JOHANNE AMAPTIAS FLODERO, Mag. A <E> IE N A I TAS. scriptorum n. t. illustrator a locutionem. ex profanis auctoribus JONAS SVEN.

Transkript

1 A. IL Diiputatio Aeademica* ex profanis auctoribus illustrator a locutionem scriptorum n. t. A <E> IE N A I TAS AMAPTIAS Quam, Confent. AmpliJJ. Facult. PhiU In Regia Academia Upfdlienß, PRiESIDE JOHANNE Mag. FLODERO, Greec. Ling. rröf. Reg. ct OrcL Pro Gradu Publica Cenfuras fubmittit JONAS SVEN. LINDBLAD, V. Gotk Ad Legion. Equeft. primär, a.sacr. Extraord. In Audio Carol. Maj. D- IX. Maji. MDCCLXX. Horts Ante Miridiem Solitis. U p ffl > Apud Joh. Edman, Reg. Åcad. 1 ypogr.

2 Vi ris, Maxime Reverendo citqne- Celeberrimo DL ANDREAR K NÖS,. Si S. Theol. Do lori Sc primär. Leclori in Reg. Gymn.. Scar. Veni, Confifh Adie(Tori v Päd:, adjac» Ecclef. Praepofito, Maxime Reverendo ac in Gotbenhed & Maecenati Magno. Praclarijßmo Duo M'ag. PETRO LAMPA, Sacr. Reg, Majeft. Conciönatöri Auiico, Paft. Mariaeftadienfium vicinique Diftriå. Prajpofito, ri digniflimoi Promoto Äåmodum Reverendo atque Clarijßmo Dno BRYNOLPHO BRISMAN Paftori in Sxreftad. Propenfi/Iimo Fautori.. D o Admodum Reverendo & Clarijjimo MAGNO HALLBECK, Paftori; in. Ransberg. Pracepcori Optimo ac E;/ergeCae. jqgiter coiendo,. f* ( ütm'tffcayxcv re- h&j vcfxifjlov &/v, cos- rxs iv ccfyoo/uoc- x&j ert) 7toci$hcc-< g7rutvisphiss; <51 ecissz äyeiv' ockxots cm c vteis:,. re

3 ts ngj\ uv itqcyßtfjoos s%cocf Hqos to tts TfeXct^us ivs^ysretv«t8t00v sysy.u UKryvvSitrw uv syooys, et ti rys vrsft vfuus Sequ«ttsIus s?\å i7toov (pcctvctfu^v. K«; yuq tu jusv ovcjuutu üjuwv, 60s V.UTU TT COTUV 7JUl^SlUV sis UKQGV efydx^juhcov TS X&j TU KGIVtj GVjutyeQOVTU 7tITYjOSVGVruV, 7IU UTtUGlV uécjusvu Tvyyuvst, IV; Je ådev V7tchufußuvers jueyukg^stie^s^ov ts ttoaå^v sttijukheiuv 7Tcts7cBut. Tijs Toov 7rqo.s v/uus ct7i8$u o\tmv GCtiTvff-tdfc:. Tc ys Tjgcs sjus, toiuvtu y&f tvikmocutm to juéyesös v(p v/u v.7ru&cv oiyuscc, Cos Ii tu 7iuvtu kutuåsystbat \iti%s^oty\v, hs 7rcÅÅvjv U7rcgluv xusfcuéåut ijus üvuyxuiov yivs&ut. Atqe- TooTsgcv 8V rjyéjuevos é$ev Åsystv, v\ t8 TFgcpriV.ovTcs iv$ee^epixis Ttjv hs s/us evvotuv vfuoov iv t77ulvcts uystv, hujuuqtv^cfuut jucvov, ctt 8X ti^g tyj i/uij \pi>%% ÅYjSqv toov ivegys.crtccv v/uuv gju7fciri<tui ÅuvwsTut. Tjusts Je, Evsqyhut ccgtfot, Je^ecös (ßtXcCpgcvoos tsto to fiugov fuccåu fuev svtsåss, crucps^utov jl TSKjur^tov suofuevov rys 7tqos tu vfuoov ovo/uutu euosßesutu c7tuy.stjusvy\s huvolus fu8., To Åoittsv 8 7Tccvcrofuut ty.srsvoov to s7ov $t<$cvui v/utv, hs dkfo.tutov ytjgus ehbstv avv vysloc 7fuv %e?ixs7 j oos ctcv; Ts, UKgUToo ivsuijucvlu.. Max, afque Admodüm Reverendorum Nöminünai Veftrorum.. ' : ':v.,v : Cnltor humillimus. JONAS SVEN. LINDBLAD; \

4 Mia Win«De nättafte perifildrctg tjena ofta tiü intet annatj an att göra /kuggan flar kare: de utfoktafle ord för lora hela fitt varde, når de ej fult tolka hjertats mening* Huru kan dä v ån/kap en afmålas? Han år fri, okonfllad, men tillika liflig! Min Lindblad! Ditt egit hjevta, fjelfva ömhetens bild, äger ju innom fig de kjåntflor, fom fafengt väntas af Konflens behageligafle uttryck! Sök där, hvad Dig jäg nar, ock Du torde dä känna igen Din Vän. Dä tillåter Du ock, att?nin önfkan för Ditt vä/ fär vara äfven fä otvungen, fom min vän/kap är uprigtig. Lef nögd! Lef lycklig! Dit fnille och fårtjenfl fakne aldrig fkörden af keftändiga lagrar! Lef evigt fäll! Din tro och kärlek mätte fig af fitt kar a fl q Föremåls ouphorliga ägande! Emeålertid, glöm ej, Du båfte ibland Vänner, Din

5 Z>. ZV i*. r. jf Quantum praefidii & adjumenti Scriptorum Nf T, C S a \3jr 3 JJ explicationem vapu^vlvllvlii molientibus LLlV/ll^wllUUd 14UU non perfun loria pwliuil^lul ift ^ *n Pro^aoorum e-xcutiendis pluteis collocata opera adfcrat, probatum iverunt, recentiori inprimis jcvo, Viri eruditiffimi, qui hac grasfati via defideratam antea lucem non paucis adfperferunt locis. Neque mirum aquam paffim haerere interpreti, fi ifthoc deftitutus adminiculo ad (acras exponendas pandcvflas animum adpulerit: accidit enim faepe, ut ritus tangantur & inftituta profanarum gentium, hiftorica mub fa & chorographica occurrant, adagia denique & loquea» di form# inferantur, qu#, quum ad mores refpiciant ritus vetuftos, non aliunde, quam ex fonte, unde emanarunt, illuftrationena mutuari poitunt. Permultum vero pra'terea ad iftum finem conferre adcuratam fermonis grxci notitiam ex illorum petendam fcriptis, queis vernaculus ille fuit, negaverit nemo, nifi animum induxerit dicere, efle N. T. tabulas exaracas lingv# idiomate, quod longiffime recedat ab iilo, quo ceteri ufi fint Grceci Audores. Equidem non is ego (um, qui ad illam in Ccribendo adcurationem, qua ARISTOPHA-* NES, XENÖPIION j ISO CRAT ES, DEMOSTHENES cecerique fcriptores «TT/Jcwrpst^, ufi funt, fingula verba &c locutiones in N. T. obvia, exigenda erte putem : fi enim, quod exemplis probari poflet, ifti auytores quk A

6 & ) a ( # busdafli vocabulis fignificatum dedere, a quo HOME- RÜS abhorruit, nemini videatur mirum, tanto intervallo, quantum effluxifle conftat a Demoftheneo ad A- poftolicum aevum, graeci fermonis habitum nonnihil mutatum fuifle. Ut ergo non negligendos efle putem puriflimos antiquifilmorum fontes, quod EC'KARDI & RAPHELII egregia collocata opera in fcriptis N, T. ex ARISTOPHANE & XENOPHONTE illuftrandis, fatis commonftrat, huic tarnen ufui maxime inlervire dixero illos, qui vel facris fcriptoribus aequales fuere, vel non longo temporis intervallo ab illis. disjun&i. Quod fi hxc fubfidia non pmermiflflent viri de facra Literatura a- alioquin meritiflimi, BEZA, VORSTIUS, OLEARIUS &c. perfvafifiimum habeo, non potuifle illos animum inducere, ut crederent immenfam in ftilum N. T, infulam efle peregrinitatis copiam. Iitorum ftudio Virorum leie laudabili quidem inftituto oppofuit CHRi SIG. GEORGI US; fed vereor tarnen, ut ab obje&is criminibus facros fcriptores vindicandi impetus longius, quam par eilet, eum abripuerit. Scilicet, ut media beic via incedamus e re omnino erit: quemadmodum enim temcre negandum non eil, occurrere in tabulis N. T. voces & loquendi modos, quos prilca ignoravent Hellas,fi quidem dedomefticis ejus & nativis opibus exiitimare fas fuerit ex iftis monimentis, quse fortunac erepta injuria ad nos funt transmifla; ita turpem produnt graecismi isnorantiam,qui, ubi fe cunque obtulerit locutio, quarormam confenciens cum bebraismo, aut vocabulum exegerit fi' gnificatum, qui a Graecis Bibliorum MeCaphraftis illi frequenter vindicatur, ceceroquin vero non ubi vis obvius eft, illico non dubitant peregrinitatis crimen impingere laeris fcriptoribus. Fuere, ut rem exempio colluftrem, qui, quum a STEPHANO aliisve Lexicographis obfervatum legerint, conftru&ionem verbi ucpiewt cumaccu-

7 $ ) 3 t * fativo rei parum fuiile ufitatam, at viderinf illum conftruendi modum a LXX interpretibus frequentari, in earum claflem locutionum, quas minus grascae dicuntur eile, conjiciendas eile di litaverint N. T. fcriptoribus perfamiiiares grjo-ets, dpmat rds dfuagrtas, dpdvat rd nagcc7rrozfjiottoi vei rd cpsta-j/aura. At quo id jure fiat, paucis, ut temporis & facultatum ratio permilerit, often- * fum ibimus,. ii. To dpdvat prima & nativa nötione fignifkat imit iere, five teferatur ad res, quas quis manu teneat, quo fenfuplutarchus a) ipii opponit to y.oits^eiv ol<t7t?(>y inquit, o; trotlöss tc> k^ccååov 8ts v.areyyw sts dpstvoct Bs» Å8<ji, quemadmodum pueri glaciem neque retinere Jieqne dimittere c manibus volunt: five de honoinibus ufurpetur; ut fi quis aiiquem a ie diicedere juilerit vel abire fiverit: priori fignificatu de 7berfite ita loquitur Ulyjfes a- pud HOMFRUM b \ Kvrov he xåalevra Bcccs in) vrecs dpr,crcc ipfitm ego ßentem dimittam ad näves, i. e. verberibus, quas ipfi in v. iequ. minatur, adfeftum hinc abigam & ad näves fecedere jubebo; quomodo etjam Agamemnon A- poliinis facerdotem Cbryfen kukoos dpisi c), contumeliofe dimifit, h. e. contumeliofis increpitum verbis procul a Grarcorum caftris fecedere juflit, his enim dictis illum abigit Heros v. 32.,, AAA' \Biy ]xr\ //' efsbi^s' era dreges ccs y.s vsyjoct At fenfu roileriori dicit PLUTARCHUS: txs nodlus JW dpmat na <v, oportet dwiittere pueros htfum, vel finere ire htjum: un.de io pailiva forma, acbsi\aai vel dpstbvjv exponitur, permijfum mihi eft; ut CHRYSObTOMUS d) di- A 2 cit, a \ Lib. de garrul. b) Jl> IL 263. c) Jl 1. zy, d) de Sacerd. c. 2.

8 & ) 4 ( # cit, åjt d&ii&yv tortoxttizcrcit rnntokv,»ojz diu mbi frtti licuit Vel permifjum erat. Quin erjam imitatur ro d(plypi illum latinorum verbi, dimitterey fignlficatura, quöidem nonnunquarrt defignat,ac fofaeve, libsrare, ut quum TEREN- TIUS dicit: nunc dimitte, quajo, Åaw: ceterum poftbac, fi quidquam, nihil precor. Hunc, inquam, (ignificatum ha bet dcpiypi, in hifce LUCIANI verbis: wv o-o/ dcpkpi CiVTCV civ Jg U~S^CV TOl&TCV Tt, T/ TtCC&slv COMICS $ nunc iuum dimitto tibi, h. e. libero tibi, iilum condono, Hinc, qui vel vinculis vei lupplicio exlolvitur, dkitur u(pii&cu> ut ISOCRATES O loquitur: dtyiv.visvrdi poi d- TSecyysXÅovres ort o vrctrqg d(ps7rcoi, nempe rys (pvxo&xye vel T8 syzxyparos' erat enim Sopans, de quo loquitur I- SOCRATES, adfesati Pontici regni infimulatus ntque ideo in vincula conje lus, Ted quum Rex poftea errorem deprehendiflet, lolutum illum priftinse reddidit difnitati, o ca(pi7&cci' quod ut indicafurus adeo manifefhim fiiius apud fit oratorem, refpici ad genitivum utitur ver- fubflantivi, quod defignet id, quo liberatus eflet, Et cft certe modus conffcruendi verbuch hocce cum genitivo rei & accufativo perfonar Gr^cis ulitatidimus: dicunt enim d(pe7vxi rivd t» iyxxqjuacroe vel rys dirlas, abjolvere åliquem crimine, d(pfivai rad rs %^<is, condonare vel remit iere alicui delfitum. Ab hoc loquendi more recedunc icriptores N. T. non enim dicunt, d<ptsvai rad rs led, dcpdvcct nv) ro %%los. Sic dicit MATTHÄUS /*), utyss yjxiv rd o(psixrpara ypoov, & alio loco g): idv py d<pyre rois dvsgdrfcis rd 7iaqa7ircip.ara dvrav, &ds o rrary^ vpbov dcpyret rd 7toc^oo7srdpuru vpwv. Huic flructuras convenienter non verbo paflivse formar jungunt genitivum, quod in profanorum fcriptis fieri adfolet, fed accufativo rei in no- #) Trapez. }) PL n. g) PL 75

9 # ) 5 ( $ nominntiyum tranleunfe, ita d'cunt: cc( *S)j durcis tcc & fjtetftrf.ia.toi b), clcftojt-rdi a:t di cipczfrlcoi i). Pr G fanns dixiiléc ci<p&r]tl tuv dfxciftixv aa. Et hane quidem facris au&oribus familiärem ftru^urani, priori illa a profanis ufufpata, infolentiarem jodiert STEPHANUS in Lexico.. HL Quem ut partim uiitamm notavit STEPHANUS, iftum loqoendi modum frequentari deprehendimusalxx interpretibus r eacferti c-nim, ac N. T. fcriptores, ufi for ma t<p dcpdvcti reddupt ti ia prrecipue Hebraeorum verba, "töd & rf?d- Et quidem quod ad primum, -*JD3, attinet, referri id fvevlt & ad Deuna & ad homines:fihoc fat, fignrfrcat m-inifterium v el aåionem, qua quis, deterfä irnmundicie, reconcilrationem qua;rat, at> que redditur, dum hare ipil notio tribuitur, Grarco verbo rhdau&oci, conf. Lev. IV. 26. XVI. 17. XIV. 53. Nuro. VIII. it. Sin Hlud, notat propitium iieri, pecca- > tum quafi abfeondere & eondonare. Quo fenfu ufurpatum reddunt rnterpretes vel laccsr,von Pf LXXIX vel nomine "Xews, fequente verbo fu blian tivo iivcu aut yae- <8x1 Deut. XXE vel' denique t d(pihcti. Sic verba Efaias eap. XXIL 14. OD7 P?n flyn in hane transferuntur formatn, oth &c dtyssriaetcu v/jfiv ccvtyj y\ d- fjccifrloc. Nec minus frequens cfk ufus re fignificatu eodem: fic enim loqnuntur fratres Jofephi Gen. L, 17. CfWöm T/W ywfc NJ W, grace, ä(pes dvrois TY,v d&xioiv TTjv dfxcifrlxv uvt v, Cui non abiimili forma loquitur Mofes Éxod. XXXII 32. OfiKLTJ f*** d(péis uvtois rr,v dfuexfriav dvrzv, & David Pf XXXII. J. ny nateo nm, ov dcprjkxs Trjv dvv&eicty tqs kubiks fxa. In quohymno etjam paffive ufurpatum occurrit, fxavaqioi v> d<pé$yi<rctv dt dvo-plott, v. i. Quomodo etjam träns- A 3, tuleb) Marc. IF. i2. i) Matth, IX» S'

10 ) Ö c # tulerunt Efaiae Verba haecce c. XXXIII. 24. [ty Kpj, dq>e- By yd$ dvrois jf dfjioc^rlcc. Ccterum vero filentio praetereundum non eft, ejusdem vim verbi exprefturos Me* taphraftas adhibere nonnunqüam & ro dtycc^elv Exod. XXXIV. 7. Num. XIV. ig, Mich. VII. ig, & adje tivum rasoos vel hlkocros fequente verbo ybtt&cu Num. XIV. 19. Pf XCIX. 8. Denique, quod pertinct ad tertium Hebraorum verbum Vbh, praeterquam quod ejus exprimendae poteftati adcommodatur ro d(pcci^slv Exod. XXXIV. 9. & ivikccrivtiv PI. CIII. 3. Deut. XXIX. 20. Sc <Acc&fivMt 2. Reg. XXIV. 4. imrao etjam Yheoos ysvs&oct Jer. XXXI. 34. Num. XIV. 20. adhibitum non raro in Gra?ca Metaphrafi occurrit ro ' dtyelvcu, Sc a&ive eadem forma ac in N. T. fcriptis, ut Num. XIV. 19 *0 nrn ctyil fy1? d(pss rrjv dfxu^rluv rv Åcc6o rérco Sc paflive, Lev. IV. 20. on<? Koy cc(ps^ri<tstcti dvrois yj dpag* riocé conf. v. 31. & 35. Num. XV. 25. Quum ergo, qua conftru&ionem rs d(pihcci, perfecta fit convenientia N. T. fcriptorom & LXX interpretum, quaeritur an illi fint hos imitati in ufu phrafiologiae hujus. Non quidem negandum efle éxiftimamus, in profanorum fcriptis Grtecorum plerosque eorum minus fuifle vcrfatos, ut, fi cui in mentem veniat diccre, ex iftis fontibus non potuifle illos graecas haurire elegantias, cum eo contendere nunc animus non fit: fuffecerit, quod ad hane in fpecie loquendi formam attinet, probavifle, non efle illam facris fcriptoribus propriam, led maxime etjam a probatiflimis gratis au&oribus frequentatam. IV; Itaque probaturi quod probandum nunc efl, excitamus primum DlONYSIUM Halicarnajfmvi: is enim, ubi turbam illam defcribit inteftinam, qua: Regum metii liberatam rempublicam Romanam vexavit, dicic, re ad fenatum relata, sequions ingenii Patres cenfuilfe,o* por-

11 ) 7 ( portere illos,fi falvam vellent remp., cc(pe7iut rd rots nsvr\riv^remitterrepauperibus dsbita k). Hane fententiam munierunt ratione, defumta ab exemplo Athenienfium, qui au&oritate permoti Solonis decreverint pauperibus ot(psaiv /). Hinc recrudefcente, qui inter Latini ftrepitus belli condcuerat nonnihil, tumultu, negaverunt obaerati velie fe debita folverej at Creditores contra dejeraverunt, ne animum quidem fe inducere pofle ob- Qihcci dvro7s rås] tok8s} conaonare iiiis ufnram m ). Iftas DIONYSII locutiones, cc(ptsvoct nv) %^sos,\ cccptsvoct riv) ro- K8S-, qua formam, geminae funt illis, quas facri fcriptores ufurparunt; & n verba porro ipfa fpe&averis, minime ab illorum loquendi more difcrepare deprehendes verba illa Spurii Caffii, quibus, apud eundem Hiftoricum, mirari fe ait illorum fatuitatem, qui fvaderent cl<ps7voct rocs cc/uccgriccc dvrois, remittere peccata illis, nempe Lad«nis, qui, infita crefcendum populi Romani virium invidia, alia poft alia ferere bella arguebantur n)> DIO- NYSIO jungimus PLUTARCHUM, cujus hasc verba funt in LYCURGO o): syv00 /ayjxsti ro7s 7roKlrocts cc(ps7voct rov Iqv.ov > flatuit Civibus non remittere jusjurandum, h. e. non folvere eos jurisjurandi religione, qua obftricti confirmaverantj obfervaturos fe efle Lycurgi leges, donec is Delphis reverteretur. Ne vero illorum unice fcriptorum auåoritate nid videamur, qui non longo tempo ris intervallo disjunfti ab Apoflolico acvo fuerunt,prodeat DEMOSTHeNES, quem Atticae Magiftrum elegantias merito vocaveris. Hic Athenienfis Orator, quum in Diojjyfidorum peroraret, quod mutuo acceptam pecuniam reddere detreäaret, coram judicum utitur verbis p): et ris vfi7v cccptjxé confedu his rt rwv ccvt8> ååsv cih- y.s7- k) L. V. c. 73. /) ibid. m) L. VI. iß. n) L. VI. c. /7, 9) pt m. j-j, p) Orat. contra DionyJ. p. m. jo2»

12 & ) 8 ) umtotiaaa' yfjjieie év. xcpskcuyjv aci nüh, ß quis vobi s condonaverit quidquam de fuo, nulluni patitur injuriam, at nos nihil tibi remißmus, nullius, de quo inrer nos convenic, folvendi neceffitate ce liberavimus: cui gemin«gfoets \\i eadem oratione plures occnrrnnt. Siientio nunc prsecervehi licet alia eodein lpe&antia ioea, ißfra forte comraodius indicanda».$ v. Oflendimus haclenus, fcriptores N. T. non recefifis-- fe a loquendi motu, quem probatiflimi auctores Graici frequentarunt, nbi verbum a&ivum,cc dvou, junxerunt dativo perfonae, & accufativo rei, atque in paffiva for ma retinuerutft dativum perfome, accufativo rei in nominatlvum tranfeunte. Superefl nunc, ut perquiramus breviter, quo ioco illorum in (pecie habencia fit fententia, qut dicunt MATTHE! verba hsecce f)3akfas r\ßiv rcc ctpethqyocrecl tiyoov, ws yßf ijyetc d(p'?usv rois ccpeikzrouc vyccv, nihil polfc ex profanorum fcriptis arceflere, quo fé tueantur. Videlicet, Ang. CANINIUS r) eumque fecuri VORSTIUS s) ÖLEARIUS t) VITRINGA«) nunquam üfu venire ajunt, \\tc(psikv]fxoc fignificet peccatum,aut c<p?i- Aértjs ufurpetur addefignandum peccatoi:em,qut)m contra, in Chaldaica paraphran, Hebneorum tfefi reddatur tftjvh, quod debkum (lgaificare dicitur, & facinorofi vocentur f3in. Sic verba hiiorum Jacobi ad Jofephum Gen. L. 17. JWS N3 NW chaldaice translata funt Wlb?JD pd&, qua; ita latine reddunt, Remitte nunc debitq fratrum tuovum. Hinc concludunt dicti aucfores, MÄT- THAiUM tefe* adcommodavifle ad Chaldai/mum vel Syriafmum, quum LUCAS contra, eamdem precationem q) c. VI. v. 12. r) De Loeis Ser* Hehr. c. Xlh s) de St, N. T, t) de St. N, T. u) Obs. Ser, L. IV. c. 5.

13 ) 9 ( # nem his exprimens verbis c. XL vj 4; r«v «- fxoi^tlus yjfjizv, propius ad Grarcifmi inoolem acceftille videatur. Nor» nofiri fert ratio propofiti, in nativam inquirere notionem vocabuli, quo Chaldsei dicuntur exprimere Hebrarorum KC3H- Heilados noflrse limites non transgrefll difpiciamus modo, an Grteci fveverint fimili exonmendce rei ejus generis metaphoricas adcommodare locutiones.. vi. Quidquid, ut alteri exhiberetur, juftum eilet & a?- quum, id cä-e&cjasvcv diåum fuifle, docet PLATO x): Jisvosiro fjtev 7 inquit, ort rar siv\ ÄUcciov, ro Trpcrtjxov éy.ci^oo cc7io^\ocvoci. rxro ös oovc/xaasv o( >eiåc/jcevov. Hinc natx Amt loquendi formte Gra-cis perfamiliares, c(péia«v %< $tv riv)) c(psixtiv (Siros rivi, ccpéiheiv såeov &C. Et quod ad poenas in fpecie attinet, fuilte illas a Grsecis in* debiti, principibus aut publico perfolvendi, loco habitas, itidem confieitur ex loquendi modis frequentiffiroe in illorum fcriptis occurrentibus, ccpéiåeiv vel ocpåirxecveiv fofxlocv, c(psiksiv kcckov n rtvl &c. Quo refpiciens DE- MOSTHENES, paffim in oratione contra Timocratem, dicit iilos ccpsiåeiv Teis eois tj rv ^(lorlcc, qui ob publicam vel fåcram pecuniam non redditam, pocnae esfent obligati. Ut vero orator in iftis locis adhibet ro ccpéiåeiv, in fenfu pendendi poenam vel roul&am, fine accufativo adje&o, ita viciflim, eodem fignificatu, ufurpat verbum hocce exclufo dativo, in hifee vetuffce legis verbis: iocv ris nvcc ra>v ccvfipocpomv rmv s^eåriåvs-oroov ns^cc cg8 ekccwtj-rd hoc o(psiåsi, erec rntg civ K.r. A. y) ubi hoc ocpsiåeiv, vel, ut in lequentibus di cit, rccvrco o^;a?<v,eft eidem pendendae poenas obnoxium elfe. Neque tamen ifta notio verbo tantum, etpéiåeiv, B trim\ 1 1 ' 11 ' " ' '' x) L* 1, Pol\ y) övat, contra Arißocratem p. 4 P*

14 # ) TO C # tribui folet, Ted occurrit etjam fubhantivura o<pkv\ya^ 11«furpatum a DEMOSTHENE pro mulcta vel pcena a reo folvenda. Quam enim in EpiftoJa, 7reg) r v kw&aya 7roil- Joovy reprehendiflet Atbenienfes, quod jufh>, quam par eilet, violentius & durius in Lycurgi iiberos confuluisfent, immemores beneficii, quo Pater eos demeruiflet, ad mitiorem animum perd.ucere eos nititur exemplo Lacbetis, Melanopi fiiii, cui, convidto in Dicafterip Sc damnato, okps^vf 71csv ro ccpåiiycc, zniskixcivrcs, tot um debitum remittum eft, h. e. mulcta /vel poem, i- pfi a Judicibus impofita, eft liberatus. Huc referimus etjam rrjv r c(px-v\y.aros ä(pe<riv, quam DEMOSTHENES, in fupra citata oratione ad Timocratem illis vindicat, qui delicti veniam impetrarent, five irrogata vel irroganda poena mul&aveliberarentur. I.aque,quum Athenienfium Orator excellentiffimus, frequenter adhibuerit & verbum é(péi\?iv & fubftantivum o<pmyoo in fignificatu mul&ae vel poenae, non video, quo jure is dici poffit, prakter grxcorum morem locutus, qui loeo rg dyoi^niyccro^ ufurpet ocpéiåriyoc. Protecto enim dcßthcti riv) res ctpeixvjyccrcc vel citpiévcii riva re c<pxr,yotrcs nihil eft aliud, nifi jfblvere aliquem debito h. e. poena pro peccatis peadenda, atque hoc idem ac cc(pihai riv) ress ctyotyrlotz, quariim Qfoeoov altera DiONYSH, altera DEMOSTHENIS Te tuetur auctoritate. Ut vero inteiligamus fufficiente ratione nixos au&ores grxcos vocavifte poenam delicti o(pkv\- ycc vel ctp'eixqyoc, juvabit verbo tantum tetigilte puod e Philofophias penu ad hujus illufirationem rei peti poltit.. VII. Deum efle rerum crcatarum omnium, atque horninum in fpecie, Dominum, &, quod inde Tequitur ipfi competere jus perfectum, pro menfura virium il lis conceflarum exigendi obfequium, veritas eft a nemine in dubium reyocanda, Sunt ergo aétiones' Dei yo-

15 # ) II ( & voluntiti congriientes to t i dem hominimi debifa. q-u-g*7 fi ut oporteret viverent, quctidie pergérent expungere, & nihiionlinus tarnen dicere deberent, otåa dy^ed-i zapev* CTl 0 c(p'clhc(jicv TTCJtfOCCf, 7~c~ClYjY.0t[/ V z). St'd Ve I O lltmo eft mortaliurn, quin prajtermittat affiones, qms ederc eum oportuifiet, atque ideo quotidie defie officio expungendi debita fua. An vero ideo liberatur de bit i folvendi neceflitäte: nequaquam. Qua autem ratione ilii fuisfaciet r* an alias fuicipiendo affiones legi convenienfes? mini me : nam & ill as debet Deo, & unum fol ve tv do debitum altero liberari non poteft. Itaque nihil re- (tafj ni 11 ut cujusque debici, h. e. booce affionis, practermilla fol u ti o penfetur fuccedente poena. Unde iequitur, ut qui bonarum adionum debitor fuit, is male u gen-d o contrahat debitum poena;, atque hujus etjam ratio-ne eam ad Deum habeat <ryjaiv-> quam debitor ad Credkorem Ne-" gat quidem GR.OTIUS a ), fi refpiciatur ad jus ex igen di poena m a peccatoribus, I Deum confidcrari po fe ut Creditorem aut hominem dici pqfle debitoréro: fed ra troner $ quas adfert, tanti non funt, ut ano.ffia nos dimoveie fententia poffint. Parti, inquit, laufte, qua* ad latentem habeat v%hrv Creditoris;, na'tura liter, non puniendi, iea t a ntu ru dern, quantum fit ablarum, repetendi jus com.pytit: adeoque (i jus puniendi fpe&atur, non yocari poteft Deus Creditor, fed Princeps <5t linperans. Fnimvero neque nos negamus Deum, ut fummum Principem,a peccatoribus exf gere poenam, fed ßrnul contendunus ipfo illura puni endi affiu gerére pen b mur. Creditoris. I ta cnim rationes fubducere licet. Perfonå quarvis publica, cni cura eft commifla publici ttiendi com'modi, jure gaudet ad iancitae legis normam direclas adtiones a civibus exigendi, fi fuo defuerint officio, Supplicium ab illis fu- %) Luc. XVIL io; ce) tratt, de Satisf. ChrißL

16 $ ) 12 ( # fumendi, utpote qiio reftituatur quod malis a h*onibus fit ordini in Civitale confervando detraåum. Habet ergo perfona publica ad Cives cr%l<nv & Principis & Creditoris fimul, quum ipfi debeatur primurn obcdientia & deinde, fl iilani neglexérint, posna a Civibus folvenda: quid enira debifores fint non facile intelligimus, nifi refpiciatur ad Creditorem. Quod Ii hoc transfera mus ad Deum, ccnftabit ipfi ab hominibus exhibendam elfe ohedientiam tamquam Principi, quum fit Rex & moderator & qnafi Architerius totius univerfi, & tamquem Creditori fimul, ut qui jus habeat ab homi nibus exigendi quidquid ad ejus gloriam pertrneat. Hinc fequitur/ut fi homo neglexerit fibi injunifca officia, debeat Deo poenam, tamquam Principi, cui cura competit cavendi, ne quidquam peccatis detrahatur ordini in univerlo, quod non penletur, & tamquam Creditori, qui jus habeat exigendi refhtutionem damni, fi ita loqui fas fuerit, h. e. honoris fibi detra&i. At quid eft quod rnultam conlumerrms operam in demonftrando nos efle debitores Dei, & poenas peccatorum eile ccpsf XrijjioiTcc noftra, quum Chriftus ipfe Matth. XVIII. 21. fequ. in imagine Creditoris & Debitoris rem hane ita explanet, ut duhirationi omnis fit lo cus prarciufus. 4».4» «J» * * 1