AMBITIONE, HONESTA VIRTUTIS ADMINISTRA, ; Mag.LAÜRENTIO DAHLMAN, LAURENTII SALYII, PEUESIDE, Veßmannu.s, Typis PETRUS KIHLSTEDT, Ä B.

Transkript

1 Ä B. SPECIMEN ACADEMiCUM; DE HONESTA AMBITIONE, VIRTUTIS ADMINISTRA, ; oyod, AMPLISS. ORD. PHILOSOPH. SUFFRAGANTE INCLUTI LYCEI UPSAI.IENSIS, PEUESIDE, t I riro AMPLISS1MQ CELEBERRIMO&UE f Mag.LAÜRENTIO DAHLMAN, Moral, et Polit. Profess. Reg, et Ord» Necnon Ampl. Fac. Ph, h. t. Dec, Max, Spectabili, PUBLICE EXAMINANDUM PROPONIT 6TIPENDIARIUS AHLLÖFVIAN US PETRUS KIHLSTEDT, Veßmannu.s, IN Audit, GAROL. Anni MDCCL. HORIS, ANTE MERIDIEM, SOLITIS, UNII Typis Η O L Μ I AL, LAURENTII SALYII,

2 KONGL. MAJ.-TS TRO-MAN och LANDSHÖFDING ÖFVER WESTMANNELAND SAMT RIDDARE af KONGL. MAJ:T$ NORDSTJERNE ORDEN, HOGKILBORNE BARON, FREDRIC FRIESENDORF /T» NÅDIGE HERRE I TU Weßraaros Sol, och Landefs ßore Herref Som kring defs portar vidi utmäter Rätt och LagJ Förlät, Mr litet ljus utaf T/N klarhet jag, Af/g vägar låna, faß jag dock är minß bland ßnärre. TIN Nåd TU kring vår ort få ofver alt utbreder: TIN Färd, /W fins om alt gemenfamt väl? ST/iV Mg /0/» ßräcker ßg ock til den minßa fjälj Deraf odmiukaß jag en ßräla mig tilbeder. Här jkildras kortligt af, faßån til nakna ßalet 7 Hur en I ÄRA är, i DTGDEN äfven KÄR> Om jag utfäga djerfs, at TU den famme är,. " Tillät fä matter bild mot det Originalet, Stig up dä mer och mer pä ÄRANS höga vinga, Sä Jkiner DYGDEN ljuft ifrän TiΝ ÄROS Sol; Lys långe off til frogd, tym.stjerna pä vår pol Och när ΤυβιαΙί ga ne'r, til högfia ÄRAN fvinga. EDAR NÅDES Aidra-Ödmjukafte Tjcture PETRUS KIHLSTEDT

3 MM M:TIS MAGNiE FIDEI VIRO, REVEREND1SS1M0 TATR1 ac DOMINO, D:no Doct. ANDREA KALSENiO, Dicecefeos Arofieniis EPiSCOPO Eminentiilimo, Ven. Confiftorii ÉRAELSIDI Graviilitno, Gymn'afii Scholarumque EPHORO Adcmatiiiiaio, ^ MiECENATI ΜΑΧΙΜΟ. V: ådgreitus excelfatua rnoliri geftit limina, innoxia MiECENAS mea Ambitio. Maxime, Etenim i ab TU O fapientiilimo auipicio floret non niodo Venerandus Clerus Veftmanno-Dalekarlicus; ied incrementa etjam capitint Aroiienfes noflrae Cameiiae quotidiana, Sc longe quid em maxima. Quid,quod in difficillimorerum mearum articulo ita mihi adfuifli, ut in Tuo totas fimperrnaneamque^re. Ceterum patiaris, MiECE- NAS Maxime, fexcenta Tna in me merita iilentio, at pio tamen, heic involväm. Vivas interim felix, foipes, Uncolumis. Vivas, Summe literarum Patrone, quam diutiflime, ne lumen Ecclefiae, atque rei iiterarite magnum, ne ftrmum Nobiliilimse Tuas familise columen, ne exoptatiitimum defideretur perfugium clientulorum Γ choro. Quorum ad ciheres er it Reverendijfimi NOMINIS Τ*ΌΙ Devotiffimus cultor PETRUS KIHLSTEDT

4 VIRO Max. Revsr en do atque AmpUJJimo D:no Mag. facobq SVEDELIO Dioeeef. Aroft ARCHIPRAELPOSITO Meritiffimo, Templi Cathedr. ANTJSTITI Vigilantiftimo, Ven. Confift. ADSESSORI Primario, PATRONO MAGNO. Amplißmo ConfuliiJJlmoque VIRO - * D:no BENEDICTO FORTELIO SECRETARIO PROVINCIALI per Veftm. Vigilantiffimo Ut NUTRITIO fine pari liberalifltmo, ita fempiterno honoris cultu Venerando PATRONO. KobiliJJimo ac Fortijjimo SIGNIFERO; D:no JÖHANNI ÖHRMAN, NUTRITIO nsque Propeililffimo, PATRONO ALftumatiftimo» Admodtim 'Reverendo atque FrxclariJJimo VIRO D:no Mag. GUSTAVO ARBIN, In Kihla Veftm. Paftortdigniffimo, et adjacentis diftri&us PRvE- POSITO tequifftmo, Ut Studiorum fuorum AUCTORI NU TRITIOque olim beneficentiflimo, ita PROMOTORI in aeternum reverenter celebrando. /Nnnmeris in me collatis beneficiis grandis ac^ferit1 pfitm> 'Oobis, Patroni exoptatisßmi, habueritis firaßore Supremum Nnmen ardentisßmis implorabe < Qekbcrrimowm No Ε Culföf PETRUS

5 V1RIS raämoäum Reverendis atque Praclartßmis^ D:n Mag. SIMONI NAUCLERO, Mag, NIGOLAO RABENIO, [Nutritio olim munificentiilimo, Dom. JOHANNI SUNDIO, Mag. OLAO NOHRBERG, Mag. OLAO KUMBL^EO, Mag. ERICO SERNANDRO, Mag. AXELIO HELLBERG, LECTORIBUS Regii Gymnafii Arofienfis dcxterrimis, Ven. Confift. ADSESSORIBUS graviflimis, PATRONIS et FAUTORIBUS jugi reverenti«zelo profequendis» PRAEPOSITIS, Ecclefise5 quae Plur. Reverendo tttque Clciv'ißiirio VIRO D:no johanni GIRiLO, Deo iti Berg colligitur, Paftori digniffimo, Fautori ut.a primis annis iingularij ita perpetim honorando. mmulus, β hmo ingenioli fetnm &que, ac memetivommendatijfmum Sic pro per^cnm felicitdtis Tte- *votis y quoad vixero, minum Veßrorum Humiliimus K1HJLSTEDT

6 B. c. T>. * u -c, Mnibus infitum eile homihibus mirum gloria: honorisque defiderium, adeo la ta patet experientia, ut nullus fit, neque tanta humanitate praeditus, neque tam agrefhs, neque tantis infigmv honoribus, neque tam obfcurus, neque tot virtutis ornamentis coruicans, nec fere adeo coopertus hagitiis, neque tam prarclaris excultus diiciplinis, neque adeo vulgari ac ignobili incumbens arti, quin flagret cupiditate quadam ho noris, gloriseque dulcedine moveatur. Hcec miuper inclinatio nonnunquam adeo deprehenditur vehcmens, ut animum nullo in loco confiilere patiatur, iedfemper incenium trahat rapiatque ad majora indies et altiora, inflammato fludio, conf^anda, unde belle admcdum atque fignificanter Latiafe illud decus, Cicero: pro Ärch. Trahimur omnes laudis fimio et optimus quisque gloria maxims ducitur. Ex hac ihrpe clariitimac pullulant virtutes., ex esdem et teterrima naicuntur vitia. Huic ionti originem quodammodo debent Herculei labores, Dardalea opera, infignes artium diiciplinae, optima inftituta, pracclara inventa» Hinc itidem velut ex alto gurgite funeftiffima promanarunt bella et duella, imm^nifiima feelera, exfccrabiles reipl, motus, impia dogrnata, pefiileutes fetteet neicio

7 9 Χ o Χ» 7 nefcio quse ήοιι malorum turbx. Quod ex florentibus et defloratis variis conftat imperiis, et quotidiana etiani experientia edocemur magiftra. Nihil igitur mirum, ii viri iapientiiftmi cum hoc animadvertifient, ancipiti quaix féntentia in varias distradi partes, modo homines ad flimmum gloria: fiudium cohortandos, modo ab illo tanquam viriuti inimico deterrendos exiftimaverint» Quin et levi adhibita attentione expücari non poteft, quam fiepe, et quanta orationis vi, ad moderatum honoris rtu«drum inflamment monumenta facrarum literarum; rurfus autem nif eft in illis tarn dira fere fancitum pcena, quam ne quis honores ambiat, ne principatum appetat, gioriam confedetur, et quidem usque adeo, ut omne ChrriHanae virtutis fundamentum in contemtione innnis glor ige potius conilituant» Quid itaque in tanta rei disfienfione inque tot fententiarum divortiis tenendurn, fit ne honos confedandus, an tomma potius animi contentione repellendus, ejusne fiudium commendandum, an prorfus reprobandum, in luipenfo foriän relinquendum effi. ifi Verum enimvero ut propenfiones in genere homi- Λ num naturales, quibus animos vel inceiidi, vel remitti, vel efferri vel contrahi, vel alio quovis pado commoveri ientimus, non fruftra nobis imprefik, ied, rationi attemperandse, concefik, ut noxia repellentes, et ialutaria adfciicentes, naturae fiatüm confervemus, ejusque perfettionem fortius promoveamusj fic non temere providum illud Nu men gloria cupiditatem omnium mentibus infevit, ut ea videlicet exfiimulad.,, ad vjrtutem honefiatemque ardentius adfpiremus. iptgida namque et nimis langvida efi virtus, nifi ftimulis quibusdam concitetur. -Åft, ut nihil bonum, cujus ex abufu malis implicari non poflumü's, ita homunciones, pravae ambitionis ftro oe- perciti, gloriseque ftudio nimiam quantum indulgentes, cum veri honoris opibus grbati flagitiisque infames, horn- / "

8 s «)( β χ honorem appetant, illiusgue viam vel ignorent vel non fequantur, e rebus eum inaniflimis quaerentes, peilem aliis perniciemque et iibimet ipiis ruinäm machinantur inevitabilera. Quod ambitionis genus, ceu ferax malorum feminärium, ad orcum usque eil profcribendum. Ab hoc itaque, tanquam peililenti contagione, merito abh(?reamus. At non ideo omnis ambitio eft vituperanda» Ut enim levitatis eft^ inquit Cicero, inanem aucupari rumorem, et omnes umbras, etjam falfa gloria confeffayi j ßc levis eß animi, lucem fplenåoremque fugientis, juftam gloriam, qui eft fruffus vera virtutis honefiijßmus, repudiare. Orat, in L. Phonem* Si itaque honos, qui expetitur, vero fulcimine, feil» virtute, nitatur, non illius magis iludium, quam hujus, eil reprobandum. Hsrc ego mecum reputans, rationem inire cceph quo pado honeilam Ambitionem ab injuila repreheniione liberarem, demonflrando eandem eile virtutis adminiilram, et quam maxime ad eain exilimulare* Sufpendas interim B. L» paulifper Ju dicium, nee innoxios indigneris aufus; nil narnque periculofi portendunt, et ii rem minus apta tetigerim acu, condones, quadö, ob communem ingenii fortem» Honor eil benignum aliorum hominum Judicium de alicujus perfeclionibus. Honeßum dicitur, quod cum le ge natura: convenit. Honeßa itaque ambitio eil iludium be nign! aliorum judicii, perfedionibus fuis congrui, acquirendi. Qui vult finem, velie etjam debet media* Cum v. perfedionibus, tanquam fulcris, fuperiirudus, nitatur honor; hunc.qui quxret, perfediones iibi acquirat, necefte eft: Acquifit'as v., luculentis declarando ipeeiminibus, aliorum iubjiciat oculis, ut bene ac> honorifice de iisdem queant judicare. Perfediones hominum, <fe quibus alii judicium ferant, concernuht, aut fiatum eorum internum, animi corporisque dotes continentem, aut extemum, qui fortunae compleditur bona, Haud diffitem

9 _ jr o χ m 9 fkendum cft, quod, ut o um es in u niverrim res, iancdione quadam divtna, pulcerrimo perfeciiffimoque iervantur nexu, concordique paee ifca iocatse iunt, ut ne minima ultra lineani iui circi feratur; lic divinum illud anrmal, quem hominem vocamus, tarn mirabiii dooorura concentu confenfuque iit ornatum, ut et anima eum fuis facultatibus et corpus ejusque membra amice conipirent in opem fibi invicem ferendam. Et lic homo perfedia inftrudlus eft anima, fiii, rerumque extra le pofitarum, conicia, perfcdto itidem corpore organicoi Ve rum ex hac perfediione tanto minus honorem iibi vindicet homo, quod iupernc eidem concefsa, nec ullo ejus ftudio parta iit«poiseitor quideni eil hujus doni, tanquana pretiofiifimi theiauri, non v. auclor et Dominus. Si igitur quicquam deeoris inde in eum erit redundaturum, rnultiplicanda eil ejus ufura, jufta et quidem ho* nehe ambitiofo eximia animae et corporis cultura, uius que eh adhibendus. Hoc fit, acquirendo utriusque dor tibus prxftantiam et perfechonem.. IV. Anima eft corporis quaii recdrix et domina, prima tum itaque coniiderationis merebitur Duabus haec conilat partibus, intéllediu icih et voluntate. Utriusque harum perfecdione illius abfoivitur perfediio, quam ut confequatur, nofter omnern movebit lapidem, Ut intelledlus perfeciio in promtitudme res diflincie cognofcendi confihituita quam emendatiffimam vim intelli^endi nö tter Ambitioius -efficiat, oportet, iedhmdo ea omnia, quae huic inierviunt perficiendse. Gum v. in telle&us humanus tam angnftis circumlcriptus Iit limitibus, ut nec o- mnia fe mel et iimul, nec multa nifi eonfuie percipere, nedum percepta difcernere qüeat, opus eil, ut in un am rem magis quam in ceteras, quse finiul exiilunt, homo intendat animum. Facilitas v. mentis unam iibi rem feorlim repradeikandi, negle&is rehquis, dicithr attentio. ß Hane

10 ι et )Γ _χ et Hane igitur tanquam notionis rerum diifindae, fautricem iibi paraturus Ambitiofus, a rebus externis-, cjuatque ienlus et phantafiam imagtnum- varietate titillant, animuui avocat, incogitantiam, defultoriam rei confinerationem, vagam cogitationum diiperfionem etplura, quae attendendi nervös infringunt, daninat, effugit; contra veto longis perplexis intricatisque meditationibus adeo inh^crei, ut ad abftruiiflimarum icientiarnm adyta penetret. Hoc fibi majori ducit honori, quo pluribus rebus fimul artente imeaemorari poteft, et quo inter firepitus turbasque intentiorem habere animum. Ne a. quid in re percepta non difirn&e cognitum in fuuffi dedecus omittat, ätteniionis repetitionen! inftituit, perque partes rei continuat accurata reflexione. Quo v. plura in re quapiam quis diflingvit, eo eft acutior* quo acutior eo laudabilior. Ut igitur quam maximum obtineat acumen, iummopere Ara- Wtiofus contendit, Hinc tantum fibi habitum, acute o- mnia in obviis diicernendi, comparat, ut multis modis reiblvat, occulta e tenebris iiiis produpat et complicata confufione quafi iepulta evolvat Ad diffteiliora diicretu difcérnenda, maxime conducit ingenium, quo rerum iimilitudines ac diiemilitudines ob/ervantur. Hane facultatem eo facilius etjam ideo continuo exercitio in ha bitum redigit Ambitiofus, quo ob utilia iua inventa, ob dida et fcripta, facetiis, tanquam condimentis repleta, et fimilitudinibus, ceu ftellulis quibusdam illuftrata, de* corantur ingenioß. Ne v, iuperficiaria quadam cognitiene maculetur Eruditio Ambitiofi, habitum fibi, notiones diilindas in alias fimpliciores refolvendi, parat, ficque laudabili mtelledus profunditate_ gaudet, qua rationuni rationes reddit, notarum notas allegat, et ima ve ritatum fundamenta eruit, Alienum quoque a iua judieat dignitate, prima diiciplinarum elementa ignorare, eapropter intelligentian!, qua ipia cognoicenai principia habet in promtu, fibi acquirit. Nec fatis decori fibi efie ρ utåt i ü ea cognofceret, quse argumentis probare lufficieatibus

11 9 X )( # entibus ηοα paffet, ideoque habitum veritates cognitas demonilrandi ilbi conciliat, quat fcientia dici fölet, qua adferta ft^omonibus praemunit. Unde facillimo ncgotio ad JoliditateW pervenit, cujus ope nexus ratiocinioruna oftehdit, nodosque propoiitionum latentes ita iölvit, ut a quovis, rite attendenti, de veritate iua affenium extorqueat, Qui jam has poffidet inteueclus perfecliones habitusque receniitos, quin dignus iit, de quo alii honorifice icntiant, neminem credo inficias iturum. Con tra v, ut turpe eft neicire, errare, decipi, titubare ac temere qiiicqnam dicere, ita nemo ianus propudiofam illfcitiam, fcedam confufionem, pefliferos errores, ingratani htditantiam, diftorta prsqudicia, noxiam pr^cipitantiam, et cetera, qua, vel omni, vel diftineffiori rerum cognitione exeluia, nebulas intelledui obdueunt, fufpicit laudatque. Hxc itaque vitia, ceu esitiola venena, Ambitioius lioiter abominabitur, V' At immenfum illud mare fcibilium, et anffiffimi humanarum inteliigendi virium cancelli, cuivis mortali omnium rerum Cognitionen!, multo magis perfeftani eandem ac diffinexam, denegant, Copia n, et varietas feiendorum tanta eff, ut pauca diilin&e, multa confufe a nobis pereipiantur, i'ed plurima prorfus ignorentur, Ne itaque ul a cognitioni labes merito adfpergaiur, neque Ambitiofo Nodro jnfamia: ducatur, quod ex variis aliquid tantum delibaverit, conlultiflimum effo judicat, unum alterumve obje&um, fuo genio vitaequo gen eri maxime conveniens, accuratiuscognofcendum e- ligere, et qux huc lpedant veritates addifeere. Scientia v finem eligendi et media huic iübordinandi commodiflima, dicitur Sapientia. Aft remediis, iäpienter excogitatis, rite exiequendis operam dat Prudentia. Ut n* nemo fine his intelleclus virtutibus felicitatem, ita nec indipifeitur, Qua propter non anodo hisacqui- B 2. ren*

12 lz K, rendis Ämbitioius feie totutii confecret, fed et om nes il li us aclioiies hifce ceu biais maxi me necefifariis diri~ guntur guberäaculis* Hand diffitemur n&p*e~~ö(ia hu mana variis eventuum obtegi ipvolueris, acieo ut iagaciffimus quisque impedimenta, quae optimis nonnunquaui confiliis objiciuiitur, non prävidere, nedum amovere fatis poilit; interim tamen,, quemadmodum in lufu aleae multum arti, ut in iatruncnlorum poficu, et multum lörti, ut in jactu- talorum, debeturs ita in vita hominis, magnam ilbi poteltatem reiervavit fortuna in acliones-, fed et hx maxima ex parte dependent a iapienti direclione cum fuae quisqne fortunar Faber, Miilis igitur ratio«nis iapientiaeq.ue loris, ie fuasque aéliones coecis fortunx velis tradere, non homini fas. eil, nedum er, qui honorem ambit Nil igitur hic fufcipit fine ratione, få ne cöniilio; turpe namque eil quicquam temere et incogitanter agere. Ante v, quam ffnem fibi proponit, rite illum 'examinat, examinatum approbot, probatum non per maeandros anfractusque quxritat, fed viam, qua huc ieratur, compendioiiiliniam ailidue periequitur. Subiidia, fini converrientifiima, adhibet, certa incertis, faciliora difficilioribus y redfa fal.laci.bus anteponit.. Quae feie ex: Iransverio offerunt, retinacula, quantuni poifit, amolttur, et ne optatus intercipiatur eventus, fumino fludet nifm Verum ut nemo, omnvbus, ut dicitur, ho ris fa«pir, nec hoc penes homrnem eil, cum optima firpenumero eonfilia peffime cadaait, ita prster metam licet ineaitum interdum proeedereiit, non ila tim inde turbatur nec animum facrle deipondet, iéd vel praefentanca affert renaedia, vel, quse mutar i nequeunt, fortiter perpetitur. Tempori obiecundare, occaiionem captare, caute, ubi expecliat, fimulare ac diifimulare, opiniont auorum iefie ac~ cingere hand dubitat* Nec tamen, quod fibifuatqiie exiftimationi, aliisque officere poteft, committit, nec cui ferenda vi χ pares ejus fint humeri, feie inget it munerh Ut rem verbo compleclar; omiiia, quibus icopus obti- V i. neatuc

13 8 y ο κ ^ i? neatur propofitus, et unde quicquam iibi honoris aflingatur, firenue exequitur, ceteris v,, quse a ie fliaque digaiiate aliena putet, intermiffis, Sic ftulfcitiam, temeritatem, aftutiam et calliditatem, quibus vel nullus, vel fatfus, vel prohibitus elicitur finis, relegat, detefiatur, utpote quae non honoris, fed dedecoris prodant partum. Sed in exfequendis vitχ negotiis fat multi et quidem complicatiores, ut fupra indicavimus, ex improviio objiciuntur caius, e quorum tricis fe nequaquam cum honore, neque Ambitioius, neque alius expediat, niii confilium in arena, ut dicitur, capiat, et remedia e veftigio excögitet, Quod ilne Arte inveniendi nequicquam obtinetur. Cujus beiteficio non tantum ex quibusdam veritatibus cognitis incognitas elicit r fed et ex pradentibus eventuurn circumftantiis ea, quae maxime olim praefutu* ra fint, confeftim invcnit. Hane igitur dexteritatem eo majori fibi ftudio conciliabit Ambitioius nofter, quo ho«minibus feie commendabiliorem reddit novis iisque proficuis inventis; unde aut expeditior muneris fui fit adminifiratio, aut focietati humanas optime* proipicitur. Hinc nofiris temporibus frequentius evenit, ut, qui nova, quibus vel utiliores icientiae, vel Fabric^, vel res minerales vel commercia, vel agricultura vel plura artificia prornoveantur, moliuntur inventa, non modo honoribus madentur; verum et magnis afficiantur prsemiis. Has et piures id genus perfediones intelledus para«bit) qui honefta ftimulatur Ambitione«. $ vr. QuaTem v. alteram njentis facultatem fcii. voluntatem habebit, qui merebitur honorem? Perfeftio voluntatis confiftit in habitu bona diftinde cognita appetendi et mala difiinde cognita averfandi. Nofler igitur Ambitifoius in eo fummopere allaborat, ut voluntas ejus ad hane evehatur perfedionem, ut ne unquam nifi vera B 3 bona

14 i4 Χ «Χ "', «III «Ε» »»» I - II bona unice icquatur, ec vera unke fugiat mala, Voluptatem ideo veram ec perennem, qnx ex ieniü ver«perfedionis proficilcitur, appetit, et toedium, quod imperfedionem redolet, deteßatur. Contra v, voluptatern, qux aut majorern pellit voluptatem, aut graviorem pa rk oiolefiiam, reipuit; dolores v* et moleßias aut mino res prae majoribus, aut cum uberiori poßea conjundas voluptate, ampleditur, Sic bonum pneßantius miaori et malum levius praefert graviori. Deledus hie bonorum, ut rite inßituatur, impedimenta, quae voluntafi ofieruntur a feniibus affedibusque, removebit AmbitioRis, Quoiiiam v. nec fieri poteß, nec expediret, femjna propeiiiionum penitus exßirpare, fibrasque affectåm reiécare, e re itaque maxitne efie ducit, ut impetuous animi commotionibus vis ita fubtrahatur, ut non extra gyrum pro - filiant, fed in inßrumenta voluntatis in bonum pro pellendx convertantur, quod fit ratione prxfide iisque o'btemperantibus. Hinc.invitamentis cupiditatum et irritamentis, quae animum in transverfum rapiunt, nunquani lenocinatur, in fuum dedecus, Noßer Ambitioius, nec, qui praeviant nientis deliberationem excutiunt, aeßuantes iequitur inclinationum impetus, Ted e veßigio reprimit, ne in pravam cxcurfitent conivetudinem, et quaß fcintillulae, animo conceptac, inflammam erumpant, qux latius dispalata, dein non queat exßingvi, Subjugatos fic intempeßivos animi motus, tanquain expeditos in ofiiciis, dexterius implendis, adionibusque exiequendis, adhibet minißros,. VIL Cum v. corpus fit animi receptaculum, maximasque iic Ambitioius ac nos omnes geßemus opes in vaiis fidilibus, curandum quoque eß, ut fit mens fana in cor pore fano; ob amiciilimum itaque mentis corporisque vinculum, danda eß opera, ut hoc xque perficiatur, ne hujus langvore langveicat illa 5 neve honorem, ex perfedione <

15 » χ Q γ g ff fedlione unius promeritum imperfe&io aiterius vel offen dat vel deterat. Corpus humanuni, ad certas fundlioaes ebeundas aptum eile, cuivis eil in aprico. Hxc v, a- ptitudo non homini cedit honori, nifi iludio et labore jta excoliatur, ut in habitum adoleicat. Habitus n, cor poris exeqüendi ea, ad qux naturalem habet dii'poiitiaacm, eil ejus perfedlio, Hanc igitur quam excellentiffi- Quo nt promtius expeditiusque corpus ipiius i'uis defungitur officiis, eohonorificentius alii de ipio ientiunt. Quicquid itaque ad fanitatem, integritatem, vigorem, robur, agilitatem, de- mam fibi conciliabit Ambitiofus«centiam, elegantiam &c4 perfedlioni corporis iniervientia, conducat, pervigili fibi habebit curx, Hinc temperantix, fobrietati, vigilantix, caffitati, fortitudini, diligentix et iimilibus, corpori etjam debitis, virtutibus quam maxiine iludec Contra v, voracitatem, ebrioiitatem, fomnolentiam, falacitatem, temeritatem, pigritiam, et id genus ^Jja vitia, quibus vel morbidum, vel effoetum vel deforme redditur corpus, et unde exiflimationi lux nota inuritur turpitudinis, effugit procul, Ut jam totum cor pus curat ac perficit, ita et oronia ejus membra, et fpeciatim ea, qux fenioria audiunt, quxqueceteris funt eo prxilantiora, quo vel tan quam fätellitia exiftimanda, in fua quodque (latione manentia, qux ad cuftodiam corporis vigilanter excubant, vel quali fidiflima internuticia ad animam deferunf, quxipii iunt fentienda, et ita occallonem iubminiffrant ingruentiamala prxvidendi et a vertu nca ndl. Unde inilrumenta hxc fenfuum, quantum poffit, acuit Ambitiofus, cavetque ne hebetentur. Cum etjam quxvis ars et opificium fit cor* poris perfeclio, ii in habitum. abierit, ut igitur et hxc, modo didla, et reliq.ua corporis membra variis iisque inprimis, qui pro ratione fuarum circumffantiarum vitxque generis poffunt acquiri, habitibus artibusque imbu* antur, lummo annititur iludio : quo ipio etjam benigno feie hominum judicio majorem in modum comaiendet. Ita tarnen curam gerit corporis, ut perfedlionem

16 16_ m χ q χ 9 nem ejus nunquam cum difpendio perfe&ionis animar qusratf. VIII Sed fine perfedione flatus externi, aut non, aut s- gre, promovetur perfedio anims et corporis: ne v. in hoc pundo Ambitiofus Nofler exorbitet, probe attendit, ut externus il'e flatus, quem opes potiffimum, honores et fortnna, pro re prselenti, conflituunt, optime cohfentiat in perficienda anima et corpore. Cum a. o- mnia ea, quse vits neeeflitatibus expediendis, commoditati et clecentis ferviunt, iüb nomine opum venire loleant, has non refpuit aut projicit, led jufte aequirit, acquifitasque coniervat, non propter femetipias, led ut famulas, quae illi ad nutum adiint, et fine quarum ope haud ita commode ofhcia fibi debita expler&potefl. Aifiduitatem itaque in Iaborando, induflrtam in parandis pecuniis dexteritatemque in munere fuo ebcundo adhibet, non ut cum avaro, inlatiabili inflammatus cupiditate, opes lucretur, accumulet, accumulatäsque amittendi metu torqueatur; nec ut, cum Voluptuofo, eas profundat in licentia guls libidinumqjue sflui indulgendi, nec ut, cum inhonefle Ambitioiov^cquirendo flbi per obliquos cafus prfncipatu, dilapidet, ied ut, expletis natu rs deiideriis, pro ratione cönditionis dignitatisque habeat, quod expendat Honorem v,, cujus pulcritudine alledus honefle Ambitiofus hsc omnia, qus in qualicunque hac noflra opella attulimus et ulterius aliaturi erimus, magna ex parte exequitur, non negligit, fed qusrit, non eundem inanem, fed verum, non per malas artes, Ted legitime; non ab ignorante ipfius perfediones, ied intelligenfi; non ab imperita multitudine, fed ab hominibus prudentibus et laudatis potius; non ab invitis, fed volentibus non ut vits prsmium, fed folatium; non ut prolixo nominum fyrmate, bullatis phaleratisque titulis, honorifica compeliatione, iubmiflis aliorum geflibus

17 J )( Q )( «17 flibus et pluribus ejusmodi vanitatum blandjmcriiis iatietur, fed ut perfeåionibus, quibus ornntus eniteicit, fpatioiiori campo, Deo et hominibus iervire poifit. Ita ergo honorem confedbtur, ut modeflia ubique emicet, et ebtior pravae arabitionis, arrogant12 ac luperbiac fla tus reprimatur. Fortunam, quse,obmirabilem tentium cauflarurh la- complicationem, nec in noftra poteilate, ad perfedionem tarnen iui ita refert Ambitioius, ut quoscunque ejus calus in fuos convertat ufus. In tumukuofo rerum adveriarum concuflii, nonfrangitur, non obflrepit, liec defperat; Fed qux mittuntur, fpicub, quae ieie oiferunt, cabmitates, aut fortiter retundit, aut patienter tolerat, cogitans, ut cum amariffimo corporis medicamento connexa fit falubritas, ita ex adverfitatibus jucundiffimos in mentem et corpus redundare frudbus* Profperos v+ fortunae afflatus amat quidem Ambitioius nofier et fequitur, fed cum perfecb'ones, quas ipirant, in fe fpedbtse, fint ipiius, honorem inde nec mutuatur, nifi quatenus derationem animi in rebus ex voto fluentibus adhibet, nec nimio efifertur fajflu, nec tumelcit infolentia; Fed iecun* dum Aufbnianuill: Fortunam reverenter habet. $. ix. His Ambitioius, infirudlus perfeclionibus, exfpatiatur in theätrum humanst iocietätis, ut et alii animadvertant, quam fit excellens, quantique faciendus. Luculenta itaque virtutum erga alios ipecimina edere nunquam intermittit; fed mdefefio aliis gratificandi fiudio laborat. Hinc amorem inipatriam, humanitatem erga exteros, fubniifiionem erga fuperiores, comitatem erga inferiores, fidem erga amicos, erg,i iriimicos placabilitatem, liberalitatem ergaegenos,. mifericordiam erga cabmitofos, jufiitiant etc. in alios virtutes, quas moralium Docdores inculcant, incefianter exhibendo, in benigüum univerirgeneris humani judiciuni Feie pulcre infi-nuabit. Sed perfeciionibus virtutibusque Ambitiofi roagnam lane ebritudinem derogaret turpis omiffio officioruin erga Deum. Clau- C dicat

18 β Κ ο )C $ dicat η, exiftimatio, quoties qurs in officio Rio cfaudicaverit. Et quinatp, ioics, honor ei poterit eile, quemimpietatis nota deformat, quem vana fuperftitio a rccra detorqaet ratione, quem exiecrabilis de Deo fentiendi Hceatia vrtiat? N'e itaqtre heiciurpiter Ambitioius pratvaricetur, confptcua pretatis, amoris, fiducioe, reverentise in Deum documeiata iemper oftendir. Pro vera reiigione fortius, quam pro lilla re alia pugnat. Dogmata iua iidn captiofis aneipitibusque implicat verbis* ied ut fenfus ipiius ae fu~ premo Numrne eil incorruptus, ita et cuttum ilii purum et iiticerum praedat: iieque cum Divino, tum humano ju» dicio exiüiuiationis iplcndorem aftequitur. -\r x: Si itaque his, -quos carptim firidimque definivimus, Titiritibus includitur Ambitio, nil eam vituperii habere erediderim, iedpotius rnaxime eile comendabilemj undeetin SacrisOraculis Phil» IV, vis«commendatur. Et quoniam för tas eß habitus naturs conformiter agendi: Lex v. natu rs horaini omnem iui prsdpit perfechonem : ad haue perieclionem quani maximam qusrendani exrimulat EIo* aiera Ambitio, utxdriftat ex his qualibuscunqne meditaiiunculis : non igitur perperam urgetur: Honcibm Ambi tionen* efie virfcutivädininirram, Pulcre igitur Caffiodo rus Lih. VII» Utilissft ambitmglorue^qui appetitmpet s. p» e. MONSIEUR! ^ s ioitts, qüe Vous avez pris de nies Eiudes, κι' obligtnt de Vous teraoig.ner k reeomioiflaiiee, que je Vous xiois. en Vous felicitant, quand Vous ahez faiatvoir au public Je fruit de Vos traveaus». Cette Differtation n' eil que fei marqüe de Votre ertidifion. Que la Cid recompenfe Vos veiiies! je ne matt» querai pas d' etre uns «eile, t>i'ale. k II. de jliin i'*n I7;c. MONSIEUR, VÜ Votre tros fm nable S> rviteur. BÉNOIT GUILLAUME F RTEIüUS.»