mag.johannesl undborg,

Transkript

1 /, busertatto, de nexu svecim cum imperio romano- germanico, CUJUS SPECIMEN PRIMUM, VENIA AMPI. ORD. PHILOS. UPSAL P. P. mag.johannesl undborg, ET nicolaus hammarton, OSTRO - GOTHI. IN AUDIT. GUST. MAJ. D. a8 MAJI h. c. UPbALI JE. Lxttlris Joh. Fred. Edman, Reg. Acad. Typogr.

2 KONUNGENS TRO- TJENARE, LIEUTENANTEN VÄLBORNE HERR OCH VÄLBORNA FRU, G OCB B B2WJ&.JLM, så»» HAMMARBERG? Ej förtrytfamt, o Välgörare, nej. Mildt vänligt må EDER vördade dygd Decta offer taga offer blygfatnt Vågadt af erkånflan, Egennyttan, dyrkande guldflsfven, Til hans låf dylika offer burit Ofta, och knähöjd fig en Ikyddningsblick Af Midas tilgråtit: Ach! då erkånflan, Välgörare, nu Sin plikt EDER feälda Önfkar, må ej De, fom til fådan låghet fig fånka, Hånues roft förtyda, Dock fcåfve hon ej fin plikt at fylla! Båfve fmick raren blott, fom kranfar åt Den efter rycktet torftande vrider, Kranfar åt brottens flaf, H. HAMMARTON,

3 NEXUS SVECIjE CUM IMPERIO ROMANO-GERMANICO. JU^merfit tandem Svecia ex innurncris iftis raalis, quibus per tot tcmpora, ccecis partium ftudiis, externis ar mis pariter ac vitiis monftrofi regiminis omnia mifeentibus, adfe ta mifere & lscerara eft, & novo fub Regum ordine ferertiores ifti, quos cordatus quisque civium ttntopere optaverar, dies demunt effulgere cceperunt. Gustavo Vasa plures ifti ioimortalis honoris debentur tituli, quibus fingulis nomina fua «Iii pofteris propagare posfint; Svecia enim fub Ejus aufpieiis ex iangvido ftatu refe&a, per manus dein rradita eft ftirpis Ejus furculis, quoruot plurimi eodem patriae amore inclaruerunr. Praefertim e- gregiis avi. confiliis condignus nepos refpondit; eo enim gioriae fub Ejus raodcramine patria noftra procesfit, ut ad inftgnem grad um in Syftemate Statuurn Europseorum adfurgere potuerit, & llie Ipfe foius inter Eu ropas Prineipes fuir, qui Germaniae in pugna pro übertäte & Religione fuccumbentis causfam fufcipere & agere valuerit. Ad hoc vero ineundum certamen non fola magnitudo animi & coofveta heroum audacia Eum adduxerunt; fed validisfimae rationes politicae, atrocisfimae privatae injuriae & maxima confcientiae argumenta jusftisümas arma Ferdimando II. infcrendi causfas fubminiftrarunt. Poft praeclare rem geftam prodigus magnae animae herois mortem obiit; quos autem in animis militum excitaverat gioriae ftimulos non Ejus interitu hebetati funt; quippe A via

4 t Nexus Svecict Cum Imptrio e vit ab Ipfo monftrati pergentibus virtutum Ejus a- lurnnis, finis & praemium tam diutini laboris pax VVeftphalica fuit. Cum vero quas fibi accepit ditiones Sve da non pleno Ejus dominio fuerint concesfae, Ted fub conditionc, ut legum iftsrum vinculurn, quo fingulae prius cum imperio Romano-Germanico fuerant conjun&ae» in pofterum etiam agnofcerent, ttexum Svecia cum hoc Im«perio effecerunt, cujus fequelas hiftorietm mereri delineationem crediderimus. Nobis itaque Academicum quodpiam fpecimen edituris, haec materies vifa eft digna, quas tra&aretur, Sc licet gratis forfan novitatis conatus noftri legentium in animos non (e inlinuent, fperamus tamen fore, ut fi prascipua hujus rei momenta undique a nobis conquirantur, unoque iiftantur loco, benignam Eorutn cenfuram limus experturi. Ut rem paullö altius repetamus paucis memorabimus iftas moras atque ambagines, quibus Svecia, procompenfatione tam diutini Sc Germanicae Genti aufpicatisfimi laboris nitens, impediebatur. Poft varia rra- Utuum conamina tandem pacis de praeliminaribus anno 1641, Harnburgi, inter legatos Svecanos Sc Gallicos convenrum fuit, quorum ex tenore Monafterii Sc Osnabrugae pacis negotium quam citisfime Sc quidem anno 1643 fusciperetur; variis vero obflanribus rebus non nifi menfe aprilis tnni 1645 inchoari potuit, fuumque demum vigorem, jamquidern exhibitis utriusque Regni, Sveciee Sc Galliae, pacis propofitionibus adyeniente Principe Caefareorum Legatorum, Traumansdorff^ menfe novembris elt adeptum; etiamfi quilibet ejus progresfus fangvine tum quoque erant emendi. Quod in prima Svecorum propofirione latuit compenfationis fixae deliderum, palam deinde fa tum, cum tota Pomerania. Epifcopatus Caminenfis, Dynadia Vismariae, nec non Epifcopatus Bremenfis ac Verdenfis, facra dignitate privati, Sc quidiem ipfe Ducttus Silefise poftuiaremur. Cathohci fuis fe

5 Ronutno'Gcrmnfitcö: 3 ditionibus orbari asgre tulerunr, nec Caefar minoribus rerurn anguftiis premebatur, cum vel magnam partem terrarum hereditariarum amitteret, vel tutelam Catholicac partis, cujus faeculare erat caput defereret, leviorem non potuit non eligere ja&uram. Eorum vero qui Sveciae obftabant votis Ele tor Brandenburgicus fortisfimus fuit. Indignarione aeftuabat, quod pax ejus impenfis fieret, a- misfione fcilicet provißciae, in quam fuccedendi jura multis bellorum laboribus majores fui paraverant; neque fuo arhitrio pendere putabat terris renunciare, in quas non a- gnatis folum, Ted oc Ssxoniae atque Hasfiae principibus fuccesfionis jura compettnt, non line injuria in vitis auferenda. Csefar vero primo obrulit Pomeraniam Citeriorem, fub imperii tarnen tutela permanfuram, & quidem ea conditione, ut exftin ta Regum Svecorum mafcul» prole ad Brandenburgos reverteretur, Halberftadienfi interim Episcoparu gavifuros: Bremenfis quoque ac Verdenfis ditionis rerras, Ecclefiaftico tarnen regimine non exuendas concedere voluit, qui etiam flatus ad priftinam conditionem redirent fimul ac mafcula Reginae Succesforumve Ejus fuboles esfet defutura. EIe or vero hts pacis con» ditiones rejiciens Sc varia rei temperament» eludens in fui fubfidium plurium Europas ftatuum intercedentem o- peram arcesfivit a). Horum vero fruftratus ope, Collegiique Ele loralis perculfus minis, quibus etiam plurimi imperii flatus confenferant, futurum fcilicet, ut provincia, ad quam tradendam fle&i non poterat, Eo invito Svecis cederetur, cujus ratam posfesfionem totum imperium fide & cautione fua flabilirer, maximis urgebatur anguftiis,cum Legati Gallorum, abfoluto jam fere fatisft lionis fuae negotio, fuperveniectes Osnabrugam commodorum Sveciae A 2 fe -< _ «fl) Ampliorem horum defideranti notitiim ada pacis Vcftphalic*. von Mttjern colleda, in promt» crunf, "i. y

6 4 Nexus Svesia tum Imperio fe prsebuere adjutores. Sic ftantibus rebus prodik Aipre» ma Svecorum propolitk», qua vetera poftulata augemes explicantesque dederunt tridui rempus intra quod fentenriam fuam ultimam Brandenburgs indicarent, unde tanto calore efferbuit negotium, ut in mediis usque no&es produceretur confulrantium labor. Tandem cum omnis fer compobrionis fpes periisfe videretur, verfa in melius tra«&atuum. facie ita inrer Svecos Bjandenburgiosque convenit F) y ut tora Pomerania citerior cum infula Rugia, atque ex ulteriori, Stetinum, Garz,, Dam, Golriau Sc infu- \' Wollin Sc Ufedom fimul ac interlabcns odera, cum ambabus fuis ripis a Srerino ad usque mare, das frifchc haff vocatum, Sc tribus oftiis, Peene, Svolene Sc Diewenow, at que adjacente utri.mque terra a tecritqrio Regio usque in mare Balthicum, Sc praeter ea, jura citerioris Ducarus in Camini Episcopatum Svecis manerent; tituli atque infignium Pomeraniae communio Sc penes Svecos fpes fuccedendi in ulteriorem deficientibus mafeulis Brandenburgic«domus hereolbus, utrique in imperii comittis fuffragii ferendijut in circulorum conventibus Femper a Sveciae Regibus digniori loco fentenruc dicendae facultas esfet.in conventibus vero Deputatorum, cum utrique Pomeraniae unum tantum votum competar, a Sveciae Imperante illud, poft mutuum Ejus 3t Ele&oris confenfum femper ferretur. Ad refarciendam ulterioris Pomeraniae amisfionera Svecia obtinuir civiratem Vismariae cum portu, praefe- &uris Poel Sc neuen-kloßer Sc omnibus juribus, quae Duce$ Meg8politani huc usque habuerunr, Sc prasterea flatus Ecclefiafticos Bremenfem Sc Verdenfem, utrumque in farcularem mutatum, titulo Ducatuum cum capitbla omnemque ufum «dminiftrandi in ejusmodi ftatibus confvetum,abrogandi über«poteftate.haeetiam terrae,feuda imperii Germai) Coofer art«x, pac» osnabrugenfis cum bis omnibuf conditionibu»*

7 Romano - Germanica. S nici immediata manentes, Sveciae conferrent jura tum Tsdsndi Sc fiiffragia ferendi in conventibus iroperü Sc Circu!orums cum quaseumque alias praerogativas «Sc imtaunirates. Bremae vero, Vismariae Sc Strtlfundiae Civitatibus, Hansestic,«Societati aonexis, navsgätionis Sc commerciorum i Bertas, diurino ufu obtents, confirmata atque ftabiiita eft. Praeter haec Svecia jus Acsdemiam inftituendi, ubi phcuerit Sc retinendi ve bigalia dudum conftituta Tibi pa&a eft. Cum vero inter h«c quidam fuperesfet rnetus ne Caefares in pofterum veterum litium memoria Svecis fuccenfentes, (upremorum Imperii Judiciorum fententias in Eorurn noxam corrump&renr, peculiaris ifta obrigir praerogsti va, ut fi Svecis Regi bus ob has ditiones in judiciura vocari contigerit, iis reis, quod alias s&ori, competerec privilegium vel coram htdicio Aulico, vel Came ra Imperial causfam dicendi. Privilegium eriam de noa appellando pro Sveco- Germanicis Provinciis, nullis cir~ cumfcriptum limiribus, collarum eft: ne vero inde inftan«tiarum inopia laborarent cautum eft, ut coramodo quodam loco tribunal conftitoererur, quod fecundum itrperii ieges Sc pecülisri* loci ftatuta causfas ultimo loco dirimeret; cui conditioni, Tribunalis Visrnarienfis, 1653 inftituti, deberur origo. Hae praecipuae fuere pacis conditiones, quarum plerasque jam ab inttio anni 1647 Sveciae cesfas, fubfcripta atque obiignata ptx Veftphalica die 24 Octobris fcqucnus aoni fartas te&asque reddidit. Qu«vero Germanicarum provinciarum adhuc Sve~ cano parent imperio norc' nifi Jure Indigenatus cum Svecia conjunguntur,vi cujus cives earum in Svecia Sc Cives vicisfim Svecani in iftis ad honores adfcendcre posfunr s proprias enim fuas leges Sc confverudines retinenr, Sc ab aliis feudis in eo tantum differunt, quod non cum regnante Sveciae profapia fed cum ipfa Svecia conjun&a num«quam

8 6 Ncxüi SvecleZ cum Imptvto quam v&care imperiique Gerrnsnici fub arbitrium redire posfinr. Una prarrerea res heic obfervari mcretur, Im perium fcilicet Romano - Germanicum novnm Regem fui vafallum jarn adoptasfe, cum ante pacis Veflphalicse tern* pora, foli Principes Holfatice Sc Bohemise, Kegum honore dignati, feuda ab ipfo tenuerunr. Vi rix discedens Svecia ex hoc ancipite pacis certamine, partis aequis laborum prsemiis, & compenfaris e* ortim damnis, quos haec farisfs lio Svecana mnxime presferar, non fuis duntaxat commodis indullir, verum defrderiis etiam Evangelien partis officiofam praebens operam, ea ad bonum perduxit bnem.galliae quoque Corona,ut in ficie ita in pacis opere Svecorum aparte ftetit; non vero in omnibas pacandis eandem ingresfa eft viam; lires enim Religionis causfa ab Evangeliets motas prudenti adhibito modersmine componendss curavir. Quas utrumque Regnum in pacis negotio partes fußinuit, <St quomodo vel conjun lim vel feorfim Ceefaris & Catholicorum opes fre* gerunr, in ambabus Monafterienfis & Osnabrugenhs pa cis tabulis confpicere licet, quse eam in genere habent formam, ur, quas Gallia fol* impetravit condiriones,in il la contineantur, in hac vero res Svecorum induftria compohtte, utrumque vero infirimnentum alias peculiares cornple litur materias, quas ambse Coronae comiriuoi Budio fuffulcientes iisdem verbis duobus tra&aribus inferendas curarunr. Superefl: adhuc mareries cum compenfatione Svecias cohnrens,quam ne filus narrationis abrumperetur, integtam huic loco refervatam voluimus. Priusquam exfequendn pacis confulratio fidrer, ab exercitu Svecano delegatus quidarn, nomine Er/kein, congresfui Osnabrugenfi fupervenit, haec palam facrens defideria: cum adhuc decem menfium tempus praererirer, antequam pax rata, locorum munitorum reftitutio Sc mi-

9 Romano- Gcrmatjo, 7 militum dimisfio Heri posfet, bis vero interes epporfu«nitas p^teret, per omnem, quam occupsnr, Germaniarcr dipendia exigendi; idcirco in Horum onerum levamen rationern confc&am esfe, ex quacerni posfet, exercitui fub hoc tempore vigjnn myriadibus thalerorum opus esfe: pacis jamjam fervente negotio, locum vifum esfe dinum idoneum or- expoftulandi confenfum, fore ut hsec fuitirna in numerata pecunia ex totius imperii Germanici folveretur fymbolis. Quantam confternationem utriusque Religionis partium hacc inopinata poftulara effecerunt, tarn difficile etiam foret iftorum effugium, ficut ex tenaci propofiri a- nirno Svecorum Legatorum coliigi posfet: invitis itaque ördinibus, quorum res agebatur, confultano ineunda erat. Ex häc pecunia du# myriades prtmo oblatae funt, quibus non conrcnrus Legatus,torius faltira furomae dimidium pofcebat, hoc vero irerum minuens, ad feptem defcendit myriades; has graviores esfe, quam equ# conferri posfeat ab exhaufia tarn diurino hello Germania diélitantibus imperii ordinibus, tandem rnenfe Jun. 164g de quinque myriadibus pendendis coaventum ed. Ex omnibus Germaniae CircuSis, quibus hoc tributum proprie iinperabatur, primo Burgundicus exfolutus eft, quandoquidem ejus Imperans, Rex Hipaniae, nullam omnino pacis partem furnebat; domoque infuper Austriaca & Bavarica immunirate donatis, feptem reliquis Grculis hoc onus, pro confveta pendendt ratione d^spartitum, incubuit. Qu# in fopiendis pacedisfidiis fegnities confiliorum Sc tarditas progresfuum apparuere, in exfequendis & reduuendis rebus, quas pax innuerar, poft initam partium conventio» oem etiam confpicua fuere. Edi&i Carfaris ad accelerandas obvias reftiruriooes per imperium promulgtti y nulli fuere efre&us; ratificationes inrra O&o bebdomadum fpatium promisfsc, tribus non permutabanntr menfibus : tempus moris Sc difficultatibus ne&endis confumebatiy; qua

10 " - % Nexus Sved# cum Imperio batur; quo fa fcum eft, ut neque copiae exau&orarentur, neque pra»fidia oppidis educerentur, 6c ubique rcquiescentium non poiitorum armorum facies erat.. Interim vero Imperarorii 6c Svecani exercitus Du* ces Pragam convenerum, & niox mora congresfus fede Norimbergam, quo eciam plurimorum Statuum dele li advenerunt, in confesfu trium Imperii Collegiorum negoti um reftitutionum eft excusfum, 6c principtli Exfecutionis Recesfu initio meniis Julii, anni i6$o fubfcriprum : cx cujus tenore, tribus temporis in ter val 1 is, fi n g ul i s duss heb* domadas comple&entibus, tres myriades, fingulae fuo intervallo, penderentur, limulque certus Legionum Svecanarum numerus fuis exuerentur vexillis, 6c praecerea certa oppida, per vices utrirnque praefidiis vacua, fesforum fuorum in raanus venirent. Sequentis deinceps anni fpatio, fex prioribus menfibus quarta 6c pofterioribus quinta myrias folveretur. Itaque anno demum 1650, Genna-' niae, tanto bello confumtae, ab omnibus Ejus moleftiis rtquiefcere & otii dulcedine tuto frui darum eft. Brevi jarn tradits adumbratione prarcipuorum momentorum, quae Sveciam (üb 6c proxime poft pacem Veftphalicam cum Imperio Germanico conjunxerunt, non a re alienum fore exiftimaverlfnus, fi antequam ad propofitum noftrum propius acccdamus hiftoriola quaedam cesfarum Sveciae Provinciarum praemircatur. Natio Rugia, Vendicae originis, quae infulae Rügen noraen dedit, antiquitus Roya vel Royen vocarae, Saeculo decimo Germanico fubje U fuit Imperio, fuos deinde mutans dominos, piratica vivendi ranone in odium Danorum praecipue incurrit, adeo ur Rex eoruni Ericus E* munduf expeditionem in eos fuscipere coa&us, expugnatis infulae munimentis, incolas Religionis Chriftianae facra ample ti compulerit. Rebelles deinde fa&i 6c priftinas renovantes crudelitates infeftum fibi fecerunt Regem Daniae

11 Romano - Germänico. eise Waldemarum I. qui hello eos perfequens ea ufus eft fortuna, ut totam infulam praepofituram Rofchrldenfis Episco» patus anno 116g redderet. Rex Rugiorum Tctislaus, principisdignitate conrentus,daniae & Germaniae imperium fimui agnovir. Frater ejus Jaromar de cultura infulae ter infigni«promerirus fe&uram particulam Pomeranirn,Circipaniam vel prse- Bardtenftm di tam, condidit armis occupavit, & urbem Stralfundam, cujus opes fub fequentibuä rantibus Impe- co creverunt,ut in fine XIII faeculi Societati Anfcaticae Wendarum Civitatum fefe adplicare potuerir. Prin«ceps Vielaus III. etiamfi Danici Imperii vineulo teneretur, Ganerbinatut cum Ducibus Pomeranise pepigit feedus: cum deinde profapia prineipum Rugiorum cum hoc deficeretjduxpomeraniaewolgaftienfis Wartislaus ip terrarum Rugiarum ditionem ßccepit,fruftra id impedire conante Rege Danias, Chrijhphero, qui Aio vix tutus folio bello cum Comitibus Holfaricis premebatur. Cedens ifthanc ergo Provinciam ab Duci codem belli fubfidia verum Wartislaus hoftium exfpe&avitj filios Regiorum in partes tranfiens, poft excesfum Aium ira» Regis objecit, quos Ille prineipatu exuere Hudens conjun&is Pomeraniae-Stetini Ducis Barnim, tutorem eorum agentis,& Comitis Holfatici Gerhardi opibus cedere coaélus eft J fio adeoque hujus posfes- Provincia: iis msnfir & firmam integra, quam ratam Imperator Carolus V, exhibitis 134g litteris inveftiturae, reddens jus quoque ojjeii venationis Imperii, cum r) Rugia conjun&um, conrulir. Rex deinde Erieus XIII prineipes Rugiae Pomeranae ftirpis omnibus cum Dania feodalibus vineulis exfolvit. Epikopus vero Rofchildenfis Ecclefiafticam fuam jurisdi&ionem & praedia Dicecefana retinuit, donec per pacem Rofchildcnfem poteftati Svecanae commi9fa funt. B Mi» 0 Huju«muneri«imperialis, Regie «nnexi, in his inveftitur* litttris primo injicitur' mentiö, deinde rero in confirmatione Pomerenorum Pririlegioruna 1530 ab Imperatote Caxolo V. luerit exhibita : hiftorica certitudine dirimi nequit. «bi primo ortumi

12 JO Nexus Svccitt cum Imperlo. Migrante ad Ponti Euxini oras Gothorum gente, quae Pomeraniam antiquitus incoluit,fedes in VI. faeculo yacuas occuparunt Wendig qui excusf nimis fevero Dominorum Avarorum imperio, profugi a Danubii ripis ad falruofas Borealis plagae regiones, toram terram inter mare, Wiftuiam Sc Albim fitam haud difikili negotio inundarunt. In majorem deinde au ti numerum plures parvas fenfim conftituerunt nationes.qiurum validislimi Pomerani fa&i funt. Au lor ftirpis Ducum Pomeranorum Svantibor, ante mortem 1107 obitam, inter fihos terras fuas eo modo diviftr, ut IVratislaus Sc Ratibor Pomeraniam Citeriaremföu terram inter IVarnoro juxta Roftock Sc Perfante, uns cum hodierna Nova marchia, Bogislaus vero & Svantipolk Pomeraniam tilteriorem, terram fcijicet inter Perfante, Brahe Sc Pifiu- Jam ßtam, obtinuerinr. Profapia Ducum ulterioris Pome raniae cum Meßovino 1295 interiit, Polonis inftitutis heredibus, qui deinde alterius Pomeraniae Duces has mulrum decerpere ditiones pasß funt. IVratislao fceptra Citerioris Pomeraniae tenente,epifcopus Bambergenfis Otto, confilio Ducis Po'oniae Bolsslai Sc auclorirate Papae Calixti If. Pomeranos ad Chriftianae Religionis facra tranfire allexir. Imperium vero eorum ab uno Domino feodali ad alterum fluftuans ftabilius anno 1 x g i ev ißt, cum Pomeraniae Citerioris Duces, fratres Cafimir Sc Bogislaus. posfesfiones fuas Imperii Germanici arbitrio cedentes Principum Germanicorum numero a C«efare Frederico I. infererenrur. Poft excesfum Ducis Barnim II. provincia anno 1295* inter filios ejus, ßogishium Sc Ottonem, in duas partes, Stetinenfem Sc Wolgaßienfem divifa eft, cui priori lineae acris contentio tempo re procedenie oboitaeft cum Ludovico Romano,Marchione Brandenburg^, qui Patri, Imperatori Ludovico Bavaro, hanc provinciam debens, Duces Stetinenfes terrarum eorum inveftituram,cdefare anaueme, a fe repetere juberec.

13 Romano-Gertnanico* Ii Hees tati feodali folenniter renuncians, eo modo terminatae funt, ut Marchio fuperiori- Expe&ativam in terras Ducis Scetinenfis, cum morte dccederet, anno 133a acceperit; hasc vero conventio 1571 Ganerbinatus induit forinarn, fecundam quem Pomeranis Ducibus inveftitura & homagium in eveptum diftri&uum Brandenburgenfium, Nova Marchiay Sternkergcnßsy nec non caftrorum Lochenitz, & Vicrraden-> Pomeraniae anrea annexorum, collata funt; cui transadioni Imperator Maximilianus II. fidem com firmatione fua prtclticit. Mortuo 1464 Duce Stetini Ottone III. filiis orbo, mota eft hereditatis Jis inter Itirpem Wolgaftienlem & Dornum Brandenburgicam,quae eo mo do diremta cd, ut Ele&orem Pomerania potiundi, deficiente familia Ducum, jus maneret. Qu,snam labenubus armis mutationes & divifiones, qnat cum Jus pir«mogemruiae jsm minus invaluir fitquenres fuere, Pomerpn» terrae fubierint, brevitatis ftudinfi uarrore fupei fedemus; ad ilhnn igitur majori momenti evetitum propertmiis, cum imperium renentibus Barnim XI. Ducibns t'hilippo Sc Lmh-rana Religio confenlu Ordinum Piovincialium anno jrublici Juris eflf, & eam ob causfam; eriamfi foederis Smnlcaldici osfecüs opem non tulerunt, pr.rpotentis Csfaris CaROLI V. gratiam gravi pe* cumae mulra emere coa h funt. Conflato triginta annorum hello totiu» Pom eranis1 Dnx Bogislaus XIV* neutras partea öiligemer fequens, ni hilo tarnen minus nnibitiofis Caeiaris- confiliis obnoxius, exercirum Carfareum, 010s Pom miliar de Megapoleos iniadcntem, hofpitiaque fui«in terris «xtorquentem filentio vidtre coaitus eft. Hoc in tumultu urbs Stralfun. d», Csnan* petita armis, Svecorum tutelr fe commifir, & praefidium, eorum nomine urbr reeptum, Regiam, qvum Dtix Pomeraniae Regi Danoruin vendere medirabarur, non muho pofi; expugnavir. Regis GUSTAVI ADOLPHI.ad oras Germaniae advanientis feedu«cum Duce mitum, eo fpeétavir, ut communes hofies, qui Germanist G«ntis Civili a & Rehgiofa jura vioiare vellenr, uterque repetieret & ogg rederetur. Si for te Dnx mpfcolff prolis expers decedei et, Svecise in poteftare Prnvipcia mane ret, donec Eletlor Brandenburgicus, vel a liar legitimus beres ejus posftsfiouem posier, qui etinin fumrus in en occupanda fatlos repcndeie teneretur. Intercidente 1637 cum morte Bogisloi Ducum Pomeram rum cani fiirpe, Sve- magifbatus Provmciae prat/uerunr, fua inrerim EleéVore Brsndeubmgico jara nequicqusm reclamante, donec Sv**ciae per pacemweftphälicam trsdita efil Anno demutn 1653 fines novorum, Pomeraniae Statuum conftifuends B x

14 ' HHBMMl 13 Nexus Svtctit cum Imptrto Romano-Germamco. negotium Stetini peraftum eft: Ele&or prafe&uras fvoliinenftm <5c Stetinenfem, nec non utbem Caminum amifitj Svecis vero regno «xpesutiva ifta, quam Duces Pomerani in quasdam, lupra ailatas Brandenburgicas djrjoncs hfcbtierubf, concesfa & confirmara e(l Conve/itio qaoque inita circa fimulraneam inveftituram in ulteriori Potnerania obfervandam, & circa debita. rotins Pomeraniae communi forntu folvendo; d) dimidiuui ve&igalium, a GUSTAVO ADOLPHQ lin.emporiis nlterioris Pomeraniae inttitutorum, Eleclori muneri datum. Succesfor Regime CHRISTINAS, qu«regni expers Pomeranie & Rugis reditibus fruendo, hos ftattis a Svecia alienandi vari«agitarit conii* dia, Socios hoftis fui, Regis Dani*, Imperatorem fcilieet &Efeclorem Br'andenburgix Germanicas fnas tefras occupnre vidit; quas vero deinde.pifx O- livenfis integras Svecia reftituir. Poftqpam Regis CaRÖLI xi. bellum cum Dania & Elaäore Brandenbu.rgjco exarfit, vitloribus horum hoftium armis Pomeronia nbftra erepra eft, eamque inter fe partiendi jam dudum imrtint coniilia; Caefar vero metuen«, ne Ele&ori, tam infigne terrarum incrementum obtinenti, vetus Wendorum regnum ad littora msris Balthi. c\ rellnurandi fieret potefbs, focietotem cum Ele&oribns Saxonia <3t Bava-,r/<e od Wertphalicam pacem tuendam inrit & feorlim cum Gallia, Svecir.{ocia, Noviomagix lites compofuit. In pace deinde, quam Svecanis hoftibus Rex Gallix obtrudit, partem ve&igalium, qux pofl tm&atum Stetinenfem in portubus ulrerioris Pomeranix fuperfuit, amilit parria nollra, urbemque Cnminum & Golnnu, qux Ele&ori pro LM. tb. imp, oppignerabatur <?) Fort pugnam Pultnvenfem convenit inter Reginam Angliae A-NNAM, Regem Boruslix, Eleclorcm Hannoveranum, Imperatorem <Sc Imperium Germanicum, ut conjun tis viribus Sveciar hoftes a Provinciis ejus Germanicis arcendo pax Weftphalica fei varetur incolumis: CAROLO vero XII hane couventionem cum indignations rejiciente, Rex Borusfix fcederi Dana- JRusfo propius eccesfit. Labantibus penitus pofl cladem Stenbockianam Svecix rebus Epifcopcs Eatinenfis & Rex Borusfix Pomeraniam (ibi fequeflris tradendam curarunt, qui pendentes CCM tb, imp, in belli impenfas Ccefari Rusfix & Regi Polonia, omnes hoftiles impetus <5t a parte Svecana 3c ejus hoftibus repellare caverunr. Hane tiansaclionem Rex Svecix redux ad re gnum fuum indigne ferens, Pomeraniam nulio cum fuccesfu recupérare jftuduit Pace denique Holmienft, anno 172o fnéu, Regi Borcslix, pro aeftimata pccunia daarum millionum XVM th., terra inter Pene & Odcr/im lita, urbesqne Stetinum, Dam, Garz, Golnnu, infolx IVoUin & Ufcdotn, nec non ortia Swine & Diewenow cesfa fiinti & hatc efl ultima, quam memorare posfumus, Pomeranix inutatto. ^ "" 1,11 'J * 'd) Hoc ses alienum ira divjfurn, ut a Regina Floreni ab Er Jeflore vero esfent folvendi. Pufl\ de rebns geftis Fred, fvilpelmi. O Puffendorpb de rebus geftii Frederici fvilhtlmi p, 187*