D ct HERNBERGH, juris Ppofess. reg ii & ordin ar ii

Transkript

1 dissertatiö juridica DE LI Cl T AT ION E SUB HASTA 0 11A M dlvina adfulgente gratia ex suffragio consultiss. fac, jurid. upsal. SUB PR.fSiDIO. D ct HERNBERGH, juris Ppofess. reg ii & ordin ar ii Exami ni P u b Ii c o S u b mitt it Stipendiat-i us H elmfel di an u s Johannes Fr. von Schantz Nobilis Östro - gothus, In Audit. Gustav. Maj. d. 15 Jun. 178a. V P S A L I JE, apvd IOHAN. EDMAN, director et. reg. acad. typogr

2

3 ProfeEluum meorum in jurisprudentia rationem redditurus, de licitatione rerum fnb hafta age^ re conftitui, idque ita, ut, cum illi, quorum bona itä vendenda (unt, aut eadem Prasconi fub hafta prodamanda voluntarie tradant, vel ecjam ad hoc ipfum, per neceflitatem exfecutionis, cogantur, & in priori cafü auélio fit voluntaria; in pofteriori vero necefiaria; pofterior hsc meae jam ita fit disquifitionis, ut, paucis praelibaxis de ejusmodi venditione rerum mobilium, progrediar di&urus, quid obfervandum circa licitationem bonorum immobil!um» Fe quamvis, vereor, ne Tibi B. L. videar majora an dere, quam par fit, tarnen non dubito, quin innoxü hujus conatus mitem agas cenforem*. II. Cum omne mutuum die prsflituto Creditori, vel ejus mandatario, ad tenorem. 2. cap. IX* Tic de Merc. refticuendum fit; haud raro smern eccide# rit & adhuc accidat, ut debitor vel officii fui partes hoc in pun&o negligat, vel non habeat pecuniam, qua debitum exonerari poffit; merito lsetemur, Auguftiffimum Legislatoren!, pro fumma fua fidei pu- I 1 bliese cura, non tantum certas fpeftatae fidi peri- A 2 tiaeque

4 csfib \ A f && tiaeqoe ccnflituifle perfonas, qnibus injunftum eft fenrentias Judicum debito mandare eftectui, Ted erjam claras & perfpicuas praclcripfifie regulas, lecnndum quas negotium Exiecurionis peragenctum. It ter has primo occurunt regulas illae, qua? in Cap. V.. i. Tit. de Exfecut, Jubenc: ut, (i Debitor* pecunia defit, unde creditori fatisfieri poflic, mobilia primo exfequenda, obfervaris cau.teiis, nobis traditis in. '\s 2. & 9. ejusd. Cap. & Tit.; ut ante vero, quam exfecutioni dentur, silimari debeant juxta id, quo venum tradi pollint; & tandem, ur, ii debitores vel creditores fatta aeftimatione fe gravaros efle fentiant, publica vendantur licitatione. Quemadmodum etjam, fi res qusrdam immobilis oppigno* rata fuerit, & tempus illam reluendi adfit, bypothecam ejusmodi poffidens procedat oportet, fecundum edittum Legis Cap. IX.. q. Tir. de Jur. Agr. Quo facto, res mobiles Praeeoni tradantur necefte eft, ejusdem in fcriptis recepide impetraro. vid. Auttions Ordn. fbr Stockb. Stad. d. 17. Febr. 1614, quae, ad tenorem Refolutiouis Regiae d. 3. Dec Omni bus Regni urbibus adplicari debet. Quocirca haud reticendum arbitror, quod Praeeoni incumbat curam habere, ut omnes fub hafta publica vendendas res, in Protocollo, Sigillo Magidracus urbici munito, inlcribantur, & cuilibet illarum certus adfignetur numerus, vid. Ref. på St. Bef. d* 16. Oä> /723. ir. d. 12. Julii , quarum pofterior: Hvarfbrutan vid alla flike Auttioner i Ståderne 2:ne Magiflrats per- Joner böra vara närvarande, fom tilfe, at partierne blifva

5 <Sga ^ r % ) ) } SM3 blifva rätt indelte, och, allt annat 'vid Auäion går rigt igt och ordentel. till, flint at alla på Anchonen inkommande vahror maga efter handen infkrif vas och numereras i ett af Magiflraten förfegladt protocoll, ocå ett utdrag eller regi/ler på vahrorne, fom komma at fåljas, dagar förut på Auffiions kammaren läggas för allas ögon, få at hvar och en må kunna gjöra fig underrättad om vahrornas befkaf fenbet och allt underflef förekommas. Et, nt contra prsefcriptum Legis in Cap. V. $. 4. Tit. de Ex fec. nuila vendicio (ub hafta ante certum & prseconio determinatum diem peragi debet; ita quoque omnes inftituendx au&iones debito publicentur modo; hoc enim neglecfco facile fieri poftet, ut liciratores de- (int, qui tamen, (i fcirenc, ubi & quando res haftae vendends Subjiciantur, adeflent, res emturi venales. Ne vero res voce Praeconis proclamandaj minoris veneant, quam par fit, res maioris pretii non prius vendantur oportet, quam Major pars licitantium congregata videtur. In primis illa Lex obfervetur, ne ulla res abalienetur in praejudicium debitoris vel favorem aliorum. vid. ibid* Hoc fundamento quoque nititur, quod non tantum perfonae principales, negotia au&ionis dirigentes, Ted etjam r'eliquae perfonae adminifteriales, facramenti religione obftringantur oportear, ne fub loco Tb: mone tär argentarise, aut aliis, tanquam iilorum Commiflarii, vel fibi ip(is, vel per fe ipfos, vel per mandatarium, res, voci praeconis fubmiflas, emant vid. Ref. p. St. Bej. d. i2, Julii /73/. /. //. Ad quem terminum folvi A % debet

6 > 6 ( $ debeat pretium rei emtae» exponam.. III. in proxime infequentl Bonis immobilibus, haftse fubmittendis non mi nus, quam mobilibus, praevia a?ftimatione, certum quoddam ftatuendum erit pretium, anté quam pin» rimum licitanti offerantur* Hoc quidem argumento Legis noftrse communis in Cap. VI.. i. Tit. de Exfecuc. in iilo tantam cafu iocum habere videtur, ubi, qui in aicerius bona immobiiia immifionem impetravit, vel eadem jure hypothecario poffidet, ejusmodi bona proclamari difcupit. Quod autem hoc edi&um in capite proxime commcmorato Vi Tit. de Exfecut. adeo fit generale, ut nulla bona debitoris immobiiia ante haft# publicae fubjiciantur, quam debito aeftimata (int modo, func qui adferunt. Quo tempore & quo loco au fcio habenda, publicetur, idqne ita tempeftive, ut, fi res immobilis vendenda ruri fita fit, fpatium tri um menfium, fi vero Jurisdi&ioni urbicse fubjaceat, intervallum fex feptimanarum, numerando a die publicationis, terminum auäionis procedat & ante praecerfluat, quam vendatur plurimum licitanti vid. Conftit. Reg. d. 4. fylart. n$z. Ubi negotium au tionis peragendum, exponic Conftit, Reg. d. /7 Febr. 1748) quae quoque expreffis verbis jubet, ut au tio rerum immobilium femper ita inftituatur, ut eatum pretium augeatur Sc minuatur fimul, genom up - och afflag. Cum autem plerique, qui licicandi gratia adveniunt, ignorent, quid

7 ) 7 ( $ quid hic modus Tub hafla vendendi fibi velit, de ejus indole ab illis, quorum intereft, clare & perfpicue ante erudiri debent, quam negotium au&ionis incipiatur, vid* ibid. Quemadmodum etjam praffentibus praelegantur oportet cetera fcitu neceffaria & in eadem hac conftitutione his verbis expofita hvar* jemte förutan det, fom om egendommens be(kaffenhet vanligen plågar afkunnas, de hår ofvanfårmålte be vis, Jä val om ägande ratten fom ock får hvad gåld, eller andra he[vår, egendommen häftar, Jamt om råt ta alntalet pä Tomt i Staden, äfven förut offentel {kola upplåfas, famt thes utom åberopas i thet kjöpe bref eller bevis fom Kjöparen af then, hvilken öfver utropet fatter år, kommer at meddelas* Hifce omnibus rite obfervacis, res di&o modo proclamata iili per iftum clavae addicenda erst, qui optimas offert conditiones. Praetium rerum emtaruffir, tam mobilium 5 quam immobilium, inträ o&o dies, a die proclamationis computatos, foivi debet, ni(i illorunr, quorum interfit, confenfu, longior terminus prseftitutus fuerk, quod tanto magis fieri pofle exiftimo, quanto certius videtur, regulam illanu pa h dant legem contra&ui, heic adplicandam efle. Si vero pretium die praeflituto non folvatur, res iterum periculo prirni erntoris sta vendatur neceffe eft, ut, (i minori pretio tum abalienetur, quod deeft refarcire teneatur, roajoris autem fi venum fverit, differentia', impenfis detra&is, Uli reftitui debeat. vrd. proxime cif* Conftit. Unde nemo minium non videt, quod do* rei, fub ha (la vendifae?! in emtorem haud a- liter

8 's q r es&i «SiäP ) o V, e js» liter fit cranfheum, quam fi pretium ejus dem debito foiveric tempore. Qnemadmodum etjam, vel me tacenre, faciii negotio perfpicitur, quod ne; emcor litceris adquifitoriis Camera au&ionaria ante muniri debeat, quam id pradtint.. iv. Ad quteftionem iliam quod atrinet, utrum ea, dem fit Lex, bona, fub hada publica oblara, adquirentibus, quas aiiis emtoribus in Cup. IV.,. i. 2. Tit. de Jur. Agr. lata, adeo ut illi non minas, quam hi, bona, titulo erruionis venditionis adquifita, in judicio competenci publice proclamare curent, nec ne? Interpretes, eandem folituri in diverfas abeunt Cententias. Docent nonnulii proclamationem bonorum, ti tulo emtionis venditionis adquifitorum, five (ub ha. (ta publica, five alio modo emta fint, tantae efie necefiitatis, ut, illa penitus omiffa, dominium rerum emtarum (emper futurum efiet incertum. Alii vero proclamationem bonorum, fub hada emtorum, haud aüter neecfiariam efie exidirnant, quam, fi bona in Judicio competenti ante proclamata non fuerint, quam piurimum iicitanti fub hada addiennrur publica. Il li ad Cap. IV. $. i. 2. Tit. de Jur. Agr. & Conditut. Reg. d. 4 Mart. /752. Hi vero ad $. 3 in Cap. IV ej. Tit. provocant. Di&urus igitur, quaenam harum fententiarum mihi arrideat, non poflum non ingenue fateri, quod, me Judice, prior poderiori palmam prsripiat. Nam, cum, per principium legis in citato Capite IV». I. 2. Tit. de Jur. Agri

9 e ^ 9 ( Agr. emtori rei immobilis incumbat curam habere, uc in Judicio proclametur competenti modo, ibi prajfcripto, & hoc principium in adplicatione ad res immobiles, fub hafta publica emtas, per conftitutionem Reg. d. 4 Mart. /7/2. confirmatum fit verbis his expreflis: Förden/kull ocb på det Bördemån ej må betagar tillråckeligt rådrum till deras1 rätts nyttjande fårdeles ifrån den tid ocb ftund, då värdet och pri/et pä en gåldbunden faß egendom blif vit) igenom utropet och flaget för den måftbjudaude fladgadt, blifver förberorde Förordning i fä måtto än* ärad och förklarad, det med gåldbunden faß doms egeu- för]älljande igenom offenteligit utrop fkall efter allmänna Lagen förfaras, få at ej någon Kjöpare af jord och hus må fig undandraga at taga upbud och laga fland, få framt de/s fång [kall får Jåkert och fritt ifrån allt klander kunna anfes. inde fequi vide tur, uc omnia bona immobilia, fub hafta publica emta, in foro rei fitae proclamari debeant, fi unquam fperandum, ut omnis A&io evi&ionis evitecur. Nec me movent argumenta pofteriori fententiae addi&orum, e. 3 Cap. IX Tit, de Jur. Agr. petita, quippe quse demonftranda non demonftrant. Ponamus enim illum incidere cafum, cujus ibi fit mentio, & confequentcr bona immobilia alicujus debitoris A., cura ejusdem Creditoris, B,in Judicio competenti non tantum proclamata, verum etjam tempore legitimo poftea aeftimata fuifie, & neque ipfum debitorem, A., vel jure retra&us gaudentes, C., vel condominos vel vicinos, D., vel alios, quorum interefle pos- B fic,

10 e$8a \ i p» / c55sb s v "SÖ? ftt, inträ tempus, negotio reluitionis determinatum, juribus fuis invigilafle, deponendo pretium, rei pro clamatae, praevia seftimatione, ftatutum, tum, quoniam argumento Legis in Cap. i.. i. Tit. de Jur, Agr., hypotheca legitimis adquirendi titulis adnumerari debet, fi legitime oppignoratum, & fatalia reluendi exfpiraverint, fine dubio dominium rei proclamatse Creditori, B,, adferendum erit, prout in Cap. IX ibidem pne'crihitur, adeo utjin hoc fuppofito cafu tanto minus nova, vel ulteriori opus fic Proclamatione judiciali, quanto certius pro explora. to habendum, nullam licitationem fub hafta fa&am efte, & confequenter cafum illum non adefle, quam fupra commemorata Conftitutio Regia d. 4 Mart. 17$Z determinar. Si vero fupponamus, prout facile quoque fupponi poteft, quod hic Creditor, B., poftquam di fco modo, dominium rei proclamatae fibi adquifivit, eamdem abalienare velit, & ideo eamdem plurimum licitanti fub hafta publica vendendam offerac, facile tum oritur quaeftio, An, E., qui tum ptimas obtulie conditiones, & ideo per iftum clavae dominus rei, fub hafta proclamatae fa&us, injun&um fit eamdem proclamare? Quod E., hoc onus incumbat, vel ideo me contendere poffc mihi videor, quod nova emtio venditio fub hafta hic adfit, quare etjam, lecundum principia in Cap. IV.. i. Tit. de Jur. Ägt. & Conftitut. Reg. d. 4 Mart folemnis rei emtae proclamatio Judicialis inftituatur oportet, Nam, quamvis Haeredes debitoris primi A., eatenus nuilo juce retrahendi gaudeant, quatenus, per hypothefin

11 ) «( thefin, juribus fuis retrahendi inträ fatalia non invigilarunt, tantum tamen abefl, ut idem de haeredibus E ferendum fit Judicium, ut potius fatendum his non minus, quam condominis & vicinis, jura fua e(te integra. Et hinc faciie eft intelle&u, quomodo conftitutio Regia d. f Mart. 175a fit adplicanda. Hifce fic breviter obfervatis, a ratione inftituti haud alienum forfitan erit, paucis quoque indicare, qui modus procedendi obfervari debeat, refpe&u bonorum immobilium, menfie argentari# oppigno ratorum, & fub hafta publica in piurimum licitantem transferendorum. Ad tenorem Conftitutionis Regiac d. 22. Sep id juris fuit, ut, fi debitor pecuniam mutuo fumtam, cum ufura, tem pore praeftituto non (olverit, rem immobilem, in fecuritatem debiti oppignoratam, vel ahi cuidam vendere, vel oppignorare, illis, ad quorum hoc pertinuit negotium, licuerit, ita tarnen, ut hoc condicionihus, Menfas argentariae ftipulatis, fieri debueric; quemadmodum etjam Jure retra&us gaudentibus jus pralationis refervari debuit. Si vero hi pofieriores hac prasrogativa uti noluerint, cuicunque alii inte grum fuit bona ejusmodi emere & eadem poft an«nuum fpatium, a prima proclamatione numeratum, tuto & fine omni interpellatione poffidere, nifi quis jnre retra&us gentilitii fibi ea vindicafief, adeo ut prseteritis iftis temporibus proclamatio harum rerum judicialis contra&um emtionis venditionis non pras-«b 2 ces- V.

12 $ ) >4 C V ceflerit, fcd poftea inflftuta fuerit. Cum vero haud ka multo poft indubia conftiterit experientia,id inde exftiturum incommodi, ut emtor tutam pofteflionem rei emtae fibi polliccri non poflet, per Refolutionem Regiam d. 3 o Apr, i6gp praecautum eft, ne ejufmo- 1 di bona immobilia, menfae argentarise oppignorata, fub hafta publica ante venderentur, quam in Judicio competenti ter procfamata erant, atque a prima proclamatione annuum fpatium prteterfluxerat, & nemo retndienrium inträ idem tempus eadem fibi vindicaverat. Et qnod pofterior haec refolutio Regia in omnibus recentioribus conftitutionibus hoc in pun- Q:o confirmata fit, nemo forfitan dubitabit, qui easdem vel oculo fugicivo perlegerit. Quid? quod omnia bona immobilia, menfae argentariae oppignorata in foro rei fitae, Judicio Territoriali, vel Majori urbico clr- cap IV., $. i. 2, Tit. de Jur. Agr. ter proclamari,& poftea tempore legitimo aeftimari debent, antequam fub hafta publica vendantur. Quocirca tarnen in confiderationem veniat necefle eft, regula illa, quam. 16. in Conftit. Reg. d. 27. funii 1720 nobis exhibet: For Banquens råckning an/es väl faß pant; får lagftänden, når han fiådt oklandrad natt och ar efter få*fla uphudet* Jamt fedan tili AuOion auflagen fix veckor får Debitoren och fex veckor for Bordt m ämnen t men [kulle innam AuOion vårkeligen derpå följer, Banquen ofeertata fin rått ull någon annajiy hvilket ej må (kje, utan Debitorens Jua?ntycke> då njuter fuller en jådan Banquens ratts innehafva re, Banquens erhållna upbud till godo, men likväl räcknas

13 «Sfts \ To ( «& ) 1 D V W nas i hans haud egendomen emot Debitoren eller Bördemannen icke vara lagßänden, förr ån natt och år efter %\dje upbudet> oagtadt ont Banquens fatalier va tit förflutna, innan tranfporten (kedde, eller ej\ $.VL Anno a prima proclamatione praeterfluxo, nora tantum fcripta & Januae menfse argentariae adfixa publicatione, verum etjam in novellis publicis, (ignificetur oportet, quo loco & tempore res proclamatae venales plurimum licicanti fub hafta vendanrur. Quod negotium duodeeim feptimanas ante peragendum, quam terminus au&ionis incidit. vid. Bördsord. d. 27 Junii Et, fi accidat, ut ipfe debitor, folutione debiti, prsecavere difcupiat, ne Prseco rem ejus immobilem i tu clavae optimas ofterenti conditiones addicar, probe oblervet hoc aliter fieri non pofle, quam fi debitum exonoretur inträ Diem trecefimum, antequam res haftae fubjicienda ; hoc e- nim tempore mutuum reftituendi negle&o, neque ip(i debitori, vel jure retra&us gentilitii gaudenti integ» grum erit, au&ionem inftituendam impedire. vid. KL ffokl d. 15 Juhi 17f2. Et quandoquidem haud raro accidit, ut illi, quorum fuit caufam publici agere, contra bona ejusmodi, menfae argentariae oppignorata, quaedam admonenda habuerint, Refolutio e- manavit Regia, jubens, ut in pofterum ftatim, atqut publicatio au&ionis ad Januam menfae argentareae adfigebatur,.summum Regium Dicafterium adirent, ilr Si fua expofituri gravamina. Quod Regium Judici- B 3 um

14 ) 14 ( um caufiam cognofcenda adeo tempeftive fufcipereq uc, antequam cerminus au&ionis incidic, diriini poffit. Et, fi fonticas ob cauflas c re eflet, ut auctio inhiberetur, caufla nihilominus inträ annum, a die auttionis computatum, dijudicaretur. vid. Ref. d. 20 Apr Verum, cum ha;c fan&io, quamvis in fe falutaris, tarnen impedire non potuit, qnin menfa argentaria seque poft, åc antea, prolixioribus ejusmodi iitibus atque proceflibus exponeretur; per Relolutionem Regis Regnique lenatorum d. /y Nov. 1711, id omnibus & fingulis injun&um eft, ut qui velint impugnare menfae argentariae jus pradationis in bona, ipfi oppignoraca, hoc ipfum Regio Dicafterio Sv. adeo tempeftive indicent, nc caufla, audita menfa argentarea, commode dirimi poflit; hoc enim negle&o, nemini integrum eflet oqto illis diebus, qui terminum au&ionis proxime praecedebant, au- tionem publicatamaddu&is quibufdam gravamini bus impedire. Praeterea indicafle jnvabit, quod, (i cauffa ejusmodi fit, ut cognitioni & dijudicationi judicii cujusdam inferioris fubflt, quod Collegium Regium Metallurgicum forum agnofcit fuperius, Menfa Ar gentaria tum immediatae hujus Regii Collegii.Juris di&ioni lubje&a fit vid. Lit. Regi d. 19 Jan. & Litt. Sv. univerfal. d. 28 Jan Quemadmodum etjam, quid in concurfu Creditorum, ratione fori, ob«fervetur, oftendunt Lil. Reg. d. /7 Febr $. VII. Ipfa licitatio fub hafta primum augendo & de in

15 1. ^ ( cs& w y \ «as» in minuendo peragatur neceffe eft. vid. Ref. Reg. d. 30 Apr $. 4: Ad quem terminum folvenda fit illa pecuniae lumma, qua rem au&ionatam fibi adquifivic emtor, determinat quidem eadem i«proxirne di&a Refolutione, jubendo, ut folutio prsftetur inträ 08:0 dierum fpatium, numeraturn a die, quo publica au&ione venum ivit; quod véro hic terninus jam ita fic prolongatus, ut, pretio ermionis tanta fumma detrafta, quantam, ad tenorem Conftitutionis Reg. d. it Jan. 1770, tanquom mutuum, retinere emtori licet, refiduum ita lolvi debeat, ut quartam hujus refidui partem inträ o to dies? & reliquas tres partes die tricefimo, a die au&ionis nume. rato, deponat adquirens. vid. Conftit. Reg. d. 22 Mart Et, Ci emtor diöo hoc tempore folvere negligat, res iterum haftse fubjicitur, quandoquidem emtio venditio, hoc exiftente cafu, refpici debet f tanquam irrita, vid. ibid. Quocirca tarnen haud reti* cendum, quod haec iterata auqio periculo primi emtoris infticui debeat. Verum, quamvis ita fit, tantum tarnen abeft, ut inde re fce concludi poffit, quod (i iternm minoris vendatur, & primus emtor nihil habeat in bonis, unde differentia reftitui poffit, De bitor nojnteneatur refarcire, quod deeft, ut potius haec conclufio Refolutoni Reg. d. y Apr. 1701, e diame tro repugnet prout oftendunt verba AltQ bafva vi får godt funnit härmed i nåder förkla ra, det bår Banken pä intet /ätt komma at lida, me* delfl en fådan handel. Jotn vid Auöiontn fker af en ebetänckjam kjopare, tben ther intet kan betala hvad ban

16 «as3 ) 1 u \ ^s3 och fäledes till följe af merbe mälte Kongl. Förordning bör vara ogill, thet, fom kjöpt, andra gangen pä kjöparens äfventyr för Auktioneras, Zwar Debitor, W/er des Cautionifter efter Banco ordningen vara pligtig fullkorn ligen at betala fin fkuld, och fedan lemnas honom föka then jörfla kjöparen för differencen thet beftahan kan och gitter. Quod ad iilam queftionem atcinec,?an menfse argentariae incumbat curam habere, ut re s, in fecuritatem debiti oppignorata & in regeitis Judicii adnotata, toties in Judicio proclametur, quoties iterum hafe committenda erit. Refpondet Conffcit. Reg. d. 2j Apr. I767. fä böra de i Banquen pantfatte jafiigheterr med bvilka en gäng lagfarit, icke ä nyo upbjudas, innan de för en och Jamma ägare till Auktion anfläss utan bör i ßdane håndelfer auenaft ny värdering för fig gä pä fått, Jom hittils vanligit varit, dock böra Banquens fida likväl härvid i ackt tagas, at, dä Banquen ä en fä befkajfad egendom begär ny värde ring, (kall Banquen i pofl Tidningarne införa lata, at den el. den pintfatte egendomen, fom dä el. dä blifvit för Banquens räckning upbuden och lagfaren, kommer fa fort vårderingen hunnit för fig gä, ä ny o till Auktion at an/läs, hvilket åfven domaren i orten, fom dä värderingen fbkes, hår om far kunfkap, bor å nä/la Ting derefter tillkänna gifva, få framt Tinget innom värderings el. anflags tiden infaller. Flur a de nobi liori hoc jurifprudtiae noftrae civilis argii. mento dicenda, aliorum curis refervaos hifce fubfifto.