Karies kliniska bild och nomenklatur Kliniktillfälle 4 Lena Karlsson Karies, vad är det? Karies är en sjukdom och hålen i tänderna är de skador som sjukdomen medför 2014-10-27 Lena Karlsson 2 Behandling av kariesskadan 1900-talet: Extraktion Operativ tandvård Preventiva / förebyggande insatser Kariesskadan en substansförlust Definition: En substansförlust i emalj, dentin eller cement som uppkommit under medverkan av munhålans bakterier 2014-10-27 Lena Karlsson 3 2014-10-27 Lena Karlsson 4 Kariesskadan en substansförlust I emaljen - emaljkaries - kritkaries - initialkaries - begynnande kariesangrepp - tidig karieslesion Kariesskadan en substansförlust I dentinet - dentinkaries - manifest skada 2014-10-27 Lena Karlsson 5 2014-10-27 Lena Karlsson 6 1
Kariesskadan en substansförlust Djupt in i dentinet - pulpainvolvering Registrering och diagnostisering av karies 2014-10-27 Lena Karlsson 7 2014-10-27 Lena Karlsson 8 Torrläggning viktig! För att se karieslesioner Får inget störa sikten Hålla undan tunga kinder munbotten tunghållare Hålla undan saliven 2014-10-27 Lena Karlsson 9 2014-10-27 Lena Karlsson 10 Hålla undan saliven salivsug svedopter Att torrlägga Blockera körtelgångarna cellstoffrullar dry tips parotisrulle 2014-10-27 Lena Karlsson 11 2014-10-27 Lena Karlsson 12 2
Tekniska hjälpmedel för att upptäcka karieslesioner Lupp Sond skall användas endast som pekpinne! Röntgen fr a bite-wingbilder Ett antal nya, högteknologiska tekniker för tidig kariesdetektion har ännu så länge mindre betydelse 2014-10-27 Lena Karlsson 13 Att se karieslesioner Ögonen glasögon luppar mikroskop 2014-10-27 Lena Karlsson 14 Att se karieslesioner Ljuset ljuskällans typ riktningen avståndet Variera ljusstyrkan Fokusera Rikta ljuset med hjälp av spegeln Patientens läge Så att man ser ordentligt överallt 2014-10-27 Lena Karlsson 15 2014-10-27 Lena Karlsson 16 Registrering och diagnostisering av karies Kariesregistrering: Identifiera kariesskadan Kariesdiagnostik: Bedöma orsakerna till skadan Skadans framtida förlopp Risken för nya skador Glattytekaries Kariesskada - yta 2014-10-27 Lena Karlsson 17 2014-10-27 Lena Karlsson 18 3
Kariesskada - yta Fissurkaries / ocklusalkaries 2014-10-27 Lena Karlsson 19 2014-10-27 Lena Karlsson 20 Kariesskada - yta Approximalkaries Approximalkaries D 1 U- eller V-formad svärtning i emaljen, når ej fram till emaljdentingränsen 2014-10-27 Lena Karlsson 21 2014-10-27 Lena Karlsson 22 Approximalkaries Approximalkaries D 2 D 3 U- eller V-formad svärtning i emaljen, når fram till eller genombryter emaljdentingränsen Avtecknar sig som en svärtning genom emaljen och med tydlig utbredning i dentinet 2014-10-27 Lena Karlsson 23 2014-10-27 Lena Karlsson 24 4
Kariesskada - yta Kariesskada Rotkaries Sekundärkaries 2014-10-27 Lena Karlsson 25 2014-10-27 Lena Karlsson 26 Kariesskada Predilektionsställen: Yta där kariesskadan uppstår mer ofta, vid retentionsplatser för plack fissur invagination cervikala tredjedelen approximalyta blottlagd rotyta 2014-10-27 Lena Karlsson 27 Kariesskadans förlopp Aktiv, akut kariesskada progredierar snabbt under vissa förutsättningar 2014-10-27 Lena Karlsson 28 Kariesskada aktiv, akut Kariesskada aktiv, akut mjuka, blöta kritaktig, porös Ljus, tandfärgad går i allmänhet så snabbt att det inte hinner bli missfärgat 2014-10-27 Lena Karlsson 29 2014-10-27 Lena Karlsson 30 5
Kariesskada aktiv, akut Kariesskadans förlopp Inaktiv, avstannad eller kronisk kariesskada 2014-10-27 Lena Karlsson 31 2014-10-27 Lena Karlsson 32 Kariesskada inaktiv, kronisk ytan är hård och blank läderartad mörk till färgen (missfärgad) behöver ej behandlas 2014-10-27 Lena Karlsson 33 1. Intakt tand 2. Emaljkaries med preventiva insatser kan kariesprocessen avstanna och lesionen läka 3. Dentinkaries 4. Sekundärkaries 5. Kariesskadan progredierar 6. 2014-10-27 Frakturerad tand Lena Karlsson 34 Kariesdiagnostik Kariesdiagnostik Initiala skador På röntgenbilden betyder det: D 1 Manifest skada På röntgenbilden betyder det: D 3 2014-10-27 D Lena Karlsson 35 2 2014-10-27 Lena Karlsson 36 6
Kariesregistrering Hur ser det ut i munnen: status Emaljkaries 2014-10-27 Lena Karlsson 37 2014-10-27 Lena Karlsson 39 2014-10-27 Lena Karlsson 40 Emalj-och dentinkaries 2014-10-27 Lena Karlsson 41 7
2014-10-27 Lena Karlsson 43 2014-10-27 Lena Karlsson 44 Aktivt / avstannat 2014-10-27 Lena Karlsson 46 2014-10-27 Lena Karlsson 47 2014-10-27 Lena Karlsson 48 8
2014-10-27 Lena Karlsson 49 2014-10-27 Lena Karlsson 50 Dentinkaries 2014-10-27 Lena Karlsson 52 2014-10-27 Lena Karlsson 53 2014-10-27 Lena Karlsson 54 9
2014-10-27 Lena Karlsson 55 2014-10-27 Lena Karlsson 56 Ocklusalytan 2014-10-27 Lena Karlsson 57 2014-10-27 Lena Karlsson 59 2014-10-27 Lena Karlsson 60 10
2014-10-27 Lena Karlsson 61 2014-10-27 Lena Karlsson 62 2014-10-27 Lena Karlsson 63 2014-10-27 Lena Karlsson 64 2014-10-27 Lena Karlsson 65 2014-10-27 Lena Karlsson 66 11
Svår! 2014-10-27 Lena Karlsson 67 Rotytan 2014-10-27 Lena Karlsson 69 2014-10-27 Lena Karlsson 71 2014-10-27 Lena Karlsson 72 12
2014-10-27 Lena Karlsson 73 2014-10-27 Lena Karlsson 74 2014-10-27 Lena Karlsson 75 2014-10-27 Lena Karlsson 76 Sammanfatta ibland är det riktigt svårt! Rena tänder Noggrann torrläggning: Sug Bomullsrullar Blästra Ljus Registrera i Opus 2014-10-27 Lena Karlsson 77 2014-10-27 Lena Karlsson 78 13