ADOLPH. HENR. DIFFERENTIA. POESIN i n t e r a t que LAURENT. ADOLPH. KIHLSTEDT, UPSALIÆ, Phil. Mag. W est m anni. H. C.

Transkript

1 DIFFERENTIA POESIN i n t e r a t que L-JL- Adprob. A m plis/. O rd. Philo/. Upf. publico Examini modefte deferunt ADOLPH. HENR. Phil. Mag. ET LAURENT. ADOLPH. KIHLSTEDT, W est m anni. In Audit. Ecclef. d. io Junii H. C. «- =rsr=a=r.=m.:'-'m i s u i e ^ ^!ÿssl! 3 té Sau ^ s ^ ~ ;. T _ a UPSALIÆ, ÄITTERIS F r. E dman, R eg. A cad. Tyrogr.

2 KONGL. HÖGTBETRODDE MAN COMMENDEUREN a M ED ST O R A SAMT RIDDAREN af VASA ORDEN HÖGVÄLBORNE F j6lxmjejslj6l3e Jillagnas detta 9 fa/om et bevis på den vårdnads- kunna fordra af FÖRFAT

3 ç 3\T&&Jl ê3cjt3\r HÖGVÄLBORNA fulla evk&nfla, hvilken D E, med fullkomlig rättighet» T A R E N

4 I i T R K 0 H UTI ROMFÅRTUNA HÖGÅREVÖRDIGE o c h HÖGLÄRDE HERR M A G I S T E R ~B M M JR. KIM XSTM JD T, JLWS'JL S A. M T HÖGÄDLA FRUN f ô d d 13JSL TUNEL MINE HULDASTE jer helgas desfa blad. Mot E d r a oräkneliga Valgärningar livad förmår jag? Hela vidden af min förbindelfe, kånner jag; men at uttrycka min tackfamhet dertil år jag för fvag. Må dock detta offer, få vida det kan, tala om min erkånfla, och den oinfkrånckta vördnad, med hvilken jag år HULDASTE FÖRÄLDRAR! EDER lydig f l t Son L A R S A D. K IH L S T E D T,

5 A v.a lufejs&iïs» '] A rtium Mechanicarum cultori fi defuerit ingenium, difciplina quidem hoc, ea faltim ex parte, qua mechanicas fuerint, facile poteft compenfari. In artibus vero eugantioribus, eo minus, quolibet ufu regularum, artificium aliquod fupra iftuni extolli poteft mediocritatis gradum, qui artifici vitio datur, quo certius confiat, ingenium ibi ipfum legiilatoris munere fungi. Quod fi etiam hic aliquid difciplina valeat & inftitutio; in eo tamen a mechanicis differunt elegantiores artes, quod in illis regulus fufficiant artificium compofituro, fi modo artem didicerit et ufu habitum easdem fervandi comparan t; in his conditiones tantum finr, praeter quas nullum perfici potefi opus elegans & ab omni parte abfolurum. Valent regulae hæ, quæcumque demum fuerint, aut in omnes artes elegantiores, aut fpecialiores funt & fingulis peculiares, ideoque ex co, quo inter fe differunt, eruuntur. Has itaque re te & fine erroris periculo neminem credimus explicaturum, nifi qui praecife chara&eretn cujusque artis cognofcat & limites, quibus a reliquis diftinguatur, bene fibi habeat perfpeftos. Qua praevia difquifitione fuperfedens, neque certas leges cuilibet arti ferret vel regulas circa ufurn lignorum rite enodaret, neque, quod & magis refert, culturam ingenii diverfis artibus propriam, definire ullo modo posfer. Nobis cer* te perfvafum eft, quam fufcepimus materiem traaandam A haut

6 haut parvi esfe momenti. Differentia Poëfin inter 6c E- loquentiam explicata, regulae harum artium accuratius exponi & determinari potennt; illae prsefertiin, quae unique nequeunt haberi communes. Quatenus idem artibus elegantibus finis propofitus eft, qui repræfenratione pulcri continetur, nulla quidem ai i u re a fe invicem difhngvi posfe videntur, quam varia ejusdem pulcri expresfione, feu, quod idem valet, diverfitate fignorum, quibus aliis aliæ utuntur. Solent tamen iis etiam aliquae adnumerari artes, quæ diverfum ab ifto, ceteris communi, finem fibi propolirum habenr. Utilitatem hae maxime quandam fpe&ant, aliamque prae fe ferunt voluptatem, ac eam, quæ pulcro, absque o- mni commodi refpe&u, necesfario eft adjun&a. Ex his vero nullo modo excluditur pulcri repræfentatio. Sed, ubi voti compos metam attigerit artifex, ad quam, quaecumque moliatur, tendere debeant omnia; in ipfa tamen forma operis, quæ ab utilitate necesfario non pendet, locus ingenio reli&us eft, pulcra & fublimia quaevis fpi* ranti, & utili poteft dulce mifceri. Quatenus vero pulcri repræfentatio ad has pertinet, eatenus certe iisdem, quibus ceterae artes elegantes, regulis egent. Ut in reliquis, quæ ad theoriam harum artium pertinent, fic in ipfa earum divifione & provincia fua cuique adfignanda inter fe difcrepant au&ores A diverfitate fignorum & expresfione pulcri, cuique arti propria, hanc divifionem tantum non omnem pendere, ex jam di lis patere arbitramur. Signa vel arbitraria funt, vel naturalia. Inter eas artes, quæ naturalibus fignis utuntur, Mufica, Mimica ars feu Saltatio, Pidtura, Sculptura & Archite&ura praecipuae habentur. Arbitraria adhibent poéfis & eloquentia. Has

7 Has inter juftos ponere limites, difficillimum eft. Esfe hoc in promtu credimus, minime metrum & Rythmum, ita dictum, Poeticum, adeo flabiles & conflantes cenfendas esfe poëfeos notas, ut iliis femper ab eloquentia refte fejungarur. Sunt permulta foluta oratione compotita, quae eundem poeticum (piranr calorem, iisdem veneribus abundant, ac celebrarisfima quaeque carmina. Quin etjam poemata in aliam linguam verfa, & metri tie vinculis liberata, non omnem tamen hinc poeticam exuunt indolem, fed vatem adhuc produnt. Verum e- nim vero, hac diftinftione fubiara, imperitis etjam obvia, ita fane commifceri videntur inrer fe Poetis & E- ioquentia, ira diferimina earum evanefeere & in alrenus alteri provinciam adeo facilem trantitum esfe, ut gradu tantum, non fpecie crederes diverfas a). Poëfi ergo fentile magis, quam eloquentiae dicendi genus adfcripfere 6). Etjam in ipfo ftilo, feu fenfa animi exprimendi ratione, aliam diflinftionis caufam invenire tibi viti funt haud contemnendi rei Æftethicæ Auftores. Stilum poeticum ab illo, quo uti eloquentiam decet, accurate fatis eo diftingvi credidere, quod infolitum quid redolear, & a communi loquendi ufu difcedat. Infoliram vero hanc ideoque potiticam dicendi rationem vel in mira quadam A 2 port) Vid. SuLxE* Allgem. Theor. der Schonen Künfle &c. Art. DichtKunft. b) Sic e. g. B a u m ö a r t e n disf. de Poefi: Po'ema eß oratio feufitiv a perfeïïa- Eodem quoque valere videtur, quam tradit S u lz k r * poè'feos definitio : D ich tku n fi, iß die K unß den vorfltu m gen, die unter den ausdruck der rede f a Jeti, nach befchaffenheit der abficht den hnchßen g ra d der ßnlichen kraft zu geben. Loc. cit, Neque hoc a fententia H'olfianorum abhorret. Quam quidem rem ulterius coofula s, fi velis, inprimis M e n d e l s o h n, Philofophifche SchrifteD.

8 pofuere invcrßone vocum, vel in ellipftbus parum ufuatis & intermisfis hic illic conjun&ionibus feutentiarum, vel in diatypofi rerumque vividiori qwafi pi&urn <Sc audaciori ufu figurarum c). Sed infolitum dicendi genus aut virio non vacat, aut oratori cum poëta commune eft. Quo elatior eft dicentis animus, quo dignior incedit oratio*, eo quoque magis a vulgari di&ione difcrepar. Vehementior quaeque animi commo-tio infvero & libi proprio uritur fermone. Neque eft aliqua aut figura aut tropus ab eloquentia ita plane alienus, ut ne ibi quoque interdum locum habeat & adhiberi re&e posfe videatur. Ipfa vocum inverfio, modo genius ferat linguae, oratori familiaris eft. Si gradu poefin ab eloquentia fecerneres, artes re ipfa diverfas, fane inter Te confunderes. Nec ideo tamen nos inficiamur, fublimiori firpius & audaciori volatu poëfin ferri, quam eloquentiam. Si demum in fictione hanc poneres differentiam, utpore cui Tola poefis indulget, ardioribus jufto hanc limitibus circumfcriberes d>. Ubi narrandi modo aut docendi munus in fe fufceperit poeta, hoc eum nomine fic forte privares, quamvis metro etjam vocabula junxerit. Quod de rerum natura canta- c ) v. S ut.zf.r Allgem. Theor &c. pasfim Ce fo n t les beautés de détail, qui foutiennent les ouvrages en v e rs, & qui les fo n t pasfe r a la poflerité. O efl fouvent la maniéré fengutiere de dire les chofe s communes. C'efl cette a r t d'embellir p a r la diiïion ce que penfent & ce que Jentent tous tes hommes r qui fa it les g ra n d s pactes. Poétique de Vo L T a ire Livr. I. ch. 3. d) In flfbone Poèfeos collocasfe naturam recentiorum haut pancos videmus; fed & veteres in eadem fuisfe fententia confiat. Sic v. c. conftifcuerat apud animum Soc r a tes, carmen quoddam ad Apollinis feftum celebrandum componere, fed tvvctjaecs e n rev 7ToitjTr}V rl'eci, U7reç fxs\å ot Hci/jr/jr uvcet, 7Tcteiv M vqas «ÀÀ a A o y a ç, & ad hoc fe minus aptum fentiens, arripuit, quam primam in memoriam revocare poterat, Æ so p i fabulam, & metro fubegit. ïlàcttwvcs

9 ( s ) ttvk L u c r e t iu s, Vbarfaliavt L u c a n i, quod de rehgio'tie carmen fcriplit R a c in e, ftsfuy on Man quod P o p e, de alpi bu s quod H a l l e r, ont mänmßans nojen ocb elan d e, quod G y l l e n * o r g, & quæ pepigit tantum non omnia B o ile a u, præter omnem audoriratem Criticorum, e Poëmatum numero deleres. Quid?. Quod nec ipfa eloquentia a fidione omnino abhorret, ut in apoftrophe & Profopopœia ufu venire videmus. Differentia igitur Poëfin inter & eloquentiam, fiquidem diftinguendæ funt, at funt certe, non in varia quærenda eft exprimendarum idearum vel Tignorum, quibus utuntur ratione, fed in finium, quos fibi proponunt, diverfitate. Urraque ars, utpore in numero habenda elegantium, eum quidem communem fpedat finem, ut delegatione ifta, quae pulcro rite repræfentato Temper adjunda eft, animos hominum demul ceat. In eo vero difcrimen earum pofitum eft, quod haec deledatio in altera arte praecipuum conftituat finem, in altera alii fubjiciatur. Eloquentiae partes funt, perfvadere & animos, quoquo modo, fledere e'). Hoc ut «fi- A 3 fie) Eft haec antîquisfima eloquentiae definitio, fic ubi e. c. A rt- STOTFT.ff.s dicit: Rhetoricor. Lib. Î. c. i. F ç a J r, farafncrj åwccpts Treçt éy.oo^cv r u 3eôoçt;crcci ro tvåtyppevov 7ii3ocvov Twv åt åtoc r x Å oyx 7iG(>i<T0ifjievûûV tciçsusv rçtoc i tå»j h r tv * oct pev yccç eiaiv ev ras å3ei r x Äeyovros' d t åt ev rus rov dxçcccrnv åiccsetvat 7rase', olt åt ev duras rai Äcy<w, åtcc r x åetxvvvut,»? (poctveascti åetxvvvcct; perfvadendi certe vim hujus artis recpexisfe videtur. Quod de hac eadem re dicit D'A l e m b e r t in Melanges de Littérature, de Phfiofophie & de l Hiftoire, Tom. 2. Reflexions fi>r l elocution oratoire & fur le ftyle en general. L* Eloquence eß le ta - lent de fa ire pasfer avec ra p id ité, & d im prim er avec force dans t ame des autres le fentirnent profond, dont on eß pénétré; hoc non nifi in certum quoddam, non in omne genus eloquentiae valere videtur, præterquam quad haec verba : dont crç eß pénétré fupervacanea esfe videntur.

10 ficiat pulcri adhiber repræfencationem, quo nempe audiendi excitet ftudium, attentionem melius dirigat, benevolentiam denique auditorum captet & fidem fibi faciat. Scilicet ei faciles confidimus, qui dele&atione & voluptate animum perfundit; ut amicos faepe non ex meritis, fed ex dele&andi nos ftudio & peritia æftimamus. Ita eft humana indoles comparata ut, nexu idearum ferme inexplicabili, proprietates effe&uum in causfas transferat, & voluptatem, quam ex orarione percipit, & in oratorem & rem conjiciat, voluptatem vero ipfam cum utilitate confundat. Senfibus parent ut plurimum hominem Paucis longo ufu familiare eft, causfas ipfas fenforum rimari rationeque fola duce, in rebus gravioribus, uti. Perfvadere, quacumque posfit arte, oratoris eft. Huic vero fini tanquam fubfidia & inftrumenta inferviunt haec: Sublimis & pulcri repraefentatio, ipfius foni & geftuum decor, tum vis & elegantia omnis fermonis & argumenta denique folidisfima, undequaque congcfta. Poera contra fublimia & pulcra quævis per fe fe&atur. Hæc autem ubi oculis fubjicere legentis fatagit, notionibus quoque generalibus uratur, necesfe eft. Ideoque docendi & pcrfvadendi munus hic etiam in fe fufcipere folet. Quid? quod apophregmata Philofophica ja&at aliquando, ut pulcritudinem fic carminis extollar. Prodesfe volunt, ut dele tent Poetae; nam & hic, inclinatione hominum ntfurali, effe tus ita caufis confundimus, ut pro pulcris habeamus, quae ex re tis ratiociniis in re majoris momenti potius diceres confe ta. Quod fi tamen certa de re aliqua perfvafio, dicat fortasfe quispiam, finem contineat ultimum eloquentiae juftoque eam limite a Poëfi fecernat; ad illius itaque, non hujus clasfem referenda esfe videntur Didaflica Poemata, Satirae, Epiftolae; Fabulae contra Romanenfes, poema*

11 mara refte cenfentur. Nos, ur de illis primo dicamus, ejusmodi poëmata vere poemata dici fatemur. Summus nempe eorum finis in eo pofitus non eft, ur res aliqua nobis perfvadeatur; fed ut pulcra & eleganti di&ione legentis animus permulceatur. Prius metrum prohibet i- pfumj nam peculiaris haec fenfa exprimendi ratio & fignorum arbitrariorum ufus fufficit ad poëfin ab eloquentia diftinguendam, utpote qua ex re finis ipfe determinatur. Ordinem & evidentiam argumentorum, quibus certa ratiocinia continentur, metro & harmoniae fruftra (ubjicere tentaveris. His illa cedant oportet. Argumentorum defe tum comparationibus, exemplis, declamationibus vehementioribus, defcriptionibus verbofis malorum, quae ex contrariis, bonorum, quæ ex datis fequi folent, conviciis in aliter fenrienres, & nefcio quibus non ortibus, fupplere & compenfare niruntur poetantes /). His certe rationibus perfvafum iveris nemini. Sentiunt faltem fe decipi le lores. Cedar ergo lenociniis poeticis rationum vis & evidentia. Largimur tamen obvenire etiam quam fæpisfime profam, ur ajunt, verfîficntam, Hoc autem vocabulo nihil aliud fignificarum volunt, quam neminem ideo, quod verfus fecerit, poëtæ nomen mereri g). Ve- / ) Idem fere agunt hi poè'tæ, quod fcepticis quibusdam oratoribus exprobrat Ciceuo : Omnes eosdem volunt flores, quos orator adhibet in eaufis, perfequi. S ed hoc differunt, quod cum fit propofitum non perturbare animos, fe d placare potiu s, nec tam perfundere, quam deie&are, & apertius id faciunt quam nos, & crebrius. Concinnas m agis exponunt fen ten tias, quam probabiles. A re ftspe difcedunt, intexunt fabu las, verba apertius transferunt eaque disponunt, ut Poètes varietates colorum, paria paribus referunt, adverfa co n trariis, fa p is fime fim iliter extrem a definiunt. Orat. g ) Neque enim concludere verfum Dixeris esfe fatis, neque fi quis feribat uti nos Sermoni propiofa, hunc putes esfe poetam.

12 Vete-ribus ignotae fere erant Fabulae Romanenfe«; nos multitudine fua obruunt. Amoris affe&us is eft card o, in quo vertuntur iftar tantum non omnes. Hic, licet ab intimis pe&oris noftri recesfibus oriatur, veteres tamen homines fub longe alia forma vexabat h ). Ko- Uris eft moribu«adaptatum hoc genus feribendi. Diti quoque apud eos hiftoria, conjugi velut poëfi nupta, hybridum erst opus, levandi taedii caufa, magna ex parte inventum, neque fi lis narrationibus fatis abftinebat i). Non Epopœæ modo, fed & hiftoriae perutile erat earundem divortium. Si inepte compofirae fuerint hae fabulae, nae illae parum vel ad eloquentiam vel ad poëfin pertinent. Genus tamen poeticum merito dici credimus, nam dele&ario finis eft. Nuda rerum, præfertim mirabilium narratione, licet parum eleganti fa ta di lione, animum auditoris aut le&oris permulceri, notisfimum eft. Fatis hominum interesfe, quamvis ignotorum, quamvis & numquam exftiterint, fummas inter voluptates mortalium habetur. Neque tamen hoc ipfum, nifi pulcre fatis & concinne enarrata fuerint, eris impetraturus. Omnis praeterea fi la narratio, quae fabülæ Romanenfis eft natura, poetica eft. Perperam igitur eam ad eloquentiam retuleris. Epici generis poemata, nifi omnia nos fallunt, tales fabulae dicendae fune, quibus praecipuus is finis propofitus non eft, ut utilitatem cujusdam rei aut praeftantiam nobis perfvadeant, fed ut fingendo dele&ent. Dida lica tamen methodo fingi posfunt. Redundant quoque Ingenium cui fit, cui mens divinior atque os Magna fonaturum, des nominis hujus honorem H or. Serm. Lib. I. Sat. 4. h) cfr. Montesqieu de 1 efprit des loix, livre X X V III ch. ca. i ) Vid. Pe n z e e iu m de arte hiftorica pag. 21 fequ. Antiquisfimus fabularum Romanenfium Scriptor Ar i s t i d e s quidam fuit, nec longo ante Cicek ow em tempore vixit.

13 que jam Bibliothecae politicis k ), pfychologicis J) ôc moralibus rrï) fabulis. Ab eloquentia hæ fane piopius abfunt. Quo magis enim do&rina nos imbuunt, eo minus poeticae funt. Sunt quoque, etjam hoc fttemur, mulra fcripta mixta adeo, ut, fi operis fummam refpexeris, utrum ad eloquentiam eas, an ad poëfin referas, dubius omnino haereas3 quae, licet perraro ad fummum in ullo feribendi genere perfectionis gradum perduci queant, eloquenter tamen his in locis, poetice in illis compofita dici posfunt, neque tollunt ideo, quam nos pofuimus has inrer artes differentiam. Ab hac Poëfin inter & eloquentiam differentia, ( fi quidem ad notiones quidquam de his artibus ftabiliendas contulerint, quae res ita humanas ornant & juvant, ut & ab humanitate nomen acceperint); regulae quidem nonnullae quas nullus umquam Poëta vel folutae orationis feriptor impune fuerit transgresfus, B qua* k ) Omnibus notae funt, Les avactures de T elk m a q u e par F e n e- ton. Be l is a ir k par Ma r m o n t e l. Les Entretiens de Phocioni par Ma b l t. U song von A lb. v. H a l l e r. A l f r e d, F abius? atque Cato, eodem auftore. /) Neque ejusmodi défunt fabulæ. A n to n R e i s e r, ein Pfychologifcher Roman, herausgegeben von Mo r it z. H e in r ic h s St il l in g s Jugend, Jünglingsjahre, wanderlchaft und häusliches leben von Jung. Die Verirrungen der Pbilofophen, oder Gefchichte L u d v ig s v o n Se e l b e r g, herausg. von Kn ig g e. Carl v o k Ca r l s b e r g oder über das Menfchliche Elend von Sa l t z m a n * Huc quoque merito referetur immortale illud opus, quod Rousse air de educatione compofuit fabulæque forma induit, E m il e. Nuperrim e quoque in lucem prodiit W o l d k m a r, auftore J a c o b i, quae etjam fabula maximopere laudatur. Ceteras om nes, ut Ca m p ii, W e * z e l i x, & quae funt reliquae, filentio praetereamus. m) Ad hunc titulum optimae quaeque Romanenfes fabulae adfpirant dc largam legendi copiam offerunt,

14 ( io ) 4* quarum vero raro nimis mentionem fecere Rhetores aut inftitutiontim poeticarum fcriptores, deduci posfe nobis videntur. Evenit haut raro, ut, qui confinia harum arcium certa ignorent, vituperanda apud au&ores laudent perfaepe, laudanda vituperent. Quoties inter fe confei tiunt Poëfis & Eloquentia & quousque fimilitudo obtinet fignorum, quibus utuntur, communibus quoqueobtemperant praeceptis. lidem oratori fune rropi & fche* mata ac poëtæ, eadem veritas, ubi pingunt, aeque purus & caftigatus ftiius, eadetn di&ionis perfpicuitas utrique eft obfervanda, &, ut paucis multa complectar, eandem ad normam exigi debet, eadem lima emendari u- triusque elocutio. Quodcumque vulgo de ornamentorum ratione fententiarumque luminibus docetur, pertinet hoc ad utrurnque. Ubi vero diverfa fibi proponunt, in diverfas quoque abeunt vias, praeceptis etjam disparités muniendas. Tollat omnia eloquens, fibi ipfe inexorabilis Cenfor, quas nihil vel parum fententia' Cux <5c perfvafioni, quam animis inltillare discupit, prolint, aut vim argumentorum quodammodo extenuent. Poeta omnia quje nihil vel parum faciant ad delectationem, a pulcri repraefentatione percipiendam, chartis eradar. Ille lumina orationis vel fplendidisfima rejicit, ubi de vi, efficacia & pondere rationum, quibus uritur, moventium aliquid derogant. Huic minus valida quoque vel falfa argumenta placent, modo vim æfthcricam aliquo modo augeanr. Neque fupervacanea ulla putat orationis decora, nili u- nitatem, in omnibus artibus obfervandam elegantioribus, tollant. Numquam adulari velle, numqtiam lenociniis verborum dele tare, videri debet enator. Decipit, ubi in vicern argumenrorurn, ornamenta fubflituere conatur. Hoc fane parum ei officer, Sed decipere eoam vj^tiy, fimul atque auditori eadem«, pi;o eoae funt, ornamenta Ibabendi locus fit aut adpiaudenji tempus relinquitur; id quod

15 ^ ( l ). 4r quod maximopere obltat dicenri. Poëta numquam decipere pored, fi vel maxime fictis lectorem diftinear; modo pulcra fine; nihil ultra pouicerur. Quævis vero, eriam folidisfima argumenta, fi de puicritudine quid aut fublimirate poematis derogent, a fp er natur. Ut primum ingenium oratoris mirari incipiunt audientes, rpetam die propolitam eft prieterve tus. Sui oblivifci fciat orator, auditorem omnium rerum, praeter ejus, quam perfvadere illi ftudet, oblivione perfundat. Si vehementiores &- nimi adfeftus ari finem conducant, has p erm o v ere fiudeat; fi vero in eo nimium occupatu^ esfe videtur, fi non ipfius mentem eadem, quam circumflanti coronae inftillare vult, pervaferit commotio, mirabundum forfan, fed frigidum relinquet audiiorem. Quum autem eloquentiae, tum vero etiam poëfeos plura funt genera, ubi fummus ifte finis varie eft determinatus; qua etiam re ipfa earum praecepta accuratius adhuc diftinauuntur. Iis in carminibus, ubi in narrando totus cft poëta, a vero aliquanto longius, elegantias fedando, deflectere poteft, quam in Satiris, Epiflolis & Didacticis poëmatibus. Eloquentiae etiam inter fe diverfa (unt munera injun&a. Aut enim doceat, aut refellat, aut convincat, aut etiam commovear, oportet. Adhuc ardioribus quoque limitibus eo praecepta eloquentiae circum feribuntur, quod ei aut cum ledlore aut cum concione res fir, quodque dein auditores vel legenres ipfi inter fe cara terc, conditione, fieculo immane quantum diftenr. Convenit magis in hanc tempeftatem ornatior & concinnior oratio, quae, mutatis le loribus vel auditoribus, loco & rempore, laudi au&oris officeret. Jufto vero longius a propofito duceremur, fi omnes inde derivandas regulas eruere conaremur. N a -

16 Natura nos prius format intus ad omnem artium elegantium culturam; neque illa répugnante, conatibus ullis opus quoddam perfeceris aetatem laturum; fed arte tamen tum coli atque explicari posfunt eae animi dotes, quas requirit pulcri repræfentatio, tum etiam praeparari fuo fe negotio accingens artifex, eoque pe tus inflammari fervore, fine quo nullum grandius edere opus valet n). n) Ejusmodi praecepta nonnulla poetas docet M a r m o w te l in Poétique Françoife V«1. ch a. 3.