DOM. MAG. JOHANNE J. AMNELL,

Transkript

1 i A K&f ß; INT PAULI ad PHILIPPENS. EPISTOLAM, HUJUSQUE SVECICAM M ETAPHRASI N» EXERCITATIO II. <2 VAM, CONS. VENER. FACULT. THEOLOG. UPSAL, PRtESIDE VIRO MAX. RE VER. CELEBERR. DOM. MAG. JOHANNE J. AMNELL, S. Theol. PRÜFESSORE Reg. et Ord. IN AUDiT. MAJ. CAROL. X DECEMBR. MHCCLXIII. ii. a. m. g. PUBLICO OFFERT EXAMINI STIFENDIARIUS REGlUS,' JOHANNES PETR. SUDERMANNUS. EKSTRÖM, U P S A L I ie.

2 16 AD PHILIPPENS. T. 9. qvivalerent huic forma;! r/v# v/ueis-, otyctnr\toiy ne^tactvrrfe* ut ip!i adeo defignarentur ChriRiani Phiiippenfes, Apo Rolo adprime dileri, qvorum. qvidem heic fpiritualia commemorantur incrementa. Sane, vix Pauli adhuc aitate recepta erat illa, qvce minirris ecclefia: feqviori demum xvo familiaris eva.it, auditores fuos compellaudi forma: Eure liebe, Eders härligheter; qvamqvarti hiec interim formula ex phrafi Paulina huj. 1. enata for^ te fult; uti,por alios, vifum eft etiam J.C. WOLFIO in Curis. Eti h. 1. non incommode reddendum videtur ännut (T qvod fenfu idem föret, hädanefter. Nobiscurn fentit Danus reddens fremdeles: BEZA item, DES. ERASMUS, FR. VATABLUS, ER. SCHMIDIUS, &c. qvi adbuc exponunt; uti J. GEZEL1US ännu. (Sie 'Er; valet im poflerum Luc. XVI. 2. quem iflius adverbii de futuro tempore ufum, pro poflbao, vel ex HOMERO confirmat FL STEPH. in Thef.") Et fane de aus;mento Chri Riani amoris & incremento, C de progreflibus illis,qvos in ChriRianifmi Radio fabturi etiam pojl bcec ellent Phi iippenfes, aperte loqvitur ApoRolus. V Illud neqrralvy] converterim vel cum norrate: mi rik varda, vel cer'te, uti conrantius, & qvidem vulgo, efferri fvevifi, mä öjverflala; redundet: h. e. prarrans fit & excellens amor, ut qvi magis in dies' crefcat äu geatur; qvomodo norrum 7Tsoiaaåvy convertit, ex SyrOj IMM. TREMELLIUS. Ev eniyvoojet ubi reddit NoRer i all kunfkap, illud all re&ius aber, qvum Gr^ece non exret 7rdor\. Enlyvootfvv autem ubi kunfkap exponit, nihil qvidem inntandum urgemus; at fubmonemus tarnen, Grcecam vocem,ex tifu facr. feriptorum, Svecica efle if^xraoors^av. E7rlyvw- ««- enim, inprimis qvando -ipfius objerum Deus ac res Divina: conrituuntur, majorem harum rerum cognitio- *. -i mm

3 AD PHILIPPENS. T. 9. ncm indicat, (judice H. GROTIO, q vi huc merito refert loca Eph. I. 17, (eq. IV. 13, feq. &c. > immo vero, non meram importat theoriam, fed cognitionem practicain, vivam & adfe&uofam; utpote cum diledioné & cultu Dei conjundam. Qvo fenfu dicimtur paffim hi fcv yvatvui, qvi Deum, exoperibus& beneficiis fuis, ka cognovere, ut non poffint non ardenridimo ferri in. Deum amore, & promtiflimum Ei deferre obfeqvium. Ubi vero fic yvzcts <Sc t7t{yvx<ris, qyse ed vere Chridianorum, una cum cognitione Dei, agnitionem involvit atqve obfervationem fui in Deum otficii; nobis cum nollro kunfkap {kännedom ) prägnantem illam notionem conjungere pariter licebit. Kad 1TccvTi ) SV. och i allt forfland ; ubi r h, ex membro orationis proxime antecedenti repetitum, denuo noder exprimit: qvod tarnen neceflarium non ed. Qyod reliqvum ed, dto-^o-tv fi^nificantius expreltere b. MARX. LUd Ht RUS per erfalntnpy & b. JO. GEZELIUS per fårfarenhet, (H. GROTIUS item per experitntiam,) qyam Svecus per fårfländ, Danusve per fbrrtemmelfe. Nempe cti&wis fenjum notat, vel proprie extemum corporis, vel, tranflatione fada, internum animi; ( & poderiore illo fignificatu proxime convenit cum antecedente f7rtyvcocsi') ita quidem, ut fimul experientiam, q v se fen fui, vel externo, vel inferno, de betur, { adeoqve, nodro hoc loco, fpiritualem expertentiamf) exhauriat. Paulo nimirum in votis ed, ut, mo- ^ x r/y % > 0IOC T7JV f /V, TCt Utam exercitatam) 7r^oe vamur cum Apodolo Ebr. V. 14. Ubi vero Noder ille habet /7/7, malit allahanda fortade qvis ärfarenhet; LUTH. prteeunte, qvi exponit al lerlei, & confentiente Dana. liccs enitn non raro ed A 2 o-

4 *8 AD PHILIPPENS. T. to. cmnigemts, varins: ( lic & Sveeus Act. II. 5. jr tv ésfrcr reddit alli banda folk ; ubi non ä-qve bene rec. Da ans /7#?;) id qvod pluribus exemplis illuftratum vide in Exercitat. IV vf VI ad Acta Apofl. p. 45 & 6) Etli yero lic omitis generis f. multifaria memoiatur experientia, non tamen inteliigitur alia, qvam qua; fit fpiritua- Iis. Ylas enim fope admittit acceptionem, convenietiter argumento, de qvo fermo eft, reftrictäm & limitatam. Sic v. g. 1 Cor. I. 5. t. eis Keyos i\uj 7tucu yvcicomprehendere neqvit eloqventiam mere humanam, & fcientiam philofophicam; fiqvidem, & fcribentis Pau li fcopus, & ipfe iacer contextus, fytis arguit, foluin intelligi verhamdei, & inprimis qvidem concionem gra tis, in Chrifto data;, rerumqve,"qva; nobis illic patenunt, cognitionem omnigenam. Comm. 10. AcxifUot&tv ra hotcplqavtu.) SV. Bepråfva bvad baß dr; idqve przeeuntibus verf. vulg., q va? habet: probare potiora^ & Germanica LUTH. qvibus Sc adfentiuntur Syri interpres TREMELLIUS, SEBAST. CASTELLIO, DAN. HEINSIUS, ERASM. SCHMI- DIUS rec. Danus, See. qvorum ed, dignofeere qvapreeßant. &c. Sic autem per tu $«x<pl(>ovtu> cum laud. HEIN- SIO in exercitat. S. intelligamus, oportet, preeeipua illa,, qvai ab Apoßolo pra ceteris ubiqve co/nmendairtur, qvorumqve heic etiam pra:ceflit mentio puta; amorem Dei proximi, cum s7ctyvoo<m conjunetum & utv$no- i. Sect THEOD. BEZA, itemqve CHR. SCHOETTGENIUS: explcrare, qvce dijcrepant; fei!, (qvomodo locum noftrum interpretantur /ELTNERUS & J. C WOLFIUS, h* eriam a priore illa metaphrafi recedentes,) qva; a lege d. j: a veritate diferepant (Necfere aliter H. GRO- TIUS.) Nos vero, eamdem potius cum SV, ceterisqve laudatis interpretibus viam ingreffi, putamus e re non cßea idius ope fupplementi> ex integro huj. L contextu haut

5 ' AD PHTLTPPENS. T. ro. fy haut faciie eruendi, locum expianare, per le planum fa t is. Non q vid em eadem, omni ex: parte, ratio eft ejusdem phraleos: ÄoYjy-dteis rol ^txcpi^ovrx, Rom. II. ig. Ubi fiqvidem immediate praxedit: ywarnen- to séty/jtcc (puta «?, v 17.) videri faciie pollint proxime feqventia: v&j SoKifxu&ts tcl hccfögcvrx, fic exponenda: fccerms ea, qvce difcrepant ab illa voluntate Dei: qvomodo Gallice reddit J.CLERICUS in Biblioth. Vet.& N. Fous dißinguez ce qvi en eft dijferent. Neqve jam olim aüter ipfi explicuere patres, THEOPHYLACTUS & THEO- DORETUS. Interim nec funt fpernendi, qvi heic itidem reddidere: exploras, f. probjs [adprobas, eligis) praßnntiora, (utiii01 a; qvemadmodum & THEOPHYLA- CTO, &, quem BUD/EUS pag. 408 adlegat, JUSTI- NOMartyri, tx hcccptgcvrct non funt alia, qvam toc cvp- (psqovra, f. qvce conducwrt; idqve non prarter loqvendi morem profanornm: vid. HER.ODIANI Hiftoriar. L.IL c. III. p.72 edit. Argentorat.) cujusmodi admittunt interpretationem SV. interpres & CAR. Le CENE in no- Vae verfionis Gall. fpecimine. Sane &cc<péfovt<x ri nuncupa- Grcecis paiiim, non tantum qua differunt, fed & qua qprceßant, h. e. eximia qva-qve, & in fuo genere pracsllentia, neminem fugit. EtÅr^tvt7s.) SV. Rem. Proprie videtur hxiv^eves di~ tum, qvod adr/jv elx>p>, (al. eatjy, EUSTATHIO interjsrete r*iv rev ya/cv dvyqv, qvam nuncupant poétee céåxsr nshtoto,) y^lver ctp? ( &otx,q!vetxi >) h. e. qvod ad Jolis jitbar {. ad lucem diiurnam dijudicatur, dilcernitur, exploratur; qvodqve lic mamjeftum eft ac perfpicuum: dißinetum item atqve impermixtum XENOPHONTI, Cyropted. L, VIII. ( cfr & H. STEPH. in adpendice.) Hinc, fafta ad animum translatione, ita dici coepit, qvidqvid non fucatum eft, fed fincerum, & fpe&atxpuritatis; qvomodo dicitur påacfmjs- dtctvacc 11 Petr. III. 1. Sic & ukty.fivetx, Paulo i Cor» V. 7, fq. 11 Cor. I. 12. &c. virtu A3 ' eft, /

6 so AD PHTI IPPFKS. T. to. eft, conjun&a cum tv cthrfie'u, h. e. cum reditudine ac puritate doclrinx pariter ac vitce; itemqve cum tv avactfjt/, f. Jimplicitate Ghriftiana, candore & integritate: oppofita vero tv vuvjoc vcy 7rcvrgdc, h. c. malignitati in univerfum, verfutite & improtia: machinationi, qvte 1. c. cum tv &/uv comparatur haut fécus, ac, le ge oppofitionis, uatxglvetbc cum Tois di<fö\j.ois. Acjupev autem h. 1. metaphorice accepfum, fignificare purum, fan- Elum, pulcre monet CHR. SCHOElTGENIUS. I aqve laudemus, oportet, qvam noller adhiber, voculx mctaphrafin; cui favent & Syrus, a TREMELIJO converlus : mundi[itis; & Scholiafia, siåixqlvetocv interpretati xtcsocgctvroc. till jorargelfe. A71 ^c<jv.c7tci) SV. 8&ive 1 innit: ingom (tion offendentes qvemqvam, leu q vi neinini fitis offendicu - lo.) Et fane fic accipit ApoRolus 1 Cor. X 32. A?r^cVxc7:ot y/möf y&f Xnlcclois, x&j E/åvti, iv exkåvicruf ts Ge$. i. e. nec jnd&is, ner paganis, ncc vero tdhnßianee ecclefije 7r^cay.cfxfuocti eßote Ii offendiculo; qvod qvia non pnebent aliis, qvi ipli funt cum his c t oc7reca-- XC7TCI conjun&i' h. 1. videri poflint. Qvte licet ita lint, monendum tarnen ducimus, neutro. paffive acceptam vocem Grsccam cum iis, qvae prarcedunt, qva'qve feqvuntur, propius convenire ; ^ qvo fenfu & alias d-nqco-/.o7tov cwetävvw, ( BUDAiO &STF.PHANO interpretibus, con- Jcientiam inoffenfam, illcefatn, oco^ocåv,) idem dicit A- poftolus AcE. XXIV. 16. Fixiftimaverim. noftro pariter loco intelligi homines, qvi, cum fint uåivgivfi*., lunt etiam awawrc/, (Judee v. 24. ) leu qvi in via Chrillianifmi nusqvam ojfendunt*, ( qvi, per Div. gratiam, cavent, ne in quodpiam impingant offendiculum,) vel qvod ad doclrinarw, vel qvod advitam; HENR. STE- PHANO THEOD. BEZ;E& ER. SCHMIDIO, inoffenjo curfu pergentes5 Verti nobis fortaflé qveat oßadde; vel cum SV. interprete A3. 1. cit. (fi dictionis Grteca; tropum

7 _ *) AD PHITJPPENS. I. io. 21 pum cum nova metaphora, aliunde qvidem petita, fed ron aliud fubinnuente, commutaie fas erit,) obejmit* tade; ccgttixet Jac. I. 27. Il.Petr. III. 14. Qvod vero Reverendifli GEZEI.IUS in notis adponit, oanßcte/ige, ha bere qvid ambiguitatis nobis videtur. Eis Xfiw. ) SV. cum STRPHANO, VATA- BLO, COMENIO, BEZA, SCHMIDIO, Dam interprete, &c. intill Chrifii dag; ut idem fit, qvod antec. comm, 6 fécas ) fye^as Xfi?5' qvomodo lane & alias eis accipitur; e. gr» Matth. X. z2. eis réäcs, ad fincm usqve. & c. Neqve vero fic lenfui prafentis loci male confulitur, qvando intelliguntur homines, in da tu iiaix^iveixs & inoflfenfo curfu perfeverantes ad di sm as sy ve emortnalem: qvo qvales tuerint deprehenli, talcs olim prodibunt in Judicium, noviflimo die a Chrido indituendum i ad qvod qvidem pertineve heic iy^xv riv iayjoctyiv paffim alias nuncupatam, dubio caret. (Cfr. 1 Thelf. V. 23.; Neqve alia mens fuit H. GROTIOj qvando eis iyé^xv X^S h. 1. Semper interpretatus ed. *) At fic tarnen,, absqve hoc circuitu, éumdem loci nodri aperiet fenfum, qvi converterit: på Chri fti dag- Indicare enim nobis videtur Apodolus, fic fö re, ut puri a labe inoffenfi exfißant extremb die, live, ut ta:es olim a Chrido judice compeiiantur. Enallage prcepofetionum i is & iv Grarcis freqvens ed.- fic Matth, ir. 23. Marc. I. g, 39. dicitur Chridus xaroikyrai us 7tc- Å/v HxfxqtS" vr)()v7ceiv eis rrjv IxÅlÅa/xv fbxnrisyvxi eis lc^u\y\v pro.* fa rrj mcäei' &c. ac, mutata ' vice, Matth. x! Fiufhrt ex noftro hoc loco colligere Paulum qvis, velit, exifiimno"e 111 luam & illorum, ad qvos nunc fcribit, tetatein incidere omnino oportere ultimum Cbrifti adventum. Qvinixnmo adhuc tum fuperfuifle qvsdain, qvar 7Tctqaaictv K\ißn antecedere debeant,.po. ftero demum conlummandn tempore, non obfcure iigniiicat alias iden* Apoftolus. Vide uthell. II, 1, feqq.

8 AD PHILIPP ENS. I. ii. X. 16. AncseXÅoo vyocs sv ytoca?\vy.ccv, pro: tis rc ysccw- &c. (Similiter profani: v. c. sus tis ro ytcov XF.NOPHT. Cyropa^d. I, IV. p**o sv ytaa>' tk paflim tis rc nufcv, ro sv tä3 nufvri, Latine itidem in pvajens., VicifTirn Iomericum tv yjqo) neasiv efl pro is yjh^us. &c.) Nihil adeo vetabit, qvin h. 1. tis ryfyuv fit idem, qvod ev r\y'^ct uti habet interpres Syri TRF.MELLIUS tn die ChriftL Comm. 11. IIfrkrgcoysvci v.ccorrzv <ftv.uioavvi]s rzv (W JyjcS X^isS.) SV. Upfyüte med rättfdrdighetenes frukt: bvifi ken gcnojn J. Chr. kommer. Sic &z Lat. verfio vulg. in fingti lari: frudlu juliitiae. A t Grarce, haut fine pondere, numerus pluralis inférvit fignificando ttår^coyun C. ryne- (paaslu, abumlmitid, de qva fermo efh- Itaqve, cum ceteris plerisqve interpretum, &: nos verterirnus: ratt' färdighets frukter, hvilke komma genom jl. Chr. Comnieniorantur heic bona renatorum opera, fruclus ill i fidei juflificar, per uyunyy operofa;. (cum prteced. comm. 9 huj! cap. cfr Gal. V. 6.) Q via vero fruetus hi ex fide in Chriftum proveniunt; & illi qvidem viribus, non hominum naturs propriis, fed fupernaturaiibus, ex gratia I)., propter Chriftum, in regeneratione conceftis, accepti referendi: defignantur iidem h. 1. norr.ine 7iuv rov $iu I. Xgisii, ( feil, cvroov rj ytveyéva>v,) qvi alias etiam, principii operativt habita ratione, /nuneupantur to rev llvtvyurcs, Gal. V. 22, Eph. V. 9* Ariiculum vero,< um elüpfiparticipii, Grasco more pofitum, (qvem non obfervat vülgata Latina, vertens: repleti fritshi jitft. per J. Chriftum,) SV. optinie redd it per relativum pronomen, cum vcrho idoneo.- hvilke komma\neqve efl*, qvod praroptemus illud b. m. GF.ZELIl, Danicjve interpretis: fom fke. ) Utpote x«f7rc/, $icc Xgisis ytveysvet. fruetus funt, qiii exßftunt (oriuntur, proveniunt) per Chr. åt» cauffa ejfticientis Noder, ufitato more, non male transfert genom. Verum tarnen a*qve bene reddi hcec potuiflénf: frukter, hwilke komma af y. Chnfto. Sx~ pe nimirum <hd cum genit. valet idem, qvod uno vel ev.

9 AD PHILIPPENS. I. 12. ex. Sic i Cor. I. 9, fcv, <5V é erfförite ' Gud,aj (SV. interpres genom) hvilkeu i kallade aren. & c. (Illud euch, qvod, parenthefeos notis claufum, adjicit b. I.UTH., iflc interpretatus : fruchten *//> durch y. C6r. g*- feheben (in euch,) confuito Svecus omittit, qvoniam Grarce non exftat.) Conim. 12. F/vcyaxf/v oe v/mcce ßtshcgoii, cc^ek<po'.) SV. vill att i veta fkolen, kdre broder. Min n tu la flint, qvtt heic obfervare licet. I:mo AE, qvod, in tranlitu ad argumentum aliud, Apoftolus, narrationem de re bus (uis jam occipiens, adhibet, fua exprimere lingva non necetarium duxit interpres. Neqve tamen qvidqvam prohibet, q^o minus exprimamus: Men jag vm fc. II:ao. Futwo tempore prafens Grarcum commode nonnunqvam reddit vernacula. Illud Noflri: att i veta [ho ten, magis probamus, qvam ii converfum eilet: att i veten. Interea dilaudamus hoc nomine interpretem, qvod Graccis voculis preffius inharreat, ubi non fvadet aliud lingux iure indoles. Qvare nec eft, qvod pro adlats metaphrafi Noftratis fubftituendam velimus Danicam : jeg vil lade eder vide; aut, qvam habet illa przeeuntem, Germanicam LUTH. ich laße euch III;tio. ließen. AAEATOI, ut apertior evadat vocantis cafusfexponit käre bröder; uti LUTH. lieben brüder; (mine brö der, ad exemplum Syri, a TR F M ELI IO. ferri exprefli, ef- qvoqve pollit:) qvali adjectione tibus I.atinis interpre- non fuit opus. Ex more Apoftolico, Paulus eo compellat nomine fidei Chriftianae focios, no qvos frater- compledebatur amore. Nuncupantur hi infra, comm. 14, a'ifa(po) ev Kuf/a. (fubaud. cvrec, qvod Rom. XVI. it. plene dicitur. ) Qvre qvidem adjeclio iuculentius declarat, intelligi fratres, qvod adtinet ad Dotnim m, Chrißum,) & ad profei]ionem*communis fidei; in Ipfuiri non uoektpcvs % cvyytveis kcctcc oocqvcc, quales memorat Apoflolus nofler Rom. IX..3, fqq. - Tot Kctr e/xe,) fubaudi cvtoc rj yevc/uevcc Trgccy/xctroc. SV. Töet B med

10 24 AD PHILIPPENS: L it. med mig ßedtdr. Optitne fane.neqve aliud erit, ficunr reo» Demo efferamus.* de ting, fom mig dro vederfarne. (fom mig händt: qvce mihi acciderunt; ex verfione BEZ/E,, VÅTABLI & SCHMIDII, qvx planior eft ac potior, qvam vulg. vetus: qv& circa me ßmt. Brevior ceteris CASTELLIO: mei cajus ; ajii: conditio mea; mine handel]er, mitt tiuftånd: lic etiam nihil Variante lenfu.) IpfePAU LUS, fuamhanc loquendi formameph. VLat. interpreta tus, Ivu, inqvityfjrjre tu kait IjUf, TI lleazsu^h. e. qvid re~ nun agam, qvave utar forte,) nfh. 5c feq. comm. 22. 'Ivu yvoüte tu 1rsfi ypcov~ (idem, q v od tu vrßs r/uas- cfr A t. XXIII. 30» Matth. XXVII. 4. i. e. qvee ad me fpeadtinent; qvo modo &tu xu&spe reddere nondubitat CHR. SCHOETTGENIUS.) Qvod reliqvum eft, ha: nobis formte videntur peripbraßica, non invplventes aliud, qvam tu ly.oi (n^ocyyuru,) tu yy-hegct' res mece, noßree.: adfentientibus BULX/EO, STEPHANO,& in Crit. Sacr. H. GROTIO Cfr A d:. XVII 2% XVIII Eph. I. 1 v &C. ubi Tins tum vy.us ttcmtrün' var tus 0 Kot& vßus' n v^us 7rlw~ h. e.. aliqvi yeßratium poétarum ; lex veftra veßra fides. Et profecto, qvte FESTUS Agrippte narrat Ad:. XXV. 14, feqq. tu y-utu tcv llauacv, qvid aliud, qvam caujja Paulis feu res Paulina? quemadmodum PLUTARCHO, ad calcem vit Galbte, tu -kutu tov fuxßuv funt res Galbce, f. quae ad Galham pertinent; DEMOSTHENIqve & ISO- CRATI, tu y.utu Tw ticxivj negotia funt, quce fpe&unt ad civitatem, hujusve ßaturn. Alia profanor. audtordm Joca,his conlentanea, proferunt RAPHELIUS, ELSNE- RUS, WOLFRJS.^ V F/r 7t(>0Y07tr\v th fvuyyrxla exqxvse.) SV. dr konifnet evangeüo tili framgång. Nihil mutandum. (idemerit: har landt tili evangelii framgång.) Eft enim, profanis e- tiam au&oribus, e. gr. PLUTARCHO paffim, itenv qve DIOGENi LAERT. in yita Bionis, L.IV. C.VIL p. 411.

11 AV PHILIPPENS. I. t p. m. 441T vr^oconyj progreffb, incrementumhesychio idem, qvod uvfyaa. cfr feq v. 15. & 1 Tim.- IV- 1^. Comm. 13. <I>«vf^5r év cåco tm 7T(ictirca()icti.) SV. Uppenbare fver hela rädbufet. ( LUTH. 771 dem gantzen riebt baiije; Domhmts edercur & Da no. Sunt autem vicina adeo Richthaus, Rathhaiis, ut nihil hac ex parte ad verfionem Svecicam monendum videatur. ) Qvamqvam vero etiam fuere non pauci, qvipratoriim h. 1. referre malint ad prstonas cohortes, qvibus corpo ris cuftodiam Romanus Imperator credidit;ut adeo exponendum nobis föret lifvakt: nos tarnen, cum H. GROTIO, ULR. HUBERO, HERM. WITSIO, J. C. WOLFIO, J. GEZELIO noftrate, cetcris, Prxtoriam domarn tutius heic accipimus deloco publico, qvi pars fuérit palatii Romanor. CaTarum, inferviente judiciis dicendo juri. Qvando autem Lat. interpretes reddunt: in toto pratorio, (LUTH. i tern: in dem gantz. riebtb.) commode Svecus effcrt: OFFER hela Rådb., per tot. pratoriit?n, uti & CASTELLIO habet. Aliqvando nimirum lv refpondet t» per Latinor., ad locum fe referenti; v. C. Matth. IX. 13. AleCptjfjciaav iv cht]' rij ytj éxeiyrj. Luc. VII. 17. l ija$fv o Aoyos év ca»? Tij lu^ccloc, n#} Iv 7rccayj Tij ' h. e. per totam regionein \ per Judaam univerfam, o per omnem terram circamjacentern.* ubi nos haut immerito: ufuer bela landet; &c. Kotl reis Xontois 7roici.) Pendere qveat dativus a prasced. (pave^e yevh&oot' qvomodo interpretes Latini recentio^ res aeeipiunt', unde vertere, cum Dario, & nos poterimus: jor alla andra. Svecus autem reddens: mir alla andra, ( LUTH. item bey den and. allen, ) dativi Graci regimen arcefliviile videtur ab év antecedeute, ( EN TM TtfouTooflto? ) cujus qvidem repetitionem copula intercedens admittat. Nec facile Noflrati dicam qvis feripferit; qvum notiltimum fit, Iv, dativo perfotia jun&um, Eepius valere fanis apad, vel iriter,&t pro- auvtoribus, quos laudat H» STEPHANUS, & Sa- B 2 crisr

12 26 AD PHILIPPENS. I. ii, cris, v. c. Acl. II. 29. IV. 34. XXV. 6. Joh. I. 14. &c. Sane Sveco, to iv repetenti, verfio fa vet Syriaca,qvam fiftit TREM.,& vulg. Latina, reddens: in cetcris omnihus\ ubi tamen ro in expungendum vult LAUR. VAL LA. Qvod ^vero ad ipiam rem adtinet, figniticat heic Apoftolus, non folis judicibus, fed cunclis etiam reliqvis, Roma: degentibus, ( f. non per totum modo prcetorium, fed & per totam urhem,) innotuillé r&s kapts ccvttf' per qvos, mctonymice acceptos, innuit univerfam vwculomim fuorum rationem, cauilamqve fuanij qvam qvidem in prcetorio confidenter agens Paulus, eadem opera vel maxi me egit cauflam Del atqve evangclii. Hane vero etiam cum fua conneftit ipfe, pra:dicans heic, Tts 3e?fuous clvrt (ficivf^ovs iv XfJiTto yevéo&ct/ * & a- lias fubinde Åevpicv ev Kvqlw, $ Åte/uiov rov Kvglov, fete nuncupans ; Eph. IV. 1. II. 7 im. I. 8- b. e.. propter confeftionem nominis Chrifti, & pra-dicationem evangelii, in vincula conjeftum. Hinc tantum abfuit, ut duriora fata Pauli, a ii is & Chrifti hoftibus apud Ro manos judices deiati, & cuftodia jam detenti, propå» gationi veritatis evangelica: pofucrint obicem; ut con tra potius, ex occafione fua: in pratorio cc7icxoylus, in evangelii incrementum ceflerint: qvod teftantem antec. comm. 12 Apoftolum audivimus v qui fupra etiam, COmm. 7, rcvs re dvft/uptv oivtt', K&f TY\V UTioKoylocv, {Jui in foro, & fimul evangelii, dejenjionem, v. 17.) Pffici!oc<riv ris tvccyyshln, conjunxit: ad quem locum cfr, quse funt adnotata in Exercitnt. 1. p. 11, fq. Adeo Pau lus quidem, ut ipfe fatetur, vmy.o7rcddii (7tccvtoc v7iophti ) fjtixfi hea-fxxv oiaa' c Acycs rev Get cv déjlrrcc/ m. II. 9, fq. Senfus eft: ApoRolo,non item Evangelio, compedes injecios fuide. Comm. 14. Kos) rtsr xåe',c\:ots röov oc$e\$zv - ToÅfxoiv t. A. ) SVECUS: Och att ( cu^e fubaudiendum repetens ex antec. comm Nofter, litat perfpicuitatl) inange bröder &c. lta cum LUTH. Nofter, ac fi Grace exflaret: itokkoi cushtßol. Licet autem h. 1^ ta'

13 - I AD PHILIPPENS. T I - - -Ttacita admitti poffit comparatio, qua fratres lubindicen»- tur plures, quam ante: baut diffitendum tamen, ufitatbfimam elfe Gratis, cui locum dedit interpres, enallagen graduum, coniparativi pro pofitivo \ qualem oblervare li cet etiam Ati. XIII. 31. XXIV. 17. XXVIII. 23. wae/w &c. ubi ypsfocs, 'sti1 7rÅe!cv<%, mänga dagar, itidem reddit många är ', Nofter. Plura permutationis graduum exempla ftudiofe collegit Pl. R. & CG Mag. P. WASE- KIUS in Sciagrapbia EraAAayan' L. Gr. N. Fed. membr. 11. p. 7. Si cui debitur tamen ^(fcctiy.owe^os prafenti Joco vi- ccmparativus Graxus, qvi vel fvperlativi vicem explere nonnunqvam adfoletj ita qvidem, ut permidti fratres, aut maxima horum pars, innuantur: convertere qveatcum BEZA, CASTELLIONE & Dano: plcriqve fratrum; defldße: qvomodo &: et 71hslevs Ati. XXVII. 12. commode exponi poterunt; uti & SV. exponit: mäfla parten. Porro, nåelcvus (h) rdv die,a< av, qvum reddi poflet mänge (de fidfle) af bröderna; teqve beneefferentem animadvertimus Noltrum: rnirum mänge broder. Ni- Gracus ille genitivus, qvem tivnm Grammatiei partia adpellant, cafni reäio noftratium fa?pius axjvi valet. Q vin immo funt Gracor. fcriptorum loca, qvce vix aiiter Svetice pofbnt exponi * v. c. c t ocyrsc) roiv Tiixv h&i ci (pocvåot, qvomodo loqvi amant Graci, verte re q vis dubitet gode och onde männifkor? II e7ici ctots teis åsa^cis pu..) Vix melius loci fenfum qvisqvam exprelterit, qvam SV. flyrkte af mina bo jor. ( fiducia Jumta ex vinculis meis\ uti habet SGHMI- PH US.) Subaudimus qvidem 5c nos : PN ( hvi) reis J?- v/*o7s at lic tamen reddere nolimus cum quibusdam iw vinculis; qvin interpretemur potius ex vinculis, f.. per & propter vineida, confidentieres redditos: qva: qvi dem (ajpenumero Gracar. prxpofitionum illarum vis efh De cetero, qvam late pateant c 1 totam Pauli ca» ptivi cauflam, ipfiusqve in foro apologiam, completientes, jam ante ad v, 13 paucis tetigimus. Sic autem qvis> B 3, no»

14 AD PHILIPPF.NS. T. 14. non videt rationem fiduciue Chriftianorum, qvi Romx eranf, vinculis Paulinis infigniter firmata:? Adeosutpotehic redundavit frurus, Apo folo contra adcufatores fuos, & illos qvidem evartgelii hoftes, piam caullam fortiter tuente. FIegirrorlevs roafxctv - - rov Acyov AotAe'iv.) Pailllo liberius,& qvidem eleganter, SV. dro tbefs driftigare) vord ne till att tala ordet. Preflius, at vix melius, redde re qvis poflit: mer Cvel,.ad a:qvandum pondus adverbii Grxci, mycket mer) drifta att tala ordet. Ceteram in propatulo eft, rov Acyov KocKsiv, tala ordet, efle idem, ac loqvi verhim Deit qvacum additione reddunt h. l.vulgata Lat. & Syriaca, qvam TREMfcLLIUS exhibet. Aoyov abfolute & x.xr e o- %*;v dici p a il in verbumdiv., neminem prseterit*, vid. Matth. XIII. 20, fqq. Marc. II. 2. Jac. I. 22, lq. &c. qvum lo* eis aliis efferatur, cum adjero, Aoycs- Qecv, 1 TheflCII. 13. qui & heic Aoyu dvsgdnuv opponitur; item Acyos Koglcv, AR. IV. 29. Similiter ro ffipoc > etiam fine addito, Eph. V. 26. «See. eft verbu n D. \ plene alias fipoe, fsf, leqv. cap. VI. 17. Et Rom. X. 8- apoftolus, "Din (to qvod limpliciterexftat Deuteron. XXX. 14., interpretatus, tcur estv, inqvit, to rr\s 7rlso wgua-gofxev. (Q vi 11 immo ro ActAelv, fubaudiendo etiam rev Aoyov. depreedi* catione verbi D. adhibetur: c fr AR. III. 24. IV. r. &c.)itaque non audiendus SEß. CASTELLIO, qvi Latinitatis, qvam lenpusgenuini,ftudiofior,reddit h.l. Aöyov AxAeiv per verba facere, Ceterum, qvi farum fit, ut ecclefiac Romana: membris fiducia crelceret, utque adeo Chrifti evangelium inrrepide magis, qvam ante, profiterentur ac divulgarent, modovidimus. Sane Chrillianis ejus loci,perdiv.gratiam, efficaciffimo Luit incitamento illa captivi Apoftoli, d-noaor yy\rx\xk\o\) re h&j ivccyyeaitocu'-vov, Trocgfaalccy pradentia animi &: conftantia mirabilis, qvam qvidem is SanRo Spiritui, luam inflruenti lingvam, & cortuum munienti, retulit acceptam. O Kvgios, inqvit ApoRolus, pa nctgk- 5i\ (puta sv ti? cctioaoy'ct pev,) -r^f svesvvd/mnas fxe, 'Iva, Si i[xx ro KYiqvyfxoc 7TÄt]fo(pc{ri$ij. jctå. ii Tim. IV. 16, fq.