Gr? VT I? D. v». Petro Hähn, LIUZIGDAHL/ t^, i^i Q> K^ /^ 3lb!iorli» JL m \y^ i. Q å.«< Reg, 6c Ordin. Qvod Bene vertat veu S.^

Transkript

1 Qvod Bene vertat veu S.^ DISSERTATIO ACADEMICA DS Gr? VT I? D H t^, i^i Q> K^ /^ JL m \y^ i. Q å.«< * Jpbrtm ApprobanteAmpj ChoroPhilofophico, Sn Regio (f ltluflri Eennorum ad Au* 7<lM Lyieo,? li. & si D L AmplifffwiQ Viro <ic Domino, v». Petro Hähn, Scient. 3^2rur. Profcff. <3c 3lb!iorli» Reg, 6c Ordin. Sub folennem difqvifitionis aleam Sxbibet Sripendianus 3,ö^iuB NICOLAUS LIUZIGDAHL/ Smol. Auftro- Bvrg. Ad ciiem 15 Febr, A. x^<^>«./«< , In Audit.Ar.rtd. Maj- hornfitttttt. ALlH.'!'., Exc. lo> A^z_.<

2 r N vrum Eximiae Pier2tis, In REGEM l^2xim3- Fidei VIRO, Reverendissimo in CHRISTO Patri ac Domino, Dn. OLA O CA- VA EL I 0. Laudatifiimae DieecefiosWexionenfis EPISCOPO LmwLnriMmo; VenerZndi Confeffus EcclefiaSici PR&SIDI Famigeratiffimo; Regior. Gymnaf. ö^ Scholarum per totam Dicecefin EPHORO Graviffimo; Domino ac Mecenat* meci Maximo, Annos & Felicia Qv.evis.'

3 Pieridum ReVERENDISSJME PA^ER Ac DOMINE. Lumen,Vir Magne& fura» : me Patrone, Ingenio Zc meritis rarum babiture parem: SuppliceTe jam noftrarogat tenuislzue Thalia Vace,ut fufcipias qun^ibi dona fero. Parva equidem fateor nec digna, Amplillime Prasful, Magnifici teiti culmina quas fubeant. Ac tavor erexit,qvem fenfi naufragus olim, l_st nunc has gråtescordicitusreferam» Et simul implorem pofthactuus usque vocari, lnde meib fperans praefidium ftndiis* Et Nc dum vitam concedum ducere fara, Grande 'luum Nomen cum pietate colam. REVERENDISS» IUH PATERNIT. DeUtiffimtu Ctiens /^c. Liungdahl.

4 VIRIS PlurimumReverendis, Pr&clar. O^/leve^e»^. D. M. SA^UEL! O^I^ERO, Paftori in Kr;sii!;oim & (Bi»liat'J;sdudummcritiflimo, Praepofito 6ilil!<suz2l'z?.ccut.z «_H. viffimo, M.Tcnati fubmift? devenorando. D. M. LAURENTIO ULMGREHN/ Ecclefiarumquacin2}n3dfja&/ &itiihj,b\)& 3\.ån* IWcoliigurnar paltorl junge meritifljmo, l'a» «rono sc Promocurl omni obscrvsini» re» verenter honorando. D. M. PETRO COLLIANDRQ, Reg, Gym Weac Theoiogiac I.tåori fecundograv!ffiffio,confifioiii ibid.adfcftori «quiffimo, Promotori suo opcimo, quibusvis obfequiij fufpiciendo. o. M. PETRO UNSTORPHIO, Phiiof.Praä. öc Nltt. Leélori ln Reg. itidem Gyninaf. Wex. Laudati(lirno,Ven. ConfiftoriiÅdféflbridigoifnmojPfomotoricertilTämo, perpetim Venerando. v. M. MAQNO STÅÅLHÖÖS/ Schoi* Cachedraiis Wex. Conrc&ori naentiffitno,fautori & Evergetsc fuo honoratiffimo. D. MAG O LUNDELIO, V.D. Miniftro in 2(113d{!i15 öl ilungby FicUliffimo, Fautori multutn honorando. PROSPERITATEM VOVET/

5 Januas Vedras, etlzm Patroni l^ Laude permagna celebrandi lemper, 'längic 6c pulfat gravitatis expers Haecce papyrus: Scilicet femper benelada Veftra, Vos quae abundanter curoulaftis olirn Non manu parcentehumiléinc!ientem Rice recordor. Vos Patres ergo vehementer oro, Uc linu vekri caiido favoris, Indolis craflae fragileroque abortum Hunc foveatis. Inde li ridens placida Zc, benigna l^ors meib cceptiz faveat tenellis, Peåoris gråtes humilis rependam, vum fruor aura. O DEUS!Re&or radiantis axil, Sc»spireB ferva Py!ios per annos UZec (oli noftri celebrata fulcra. Euge favete?! VIG^IITAT. VESTRAR. Eumili (ffincero Cultori N. llungdahl. AuK.& Resp.

6 Ehreborne och Wälachtat BefallntttgzMantt Her. Zacharias Månszon/ Högtährade Käre Fader. M^NZruchan mange språk som SkriffttN ost MMB mand gifwa/ WM> Fast effcereäncklig nog/ hur mol För< äldrar tär Ett barn sig ställa bör/alt både ficrr och när/ 2t btt wäwgnat blir pa Jordenhar i liftw.- «jjarcicero fullnog/dem wllliat underwiisa/ K)e plicfct och stplldlgheet / med iåban ord fast klar- Om man NU ssylldig ät dettl wyrda uppenbar/ Som någon hielp sig tee/ och under bördan lijsa/ Hur mycket större tack bör Barn Förälldrar sine Upofra/ mädanthe them flera tim. ÄN andra: Ty M «*<»3 flev giort styldigst frän Fin. landz qui En

7 3n ringa Nyahrs-Skänck/ ett Profaf Btudj«r mine Firsända Fartar Mr> och der hoos nederlägga En sdmiuk Tacksamheet för omsorg/ msda «il/ (jinpf hielpsamheel I mig i hwariehand«fall Gewijsm / hwilckee mig till Edert los stall ägga. Ren som «y denne gäng/ min Penna fatt upprepa Pa ett tore Pappers blad/ hwad gode I Fartär mig Giott frän min Födzlo ' stund.-ty will ol> städren sig Bfßrpr«/ och Jag ale i tacksamt Sinn inswepa/ Game önsta hsercelig/ der &tott Himblens Förste / Cn rolig Stbttbom förläna wille Ehr Med mange Neftors ähr/ och när han nylllge ser Der «vara wandra hän'/ meddela glädien största! Hsgtahmde R. Fadrens iydigsse Son eill döden. Nils sachrison Lllmgdahl.

8 Aå NATUR/E Mystam, OL GENERATIONE Phyfica cillpmamrum, Poliiifjlmum ac Litcratifjfmtim O"- nicola m &3tiN 5)AH2/ Auåorero opella? commt.l,63tissimum, (Hommilirem in Mufis probatiffiroum, o Gratulatio; E» e 7tiXu f\ <Ppotfts ev kp&^cfimitnv k. ejiv, 'ii^i^th^ <?*«" mplccv, ti y^i trs-åa, 7Åv{a-$-ai ejrpga, Sévrj, S-vptfov agj) Ihqptortt tstct» Jra^eiö-^e*»' jfyketct, ejf? 7rci^ä?ri tig ctkpov tktcrijcti is' «^7 ^?. Tivttrtv <bv<riog fiéhnse (ppevije-at AldrrrAAA f*2 <p &Smx(tti^,é7spo'fpomt]tiféii, Cityte,!, dfföpci s5. to(pfco\> fte* r^j (piåoptutro;, lunta, it( i7tmdy%tj. Vipta åta, tss Qepiga hix^gti^ha, x.hiosk&l tita k purrar eva, vrothov TjjP %<x,pw Xfctviyv, f ;i ek&$ Ttdvnt gv7ruet. Jfhiavt adjecit, utut occupatiffimus, lubens. DAVID LUND. 85_I'l^o!.l).öcpwl

9 n r o * A 3 I T. I P^f^^^A>«^«i dehbemnti, cjmänam Wm^%,»oirffimim é ditifffm m r"> sj, jr>>.ta dugttftiffim, tdeoque i I'* _.''.." k äv >.on tempo-e, mn lai,- - ;, x ' 3..v -'. " nå ccel-.m mpre txtbttendo, fcientiae nan.- " SSrTWEI» r.ins prcmtuario, äepromcrem mihi argu. mentum -t otcurreb >( nokile tänd fed quam m-aximt ardvum ( fiittt dignitär & d'ff rullas,^.',^. l'<»,,js/> twituas.ft^e^»»^.'^./e/) de Generatione cxpendendum. f)m,{q»idem immlfifam crtatoris fpirat fapienttant, admh andam (f prohtdam orodtt suram, ac fnenarrabihm ejitsdem u/fatur pottntiata. tt fåne bot eft tänd mirandttm naturs opus, quod nulitit unquam mortatium, ne /apien< A iif.

10 -- _/ o*>» /. * '. * * * tiffmtu quidem fatis rtmari, ne dicam ex~ plicare _7H////<- quippe quod tanta fcatet fub" tifitate, /<i l?^/«e».: humant ingenii fbbaram, multfs ut loqui amant parafangis excedat: i/»^/e el/f^ jure meritoqtte tc.!--,; 11-:<3/«fj-tyh-ib.e, srté &(apitnria nnaxima gravidum <i l^/. /Fo olimphyfiogra^ho (<,) Sperlingiofalutatär, <j u* enim pnlcbra funt fjf optima, natur» mmqxam vilefcere boluif aut auii pcdes jacere ; fed /emper fudorem ante bwtutm pofuerantdii immortntes. Miraris O homo,inqmt iftdorm, (b) s!6s-rum alfitiuiines & profondiratetn maris? anirtti tu: abyflum inträ 5c njirare fi pores. fepttm 0/,'.'^, nifallor, W/>/?5/."<? mundi numerabantar, fed quam-fordtda funt alquc defpeßn, ft cum Anima nofl ra origine cc<llata fucrtnu Mirarc igitur bete qutd digne landarc non poteets : quid enim Generatione admirabtlttis? quidlaudabilius? cum ilia fota orr.nium miflo " rum corporum naturalium, animatorum fik trcationu,a fummo licet (finanimatorum (pecits, inträ fextidutim mundi Arcbtteßo potmtiffime />^oi/«e3h', />itt öi»'^v.',^?we /7c t^s- «>s»' l»/«^./>ö)/f5 5. c.^o. s.(b) "ö. i.defumo hono.

11 »* 5 X H * e«/?, «'^//^"'«y/ usque i/',?)^ «7/r_.^ as ccnferikit. Et qvernadviädum nuuam unquamjpeciemé novo oriri certiffimnnt; it4 ettam nrtu. n.im tätalempaffuram ruinam, anis excidium unthterfi loftge tft mdiubttatiffimum. Ort ömma Generationi accepta rtferre dehemiu. cupts dtlimatlonem, ccdro alias ob (umrnam nohditatem dtgnam fvafu atque conftfio ttfe«i?^iml Dn. Pf*fidis, Pra- l^?«e«?)?/^ mea, tt«^c^«e l^e/^) fnei-tnt. atemum <z^h//_. alla remuneratinnis fpe optimr jure dcbeo, rttdi Itnearum dnßu, «i/>i^.'?3 i^?»e«oy?/'«l /^«> ftoj adgrcdi annitar. Satitts diteens Zoilorum <«c«ii^«s/ experiri aculeos, quam fiimmorum Macenatum, mibi bene cupientium faluberrimis confilifs pertinaci obfiflere antmo. Interim quin omnss aqui bonique eenftres, qmbus, ut canit Potta'. Demehori iikofinxit prsecordiatitan, häfte juveniles auftis (5 fficctftiws Übores y dex~ tre pro more mterpretentur nulluf dubito..!.

12 Ss3^^te*«" " i."<" um in chartam nobis ja- &ur,s > & Genirationem levj i^l^^tz pollice defcriptuns, oportuo'9 «^V^HS m menrero venir iilud Co!umellap: (a) tiwmm&w ordmt tuhit pr*ftw : tiw^nilni uiilius. jj(.^ j^irur obfervaturi, ipfsrn etnfmt-nhoymv feu vocis rationem prie!,l)zi-^ ranto forlan minus ab l>>lij> tuio Ns.j^o alienum erir, quanro M3- gis rcmerarium å communi Phiiofophantjum tramire recedere 6i. novitias iept^ri nebulas merito cenleatur. & id nuc js> arriciilo eo w.2a18, cum nomina opyctva. tls)l å'j't(tka?a---a. <^, H«.«^.?,'i«. r% *<n<^,ceu 6rc!.!B iilud Zi. Philofophorum verrcx Platt i-ekzrur. vernm cum vocabulum, in f.onre diflerranonis tiruli loco appofirum, ram ciarum fic atque perss)icuum,in cloriv^non^m suzm cuivis, vei rantillurn inquirenti mox p2n gat; e2 proprer ejus inveftigatichii t.on {<*) Itb. i^ C_tj>. 2. tk

13 S ) 5 i s? ek magnopere immorandum,cum p!anum sil, i!!ud ells nomen verbale, orlum jnum å verbo gener träbens, boc a nom gtnm. L?l<.«<>?>ss>'!ltx porro, incnrrupra fervata roerhodo, indivuifo nexu (equitur promta, nifi cavearur^ Ii» litim maler 0«^«-^/«, cui asiqvanfilper inj^rebimus, oliencienrez boc nomen variab admiltere fignificationes: nam interdum pro iplo ponimr fpermate, Ut vidtrt» est apud PHnium : (<l) o^»l^ be ö* podagrisis utiles (f fanguinem projtcitntibtu. em, H^' geniturafluit, id eft/<rmtn. wlerdnm etiam idem fignificat ac treare,utapudciceronem h^be-tur.(<«)//«- -minem DEliShomints horn tnum caufa gtneratifunt. Denique pro inve«^e öc evco^i^^e accipirur, quo fenfu Quintilianus hoc verbo ufus eft, ue(c) iui rudes fola mentis natura dußi (unt, ut tam multa generarent. Eroprie aulem <5c <^Ä<, generam tribus regnis generabilibus rribuitur, s^ quamvis cum a sacriz (i) lib. no. c, g. (i) De legibtu Q"l. offic. ' le) lib. 10. c. 2. '

14 S)6 ( B cris, tum etiam prolani3 quibusdam auäoribus de maribus, in genere k, a- mmantiurn prsdicetur. Uatres vero in seriptur>b concipere 6c parere dicusnl.lt. Uude Ht-bra-orurn leglfer A/^/e/ filiorum generationem communirer patribus attribuens, in hunc modum loquitur! _^^ genuit ftlium H</ imaginem,(_fc hac porro de re confulere juvat yana- Aeyia,}, Salvatoris, å Matthaeo iiterisconfignaram; ratio autem locutionis in tequentibus dilucidabitur. Bic quoque Virgilius, ut: /</em H/^/ generat, cee/i qui /s^< fulcit. Ipvenitur tamen etiarn de fceminis dici, necmale: nam qvse lcerum edit, qum dici pdftit generare, h. e. generis propagarioni dåre operam nihil prohibet: hoc fenfu, voce utitur Pltnius (s) Fi qu& non primo initio generare eas/),>. Ibid. eontraque mulor aftni(f e^«<e^e-»e>-^,ni, Übi de ambabus caufis fociis dicitur. Nos unicuique (uum modum loqvendi, eaqvapareft modeftia, relinqventes, (^»^/em non tam confuwma-. '.> s> ) Mnnd F. (ö) /.'i. /fo s cap.44

15 H)7(6 M quam inchoatam, animalium videlicel. Piantarum Lc mineralium, qu«ftc mediante lemine prolificö, quo forma fimul Li materia continenlur, öc å ge. neranre ad genirum idoneaaccepta matrice propagamurjecundum (4)!egesin prima rerum origine a DEO lancitas, m pr^lenli Hftimus pertrakandam. (f/tov,,«<<^ excipir «s-l^^l!)^^, qua voces ge> nerationi asquipollentes exprimuntur; in qua dilcutienda, tanro minus tua lempora, öl»^»s Leßor morabimur, quanto magis unicuique, vel aliquanti» sper in (eholis Philoiogorum verlato, iunl obvia?. appellatur enim Grace yivitns, y&u, Latme procrealw, genitura, origo. plura qui deiiderat DoKorutn ödem Lexka^ nominaii enucleata,fuper- DF.finitione»--^eft ut menl^m, exigente l^c ordinis ratione, cum manu, utinnam felici ftl^ere? ad ipiam 7ffz,yfjuff<,Q&y'ui-- y leu lco< sum. lulcepci roftri iabor!b, convertamus {<?) <?<m«l, v. zz 'TF.

16 9)S( se ' mu?_ fiquidemeft.'>,?^«? w 3^/^ <^, - - 'HxiUsfyat naturarn rei trasan^e D'..^-^ cp demonftrans- Qyara dffinitionem, aliis minus^probis aur genuinis longuvalere fuflk,praa< ui sperl. renobiscele^s in huncmaximemodqexftruirausi (^ener3i.io s!i^'hocorporib natur*! li«roift:, qv3 fibi fiaiiie oro^ucic M3di2nl3 lemine, perpetna fpe» cieruconftet confervatio. Hujus defijiirionis exp: liiionem qua fuum gemuy mulfis verbib firmare 6 re eile non ducilqi.:b/ cum nullus non, ruli extreme in hifce hofpes, illud faciii negotio zé» venire queat. verbo tamen noi juvabif, aßtonem hetc vi<cem gtneris fup> ptere, nam uc fubftamia p^l fubftantiam, ira quoque /l^s^»^ per aliud ac- i<i^f eft den/iien^lum. jam qu/mad- NiOdum corrups.j, quas conrraria eft generationi, extra omuem dubiranonis aieam, per paffionem defimtur,»ta enam generatio loco (ui generis <«<F^.»»s«l jure meritoaue couftl:!.!'.r, juxta cauon?m lo- Si*

17 9)9(9 gicum! Contrariorum contraria definitioner. Differentia petitur i å Subjeßo. 2. å Mfdo. z.a -??. qvae omnia eaqvå furhus Pmplicilale.nmpucuer m Seqvenfibus em-dare Kudc.b.'mus,. Må nr'urbulentifllctio öc diverfi genens K monftrofarum fententiarum reler» lillimo difquifitionis Oceano nosmet i- p(os co^credere coguantes, minirne iumo^: vendere ceniell us; s, i-^..^./le ac> adhuc in proem6iu idnens conftituti, probe perpendamus. qnomodo vel unabarum,op> pidö å confinenre, baud adfp<.-rntndas OOÖIS ftruensinfidias, pemtus «l a(ucerur, quo ci-nftdrntiorl animo, veia pandere iterque capellere valeamus. Sententia 2Mem, qux m praeientiarum negotium nobis faceffit, illorum eft, (<z) qui forn,am quorundaro anirm&um 6< mleiflorurn å fidenbus pionne clamani. (^>!3: opinio, Ilcet valde iu B in- (*) Alk KyperJib 6. inft: Pbyffc.\.dift. \o Lett. I,em». /j/>,_4. occult.nat. rntrae. c. i)?: nvnon N, Taurcl.part. 3.i/ercr' ttexmp.fs^, (falii

18 s) 10 (s lnlulfs Zc kypaftfiwnkv, quam muleos fa* men invenit Patronos ac detenfores, vel iis notiffimum,qui fan&ioris Philolopbiie decreta non ignorant. I^nde non minus fcitequam acute Eloqu^ntias parens Cicero: (4)AV/ao,inquif, «<jtnodo nibil tam abfurde dici potefi, cjuod mn </^«i«^ <«5 <»/l^»<» /'^,/o/2/'^or««horum a- gmen ducit GilberttujAccbtus, cujus verba heic loci inferere lubet 7^««Fe-»e^«nimtlta, air, in nntur* ex//?e^e, n,/ puerti co»/?<li. _l»^i»« gemu e/? Animalf um />e^/eksf'««> «i bminis,canis &c. /<c- dum animalium imperfeåforum, qtti. tantum ex putreftente materia generantur vt Mufct, papilionet, anguilu, Tertium geni» medi«modo fe babet, nam (S a fui ftmitibtu,inttrz/entu feminti generantur, interdum vtro ex futrida materia oriri contingit ut in muri- Verum enimve- H«/ (fgliribtu vl</e^ </?. ro quamvi» vu!gö,vox populi vox DEI cenfcatur, atque fie å communi recepta opinione recedere valde fn periculofum; at«( />) /i5. <'. </e Hv.fol. i;%,(i) Gtlh* J*d i/ö. f. lr>f/\ i>^/cap. 5.

19 gttamen cuw hinc inde plurimge ocair^ rant difficultates manifefte falfitatis hunc fentiendi modum arguentes, perplacet non tanturn ab eo digreflum facere, verum etirrn infuper uno vel aftero argumento, eum refellere vel taroquam maxime iutllem a «n^ in exiiium profcnberel.... IV. Proinde falfiffimum nos efle dicimus l tria genera animalium exiftereratione originu: (<«) nara omnia in univerfum animalia, öc. pcrfcft* öl. ex praeexiftente feminali principio quotidie generautur, nihil enim potefteflfe caufa 6c immediatum principium (ui ipfius, paucas feminifgutuja? funt primordia hominis; funt etiam primordia brutorum ac vilifiimorum infeäorum, parva fatis; abjeåa fatis. Unde lponte fluit unum elle genus animantiumratione k.ordinaru, qu«e generarionenaturaliabfolvitur.ad hanc 3^ (a) Joh. Spcrl. lnft. Pbyf. CAp. Min. (b) Anthrapsl. Joh.Jperl. tap. 2.

20 generationem fi revocamur, omnes pa> res fumus. t>lon fplendidior orms/ Regis potenliffim!, ortu mendzcz pauperrirni; non hujus injufta noverca; iftius blanda rnater extitit natnra; fcd communi favore complexa eft cun&os. Esttraordinariam autern fi refpiciamus generationem, cutn fribus modis OI3DB bominem prod^xit;nam i. fecit homins fine^fomsnaviro,ufadamum. fabricavit hominemex hominefine fcemina, ut Evam 5. modo fingulari sc mirzbili de fcemina fine viro nacus eft Chriftus, talis genertitio eft fupra cunåas natur* vires <5c per confequens non eft Phyficae confiderationis. Qyod autem qvzedam animaiia a nobispeffcßa vocentur,illud fit refpeåu corporis w 4»«7"qvodreliqua non fam articulare habent elaboratum, non verorefjaeftu OrigimsMKao generenihil imperfe&umconditum eft, licet ä> Kcyu «v>>x^/«?»5, id^ft, in comparafione ad a- iiud, unum alterodicatur perfeöius. l^e autem baec gratis dixifle videamur, in fidsm aflerti noftri. ipfam experientiam re

21 rerum Magiftram adfereojus, infallibilirer terr:-,m, aqvam öc aerem diverfis urineipiif; feminalibus efte referta, ölteftantem. haec femma bene difpofita arcg proponionata, matrice inv^pra os»p?dö ex virrute p!?iiica effeftnm feu fo?.'um eniti öc prodncere intendunr. (a) l_)ndi7 pueri & muliercs, fruåus horlens^^mz.» ximeafteétantes, pr^maturam morfem tepe fibi acceleranr, cum lmtäus hofce, qvihus femina vermium adhaerefcunt, avidius devorent. Nec m?nori fele ex» ponunt periculo (b) qvi fitibundi ad h- cus sc paludes, femmlbus bvfonnm & r?l. narum impraegnatas, imprudentius ad«currendo, cum aqvis abforbenr. hinc tam verum eft qvam meridie lucere, «rqve (ut jamjam innuebamus) principium feminale, fuae originis, habere infeåa abfeäiffima ac animalia nobiiififima,ff)qvare haud levem erroremerrant contrariac fenrentiae aftertores. Argu» B men- (4 ) Joh. Scunkiw obferb, rr.ti. num. $6.. si 7He»«??HfBartéol. ce»i. 4. H;Ji. <«n,^. s^/'. 19^ (c) Athanaf. D.^cö- 7pc/.. fttbttl, Ul. 12.

22 G ) I4(H mentamur ; (a) jgbictjbtd vl>>, (f animi caret. illud vitam (f animam producere neq^it, <,/ ra?/«<«o^mf^ vit a s/ <»«/»?<, e/l^i»/. Ergo.Mzpv canoninititur Logico j Nullus />si<>^ alteri <^/,^e qbad p/e non />Höe^. Minor eft extra controverfiam. Nec, ultmus, audiendus eft Fortunitu Lketiu, {b) fen* tentiam fchemate colorare adnitens, di» cendo iplam animam vegetativam öc fenfitivam,adhuc; vel in corpore demor» tuo; vel in excremento å viventibusprojefto, latentetmanentem (donec naöa, a calore ambicnte,occafionem, ad agen> dum procedar corpusque efformat efle caufam efficientem proximam öc principalem infeäorum fponte pronafcentifi: qviaqvamabfurdum 8c vero remotum cftftatuere, portionem anima; priftin» in cadavere remanere, alterå parte fub» lata, non tam doäx cohorti Minervse quam iis, quos fors fua ad ftivam dam> navif, notum eft. Inluper ipla corporis «fformatio nec non diverfiffimas opcra> s< ( Joh.Bod.lib-%.Tbeol.»Hi. part. %oo. Ö 5«. (b) iib, 2, de Spir. bib. cap. %6.

23 5)15(5 rationesclariflimedemonttranr,animal' cula in cadavenbus orta, fpecie öc forma, ab iis differre in quibus generanmr V. G. crabrones in Eqms, vefpje in Afinis. Unde Avf^cenna (<,)Fe«,W «e» mei/>»«>' ex <»^e»/e prodttccnte^ /e</ pro natur* identttate & effc&iium convententia. Tanto autem minus animam in excrementis degere probare valet: quanto certius eft, eam animali adhuc vivo ne in excrementis quidem nnquaro fuifle. Nullam igitur nos naturas injuriam inferre lperamus, fi feminale principium eorum, quoe fponte oriri videntur, corpore deftruöo, in materia aliqua de«gere ibique revivifcere poffe, conceclamus. Quo pofito öc concefto, mox pattbir nibil fine feminali prazexiftente principio in hoc mundi profcenio progenerari, ut quidam fibi inepte, absque ratione, abscg judicio imaginantur-.. $.v. (a) Avic. (Slh. Aq. lib, 7-Mct Jcol.S, Item /s/,. Scott, Itb.x, Hl«e/?.F.

24 . V. <'sd poffet quis nobis objtcere, dicen> l-*do; Magos H. ineantatores, rånas Zc lerpentes»äturales, resnoto omni (V miliali prgeexifténitfi principio in mom^n toproduxdie, cujus reitdiem (<») fe. fc, crä habernu;. fcripturam. Tum reipondemus Ztque dicimus,celebrem hane elfe qnixitionem, varus variorurn Theologorum ac Philofophorum fentenriis in utrarnque partem agitatam. liioruro ib) ramen lententia: fublcnbere m». xime pina: duximus, qui, Magos latente_r, l>l.'!i s)i 6( S annnadvertennbus pr«feni tibus ac ipeäiantzbus, virgas abftuhffe, sc in earum iocum veroz l^rz^-^e^ ma^nitudlne ipu? virglz anouales iubibtuifte, conttndunr. l>lec (t>) qaidem dicimus, fc. pences ibi tum efie generatos, fed vel antea praparatod: ve! liunde lunc c^lcrnn^e adve^to^, quos cura (a)exod.t.v.i2. tfn. (b) Ibeod cap.ig. in lib, Exod. &S. ibomoi/uper cap. 24. Mattb, pag. l, 7^«^? <«</. 4. sc) Bvncd. /^e? Corncl.ä Lap. O _«/«in r^. 7. F^^.

25 .vi. S) l7 cum videbant, prtfenrls (»3 virgas in (er* pences converfas efle,exiftimabantqvod tamen revera faöum non fuif. At^ fic nihil nos offendit illud dilum, quo minus aflertio noftra firmo ftat talo, Innumera alia veterum fimul ac recentiorum heic adduci poffent commenta: ceu Obtdtus (<«) refert fpinam dorfi hominis detunäi progenerare ferpentesin fepuichro.verba ejus fic fonanr: Sunt qui cum cfar-tfa prttrefaßst efiffma fepulcro. Mutari crtdant humanas H»l?.'>e»^e^«/7.1/. Cui calcuium dbumaddic rlmuis, Eo praeterea procefiit impudentiae (ö) /»ii. c^falpinm, ut non veriws fic aormare, ho. minum v^tuftimmos. in locis übi caler foiis efficaciflimus, ex putredine ge«neratoz furfle, sc: etiamnum generativ Be6 bifce recenfiris öc alns ejusdem ta» rinae, nnncium mitllmu3;ne bilem amphus moveanr, dum tempus sc char* lam,in expugnandis opinionibus fanaticis, quali in re feris, confumamus, C (a) (ib. if.metam. l^) ö^.?3<zi.d. la.esp «<«f. (c) hk F, Pmp, feffi, l.

26 5)l8(S tz. vi. klefongins a propofitodigrediamur. A^diverticulis omrnbus reliéiis, in on; bus tervor pravam fententiam reie.^r'» di, longius praeter opinionem nos ab duxit, in re&am viam reverti m^ni bus pedtbosqtn? allaboremus. Omnium sgitur primo, teliciflimum iiiud ge< nerationis «zeh», feme», fub incudem examinis revocare, baud, ur fpes eft, inconveniens erit. Imprimis autem nccatu dignum eft, quod veneranda <l»- -j/^kl/hj' tefte (a) Alberto Mag. tantum pofuit in coitu momenrum. ut illumrern elfe divinam, pleno ore affirmare non dubirarif. Et quidem hanc maxime ob caufam; quod in eo id quod divirmm eft feparatur å coeuntibus, s: fe' cundum virtutes operarur divinas, forroas fcil: taciendo öc fpeciem producendo. (ö) Ex quo folo femme (anirn.alium puta perfe&orurn) nullo m con«fortiumfumtc fanguioe: vafa urr.bilica- li- (a) Itbro de pn.animal (b) vtdårthrop. Spcrl. Üb. 2. ds corp. bum,

27 S)i9(ee lig, tres bulla?, hepatis, cordis öc ccrebri rudimenra, nec non venarum, arteriaru n, brachioruro, nervorurn, pedum, omniumque membrorum primg quafi ftamina dantur, öc deinde a fanguinisper venam urabiiicalem concurlu, omnes partes complementum fuum nancifcuncur.definicurautéfic (^)^»»^ e/? ca^/)/«tdidum e Jucco o/>l/mo inti/licults claboratum. Quam definitionem etiam ex afle approbatariftot. li) sem<» inquit, hunfido innato ise«/jh e/? plenum, non elementari tlio, fed quod divinius 4e naturre cccte/lii e/?. Unde fauv Hn-?^ ait. Nec camen dicimus /emen sffe homogeneumfed heterogeneum,hoceil:, tale corpus.lquod 4 Eiementa öc tria principia chymica in fe continet : Quamvis e- nim femen fenfui videatur homogeneum, re tamen ipfa heterogeneum eft. Et reåe fubcilitatum Magister Scaliger, (c) Negamtti umforme effe femen,hoc jam primtim ex ipfa materia ande cxcoquiiur patet^ (a)joh.fern. lib.7.pbyf.c.l2> r (J ne< Gallen' de princip', generat: lib t. (b) lib, 2, de F««ir<lt. anmäl, c<l/i. $.(<)Extrcittt. <s.^«3.f

28 B ) 2 0 s O mcjut tum (änguié ipfe umformk t(l. Hinc baud obfcure pärer non omnia boraogenea esse, quae iensibuf e^ndam proponmlt faciem. E.G.m saizguin^ ferum, rubrum liquorem, fibras fanguineas & bumorem piruirulum ae biliolum cer< nere licef. Idem eko, de lr.ni^e, lafle Li vino judicium. c?h«/^ Efficiens feminis iunc ttfticuii, (a) qui forma propria, rransmiflam maeeriam, fanguinem videlicec arteriolum in naruram terninis convertunt; quare etiam Eunuchi K. alia caftraca animalia femine non gaudent, & per confequens generars non poflunr. Album infuper e(l femen auimalium; parcim quia ma- Fnam fpiriruum, aéris sc aquae copiatn concinet; parrim quia in testibuz ett e!aboraruro,qua? (unr corpora g!andulofa, cavernoia 6^ alba: lplendide er» M»ugatur (é) Herodorus,qui/ fhiopum genituram nigro colore intcftam efle infullé fcripferat, quod cum prubö per- (<z) 6t/ö Jaccb.ltb. i. I»/?. Pby/. cap.tf. (b) Artftt lib, 3. btfl* animal tap. 22.

29 #_)2i(*e persp^xerat AriftoteUs\ ideo alibi (a) tion t/l, mq iit, (emtn nigrum tquimgri, «^ 4/- inim nibn nigroris ejus taufa mnfacilt proferttur; ex fti'o crmne «a»^>,<t^/"_<i«^c«/«,/e^e^ Émint <F x^,«^^,'«e, talis /^ c//i^ e/? i/«h- -lit langats. interea norandum ek nos, contra Anflottlem sö) _% ejus Afleclas, Mag:ftro conlenfum, ur (olent,praebentes, non tantum manbus, verum etiam faeminis feman illudque /w///frtf>», absque omni exceptione cum Hippocrate sc Gdleno(f) adfcribere: Nam i. f.ag minas eadem inftrumenra,_pro femine emcitt^ö^ialnnt ac mares, und'e"'6c tarifße^ ne elaboratum ac proliflcum semen s: Jfenfus titillationis ipfis co^tingit. : Mafculus 6c faemina iunt ejusdém fpeciei, (d) ut merito utriusque facult3b sc potentia, aqualis ftatuamr efie Zä generandum, cum facultates & po* ten- (a) lib. 3. degenerat, cap.s. (b )lik degen. animal. cap. ip. (c)/<örs de /emint&i4> de ufu partium. Pbiiip. Melatf. Üb. de x- nima I^if?» 5. cap- 4,

30 5)22(Zt ientix individuoru e^usdem lpeciei, eosdem elfekus fempsrin naturavcgetante habeant. de femine porro Mineralium fuo loco dicetur. Vila fnterea operam 6c oleum minimé nos "perdituros fperamus; N difpiciarnus, quam porro naturae injurius fuic Ari- Fal</«mutando uttlifumum generacionis inflrumt»tum,fitmen, re atque nomine ignobili.inpurum putum excremenum. Cujus forte fenftim, non licet riteis exprimere verbis, ergo auäoris 'Uti, sc lubefj sc!i^et,"3e»se»74,i, (4) l«?/?' animalibus fetundzthi «4^4^»0» i4f»e» uti pars illorum, tres lati aiimtntuni-.btltxcre-, _>»»>,» > « tntntum, ntqut <»i«prtttr bte coiport quiequam i»e^e dtprthtnditur. Non e/? all- 4^»«//»^O' «e»i», quia ö«ex/^.'»/<!c,i/ rtutrit parits. Ntc tfi co/äquamtntunty quia Hsi omnt <^/? p^4ii>> natur Ergo (l^lv COncludit) e/? e^^emsiitt»», 4^a^«e e^> 8«/ utilt; vtl inulilt txcrtmtntum, non boc «" i/^«e /atitpattv. quiajfreciti tonftrvatiotnttn e/. (4)/IK. t, de general, anmäl, cap. \p.

31 5)2; (5 '^5/f ergo fflud. V^rom hane «^«IT-xlu^.inpe^ieHa laborare partium enumerationcve! 3nde liquido conftarenam präster i!>3 ab Ariffofelecommemorata, da«m7 quarturo, quovis excremento no bilsus sc excellentius, fruétus fc viven NB, eara in gratiam produdtus, ut fimile q'a fpeciem progeneretur. Hmc in facris pandectis fortitur nomen (<«) /r»k^ /^i.!i^^«^, & frudius cum lemine permutacur, (b) übi de vegetabilibns eft fermo. alias norum eft, quod ftmen & />«ZW infer fe d^kerunt, />s'w«.r pofteriorfeque ratione: frttesm enim quod ex aiio eft; fem en ex quo aliud, alias arobo idem eftent, (l) femen hominis s^ leonis /^«K«f eft, ratione.^/^generantis, qu«hunc iruäurn edit; femen vero ratfione geniti, quod inde producitur» Nec eft ilia diftiného, quod videmus, alicu* jus hili ve! pili, qua excrementum in ittile pelinutile dividit, ratio bxc eft: quia ex- (ä)i.sam. cap.y. fr.ii' ItemP/a!.i]2.lt.iu (ö) l?ev. i. v. U. i3"12. (c) Arift. /iö. l. e/e gen. <,»,»? c^i tg.

32 O ) 24 ( 4>' excreirentyoi elfe öc utiie efle, eft -l»?.- -i^^s-»; k» 7rptxrn.ttu.aa. Ne autern noftra fententia auribus abfona videatur, unico difcurfu fyllogiftico iliara uilucidare non grave erit, taii modo: Hi?'c^«ii/ in peculiari organo, ex o/»//>«o/i»?«.'.?i? prtc partitur, co.^z>/^)- (3 t/e/^c<li«^, illud non e/l e^c^e^e»/^^, at femen in parafiataruni F tem5«/o?"«w o^ck.l«^, e^ purifflmo fanguint preparatnr, c«?»«/'^^o^c/e/hc^i«^. F^o/cne» non e/? excrementum. praeparatur in a- nimalibusexpuriflirnofanguine;inplantis c fucco pra?ftantiffirno. Hane autem rtoftram aflertionem, utique nullis obkuricatum involucris iramerfam, prolixiori rationum ferie adftruere ére efle non putamus, cum non multicäs dine argumentorum,fed pond ö< v:rtute certandum. Adhsc continec in fe /i>we» aß>* öc efficacitsr proximum generarionis terrninum,nempe /c^»»^m, quas eft principium vitn aßivuw. Hoc ron tantum videre eft in femine ammalium,verumetiam plantarum, übi forma in- (a) /sö. Sperl, luft. Pbjif. tik <^. cap. 2.

33 W)2S(K inflnxu tuo i^>) vegetaro 9?mper efficit tnaceriam f_bi uniram. ur, quando granum finui cerras rommifium, novo culwo repulluiat: unde quarfo, ifta viriutn conlervatio, nifi å forma/* qr.id, amabo arbores öc iegetes, nnmäni frigoris vehementin per hyemem expofitas, ab in» teritu tekas confervatt ur benigniori adflanteaura, iterum edat operationes vitales» nifi torma?. VIII. jt^v.am brevlssime fit h»fee praefuppoiitis, nusiisque iaipedimenus, 2 >^ tergo, quod confidiams reliftis, ad gene* utionit ftfbjrßum accelfuin facere, ope» wpretium arbitramur. Hoc omne corpus naturaierniftu ex qvatvorelementis, 8c tribtis princrpiis chymieiz coagmenfaturn efte diciraus, qvod qvoniam é diverfis invicem naturis coi.ftat, finitis induciis,quas pepegit natura,inevitabili neceflitatis lege, in fua principia r«lolvi,neceftum habet, jjuxtaiiiud Poétae: D Mört (a) Dan. Sennert: /iö.é. de />/<l»i^ &Perip. _scö Ibew^. com, ad/i^.ais <l»/«<<l,cent. 21,

34 m)26(m M?F etiam Snxis, marmor ve«?'i. Ne igicur intoru, qvåfuam fpeciem,ante tempus interirenr, conceflit illis fapientiffirnusveub vim(^ mukiplicativarn, ut inpraefatione meminimus nosdixifte. Reliqua vero corpora,qvaedicuntur abfo- /^eoi^ehpefimplicia^bacbenedikione opus non bltbimt; cum interitus eorum nunqvam lic rnetuendus»^li«^/// fedh?. pw»4f#r4/éf.confideramus itaque,«w» ««, primum gcnm animalium, prout ratione <«/^i^,^«f sc /e^e^i^emi magis vel minus ad generationis aiium promovendum aptum natum fit. /Etatis tempuä qvod atnnetj qvo ad generationem habiles redduntur homines öc animanfia bruta, tum fciendum eft,iilud efte qvam diverfum (ö) fecundum diverfa genera öc fpecies animalium : non enim in omnibus uno öc eodem tempore, ut vel plebe^is notum, eft emiffiofeminis, fed in diverfis etatis tsmporibus; unde eciam fcetus, animalium compiexionemultum di- (a) Gene/. \.capite, (b ) Albertas Magnus Traß. f. lib,._«". Tam. i. l. c/?/?. _?.

35 N)27(G diversm-mir, fecunduro scratem gem'o!'l_i, eorumque complexion?? diverfit;':tem. Primuenim loerm?, émiflum ex aoilnalibus, ad coirum, imaruraadhucobftante natura,ineptis, valde modictlm eft nsm nequei. n2tura eorumtenera sc infirma fufficiens uit femini convenienti eftormando; cum adhuc in nutritionem corporis abeat; neque 2» vin adhuc arapiiatx funt, per qvas ad ingvina defcendit- Necdeniqjg.ipfum iperma debitam adeptum eftmaturitatem.fed eft aqveu,cu^ls calor non eft acutus fed fra&us in humido aqveo. Et propter has tres jamobitérex* pofitas rationes,fi contingat impnegnationéfieri, tumin luce editur partus debilis,tragile habens corpus.ldem accidit fcctui, ingrandefcente aetateparentk, concepto:fi variationéin eo fieri ordinariam e> veneric, quod tamenrarö fit. Prasterea ratione /e^«/lc temperamenti vis generati vaeftmaximeéna?qvalis,differtmafculus OOå femina,non tantumqvåpartiö con- for- (a) Hippocrat. lib. 1. de Dieta (f Arift. /lö..^. ds gen, aninr.cap, 1. O" 6.

36 W ) 28 ( B forrnationem,veru K: quå temperament! difpofitionem. Solida magis & compa> K<l membra omnia funt mariz.: magis veg<3tus fpirituum impetu, calor infitu^ vahdior eft in mare: debilior in tlemina qv» timida eft ac inftabilis. Cum autem bomo nacurå fua ut plurimum perf«- cundum eft animal öc mukumhabet fe» minis, ideo poft conceptionem fola mulier,interdum vero eqva (ob foliditatem naturajfua?,& qvodaliqvid fpatii in uterofuperfitj coitum appetunt, N modo convenienti gaudear temperamento: feminaie enim animal calidum öc bumidu effe oportet, öc hocbomines pr^dici tem peramento.multum fobosis progenerant. Signa autem tale temperamentum indicantia, funt pili abundantia öc birlutiei copia j qvamobrem homines pilofi, libidinofioresfunt qvam leves, sc lepus qvi folus pilos etiam fub pedibus habec, faspe numero fuperfaerat; ifa uc alios teetus imperfeöos geftet, aliosqj perfeåos jam eclat- De eastero quibus temperamentum trigidurn eft ac fiecuro valde ad

37 W)2Y(U ad generandum fnnt inepn. Cujus fts^ rihtatis caufx plurimse prnter hanc nu«merantur: nam öc å pnmo naturs ottu^ organis, ad.coitura perficiendum, ob Isefis, ad generationem inhabil.es viri ac roulieres redduntur, ut: hle non pube kant,i!!i non barbafcant. Et praeter id feperiunruretiam mares prsefmim,quibus, ve! ob ficciratem öc calorem non accidit fpermatizare jufto tempore, antequam in proceffu Xtatis vebemens ille calor tepefcit öc complexio huroore feneåutis hume&atur: ve! qui ob tem. peramenti frigiditatem öc ficci.tatem, ut fupra monuimus, m plenis pubertacis annis femen non babent, öc illi nunquam ad generationem potentes redduntur, fed talis tamen cafus raro contingit. ( <») Idem de muheribus c animantibus brutis efto judicium.. FrigidaE autem temperaturs, prse reliquis brutis cenfentur (ö) mares ac fiemin* Mulorum, quorö toturn genus fterile eft. Cujus rei cau- (a) Abertus Magnus tik p deanimauhm Traß. l>c^. 1,(ö) vlmius lik c^/>. 44»

38 S ) 50 ( W caufarn multi haud ultimi commatis Pbiiofophi anxié qu^rentes, in diverfa fententigrum iverunt divorna. Democri. i«l öc Empedocles caufas fterilitatis, dicunt efte malam conftimtionem uteri, öc corruptos in uteris meatus: fed quod pace tantorum virorum dicamus, vacib lant ambo. Nec illorum fententiam facimus noftram, qui id fecretum naturas efle putant: nam ft id proveniret ex mala conftitutione uteri, tum neque concipere poffent mulae, quod tamen Ariftoteles haud diffitetur. Nos vero meliora edofti, rigiditatem, in caufa effe, quo minus concepti fastus ad linem perducantur, firmiter afferimu2. _ttinc omnibus,ut fpes eft, conftet; nos non tam inchoatam quam confummatam, ob praegnantem rationem jam allätarn, mulabus denegare generationem. Sicca öc frigida animaiia iunt etiam melancholsca; (^) ficuc vacc» quae parum concipiunt ob frigiditatem öc perrarö gemellos progenerant pro. (a) Albertm Vag. lib.p. de animal.

39 S(;i)ee pronterficcitatem, (^tiare Ci vacca* con* cipiant geminos, öc p3rianr, irequentes pluvias a ftate,sc nives hyeme cafuras, vel ipfe anicuiie plebeja?, ab experientia inftitutjs, norunt. 3ed fatis de hoc,nolumus enimlaxo fpatiaricalamo.. IX. l llterius ea, quå fieri poteft, brevitate, *~*plant* & tnineraha, quatenus una fubje&um generationis conftituunf, veniunt coniideranda, cum non hominibus tanrum öc brutis; verum etiam plantis, imo, duriffimis faxis porentia, in materia btne difpofita locoque idoneo repofita, fefe multiplicandi lit concefta. llinc durant quaradiu mundus durat, Lc perpetub in ipfis terrze penetrahbus, fumroara Creatoris potentiam depra3> dicant. sed uc de plantis prius dicamus. Has stque ac animalia, pro X- tatis, sc aharurn circumftantiarum diverfitate, prolem, in majorem ve! minorem copiam progenerare certum eft: quis enim tam infenfatae eft mentis, q..,'

40 B(p)B qui non vidit mediocris Zetätl:, arba» res, generationi tantum, non m^mcorationi incumbentes, überiorem ac \«~ tiorew frudura proferre, quarn Mnwres, vel proveäw eeratis arborcs/ hx«- nim ob inopiam calidi innati Lc humidi radicalis flaccefcunt» (4) 111», quig augmentationi öc generationi fimul o peram dant, parum quseftus Domino luo praebent: nam arbores uni a6iioni aptae, funt promtae magis, quam quas pluribus deditn, a quibus etiam MLgil, fuccus difpergitur; ( ö) quare certo ftatuminamus nuliam plantarum ipeciem dari fterilem.' H^e/e^?» (c) nulia z»ie^, nutta de nobo o^,'i«s, öc tot funt Jpecies mun. <il nnnc, not /^e^««/ i» prima e^e^tt»f. Sano itaque fenfu accipienda eftdiftinåio arborum, quå in fteriles (^) & fru. giferas dividuntun nam lätet «quivo» catio^ etfi ulnus öc betula, non producant (a) ttidcftsdan, se»»e^i. O /»/?. Pbyf.Job. Speri.de plantis (b)tim.brig, ammad, ad Fö^.^^ö./?^. l^z. (c) Sympf.pbyf. Speri. fag (d) Scattglbtft.nat.ltb. 12.cap. 1,

41 et)?; (S cant fru&us adeo notabiies, qui in ho«minum ufurn cedunf: tamen femen proprium habent, /li«in fe animam vegecativam contmens. Er vocabulurn fxu&us,'ur paulo ante - VHl.innotuit, nunc pro femine ponirur; mlne/ewi»»zcontradiftingvkur. Priori modo, nulla fpecies plantarum d^cur fterihs; pofteriori fenfu divifionem, ambabus ampieftimur manibus. Hoc autem obfervatu dignum, qvod nnllus fexus plantis infit, ceu animaiibns. (^) de qvibusdam affirmari conftat, ahas mafculini, alias fa.'- minini efle fexus, qvod ramen non per» mittimus fieri, nifi cantumodo imitatione aiiqva qvalitatum, qvas infunt animalibus: Ca?rerum qvia defunr merabra fexus diftin&iva, fexum ipfum å plantis abefte dicimus cum (c)julio Scaligero.. X. Jam fendum, Aiw.^'«wgenerationeqvidcen» paucis mentem noftramape- E r!l» (a) Plw.Hift.nat.lib.ij. cap, 4. (c) Sxcrcitat. /3.

42 9 ) 54 i^s riemus. Oocent vulgo (a)é vaporibus aqueis cum rerra permixtis, öc terr^ gremioconc!ufis,beneficio caloris&irigoris ob concurfumfolis, aiiarumqjftel» iarum generari Metalia. Verum dicunc öc non firmis rationum oiomentis probant, haud fecus ac fi Pythagorici eflemus, qvibus fufficeret «^,?? if^, adferunt caufas parnm remotasj parcim falfas,qv«e fi rem abfolverent, plusauri öc argenti,mihi cl'edas,in fcriniis rufticorii coacervaturo efle reperiretur, quamhodié experimur. Et quid, quxfo,(v)tam a naturå elt aiienum,quam a vapore viffimo, graviffima generan? auc quid naturs minus conveniens, quam tantos lapides denfiffimo?öc gravififimosa vapore tenuiflirno progenerari? procui dubio aliam c^«/^m sac?taee««minerali* um, haud iniqvus rerum naruraiium asftimator, fi fe aliquantulum circum* fpexerit, quam formam,ae«/55.1«t faniores (<,)^^». Piccol. lib. Meteor,e<l<>. }0, 31. 1tem And. Cs/atp. lib. 4. demetat. cap {b)budm> lik 2.I^i. rutt, pag, 225, A 2/p.

43 s);s(^e r?s Pbilofophi vocirant, adinveneritl Hane DEI^S ter laudandus ipfis concreavit,ut fefe multipiicarent. Quare aurum,quod in unius feminis eft potefta* te, ab arte produci minime pottft, uc quiclam nimis magnifké ja<äitant. Unde certum eft, qvod publkus,malecau-- tas rnenres in prascaps 2..^ error, öc multi ne decepti videatuur, commendant au&oritace fua fomm?!, tallactas öc umbras. Mat '^.^ (<«) Mineralium eft maffa unduofa, meatibus rerrae recondita» ex fale, iuiphure sc Mercurio coagulata. Non ergo nos, led lud^us Apella Peripateticis credat, qui, femen viventibus duntaxat adfignant: f?d potius ribiam inflamus Chymicorum (b) femineum Jwiipa? ad Mineralia relerentium: ut autem bonitas noftrs fententi<v pri» mo quafi intuitu clariflinie confpiciatur, taii fyllogiftno eam clariorem reddere, hand ardui laboris re^ erit? fff)u&cunque certam procreationfs Ö" propsgntionis mate. ri" (a) Dan. Stnnert. Hk 5. Eph. pbyf. eap, 1. (b) di^. Intt. Pbyf. Job..^e^/. pag, pjy

44 9)^6(9 riam babcnt, ifli primtptum fcmimumctiam habcre necefje efl, at Mmeraiia certam pro* crcaticms f^.^ie^^w babent^ Ergo. InftanC quidem femma metaliica non effe mollia, led nihil ad rhombum: quia å ratione feminis animalium ad rationem feminis mineralium argumentari non I>- animara vegetati- cet. (^)Nec famen vem cum Hermeticis iis attnbuiinus: Ouia non habent organicum corpus, sö) in quo aliquid afimenti poteft reripi öc in fubftantiam converti. Unde jubare mendiar clarius non ornne quod per appofitionem augetur, vita anima vegetativa gaudere. $. XI. t tque fic,qucenam funt triailla gene- ' rabilium regna «<JsW oftendimus. Infirmiflimisigiturrationum momentis nititur bypotbefis illa, qua adverlarii, genirationem öc corruptionem corporum fim- (a)david Cruf.lib. 4.1n8.pbyf. cap.2-(flttd. Vi\>es Cap. hdt anima pag 8: (fp. ( b ) Bartb. KecKerm. lnfi. Pbyf.cap.4.(c) Conimbr.lib. 2, degenerat. &corrupt> cap, 4, qtuft. 1. art. 12.

45 ! #)37( fimplicium adftruunt. Ignem dicunt ex aere, aerem ex aqua generari, cun<sa> queelementa inter fe tandem fransmutari: s<«) probationis loco allegant experientiam, elementorum, ut dicunt, generationem öc corruptionem conteftantem.(å) Corrumpitur ignis ajunt, quando vel injeäå aquå extinguitur; vel deficienti pabulo five cornbuftibili lponte deficit, öc in aliud demenrum mutatur. Porrö generatur ignis: quia flamma eft fumus ardens, fumus vero exf terra öc aéreconftatj iraque ex terra öc a - ere fit ignis. h^c illi. Sed falli pucamus illorum experientiam (i) cum generari putatur ignis, non eft produäio ejus ex alio elernento,fed eft ligati ignis folutio, öc ad fenfus noftros manifeftatio. in pice öc aliis rebus fimilibns combuftibihbus, ignis antea ineft, aft non eft fui juris, verum ligatus; quam primum autem externus admovetur ignis>ftatim fol- (^) Dan. Senncrt. lib. 3. F/?ii. Pbyf. r^/>. 3. (b) Barlhol. in H/?iw. Pbyf.fal. up, O"^Ä. (c) SperL Infi. Pbyf. s<«f. pj.

46 N)3B(W folvitur alter, qu, huc usque lawre neceftum babuit. Extinguitur ergo ignis, non corrumpitur,cum portiones igneae, pabulo deftirutx, violenfio motu emigrent. Unicuique przeterea in propatulo eft, fiammaro non eile fumum ar» dentem, fecl diverfse naturae. Creata ftierunt fané in prima rerurn origine, in tanta mole, in quanta jam funt, ne» que plus vel minus aqu«aut ignis jam eft, quam ante mille annos. ihi e^ (a) nunquam commpuntur ita nunquann generantur'. hoc ew'«l!//«^,3^<e/9/'vovii. Quod autem viclentur generari öc corrumpi, id ex illorum congregatione sc fegre. gatione provenit, congregata videnrur, nec tamen generanturjfegregatavifum illudunt, nec tamen corrurnpuntur.. XII. Hsec fuerunt ea, quae jufterunt NOB placifaariftotelis,conimbricenfium sc aliorum quorundam, de generarione Elementornm praeterire» jam longins, l)il/») 7«z. Sperl Synopf. p^/. pag. uf.

47 0) jp( A Divina nixi ope, pedem promoturis ant» M4, s4) non <?//ö/tti?s inierrmnisquiddrtatrpis, fed rejftiiilfe «i r&tiont 4al 50^^, quatenus lc. una cum corpore generatur, pro viribus iugeuii, fefe fiftit excutiendam, sed boc opus; hic labor, Cum Dullus qui in utramque partem venti* lan lolet difcurfus, boc ipfo, originem animae rationalis inquirenre, fpinofior fir ac intricanor: funt eniru acutiffimi Theoiogi ac folertiffimi Philolophi, qui prima quidem fronte, baud fpernendis rationum Pbilofophicarum momentis, öc. facrarum literarum munimentis lut» fulti, tnfpirationem animarum comprobars ac propugnare fatagunr, quå pro opinione, non minus ac pro ans sc focis certant. Nec inbequentem auc vulgarem ab akera parte fummorum Theologorom ac Philofophorum rurmam, invi&jflimis prorlu3 ratiociniis & feriptura; diöis, e^usdem animse å parennbus propaginem, defendentem, reperire licet. Diverfitatem igitur ha - rum (^) \>id. Anibropol, Job. He/'/. pag, 6%,

48 M ) 4o ( N rum opinionum, sequa judicii lance nobis penfitantibus, non alicerefle potuir, quin animiis juvenilis, cui ponffimum fententias fubfcribereaut 2dfiipu!ari tu> tlffimum fil, fulpenfus haereat. Interim tamen inelu&abijes diflicultarum fluäus evitandi ergo,pofteriorem adfertionem, <^^ videlicer ex pareotibus cum femine propagationem, tamquam faniorem defendimusacoptimam pronunciamus.gratiorem forfan fperantes veritatem, plurium calamis confirmatam. Pro fententia it^que noftra, primuro OiH<, Biblica, deinde rationcs phihfopbtcas in a. pricum profcrre tentabimus,. XIII. Oracula lacrv (criptura? hand levem adfertioni nonra? verifatis conciliant Sucem, tfjf nitätipltcamini 555. I^lbi Terminus benediftieniså^«o& Terminus ad H«em accuraté obfervari merentur. 'lermi- ufpote locus Gen. i. Crefote nus å r^uo eft DEUS in fecuia laudandus; Terminus ad«^«ew,non aitera tantum

49 ur,ergo K)4! ( H tum pars compbfiti, (ed rorum compofitum,pufa hominem corpore öc anima conftdu.tesn. bincimmn-5: verharisargumentum ; JgVicunqm Dirtutt bensdsionis divina äugentitr, i/k fe «sia/ propagant t 4i homints V^i<. be»e^_3/6!.'h^ divifit <:«?e»> [totos prepngrmt. lua^oris confeqventia radiat: qvia bomo animam, Lc corpus pariter haber. Minor probatur, benedidtionem muiciplieanonis qvam fumus opilex homini öc brutis conjunitn?, conccfferat Gen. g. v. 17. eandem poftmodum Gw.y.v.i. Zd folumreftrinxir hominem* Verum bic le interponit Alftedius. benediäioném, inqviens, divi«nam, tantum refpicere naruram corpo» ream. 3ed vesimdicas r_oh\s,a//isdi,num bomo cirra animam cli bomo? vix credimus,cum potius merum fircadaver,adeoqne hominem naturaliter generari cirra 4^m<3W, ek Lc manebit nugarorium in Nrernum. Siecundumargumentumex: Gen. 46. v.27.depromitur,ubi difertisatqj clarisverbis legitur ammas fiborum I- frael, quse cum Jaccbo iniegypcum in- F gre-

50 quis unquam e«) 4 2 ( 9 grediebantur, egreftas tfie de femore illius, unde tale oriturratiociniumi^w- unfk cgreditur de femore genitorfs, tllitd per generationemcommunicatur^ at anim<t ffliururn egrediuntur, juxla diäfum ailegatum, </e femoregenitoris Ergo per generationem communicantur, Excipir Bellarmimu w«*«fezikwc efte intelligendum, übi pars eflentialis pro aitera parte eitentiali fibi contradiftinåa accipicur. Verum enimve* ro, dicat expreflum pl'h> dicatum nommatae parti derogari poffe, cum pars nominatur Lc rotura intelligirur? prorfus «s»*«*, proferat unum fi poteft, ex toto penu Rhetorico fimile exemplum, quod talem exhibet ow«- -<^e^^,öc viöas dabimus manus. Percurrar, fi placuerit, totutn Pentateuchum, omnesque excutiatprophetas, cum No» vo Teftamento,- ejvsmodi tamen Synecdochen vix ac ne vix quidetn reperier. Addatnus adbuc, ut innumera a- Sia brevitatis ergo, filentii involvamus peplo, tercium inexpugnabileargumentum expfalmo Davidis 51 petimm verba Pfal-

51 ee)4?(s Pfalrae h^c funt: Fere in imquhatibm co»< cepttu /um (3 l» peccatis conceptt me mater wea. Hincfic inferre licet: ickc^e <,</> cb peccatum, ibi etiam anima, primarium fctlicct fubjißttm peceati, adeffe debet; at in eomem-»?, fecundum Pfaimiften, adeft peccatum,srga 55 i» conceptione <««/«><» «i ad- /ii»e«/!? eft. Major facilis eft probatu: quia peccamm qvod eft accidens,non poc eft per (e absque fubje&o proprio,nempe anima, fubfiftere. Minor eft extra controverfiam. Nec circa hoc di&um qvorundam defunt exceptiones ; fed nibil nos maceranf. cum diöum allatum verborum minimeegeatampullis,nec syllogifmorumcothurnis,qvandoqvidem fen* fus illius,.ftne prsftigiarum ceruftå, in germanöverborum vultu longe evidentiorconfpicitur. Ha&enusde ceftimoniis fcriptura;. Jam duofaltem, promiffi me» mores, ratiociniaphilofophica in papyrum projiciemn3. (^yorumprimum hoc erit ; ffgyodcunque pertimt ad fpeciem naturre humant, illud gtnerando propagatur ; at ad fpeeiem natur* ö//w««nh, non tantum cs^«!l z /^al

52 B)44f> />'./ <'?l''yi^ pertintt. s^a, Major inde eluceicn' aviii conlervatio fpeciei bumann- Kt perg^neradonemidicirurenimdeus- Gm, 2,i>, I^,o'f, fi'hicb!ifi äie fsptiwo abomni cpere. Übi verbi?:,/' qvkvtt n-sf-uc, iinediatam toilit cre^rwnern, Se c/'e_:/e.?äs naturalem ponit r<rum propagationem,. qux sst med:b,'ue generarione natu-- rsll, ita ut ex vi, finguiis rebus intra t tt.if»cpcv indita, tam ad fpeciei confervationem;quamquoad reliqua eorum eftecta jam aganr. Pergamus ad alterum. Hominis generatio aut e^ii sä?>i>c<«, ««i JEqitiboca-, at «s«öoe, ut fupra pro tenuitåte noftra probatum ivirous, Ergo illud. Et proinde firrnicer ftatuimus, quod genernns genito communicat aniraaro, nec per lui divifionemjnec^petransiiifionem, fed per novam novß animae generationem, ut in fequenti paragra» pho plenius ac ufius explanabitur. In» terim promitrirous nos, casferas contradicentium objeéliones, prout aliarse fuerint, in ipfo difpurafionis confli&u, quantum in nobis eft examinaturos. XIV,

53 45. XIV. Hsec de propagine animam difla fun- «^Kto. Jam madam pariter generationis aqvum elfe heic loci infinuare, oftendendo, qt.o videiicet pgäio corpus öc a- nima producuntur: Cum autem in hac caligine inexpiicabilis ferme videatur, ignofcat nobis I^eKor benev. fi parum feliciter rem acu tetigerimus. In hoc generationis modo inveftigando, wul' ra ingeniofifiima ingenia (a) defu» darunt, Lc circa certicsm verfatt funt, nuckum df?o ö<««^ H/^^i^/, (b) I^^ ni/f^äw, inftar p«/^ec«/h H ciconia elit* fi lamberunt, puliemque non deguftarum, /eöi bent i/«/^i/^il abierant. Hos in» ter iterum recenfendus venit Giflbcri««Jaccham, modum generationis fic exponenst ( c) <3e»e^^oformaliter e/<3k/s (a) Commbri.(f Ponc. Legionenf. fu Pbilo/. DA />^ ai. «ii^. 55<1/«. (ö) illa, Ltt^i /<?^«)<«c«w materia unitur, non it* qtitdem quafi du& aftiones intervtniant, quarum m cur* Pbyf. Job. Sperl. p*g.bp7. sr) Jaccb.Hkt. In fl, I>^/7r. cap. f.&g. fl.

54 S)46(S rum altera producitur forma, altera compo' (tum. Aft parnm obfcura; parnrn talla profert, nimisque fe hac in re tor» quet: Nam generatlo formaiiter porius lft a<ftio illa, quåforma in materia propria generatur per traduétionem a forma generantis Hmc re&é aileveramus quod lorma, leu quod idem eft, anima, traducitur å forma per Modum erna- \nationu; sc copus generatur per Modum alterationié. Ec lubtiliser fubtilitatum Magifter Scaliger (s»<?e«^«i, ait, s^o?- «rum producit He«>e», non autem generat «^- -öo^ cum puäulat e feminc.fed tunc Fetti^tum H««i/ <?^/ im/iep/eiä»», perftcttur. Unde duplicem, certum eft, nos conftituere generationem: una quå forma produ- -5a elaborat maceriam fuam in corpus organicum, atque imperreöum illud quaquaverfus fubeundo compofitum conftituit, öc dicitur generario confummata: altera eft, quå forma ( ut antea innotuit) geniti å forma gignentis traducitur in materia propria, sc vo- ca- F^,^ii<z/. fua Jexta

55 * ) 47 ( s fätur inchoata. Circa hunc generationis modum, qusfiho, muliis diffi.:u'tatibus irrenra inftitoi fölet: I^um vide» licec amma ab utroque parente produ. citur? quidam quaefitum affirmaot; qui» dam non,ratio negarioois bxc eft: Nam fi tota dicatur ab utroque conferri, rum duplicacur anima; ur enim pater öc mäter numero differunt, ita pater totam öc mater aliarn rocam animam, ut glollitant, producat, Si vero aflerar quis, inquiunt,particulam å patre, particulam a matre conferri, lum ftatim compofitio admitferetur öc per confequens eftec quanta öc mortalis, quod «Zl >«)/ «- öc ita-i&h. Sed Refpondemus, antecedentis confequentia nulla eft. Nl c dupli» catur anima, nec fic compofino in a> nima produåa: quia pluraiiras caufarum externarum non infen compoficionem in effeflu. Affmio autem eorum qui animara å pmr«folo propagari (<l) ftatuunt, his nitltur ra«tio (a ) Meifner. in Philofopb. fua Sokfect. 5. tap, 4, dt «nm4fss*lm_\ 6t-^./i^. 2. tngcmf

56 )48(» tionibus. Quia (4)1. animae claris verb:3 egreila; dicuntur de femore Jacöbi, ut lupra habuimus. 2. (i) quia Scriptura generationen! liberorum comunirer attribuit patribus. 5. ln genealogia non attenduntur marres led lo!u p?ltres. 4-Denicp ratio; csconomiam leu curam liberorum relpicit, qvarenus marres curam habent corporis öc patres aoirnas, qvam litens informanr. Verum multa incomoda hinc feqverentur: nam fic peccarum originale 3 solo parre propagaretur, qvod mcredibile eft, ficfilius magis eller parris qvam matris. Etqvid multis, vides ne qvid abfurdi exclula matre feqveretur? nempe Chiftum non habere «rum^m rarionalem, quia quä. humanitarem, fult «3ttr«^,'quodfiagitiofiflimum ac impiiflimum eft ftatuere. Adhuc tiicirfius, quod pärer i3c mäter Pbyftcé coniideran»n:qualiter ad generationemprolis concurrunt. Si vero Politke confiderentur, tum.parri tamquam capiti familiaj «bxs optimo Jure poteft concedi, unde 61, geaeratio «i imputatur. Etquisdenique nefcit pias (6) 6e?).45d. rf. (6) Gen.r. Ju. Ma*

57 Z) 49 S Mafres aequé inftirutionem iibsrorum procurare ac patres, imo, quasdam öc ipfe novi, quarum circa filiorum informationem tanra iuit 6c etiamnum nunc eft cura, ut vei chardfim^, fidelibus ft' liorura pratcepcoribus, invito parre,erogare, non graveduxerunt. Atquehinc etiara nemini non conftare poteft Ariftotelem longum åvero aberraffe, dum mentem fuam fic, ni fällor, abfente libro exponit: In <»««.' procreatione e/? ii//^»/<i In homine ut Efficiens, aliquid tit materia. mas efl ejficicns,f4mina patiens: b&c ad pro* creationem, nm jterum femen fed materian* Äi/<l^<«i confert. jam rationem addimus: Nam fernen quod Zeque faeroinsß ac rnares, ut fuperius affertum eft,habent, å natura ad generationem ordinatum, idcirco utrumque in-fe habet principium: å forma quidem agendi; å materia /><l/h,nec tamen hinc fequitur fnminam citra raaris congrelfum exfeipfa fcetum edere pofte, fiquidern lemen foe* «lineum non in totum ied in tanrum eft icecundum, übi icil. mafculino (e co- G pu-

58 9)^(9 pulat. vicimus ergo totum horainem quå corpus Lc animam ex fingulari DEITer. O. M. ordinatione, nec non maris Lc faeminae conjun&ione, in inftanti ab utroque parenre progenerari, &quoniam cauja /ot/<«flant pro una; ideo totam animam å patre, öc totam å matre propagari cerco cercius ftaruimus. Huc fimile quoddam accommodamtis. Quemadmodum exduabus facibus conjunftis accenditur tertia, nec per prio» rum partifionem, nec fotalem träns» miflionero, fed per luminis novi,in materia apta accenfionem öc excitationem; ita eriarn le rez haber in anima; propagatione, qux fui itidem eft promotiva, unde anima, quando femen maris ac ferainae eft bene difpofitum, fe multwlicar, Lc novam numero, non autem fbecit, å fe diverfam,fine ulla fui partitione H. tranltuftone, in ifto lemine accendif.. XV. «am devolvimur ad /m», feu ufum generationis inquirendum, quem tamen 6 <»>«'«W A«^?><3t, utique ex l)e6ni< pr tio-

59 H)sl ( H tione fatis cognitnm, hac vice annofare, torlan Lc infttturo noftro, Lc unicuique bono lufficiat. Eltque duplex Ultimm vel inttrmtdiiu, Jilt eft gloria gloriofiffimi DEI, nec non (apienti<s ac inexhauftll boniratis ejus abyfifijcerta&evidens conteftatio. we eft conftans sc perpetua fpecierum confervatio, omnequippe a» gens naturale eft confervans fui. 6/«-»4m (4) qui tollit, mundi iaf/i uniontm O^ ptrfesliontm. Creator fummus sc perte» äiffimus ad mundi integritatem sc perfeflionem condidit innumeras, quzl cum in hoc A, illo individuo, lalvze Lc interitus expertes elle nequeunt, utpore corruptionis fato expofitse. Ideo an. tea collaudatum generationisopus Idem inftituit DEUS, ur individuorum multiplicatione perpetuitatem daret caduciz. His infuper aflonatöc, haud exiguum veritatisaddit cumulum, illud acutiflimi Taurelli (ö ) Ptrpttuitxs fptcitrur», dependtt k perpttuitatt individuorum\ At. (a)synopf. Joh. Sperl. /iö. 3. e^. (ö) l» 7>/«w/>/i. fuo Pbilo\. /^. 225.

60 #)52(* *&«r,rudi pinguiqj, Atque Ck, Ut vides. Mmerva Lc feftino c2b:mo mgttftam generationem, non diverfifiimo. rum generum, fedfimplici colore depi- <ftam b.!b.'s. Poffent multa, ultro fatemur, in mesiorem fofeepta Materis: illuftrationem funeraddi, fi res noftr» ila ferrentj fed qvoniam id preeter temporis 8c conditionis rationero eli, hbuu erit breviran, omnibus ut plurimum gratae öc accepta? lirare;antequam vero inceptsrr noftrae telx* abrupré exicindimus filum, non valde ingratum fore auguramur.- fi unaro tantumodo quae» ftionem ad hane materiam apprimé quadrantemlococolophonis öc qvafi ö^7^«- -/4«7- paucis tetigerimus, quae blrc erit. Anpoffint dammes congredi cum homini. hut (f generare, quod eft quaerere.' An dentur damones incubi Ö" fuccubi? Diu inter eruditos, anciquitatis Lc fanftitatis laude pra?ftantes, dubitatum fult, num dsrnones in aflumto corpore sc in fpeciem viri configurato commi» fcerijcum faeminis, hoc eft lagis ac la- Ml-

61 ii) 53 (ii miis fuis libidinofifiimis in fpeciem vero fseminx efformato, rem veneream cum viris exercere poftint. Quem tamen congrcffum, partim reatem; part>m pbantnflicam, quo minus nos concedere poflumus nibil impedit, bac tamen limirarione, ur gencranonem, in quå, controverfiae verlalur cardo, fim» pliciter öc «s>^s iis denegemus: quoniam enim lernsn, idque foccundum, quod eft medium generationis proximum, d-lmombus deeft,ergoöc generatio, qua; ab illo proxime dependet. Quod autem daemones femen non habent hinc probatur: quia fpiritus funt, qui nec aluntur, nec augentur, nec organa ad femen procreandum habent, (s) öc quamvis nonraro, ut creditur, le«inineå pollutionibus falaciura hominura f lfturato utuntur ; tamen illud ad generationis akutn promovendum inidoneum eft: conftatenim ationefteri ininftanti,quamprimum vero excernimr,etiamli vel leviflima interveniat;mora,virtu' <s)/e/?e Henrico* Sckcttrl inepitom.7btol.nal

62 f4fl» fntem fnam nåatmv amittit sc inloecun» dum fit. Non ramen moramur quod ancipiti lance fatuum docet vulgus, fcil: dsemonem cambiones feu intantes fuppofititios producere, quos Svetice vocamus BlltlNgar. ttos ex femine öc fanguine Lamiarum, utsrum inflando efformat atque elaborar, quando cum vetulis luis execrandis, in aflumtirio corpore, ex quatvor Elementorum atomis condenfatis confe&o, ramquam caufa focia commifcetur. Quos deinde praefentia fua (non materiam informando, fed extra eftentiam affiftendo) tamquam Eques eqvum pro arbitrio movet, dirigit perch organa, tormze loco, aftiones humanas editt quandoquidem enim cacodaemon vita proprie öc Phyfict lic diäaomnino caret;ideo formam fubftanrialero, five animam rationis participé producere nequit. Unde invi<3um necl:imusratiocinium:^«/- tunque vita </««/<!, tfl expers, «il e<» dåre non peteft ; demon 55 e. />Fs. Hac por- '"ö de eadem re, quidam conterraneorum

63 HP)SS(W rum meorum Plurimum honorandus ante nonnullos annos, in hac Aboénfi Academia docl:é ac folerter difpuravic. Sed jam calcem videmus,idec<s hac eptfyhayt* claudimus. Gi.o«i^ Summa DEO!!! Hswcr den Ehreborne/ Hederlige och SBaltätfce 'Her. NICLAS Ä3UN Bersmmellge Framsteg i Studier, Da han detta s»t Wackra Wärck i Linset framwiste och hederligen förswarade. HMMärWnlden först bltf stapt»3^m.^m^ät GUD sin 2fBmacbr se o* hwad som rörs i henne/ och sadeor- < den denne: Nu wäxer alie ti!/ fst6te hwarl sil slag Ock fyller Jorde!, up/ lil hennes sidfia dag/ Ba fanna* HErrans Ord/ nrfr DödochFödzel bytte Hos alla Ting/ hwar i et Jif och iesuad fyres/ Hos dem gör $fcs(fn det/ t!l nar tl &iif» wer döds/ Aa af Ndfutens krasst «annae blifwer föde.- -5>

64 Den töttt Fläder hop/som iufftensi.u mib wingar/ eomstgla af och an/ i Himlens Wdl sigswingal-; Den Spol- o* FWe«Slv.?rm, stm plö,cr watncns for I Strömmar/ /}af och jö med Fen och DrttnZ ror ; De fora-fowd/ur/.fom gifir mal och kläder Tr<i /»r«r / Gräs «ned mer/ hwar af sig marken gläder ;. Den statt som.orden i dch inre.gömmer bär-/ O* Mcnnistcm som af all detta3«m är. Om deras Födzel h«herf fungfca&l sm/ likt Irrifwit/ Som iviffre Dygdens cch smn iäldo^swänn har i>itfrt>if_ Jagfägnal-Eder. wärck och ögdas brede wed Utöfwer iardom Er och fttidrjct: med bested/ I..om hchom-lagt Er här (ring- wisdoms burar/ (Bom Mafr in o!.i bo/ bestigen deras murar/ He de och innan fci t Ere -Hiiftrad mcd en Kran? QMu'na\ för det I ha wunnit deras fan. FsrÄdrar/ lachf och 3B<Snn/ jag (ijcrdigf prisar/ om glädje stor nu fä/ al LlUNgdahl Pd fl wisar. önstar ocfimed dem til lycka / faren fort! iffram fom^fo* ha/ertsmncsafwel stort. o%at/c.2tajl(wv