)cap. $?. (d) di AntiquitAte

45 Hl liiqve non pauci. Sic qvoqve a Bernhard, de Girard Seigneur de Haillan (/O.regni Gallici ftatus ob talem temperaturam coromendatur. Deniqve 6c illtid o- ftenderemus hoc in regno Sveciae feu dulciflima patria noftra jam fa&um efle ; übi talem ternperatam formam vigere, utpote qva? maxime laudabilis 6c commendabilis, CXterisqve omnibus commodior, tutior atqve durabilior eft, pgtifiimum ex Forma resjiminis ll ) 6c Kongl. 3JUlj:tf Försäkran til tanterna (b) maniieftum evadere contenderernus. Atqve haec omnia prolixius de^ dureip, BaiAv. (*) in differtat. Politico- Juridica, de Jiatu reipubl,, ntixto cap t 3. tfpxffm, (f) in defcripiione GaUia, titulo s. lib. j t de re~ gimine e/«r^e»«politico (f c/i,,'/t. (L) den 2. Maij l7aa. ({,) den «_. Martii 172a.

46 42 ducere cogitavimus. Sed cum nimis longum föret de omnibus iis in fpeci-differere, qva? ad nobihfiims hujus materiasilluftrationem pertinere poffint; filum abrumpere heic cogunt imperata 6c admodum coarftata tempons brevitas, rerumqve mearum habitus. Qva propter me ad re B. P.. fumma, qva par eft, modeftia converto, enixe rogans, velis te a»- qvum6c benignum mea? intentionis arbitrum exhibere; qvod certe humankatis eft 6c modeftiv, qvse, aflerente Seneca, peréis r rebus, <H^/"eK/^«/, comem fe, facilemqve o«)«/ö«5 prxflat. Gratulamur tantum dileäiflimae patriae noftraj, qvod eum elegerit ftaturn, qvi omnium optimus 6c fecurior aliis, non immerito qvippe in qvo omnia commoda 6c ea. qvsem ommbusformis inftituta lunt ialuberrima,habentur; vitia

47 43 vitia autem H^ incommoda ma>ori cum prudentia, eaqve fingulari avertuntur. Libertatem comitia, ibiqve confveta communicatio 6c dehberatio, cum fufiragiorum iuribus, 6c magiftratuum participatio indicanf. Majeftatem 6c fummum imperium fme focio S' R Majeftas pleno ufu poflidet» Confilia optimates 6c viri graves divino ingenio pollentes, faluberrima, 6c reipubl. maxime utilia, non fine aufloritate, legibus fundata, 'fuppeditant, qvorum humeris cura reipubl. maxima ex parte cumulattir, 6c adminiftratio regni committitur. Unde fit, ut ordinibus regni fivepopulo libertas, S. R. M:ti majeftas, 8c op. timatibus fua auäorkas maneat. Qyemadmodum etiam hifce verbis ordines regni fententiam fuam exprimunt: (i) Wy haftve alt detta (i) Regering Form.princ. dm a» Uail. 1720,

48 44 detta tttjeb trogen cm»<!cbtt<iö/ re- Mis ömhet/ och nimstande «tanka låtit jvara ivåu endaste andemal/ artonjl. Mlchts wid des H^l)et matte blifwa tfbxhåncxt/ Riksens Rad uti tllbötlig myndighet underftsdde/ wid deras ratt och frijbet blbehaldne/ på det bud och lydno ordente«(igen mage jwara emot hwart un* nat / och bufwutet med ledamöterna till cn ostiljachtig kropp förknippflé och förmas, ttmc noninconvenienter imperium Sveo Gothicum, järn pridem Gyllenftolp (^) cum corpore humano comparavit Unde feqvitur, ut non lolum omnia regni membra prasfentem ftatum ament. eumqveincolumen 6c inconcuflum durare difcupiant, ne abfolutum illud exitiabile imperium in regnum iterum (k)--vid: Anteambulo politices Ad ftatum 'wp, Speo - Got bl AccommodatA.,,

49 45 rum invchere qvisqvam tenter, conh Form: regim:'/) verum etiam ipfe rex jurejurando facratisfimo id ipfiarn reipuic 6c a- velfatur, diferris verbis: (m) Fördcnstul ock på dct et fl&ant Ha* dcllgit (Jmvälfce nu och i tilfoms mande tijdcr aldeles ma forqwdfjas och til intet giöras; förklarar mg äfwen fom Ziikjens Ständer det gioröt hafwa/ den böra wara Kongl. Throucn forlustig/ pmt ausies jom «n Riksens fiende / hwilcken antingen genom uppenbart wäld eller förborgade stämplingm kunde wilja sig till cnwäidig ophäfwa:. och bör den/ jäsom en Landzförrädare utan all nade afstraffas/ bwilcken af undersatarena beträdes med siika smmplmgar UMgä.. Huic reipubl. forms in dulcisfiraa patria, ut Jebova omni- CO.t4. (>«) Äottflt. Maij:tz Försäk. til Stånd. $. 7.

50 46 46 omnipotens rerumpubl. lundator» confervator 6c inftaurator, fucceftum felicem largiri, faitam testam perpetuoqve fiorentem eam in alma paee confervare atqve cuftodire, veiit, ad feram ufqve pofteritatem, fummis ekiagitarnus precibus, ut tandem grato devotoqve animo dicere poffimus, Sof.l DEO GLORIAM!

51 i~\-vum in abfolvendo iam egregh Clariffime D.ne Notarie atqve Hul. Candidate, Amiee aftumatiffime. \.J koc atqpe pererudita Jp'cjm ne, graduali, De Commodis 6t. lncommodis Diverfarum Formarum Regiminis, le a.'v pitum e^e ziideam, iniuriui cmnino efftm in Te,mff data hac oc-c^/7s«i' gaud:vm offcium fla- pariter ac hic publrce tt trim facerem meum. Nam tanta nos inter httc usqtte Jamrliaritas,nec non rara alias, />SS d,br\ /s./e///'^^ z)e>mnltos iam annat continuata adcrepit, ut fttfte. illam, pfopter angufliam ac brepitntem temporis, qpo not u- trinqpe nnnc pr.ee ludimur, per om/iia defcribere neqpeam, ne dum ceteraf Tfuas -virtutes, ut decet, pr^dicare «l^/e^?». Nec so«/ fuit mihi ivi fi.fius laudanda fufcipere, qp alioqvin fatif prnpalam funt. Colunt nanrq Te praterea omnes ob eruditior.em : imi»

52 imitantur ob elegantiam ac integru tatem morum : Amant denique oå humanitatem atque modejfiam fingulattnt. Hifce l^/s«^ s«^, 7«7<l»«Clar. D:ne Notarie Raremis Ttti «lim, ut optimi, ita multis nominibus Fenrrrandi, qpsfiifii gforiam (f laudem, ac inpenifiil quafiifti per o* mnn generis moleflirts, iaborei atque pigilias nrxfflurnas. un'cum tot malörum fslatium inpenifli, gforiam in qua,quam iis comparafli (f collegiftt immortalff. ),? c-ere^o, ipfe Deus fa. c^i, «t, öan^ttn «H^ise/is/» Corona tapiiti'tuo jam impendente, femper per nes (f pirefcas, fenescensque per Nefloris annos probe ac pie z>ivas^ ut tandem in ccelis pefl abfblutum cur- (um Corona afficiaris jufiiti&l /^ davsi, ut quempis finsi?f-//?^ decct <3«e/!7iV»), ÅRVID.US PAULINUS sif» Tm>itfier:fis.