Daniel A. Martin Neuroradiolog, Barnneuroradiolog Neuroradiologiska kliniken Barnröntgen Inst. för Klinisk Neurovetenskap Karolinska Universitetssjukhuset Astrid Lindgren Barnsjukhus Karolinska Institutet Stockholm NORMAL neuroanatomi Grå substans -Cerebrum Vit substans -Kommunikation Central grå substans -Nuclei Lillhjärnan & hjärnstam-cerebellum Cerebrum - cortex Cerebrum Gyrii Frontal inferior medius superior rectus orbitale precentralis cinguli Parietal inferior (angularis & supramarginalis) superior postcentralis precuneus Occipital inferior medius (lateralis) superior cuneus lingualis Temporal inferior medius superior parahippocampalis fusiformis hippocampus Cortex - funktion Lober Frontal Parietal Occipital Temporal Insula Limbiska 1
2016-04-12 Frontal Frontal Främre skallbasen Precentralis Rectus Orbitale Orbitala gyrii Centralfåran anterior posterior medialis lateralis Frontomarginalis Subcallosum Cerebrum -Funktion Frontal Parietal Brocca Planering Motor Postcentralis Precuneus Lobulus Supramarginalis Angularis Lobulus Parietal Parietal Postcentralis Precuneus Lobulus Postcentralis Precuneus Lobulus Supramarginalis Angularis Supramarginalis Angularis Lobulus Lobulus 2
2016-04-12 Cerebrum -Funktion Parietal Occipital Somatosensorisk Jag (somatosensoriskt, språk, spatiell syn) Somatosenorisk Geschwinds (språktolkning) Lingualis Cuneus Laterala occipitala komplexet (lateralis) Spatiell orientering (visuellt) Occipital Lingualis Cuneus Occipital (precuneus) f.calcarina Lingualis (Cuneus) Cerebrum -funktion Occipital Temporal Syn, kontrast, visuellt minne & ordningsföljd Syn, detalj Beteende respons på yttre synintryck Hippocampus Dentatus Parahippocampalis Fusiformis Transversus (Heschel) 3
2016-04-12 Temporal Temporal Hippocampus Dentatus Parahippocampalis Fusiformis Transversus Hippocampus Dentatus Parahippocampalis Fusiformis Transversus Cerebrum -funktion Temporal Limbiska Kort Långtidsminne (fakta) Spatiellt minne (abstrakt) Skapar nya minnen (neurogenes) Långtidsminne (scener) Långtidsminne (ansikten) Ventral stream Cinguli Hippocampus Dentatus Parahippocampalis Amygdala hippocampus Föremål igenkänning Visuell Tecken, ordbetydelse, avstånd dentatus parahippocampalis Känslor (ansikten), språkförståelse (socialt) Primär hörselcentrum Limbiska Insula Främre (konflikt detektion) Bakre (Jag, minne, meditation) Omvandlar minnen till långtidsminen Skapar nya minnen Långtidsminnen scener Association, uppmärksamhet, känslor, social tolkning Brevis Anterior Posterior Longus brevis brevis longus Anterior Posterior longus 4
Insula Brevis Medvetande, empati Känslor Sociala, egna känslor Longus Autonom kontroll Blodtryck, puls, smärta, temperatur, känsel, syrgas, mag-tarmkanal Ökad risk för postoperativa sequele Motorik Sensorik Brocca Wernicke Syn & synstrålning Basala ganglier & thalamus Capsula interna Paradigm Ryggmärgsskadad Stimulering fot Funktionell MR EP höger hippocampus Broca Verb generation för expressiv funktion Wernicke Aktivt lyssnade på saga för impressiv funktion Strategies to remove tumor in eloquent areas I Navigated transcranial magnetic stimulation For localization of centres for motor speech vision Strategies to remove tumor in eloquent areas III MR-trachtography, visualize cortico-spinal tracts, optic tracts, etc for neuronavigation 5
Strategies to remove tumor in eloquent areas II Intraoperative cortical stimulation in awake patients motor, speech, vision Increases tumor gross total removal by 40 % Age 13 and up Berger, -11 Frey, Neuro-Onc -14 Kommunikation Cerebrum -Komisurala banor Projektionsbanor Ryggmärg, lillhjärna Kommisurer Hjärnhalvor Långa associationsbanor Lober Korta associationsbanor Gyrii Vit substans Central Projektionsbanor Periventrikulär Lobär Långa assocationsbanor Subcortikal Korta associationsbanor Corpus callosum Rostrum Genu Forceps minor Corpus Isthmus Splenium Forceps major genu rostrum corpus splenium Cerebrum -Komisurala banor Psaltarium fornix Commisura Anterior Posterior post ant Cerebrum -Långa associationsbanor Fornix (hippocampus corp.mamillare) Fasciculus uncinatus (frontal-temporallob) Cingulum (g.cinguli-enthorinala cortex) Fasc. longitudinalis superior (frontal-parietallob) Fasc. longitudinalis inferior (occipital-temporallob) Fasc. arcuatus (frontal-parietal-temporallob) Fasc. perpendiculare (lobus parietale inferior-fusiformis) Fasc. Occipitofrontale (frontal-occipitallob) 6
2016-04-12 Capsula extrema 1. Capsula externa 1. Capsula externa basala ganglier - cortex basala ganglier - cortex 2. Capsula interna basala ganglier - cortex 3. Corona radiata fortsättning på caps.interna 4. Centrum semiovale fortsättning på caps.interna 5. Synstrålningen 2. Capsula interna ant 3. Corona radiata fortsättning på capsula interna Crus anterior Fronto-pontina Thalamo-corticala fibrer genu nucl.ant&med thalamii-frontall ob Lentico-caudata fibrer Strio-corticala fibrer ant Genu post corticobulbära fibrer cortex-hjärnstam Crus posterior Corticospinala fibrer motorisk Thalamo-corticala fibrer genu sensoriska fibrer från kroppen Accustiska fibrer lemniscus lat temporallob Ponto-occipito-temporala fibrer Nedre synstrålningen post 4. Centrum semiovale fortsättning på capsula interna 5. Synstrålningen 7
Cerebrum -Kärnor Djupa strukturer Thalamus Basala ganglier Striatum Nucl. Caudatus Putamen Globus pallidus Lenticularis = Putamen & Globus pallidus Cerebrum -Funktion Djupa strukturer Finjusterar impulser - Trafikpolisen Koordinerar cortikala impulser - Dirigenten Projektionsbanor Till cerebellum Till thalamus Till cortex kranialnervskärnor Hjärnstam Hjärnstam Storhjärnspedunklarna Crus cerebri Mellanhjärnan Mesencephalon Tectum (fyrhögsplattan) Tegmentum Pons Förlängda märgen Medulla oblongata tegmentum pons medulla oblongata tectum 8
Lillhjärnan Lillhjärnan Hemisfärer Anterior Posterior Fissurer Primaria Horizontalis Vermis lober Anterior fissura primaria Mellersta fissura horizontalis Posterior Ctr L N U Cul P D F T Lillhjärnan Lillhjärnans lober Olika nomenklaturer finns men fissurerna är desamma som på vermis Ctr Q Sim F Sem sup Sem inf T B/C G Lillhjärnan - Kommisurer Lillhjärnspedunklarna Brachium cerebelli Conjunctivum Pontis Restiformis Lillhjärnan - Kommisurer Lillhjärnan - Kärnor Lillhjärnspedunklarna Brachium cerebelli Conjunctivum Pontis Restiformis med sup Lillhjärns kärnor Don t Eat Greasy Food Dentatus Interpositum Emboliformis Globosum Fastigium 9
Lillhjärnans kärnor Kommunikation Dentatus & Laterala cerebellum Kontralaterala nucl. ruber, ventrolaterala thalamus Interpositum & intermediära cerebellum nucl. ruber Fastigium, Vermis & mediala cerebellum Hjärnstam Lillhjärnans - Funktion Flocculus & vestibulära kärnor: Balans Intermediära cerebellum & vermis: Adaptiv motorik koordination via sensorik Laterala cerebellum & nucl. Dentatus Planering & tidsaspekt av motorik. Kognitiva funktioner Neuroanatomi Kortex har fokala funktioner Vit substans modifierar funktionen genom association Från en neuroradiologisk aspekt Klinisk bild beror på LOKALISATION Total förlust / överaktiv funktion kortikal? Ej full / överaktiv funktion vit substans? Verkligheten är mer schatterad Tack! 10