MIXTI ONE, D*.M. PETRI HAHNi. Scientis Natur. Prof. Orcl. & Reg. <lum Confenfu Amp'. Facult.Phil, modeftéfuhnittit DISPUTATIO PHYSICA,

Transkript

1 DISPUTATIO PHYSICA, U^, MIXTI ONE, Qvatn DIVINA FAVENTE GRATIA, <lum Confenfu Amp'. Facult.Phil, In Regia ad Aaram Academia^ Sub PR^SIDIO, VIRI Amplifftmi atque Pr&clari(Jirni% D*.M. PETRI HAHNi Scientis Natur. Prof. Orcl. & Reg. ul z^ Academia: Cibliothecarii celeberrimi t ivsceptons Hc Fsomotoris, cicbit^vcnkratlä' niscultis, sternum colcodij Public Eruditorum tenfnx, in Aud,Ma%, horis ante meridiem JolitU diei 28 Maii, Anni 1698, modeftéfuhnittit NICOLAUS &IMEL&US. Txc. apud la.^^t.m?^i.x^^i.^lu^

2 5.* R* M." Summ-e: Fidei Viro, Ertennmsftmo inchristo fatri <,c Domino, Dn. JOHANNI G E 2E Ll 0, S. S. Theologix DOCTORI Longé Cekberrimo, Dioccefios Aboenfis L?lsGoko Eminentisfimo, Regias lbi6ern Academise PRO CANCELLARIO Magnificentisfimo, conworul?cc!cs,amclpß^blo3 Graviflimo, Patrono & Promotori Maximo,> iummz animi Reverentia lcmper suipiciendo. P.-ACEM, GRATIAMySALUTEM?

3 il? Reverendissime CHRISTO Pater, T7ereor (ane> imo, mz^no^ert " vereor, ne verecundiam y«blivioni tradidifle videar,dumnq«mins veftro lna^no,r«ve^?^v:»^ Christo Pater, exiles hafcc j^iän» tiae pnmitias llluftro, non i^nacuz, iumm«s viris perpetua oceupaem, num multitudine diftrist;s, ilendum, nifi multa cura luuiro» <^ve Nudio elaboratum atqve po» litum: facit tarnen harfitan» (jet»

4 VsNIK:, lavor ills lingulariz, t^us o- mnes se lingu!os compleéleris, fadunc in^ualn, audenrem benek-«cia mfignia, quibus me meosque, qvoz forcuna mi^uiz teliz lxpius obruere tetuavit & indies obruere aiiaborar, cumulaiim ornafti, l_zv^ verbisprsdicarejiitnecparvuiahaeg cbarra, nec tenuis mea IVlinerva permirrlt» ita ne brevi inopique praedtcatione diminuatn, venera* involvam lilenrio. dili potius ca Excipe autem Reverend* in dukiß sto pateß,fereno vultu hoc qvidqvid Tibi sublnifle oftero? & non tam munulculum ipfum, qvod in le exiguum tateor, <_jvam animum ofterentis grarilllmum» tantoqve magis intus ardsnrem, qvanto minus verbi? fatis dignis beneficiorum magnitudmes pr^dicare, gra-?!3n

5 jiaraqve debitam Reverendis: Ve- -BTRH Patern. Agere qveat, intuere. Qvod reliqvum ek,l)eum imorralem ardentifiimis iufpiriis veneror, velit Riverihd. Vestram patekni' TAiEI.I diutiffime luperknem, lal. vam Sc felicem efle, in Ecclefias I)ei confervationem, rei literanas emolumentum> & nobiliffima: fa. miii<egaudiumdecijs& ornamenrum perenne! qvo voto nunc deiiinir, nunqvamdevcta vota ad Deum pro R. V. Paternitatis incolumitate fundcrc defuurus. REVERENDISS]M«VESTRiEPATEftN T4IiS buwilimul servu» I'!» /jj,,,

6 /^/^t) AmpiiM.no öc Ceieberrimo, Dn. M. PETRO N A HN, Scientise Naruralis in B.egia 6l il* luftri Academia Abocnfi PROFESSOR! kamigeratilllmo, Nee non Academiaz ejusdem BIBLIOTHECARIO Accurariftimo, Praeceptori 6c Maccnati vt optimo, parenriz bumdima men» «8 veneracione perpetira fufpiciendo»

7 Ad fe etiam AK?!.. Vn. PROFESSOR magno Ret>eretiti& cultu me coni>erto $ (fbippt qt>i me tot db i^/3, tunis cm' /<«/?/ beneftciis, «i l>e/ fi i«i<» me/l v//hot tiki rependendo profundereni, \\>ix minimam partern aqvarem: non ergo poffum mibt tem» perare, qvtn bac ipfa occaffone animum mi* h't tffe gratifftmum ofiendam. Partturn ql>idem eft, atqve minus politum, qvod in iliita f»^««^ offero, Verum ett«magnaftne parvis venire neqveant, Vilem banc fimplicitatem nutu (ereniori fufcipe: Bgo intered qt>i re ni~ bil praftare poffum, Veta rependere non cejfabo, indiet rogaturtes, Velil omnipotens ifle DEUS A?«ri.. Vest. DiG, felices Neftore~ <?^^ve <»«/ /<«^i>l.* (offitet iue Ampl. V» DIG. (S ab omni malö cltmenttffitné cuflodiatz ic«vsliei (f cemtttis precatur,dum fata ufu* ram vita eoncefferint. Ax?!.. VEST. Dig. Ofeftrvsnti/limus Cultot N. /s.

8 Ad Induflrhm & '?* ' /pä Jut>enemy Dr Nicoläum IMEL UM> MIXTIONE PHYSIGA, publice difputantem: I"^um claratn pulcra; Vl RTUTI FÅLLADA mifces: Tarn bona VIGTORI mixtio (erta parit. honom (L officii CYgO JO. R^GM5

9 Q L. S, IffSrfl runt for tafe, qvi tnihi Hlud Norntti W &*wm afyiiccnt', Metiri se qvemqve fno D léip mnduw 3!.' pede as t:^ VO /i«j^lllllgniftratur deicre qvtmqve tntr* tnediocritaiis /iil<e,^?/ew /3 continére: erunt inq'oam, qvi me in tänd peecare dicant dumy»ec <«)«?,// «ec eruditione fatis l»_/?^«<3«^, in anta t/,m^ve fubtili materia, qltam 6t/e» hemmus Senmrtus totiuß feré Phyficä tundamentum e^/e, baud mconcinne afferit, tentri mci tngenii teneras vires, ptriclitan non verear-.ftd /pero qvod (i candidi fintt pro candore fuo ettarn me excufatum tant % durnmodo fciant me ipfum qvtdem hoc dia mecum agitantem, häftar» abjiciendo pedem fere retutiffe, nift mibifie inter fpem & defperaitontm bafttanti, cakaria addidtjjet, turn H/ii Poe't dkentie: qvod licet deficiane v<reß, audacia certé,!aus eric in ma» gnis, Le voluiffe lat ex, i««qvod in re Jubtili (f ardtta, qvam in facili ö bili labi(f errare, pulcbrius femper duxtrim ; q\>odfi ergo in hac rerum fubttlitate bautianatiu fut' rim, & q\>a Volui, affeqvt nen potucrinti tå mihi pro benevoltntia tua C. L. ignofcas, bas" Sve^Le«zss»ei/»n'»_ii//<zf c andide tnierprtteris* A då

10 2 Adfis alm trias, fatikm ctmatsbus <3«wm Da, </cc«il vt ftmptr ftilgeai l'«^e tiiuntjt!. I. natura divinåquådam arte mixta Öt 8s conftkuit, mortatemque hunc orbemhifce infignker formofum reddit, ica confideratiö mixtionis fubumis efl ardua atqve utilis, guam, telici utinam lydere, afrelluri, nt faciliores in feqventibus progrediamur, a norainis ratione indaganda initium faciemus, monente Epiöeto: «^«y w Tmihvmaf >/ tu» ovöjxcltav i7n<n<, 7t Übi fe primum quidem infpiciendum praebet vocis etymon, de qvo ramen ut multis simub folliciti, é re elle non cenlemn3, cum imz)c>lirione nomini3havd faciii, in ejus rationem demum inqviramr, hic apfem cum qvibusvis miliienem verbo cnifceö hoc vero grseco idyyvui narales lba3 debere, in propatuio s^t, proinde etymologiae enodationem prolixiorem o- rnttimus..11.

11 Ne autern cymbula noftra in akttra «missa, in errorum fyrte3 impingat* homonymiam fsecundam eorum macrem,!evi peniciilo adumbrare conabimur» dum autem in ca ditpicienda lv- MU3 occupati, deprehendimus vocem w:ki!?ni3 accipi apud fui feculi Philofophura probatiffimum Thomam Eralium difp: cont: Parac: pag: 195. tripliciter, pnmo iili notac congeriem öi, a- cervum rerum commiftarum, ut mil- Ni, tritici, hordei aliorumqve talium fuperfkies (oas fervantium. Deinde ligni» ficat coniufionem duorum, trium vel plurium corporumi eamqve talem, uc co?pu3 conftituat unum continuatione tantvin, non forma, faciliqve negotio rurfu3 diflolvi pollit, v: g: cum aqva i- ca vino adraifcetur, uc nulqvam illam ab hoc feparatam, vel contra, led nnum ex iis conlinuum cernere qveas., lub forma ramen iua utrumqve liccontinetur, vt panno faciie feparetur, se hsc elt artikeia!i3 miliio. veniqve tertio di- A 1 cti

12 4 cit mifiionem fieri, qnando mifcibjlia plura itacommilcentur, vt tertium qvoddam gignant a natura componentium diverlum, corpus le: mixtum, qvae ultima acceptio, ut inftkuti noliri palato arridet, ita etiam co lubentiores ad definkionem ejus realem tradendam properabimus. Moram autem adhuc curiui noftro, quin ad realia progreffum faciamus, inferre videttir ipfius Synonymiae enucleatio, alias in definitions nommali adhiberi folita, guam tamen eo minus moramur, qvö non tam diverfis voeibus rniftionem ab Auéloribus effern manifeftius eft. ' Hl- Hifce ila qvå fieri potuit brevitate fimphcirateqve raötiz, pramilli memo. res, 26 xoayutjijoacplaii teu definitionen! tniftionis realem, propiorem accefium tacimub, eandem hunc in maäum cum dlzrillimo Bperl definiendo: Mixtio e/l wifcibilium. in mimma di\>iforum unio, kformn //?«ik^ /^K^. Cujus definitionis psne-

13 5 fierraiia referarori duplici utemvr clave, generis lc.' & differenda?, alias con» cepmz conveuienci* H. dilconveniema?, czvamvis paulo l2tiub, nuncupata, qva> rum primam inqvirere nobis non eli operolura, cum illam conftiruar, unio^ tormam miftionis nokib fubminiftrans, lalemqve con^un^ionem & conglutinationem notans, qva mhcibilia tertiura qvoddam conftituunt novamqve ipeci- «m prvl^nunt.. IV. OiKerentiam aucem qvod attinel, defumitur illa a materia, modo & ef» Kciente, de qvibus fingulis ur figillatim eoqve ordine, qvo illa definirio propo nit, nos a&uros decrevimus, ira le primära evolvendam fiftit materia, qvam conftituunc qvatvor e!emem_3,aer,aqva, eerra s: ignis, cum tribus principiis chymiciz, fale, fulphure & Mercurio, non seorlim led c aimnäim in aliis k. miftis okizra: non enim miliio ex iis immediare fir, lic v: F: homo non puris rnifci» bilibus led Zliis corporibus ex iis mixtis A5 i\-

14 -6 i!_iu3hnq caula creatis nnfricur, ne(? in generatione corpös ejus imm^diätö 5r ex qvatvor elementis & pnncipiischymicis,fedex fernine, femenex languine, fanguis ex chylo, cbylu^ ex clbo & po» fu,cibtis& potus ex plantis & animahbus, planta?etiam nan puraelementa, sed nutrimentum 8. fuccum ex elementis aliisp principiis compa&um attrahunt. Sed ne de re nondum clara diflerere videamur, qvatvor elementa cum tribus principiis chymicis, materiam esse mixrionis du' cc experienria ibimu3 ftabilitum, cvi K- dem derogare, cum firmiffimis nitatur fundamentis, non vanura modo, led & ftultum omnino föret, imo, äfp-t-id e\tvtry,i Jietiéiät, )ud'ce Ariftotele libro 8 Pbys; c-?. experientiam autem deiumimus ex analyfi feurefolutione corporum mixtorum, cum artifkiali, übi o- peratione Chymica mixta qvzedam in fua rediguntur principia, turn naturali, qv^e line db)'mia fit, qvando fe forma lp^cikca e^r_.ssa mifcibilia ad pri- Kinum fuum ttztun redeunt; in his e- lim»

15 7 nim refolutionibus, teftibus d!bymiciß aliisqve namrx peritioribus, non folum qvatvor elementa deprehenduntur, verum etiam tria principia Chymica, qvse odores, colores & (apores tx iiß egre<dientia, utpote nul!i elemento propria, iaciie produnt, unde hoc modo argumentamur, i» IvHcv/n^e corpora tnixta rt- Jolpuntur, ex iis tonflant, at in qvatbor element* V^ tria principia Chymica corporn mixta refätvtmtisr, ergo ex iis conftant. Ma- Hor tanta veritatis Tuce radiat, vt in dubinm revocari neqveat; hujus enim ca' nonis, immoto nititur fundamento, in q"o,t qx>id T'e/3/vl/»?' ex tis conflat. Minoris intailibilitatem lupra addu&a experienria evincit. $. v. dum Ne pro modulo ingenii oftenderirnus, qvatvor elementa cum tribus principiis Chymicis materiam eficl» miftionis, exigit ratio connexionisj ut bac ipfa occafione, qvomodo elementa in misto man^ant, dilqvir<^mt.,sz, Nbi inprimis Adverfariorum abfurdi* tåtes

16 z tåtes intueri placet: exittimanr enim illi elementa ratione qvalitatura libi contraria in mixto conftituendo alias uniri non poffe, nifi praevia pugna ad confenfura redigantur, qvi tamen confeniuß sive conciliatio qvomodo fieri debeat, inter le non conveniunt, dum a- lii ftatuant fatis elle li qvalitates remittantur, qvamvis formze integrae maneant, alii vero formas penitus perire, a- lii deniqve tarn formas qvam qvalitate3 remitti se frangi putent, qvalitates boc modo reraitti intendenten, ut calor ignis, aqvae frigiditatem debilitet, aqvs frigiditas iterum calorem ignis, fimiliter bumorem aqvas hebetet terrn ficcitas Lc terr^ ficcitatem viciflim contemperet humor aqveus, ex qvibus colligunt elementa non aiiu, fed virtualiter tantum in miko contineri: led opinionum fuarum probabiles causa3non afferunt. Sic Ariftoteles pri- MUB å veteribus, formas in miko infegras manere ftatuentibus, deficiens, m refraftionem earum crederet,hujus ab'

17 !sbfl 9 ditatismetu faftum elle dicit, qvod alias nonqva;!ibet pars mifti esecnnfta, Inecex qvalibet minima mifti parteqaatvorelementa extrabi poflent.veru ponic pro tundamento qvodm controver fia ek, cum id fieri non debeat, quomodo e- nim ex parre fiar tomm, ex principiis principiata, ex fimplicibus compouta: se qvi, admill-z hac lententia, penetrationens dimenfionum non admittemus, ignis enim ita eflet übi aqva, aqua übi t^rra, terra übi aer & qvatvor hsec quanta le invicem penetrarent: suificic autem K in minima redaka uniantuil., ita vt in minima qvidem mm ad ienluum rationern particula fint qvatvor elementa, non vero in minima ad rati» onis diéhmen. In falfis ergo illorum opinionibus refeilendis non opus est uc immoremur, cum noftra fententia pofita, illos errare facilé difpalefcar» 5. VI. Nunc rninogs a6verfarior'_.'.m fenlentns recenfins, veram & geouinam fub-

18 lo fubjungamus necefte est, quod in bzc humans mentis caligine iacere, quam. vis adeo difficile flt, ut doftifiimi qviqve ac prarfertim iicaiiger, qvam len» rentiam magis probare debeant, facile dicere non potuerint, ad veterum tomen caftr^, ur validius munita, confugimus, afferentes elementa cum integris fuis formis & qvalitatibus in milto aftu rnanere: miftionis enim ratio hoc indicat; cum cg qun non lervantur, mifceri dici non pofifint, unde prseunte nobis Clarifiimo Speclingio hoc modo argumentatui: H^.ee'»»^ vni- /ce«i«^', e<l»a» abolentur, elementa in»»i/a- --ene «iz/ce»^^, ergo»o» abolentur. Major tanto veritatis'jubareradiat,utånemine fanas mentis in dubium revocari poffir, Minor etiam extra controverfiam ek. Förr o'. Qysctmqut. in miftione non abolentur, eo^», forms etiam in miftione WH»e«/, e/e» menta i» miftione»a» <lsa/e«i«^, ergo eo/'^»? forms in miftione jw<*»*»/.majoris confe* quentia fatis euicelcic, nam elementurn line forma lua elementurn non ed, cuni illa

19 't illa det ci esse< Dlterins: uw forma e- hmenlorum r/ianent, ibi iwitgra tmanent, in -.nifto ekmentotiim forma manmt, trgo ivttgrs manent. Major prob?. ur, qvia forms ratio in indivifibili <<.nskir, gradus non adwitrens, cum ft.bfo.nt. a iit, qvippe quae non recipit magis & minus. Aåhuc, i/^/o»»»^ e/e»?e»?o^7.'s» l»/i^,'< mantnt, ihi ettam qvahtates eumttttorum tn tegrg ««^»e^, fedin mifttone.e. Major itidem patet: qvalirates enim forroam in-. feqvuntur,adecqve necincendunrur, nee remitruntur, led fernppr sunt in lumtno gradu übicuncj finr, iic in minima ignis particula maximus tö calor,qvod vero unusignisalio magis cajtfaciat & «Xu» ofior sit, cb majorem id accidit partiurn freqvenuam Ztqve cohaerentiam.. VI!. WoKra li^c Zllertio qvawvis lug raditr kicc, fsflit tanien li? verborum noftrorum obfervanrem Aabarelln, qvi tit defendatformas inmiik»inftgrasnon reanere, excipif dift'nguendo inter in» temionem öl, renulßonem, cum vari» atio-

20 -12 3tions fpedei ac tine ea, hanc qvidem sormiz competere contendens, qvam» vis non iiiam,nimirumitaformas mren», di Zc remitti, ur gr?.du qvodam per admistionem contrarii amiflb, fpecies mutetur, übi ftafira conkl2di<sionrm commirrir, ex ejuz enim fententia, i» gnis qvidem in mixto manet cum sva torma, qvamvis debiliiata & remijta } tamen in mixco non maner ignis,nec ignis dicendus effc,qvia mutavit fpeciem, & in aliud corpus transivit. Qvam mifere ergo (e& alios torqvear in re nul* lius momenti, qvivis percipit, A qvamcun^ tormiz intenlionem &remillione adfcribat, indivifibilirati tarnen torma» rum illarilittit,easche fubftannarumor* dine rejicit.eleraentain mifto proprias fpecies deponere alle^eranzfallirur,cum defcriptione extremorum tantum amiffa tarn lpeciem guam numerum fervent,, lic terra in homine (ervat speciem si» ve formam qva diiierr ab aqva & 5» gne, inprimis, cum fuperior Hiferiorem non, deftruat, led perficiar, ika 01

21 I il ut fervata propria fpeciefive forma, nobiliorem conrrahantur, havd infaceté,ergo Sennertus tra<sat: (^bym: cap.-n. inqvit, uttatn Averroes aut Znbarel- >/<l pro ifl a fua ftntentia ratimem Jaltem pro- 'babilem affirrre (f monfirare potuit, formas elementarum recipere magis (f minns, aut grddut aliqvos habere, ht <I/lHvi, reliqvis m&nmtibtu, ioui pofjint, /ed fimpltciter faltem imi/ affirmarunt.. VIIL Interrupk parum probationis no- KrN telam ötiofé negotiofus zabareha, ad illarn jgitur pertexendam revertemur, rationeqveinceptam experienria finiemus, hanc defumentes ex miftorumm elementa refolutione, übi tarn formarum qvam qvalkatum rationetota fentiuntur, aétu ergoin illis preeexiftant neceffe eft,fi enim periiftenr, unde qva;fo, inmixti refolutione revivifcerent, turn nihil in aliqvid relolvi potent ni- <i prius a<su infit. In hanc experientttun egregie, caftrs noftra munientem, p- -st^

22 «4 pofittonis Celum dirigunt adverfarii impeririores, qvi no (enfibus repugnent» e!ement2 quidem fpecie, non vero numero redire adfirmant, quod non experientise tantum, verumvationi etiam contrarium, idkem ad paliandum al?» furdum suum dogmaexcogitarunt, prz?. Sertim cum iå ob limiliä dementi aki. onem fieri dicant, quå in miftione a- milla, rurfus acqvirant; sed, qvomodo qvsfo, vt locum hunc ornem verbis a» cutillimi Dan: Senneti in hypomnem: o telum illud invalidum a ncftris caftris» evertentibus, in deftißationibtu & cowbuftioritbits HHb<z (S ie^^< e mifto elki putertti tum ignis agenio in miftum mhd 4» qvei, ttibil ie^^ö/ i«^«r<«i, /ms aßio ignis^ aqt>s fterr<e adberfttur, no» t>ero eas au* gtat O perfictat? «in eo«lö^/?/i?»/ö«_l A* gens e(l ignis, ejusqve _*M cmnes mifti par. tes <tq\>aliter afficit, (f nihilotninm ali-w eahdtn^ <l/.^^>_le/h -, alns 6«?»/^<t!5><«/^/c" ess, afiai' amar.uy alias dttlces, aiiås alik modus dijferentes, e^ll/, bsc ille. ()v!x cum i- ta fint, & eiemeuca ab unica ignis a- äio*

23 55 $ione provenire neqveant, tota illa miftis inefle tmo concludimus.. IX. Materia (k pro fimplicitate, qua fumus fimpliciter evolura, imperar me» lex,qu2m nobis ex deiinitione obiervandam propofuimus, ut ad modum» pari fimplicitate expiicandum, animutn cum calarno converramus, Diciturmodus in definitione, quod (it >»//.ö//^^ i»,/«>_!>^_«ht///s!?, requiritur autem ha^ctum ob nzruram miftionis, qva.,inle,linepe> 1 netratione dimenfionum, fieri n^quit, qvamin minima refolvantur mifcibiha, ceu patt.>t ex (imili miftione, nimirum 2iti_Kci2!i; fic aurum argento, aqua vi. No, & hoc viciflim illi sc^ur^te non commilcetur, nisi prius in minima redigatur, tum quod elew^nia rauone qualitatum fibi contraria, m rr.ajori* bus particuiis uniri non pcffinr, unde etilm inclarefcit, in generatione_» & nutritione miftorum pugna opus non Klle, led luocere, ii m mininia

24 l 6 ma redigantur, qvando enim in tömos redada raifcentur, nullam vel vix notabilem pugnam ineunt, übi vero in notabili magnitudine coiverint, five» plures aromi ejusdem generis feorfim cucurrerint, turn demum pugnare Lc a&ivitatem fuam exercere incipiunt, quod experimentis fatis roultis conftan: nobis brevitati litantibus, unum vel al» terum tantum breviter aiferre libet: fie aqua leviter calefiens atomos igneas fitie pugna excipit, atomis vero igneis übertim, five parciculis atomis majoribus ci commixtis, inlignis oritur pugna si. ebullirio. Aqua? in vapores refolutse, qvamvis atomi igneae conjungantur, nu!i2 tamen animadvertitur pugna. Oleum, quod aqvae, ob namras contrarietatrm in notabili magnitudine permiiceri n^quit, in atomos refoiu- :um bane tacilé admittit.. X. Modo, ik tenui penicillo evoiuto, refto ordine ad caufam efficientem expiicandam nos accingimus übi magnura

25 *7 Anum exlurgit controverfiarum divor» tium, qvibusdam tantum ad muruam. elementorum pugnam Le concurfum refpiciennbus, in qvorum iententiam eö difficiliores concellerimus, quö pauciorum corporurn mixrorum, imo, nullorum perfekö mixtorum fpeciem folus elementerum concurfus conftituat, cum enim puré palfive in miftionis o- pere ic habeant elemenra, fä ipfa mi. fcere nequeunt: principium ergo aftive,m, quod principalis miftionis cauf?2 fit, inveftigandum: quid cedo tantum terrae aftumk, tanrum nqvze, quanrum (atis eft? motore certé ac dire&ore o pushabent: quod ipfum Sealiger accuratiori m^ntis trutina perpendens, inqtiit, qvatvor e/^m^m^ redrorem babeant^»^ ttmere V /7>)e modo metaqve «^H Qf jaßabttnt (3 jasfabuntur, t <j>vid enim illud eft, qvod /H»i«m le^<e commifcet, /^»^> e^terorttm? at oporttt in urtoqvoqve motum ejftt tinum i/ />^im<f»l..va«e»^»i ifla /e/ö wave- ''e uttum ad <?/)«/ qx>eitnt, /e^/,i s^^o/zi^ H /o>-»,<, e^eehe?i/.w^s, i» mtfiit.'m^e.^k» ab B Mf-

26 'lß externa principio cientur <«^ mutuam tonmxionem* Rechus ergo id formas cnjusqve rei lpecificse, qua: in viventibus a» nima eft, adfcripierimus,ha?c enim non caufam formalem fakero, fed efficientem agens, atomos corpori fuo fibi fabricando aptas adrrahir,dilponit unk, vt corpus formaliter unum fiat, etiarru fi e plunbus diverfi generis atomis coaluerit; prarerea vero, ineptas rejick; qvamvis enim plurims oronium mifcibilium particula? in mifto conftkuendo adeffent non tamenomnes nee a?qve miika? cujusque generis reqvirunmr, curn plus aquse & minus ignis hujus mixti ratio, magis ignis velterrae alte-' rivs expofcat, lupervacanea igkur öc inepta extrudit, ne monftrola, vt ita dicam, fiat miftio.. XI. Definitionis realis explicationem fic brevirer pro ratione inftkuti abfolvimus, proximum j>»m eft, vt ad divifionem mixwonis recw tramke ten- da-

27 '9 damus, dividkur autem, primo. a Clanffimo noftro Sperl. inperfeßam (5 imf!e»-/el.i,«, illa eft, qva mifcibilia perfe&e miftentur, miftumqve perfeßum conflituitur ö<ec <^l<^ mifcibilia imperfecle mifcentur miftumque imperfeßitm lonflituitur. Hie ftai Tim indigkatum volumus, divifionem hanc non efte generis in fuas fpecies, fed analogi in fua analogata, inprimis cum definkio mixtionis fupra data perfeåas tantum, non vero imperfefte, ib, omnibus conveniat, in ilia enim uniuntur mifcibilia, å forma fpecifica, in hac cirra illam, å principio fe: externo,qvapropter etiam mifta imperfeéla non fpecie, fed difpofitione tantum accidentariaå luis mifcibilibus difterentia, facilé folvuntur, illa eft in mineralibus öc animatis, ha?c in exhalationibus earum qve congerie, eft deniqve hasc via sc gradus ad iliam; nullibi enim provida illa maternatura faltum facit, fed gradus amans complemento rudimentum pra?mktk, inmiftorum produftioneprim imperfeäa, poft perfe&a producit.. Lin-

28 20 Undé non unum led plures el?e mixtionurn gradu3 docet Magnenus: primus est, cum atomi elementares e!ementai-ibu3 commilcentur, cu)us minima, u» bi iterum coaluerint, mox aliuro nobi- Sioremque rmxtionis gradum, qvia (c. forma perlehlori fubjiciuntur, conftituunr, horum minimis inter fe iterum commixtis tertius oritur gradus, atqve ita conleqventer, donec ad ultimum & perfe&iffimum in natura perventumu, tuerit gradum, 8. qvo boc modo magis commifcentur, qvoqve nobiliorem _Kirmam fe dilponentem habent, eö elaboratius mixtum conftituunt: lk raulto elaboratiori materia corpus bomims, qvam plantarum, conftat.. XII» Dividitur lecuxido, in regularem & imgulartm: illa cli, Äln Jecundum kges <«natura prrtfcriptisfit, licbomo homini, canis eani, eqvus eqvs sele miscentes, progenerant bominem, canem, eqvum, lex enim illa qvam Deus Gen: l: v. 22. mi- K l3prorauigavif, ett ut fimile generetur

29 21 rara fimili; in hane legem impingens mittlo dicitur irregularis, del^ribiturquö qt>* contra teges k natüra yr<&(cr'tptat fiat; lic ex commifttone Afini öc eqvie Kt mulus, ex pardi & leaen», ieopardus, iicus platano inientur & moro, morus caftanes, caftanea nuci. IM fuam fervat indoieoi lpeciez qvsvis, nec Afinus eqvae, nec platanus mori indolem habet. Sed cum miftio bsec ab ho- Eninum pkrumqve placito dependeaf, H. contra inclinationera rerum naturaliurn fiat, in naturs cam däri, non vero approbari ab ca concludimus. Utuc Jongivs de intricata bac materia dislerendi Klum trahi poterit, ego tamsn tum brevitati litans, turn curtx fupelleåilis recordans, illud bic abrumpo. 'le vero adhuc C: L: bic etiam ut in initio rogatum velim, ne rigoroiam cenluram in imraaturiorisingenii MV6- nem ejusqve foecutn, quem eroditionis adqvirendse jucunditateal!eäus,eiabora» vit, exerceas, led qvas hic depreheo deris infantiaenotas, in meliorem partem interpretari pergas.

30 öswer Ebreborne/ Hederlige och WäUarde gen Nid ola u m /EIMELSUM» sin i mänga ahr beröin<wai'de Slucler - <!.immera^, Da han sina wäl begynte Studiers första Alster/ de går&aö Omdöme underkastade. 3SS <5r Phcebiis stsn och klaar/ till Himlens högsta träder/ Ock^gonstiinlig *^ M' hur'vcssa sig högdl gläder/ Idec hon wiiftrfram, måns' blomsters blommor raar/ Dem han ikiild o* frosi/ uehi sitt stiee baar i Da fin ungdoms rt/b/ framgår i Pallas Tempel/ Her /ErMEL/EUS qwick/och»«far W exempel, Hur' (jan af Heiicon, har hämenl mange» RoH/ (Somin&iSlfSÖjijfibom* Safft/ och aldrig wa< riehootz/ starcka LaccliiFolck/och Venus tacka bussar/ om (Mffca sig wid /ord/ och söla sig i pussar. 3$

31 M! hwad fisr prydna' ar/ anlägga w<!hl fin rljd Pa wtjfbom ädel'ting/och f^ia den med ijbr Sij! huru lyfa Naart/ de ädla smycken mänga/ jt)«r NICLAS dygdlg Sial/ haar famlat tiider länkat Nu/ som wäl kommer fram/ hwad himat &or«gal n;st/ Ock hwad för stönheet Di/ han i des giswmor hyst. $* som i edert boo, haa fafl wid wi/sdoms hallar/ Hy fasar i<'si medbtsted/ all ihef<ist starcka wa!<'.ir/ Som lvlulie innom 600/ upgifwcis mcd en j raiis/ Hh ehr/ llit-ekn al ttthnnirdcra* stan^ Mcd mycklt annat mehr. «War NIcLAS wara fall/ (cm fimm derför' icke prijsar/ (ig med ncz?,c spiisar/ O* s>l Plalt intet gizr/ fasi han bnjr myckt stcor- Ty dygden stoorhetz titwbt hoes honom siadse bcor. Til tmälmmt Heder faf.rade "<^. BIURBECK.

32 HKgtährade Ksre Broderj3sSM dygdens wsg ae zää^ och wl,!heee efter; \3fs firafwa/ Är ftm^rncmttflkonst/ fom möda et& beftöie Mcd jjmiiög heder»4(1 omsijder löna plar ; Dä lattia ock odygd i näcken fiädze swäfwa. Then fem af unga ähr Parnljffens högder kli/fwer/ 2f Caöals ådror han den fiét och rena faft Med munnen smata fät/ som mister ey fin kraft/ 2ch f»fl htvab adel stan iv han da herre blifwer. Mcd fld.ui ospard mit om dygd?»sig 6<fliifa Och en san lärdom/ man 0«< iroelsum ster) Som» fin unga ähr sa wcukere prof framfar/ Hwars los mm städer eij kan nogsamt här ur «rjita/ Men ör.st.n- Chr (fl siuue all stelf begärlig mail upeeckn.»kan/ alt eder framsteg ma/ Sig ska mchr och mehr/ t'l dctz i mahkt nä/ Som ibtt hugna fatt och ingen lär mhlycka åkbctf ttt(b dctze fa tö) i hast fattade Rader gratulerade sm Herr douiin NfCOLAU.? HÄK» P. F.