SQGU- ĎÁTTK AF NORNAGESTI

Transkript

1 SQGU- ĎÁTTK AF NORNAGESTI I. Qvá er sagt, at á einum tíma, pá er Óláfr konungr sat í f>róndheimi, bar svá til, ^ at eirm madr kom til hans at álidnum degi ok kvaddi hann scemiliga. Kpnungr tók honům vel ok spurdi, hverr lian vseri, en hann sagdiz Gestr heita. Konungr svarar: gestr muntu her vera, hversu sem pu heitir." Gestr svarar: satt segi ek til nafhs míns, herra, en gjarna vilda ek at ydr gisting piggja, ef kostŕ vseri. Konungr sagdi honům pat til reidu vera. En med pví, at álidinn var dagr, vildi konungr ekki tala vid gestinn, pví at hann gekk pá skjótt til aptansongs ok sídan til bords ok pá til svefhs ok náda. Ok á peiri s<jmu nótt vakti óláfr konungr Tryggvason í s seng sinni ok las boenir sínar, en adrir menn allir sváfu í pví herbergi; pá pótti konungi einn álfr eda andi nokkurr koma inn í húsit ok pó at hiktum dvrum Qllum; hann komlfyrir rekkju hvers manns, er par svaf, ok at lyktum kom hann til saengr eins manns er par lá útarliga. pá nam álfrinn stadar ok maelti. furdu sterkr lass er her fyrir tomu húsi, ok er konungr eigi jafnvíss um slíkt, sem adrir láta, at hann sé allra manna spakastr, er hann sefr nú svá fast". Eptir pat hverfr sá á brott at luktum dyrum. En snemma um morgininn eptir sendir konungr skósvein sinn at verda víss, hverr pessa saeng hafdi bygt um náttina; prófadiz svá, at par hafdi legit gestrinn. Konungr lét kalia hann fyrir sik ok spurdi, hvers son hann vseri. En hann svarar: pórdr hét fadir minn ok var kalladr pingbitr, danskr at kyni, hann bjó á peim bos í Danmork, er Grceningr heitir. prifligr madf ertu!" segir konungr. Gestr sjá var djarfr í ordum ok meiri, en flestir menn adrir, sterkligr ok ngkkut hniginn í efra aldr; hann bidr konung at dveljaz par lengr med hirdinni. Konungr spurdi, ef hann vseri kristinn; Gestr léz vera primsigndr, en eigi skirdr. Konungr sagdi honum heimilt at vera med hirdinni,,en skamma stund muntu med mér óskirdr." En pví hafdi álfrinn svá til ords tekit um lásinn,at Gestr signdi sik um kveldit, sem adrir menn, en var pó reyndar heidinn. Konungr maelti: ertu nokkurr ípróttamadr?" Hann kvaz leika horpu eda segja SQgur, svá at gaman poetti at. Konungr sagdi pá: illa gerir Sveinn konungr pat, at hann lsetr óskírda menn fara ór ríki sinu landa á medal." Gestr svarar: ekki er pat Danakonungi ät kenna, pví at miklu fyrr fór ek brott ór DanmQrk, en Otto keisari lét brenna Danavirki ok kúgadi Harald konung Gormsson ok Hákon blótjarl at taka vid kristni". 84

2 Margra hluta spyrr konungr Gest, en harm leysir flest vel ok vitrliga. Svá segja menn, at Gestr pessi koemi á pridja ári ríkis Olafs konungs til hans. Á pví ári kómu ok til hans peir menn, er Grímar hétu, ok váru sendir af Gudmundi af GlasisvQllum. peir fcerdu konungi horn tvau, er Gudmundr gaf honum, pau kglludu peir ok Gríma. peir hofdu ok fleiri erindi til konungs, sem sídar mun sagt verda. Nú er pat at segja, at Gestr dvaldiz med konungi; er honum skipat útar frá gestum; hann var sidsamr madr ok látadr vel, var hann ok pokkasamr af flestum mgnnum ok virdiz vel. II. Litlu fyrir jól kom heim Úlfr inn raudi ok sveit manna med honum; hann hafdi verit um sumarit í konungs erindum, en var settr til landgaezlu um haustit í Víkinni vid áhlaupum Dana; var hanň jafnan vanr at vera med Ólafi konungi um hávetri. Ülfr hafdi at fcera konungi marga góda gripi, er hann afladi um sumarit, ok einn gullhring hafdi hann aflat, er Hnitudr hét, pví at hann var hnitadr šaman í sjau stcjdum, ok var med sínum lit hverr hlutrinn; miklu var hann gullbetri en adrir hringar. [jann hring gaf Úlfi einn bóndi, sá er Lodmundr hét, en penna hring hafdi ádr átt Hálfr konungr, er Hálfsrekkar eru vid kendir, er peir hqfdu kúgat fé af Hálfdani konungi Ylfing; en Lodmundr beiddi Úlf í móti, at hann mundi halda boenum fyrir honum med fulltingi Ólafs konungs; Úlfr játadi honum pví. Heldr konungr nú jól sin ríkuliga ok sitr í p^óndheimi; en inn átta dag jola gefr Úlfr inn raudi hringinn Hnitud Ólafi konungi. Konungr pakkar honum gjofina ok alla pá trúlynda pjónustu, er hann hefdi jafnan veitt honum. Ferr pessi hringr vida um,herbergit, par er menn drukku inni, pví at pá váru eigi hallir smídadar í pann tíma í Noregi; sýnir nú hverr Qdrum ok pykkjaz menn eigi sét hafa jafngott guli, sem í hringinum var, ok at lyktum kemr hann á gestabekk ok svá fyrir gest inn ókunna; hann lítr á ok selr aptr hringinn yfir pvera hondina, pá er hann helt ádr á kerinu; finnz honum fátt til ok talár ekki til pessa gripar, en hefir gamanrocdur, sem ádr, vid sína félaga. Einn herbergis-sveinn skenkti útar á bekkinn gestanna, hann spyrr: líz ydr vel á hringinn?" Allvel", SQgdu peir, útan gesti inum nýkomna; honum finnz ekki til, ok pat hyggju-vér, at hann kunni ekki til at sjá, er hann ansar ekki um slíka hluti". Herbergis-sveinninn gengr innar fyrir konung ok segir honum pessi in somu ord gestanna, ok pessi ion komni gestr, hversu hann ansadi litt til pessa gripar, er honum var sýnd slík gersimi. Konungr sagdi. pá: gestr inn komni mun fleira vita, en pér setlid, ok skal hann koma til mín í morgin ok segja mér nqkkura SQgu". Nú jafnfram talaz peir vid gestirnir útar á bekkinn; peir spjrrja inn nýkomna gest, hvar hann hefir sét jafngódan hring eda betra. Med pví, at ydr pykkir undarligt, at ek tala svá fátt til, pá hen ek víst sét pat gull, at 0ngum mun er verra, nema betra sýniz". Núhlaeja konungsmenn mjok ok segja svá: hér horŕiz til 85

3 gamans mikils; ok muntu vuja vedja vid oss, at pú hafir sét jáfngott gull sem petta, svá at pú megii pat sanna; skulu-vér vid setja f jórar merkr gangsilfrs, en pú kníf pinn ok belti, ok skal konungr um segja, hvárir sannara hafa." Gestr sagdi pá: eigi skal nú hvártveggja gera, vera í kalsi med ydr, enda halda eigi ummaeli pau sem pér bidid, ok skal víst vedja hér um ok svá mikit vid leggja, sem pér hafit um malt, en konungr skal um segja, hvárir sannara hafa." Hsetta peir nú sinu tali, tekr Gestr horpu sína ok slaer vel ok lengi um kveldit, svá at qllum pykkir unad í á at heyra, ok slaer pó Gunnarsslag bezt, ok at lyktum slxr hann Gudrúnarbrqgd in fornu, pau hofdu menn eigi fyrr heyrt; ok eptir pat sváfu menn af um nóttina. III. Konungr stendr snemma uppum morguninn ok hlýdir tídum; ok er peim er lokit, gengr konungr til bords med hird sinni; ok er hann er kominn í hásseti, gengr gestasveitin innar fyrir konung ok Gestr med peim, ok segja honům sin ummaeli oil ok vedjan pá sem peir hofdu haft ádr. Konungr svarar: lítit er mér um vedjan ydra, pó at pér setid penninga ydra vid; get ek pess til, at ydr hafi drykkr í hofud fengit, ok pykki-mér rád, at pér hafid at 0ngu, allra heizt, ef Gesti pykkir svá betr". Gestr svarar: pat vil ek, at haldiz Q11 ummeeli vár!" Konunger segir, at svá skal vera en svá líz mér á pik, Gestr, at mínir menn muni hafa msjelt sik í paular um petta mál meir en pú, en pó mun pat nú skjótťreynt verda." Eptir pat gengu peir í brott ok fóru menn at drekka, ok er drykkjubord váru upp tekin, laetr konungr kalia Gest ok talár svá til hans: nú verdr pú skyldr til at bera fram gull nokkut, ef pú hefir til, svá at ek megi segja um vedjanina med ydr." bat munu-pér vilja, herra!", sagdi Gestr; hann preifar pá til sjóds eins, er hann hafdi vid sik, ok tók par upp eitt knýti ok leysir til ok f aer í hendr konungi. Konungr sér, at petta er brotit af s^dulhringju, ok sér, at petta er allgott gull; hann bidr pá taka hringinn Hnitud, ok er svá var gert, berr konungr šaman gullit ok hringinn ok maelti sídan: víst líz mér petta betra gull, er Gestr hefir fram bořit, ok svá mun lítaz fleirum mgnnum, pó at sjái;" sonnudu petta pá margir menn med konungi; sídan sagdi hann Gesti vedféit, póttuz gestirnir pá ósvinnir vid ordnir um petta mál. Gestr maelti pá: takid fé ydvart sjálfir, pví at ek parf eigi at hafa, en vedid ekki optar vid ókunna menn, pví at eigi vitu-pšr, hvern pér hittid pann fyrir, at baedi hefir fleira sét ok heyrt en pér; en pakka vil ek ydr, herra, órskurdinn!" Konungr maelti pá: nú vil ek, at pú segir, hvadan pú fekt gull pat er pú ferr med". Gestr svarar: traudr em ek pess, pví at pat mun fiestum pykkja ótrúligt, er ek segi par til.",,bó viljum vér heyra," segir konungr, ok man pat vel fallit, med pví at pú hefir oss ádr heitit SQgu pinni." Gestr svarar: ef ek segi ydr, hversu farit er um gullit, pá get ek, at pér vilid heyra adra sqgu hér med." Vera má pat," segir konungr, at rétt getir pú pessa." 86

4 IV. pá mun ek segja frá pví, er ek fór sudr í Frakkland; vilda ek forvitnaz um konungs sidu ok mikit ágeeti, er for frá Sigurdi Sigmundarsyni um vsenleik hans ok proska. Vard pá ekki til tídinda, fyrr en ek kom til Frakklands ok til móts vid Hjálprek konung; hann hafdi mikla hird um sik. par var pá Sigurdr Sigmundarson Vokungssonar ok Hjordísar Eylimadóttur. Sigmundr fell í orrostu fyrir Hundings sonum, en Hjordís giptiz Alfi, syni Hjálpreks konungs. Vex Sigurdr par upp í barncesku ok allir synir Sigmundar konungs; váru peir umfram alla menn um afl ok voxt, Sinfjotli ok Helgi, er dráp Hunding konung ok pví var hann Hundingsbani kalladr; pridi hét Hámundr. Sigurdr var pó allra peira broedra framast; er monnum pat ok kunnigt, at Sigurdr hefir verit gofgastr allra herkonunga ok bezt at sér í fornum sid. fjá var ok kominn til Hjálpreks konungs Reginn, son Hreidmars; hann var hverjum manni hagari ok dvergr á voxt, vitr madr, grimmr ok fjqlkunnigr; Reginn kendi Sigurdi marga hluti ok elskadi hann mjok. Hann sagdi pá frá forellri sinu ok svá atburdum undarligum, er par hofdu gerz; ok er ek haf da skamma stund par verit, gerdumz ek pjónustumadr Sigurdar, sem margir adrir; allir elskudu hann mjok, pví at hann var bacdi blídr ok lítillátr ok mildr af fé vid oss. V. pat var einn dag, at vér Sigurdr kómum til husa Regins ok var Sigurdi par ve fagnat. Sigurdr var pá jafnan med Regin, ok hann sagdi honům mart frá Fáfni, er hann lá á Gnítaheidi í orms líki, ok at hann var undarliga mikill vexti. Reginn gerdi Sigurdi sverd, er Gramr hét; pat var svá snarpeggjat, at hann brá pví í ána Rín ok lét reka ofan at ullarlagd fyrir strauminum ok tók í sundr lagdinn sem vatnit. Sídan klauf Sigurdr stedja Regins med sverdinu. Eptir pat eggjadi Reginn Sigurd, at drepa Fáfni bródur sinn. Eptir petta býr Sigurdr ferd sína ok eetlar at herja á Hundings sonu, ok f aer Hjálprekr konungr honům mart lid ok nokkur herskip. í pessi ferd var med Sigurdi Hámundr, bródir hans, ok Reginn dvergr; ek var ok par, ok kolludu peir mik pá Norna-Gest. Var Hjálpreki konungi kunnleiki á mér, pá er hann var í Danmork med Sigmundi Volsungssyni. Ďá átti Sigmundr Borghildi ok skildu pau svá, at Borghildr dráp SinfJQtla, son Sigmundar, med eitri. Sídan fekk Sigmundr sudr í Frakklandi Hjordísar Eylimadóttur, er Hundings synir drápu, ok átti Sigurdr bcedi at hefna fgdur síns ok módurf<jdur. Helgi Sigmundarson, er Hundings bani var kalladr, var bródir Sigurdar, er sídan var kalladr Fáfnisbani. Helgi, bródir Sigurdar, hafdi drepit Hunding konung ok sonu hans prjá: Eyjúlf, Hervard, Hjorvard. Lyngvi 87

5 komž undan ok tveir broedr hans, Álfr ok Hemingr. Váru Jjeir inir frffgstu menn um alla atgervi ok var Lyngvi fyrir peim brcedrum; peiŕ vám mjok fjqlkunnigir; peir hgfdu kúgat marga smákonunga ok marga kappa drepit ok margar borgir brent, ok gerdu it mesta hervirki í Spánlandi ok Frakklandi; en pá var eigi keisararíki komit nordr hingat yfir fjallit. Hundings synir hqfdu tekit undir sik pat ríki, er Sigurdr átti í Frakklandi, ok váru peir par mjok fjqlmennir. VI. Nú er at segja frá pví, er Sigurdr bjóz til bardaga í mót Hundings sonum; hann hafdi mikit Ľd ok vel vápnad. Reginu hafdi mjqk rádagerd fyrir lidinu; hann hafdi sverd, pat er Ridill hét, er hann hafdi smídat. Sigurdr bad Regin ljá mér sverdit; hann gerdi svá, bar ek petta sverd. Reginn bad hann drepa Fáfni, pá er hann koemi aptr ór pessi ferd; Sigurdr hét honům pví. Sídan sigldu-vér sudr med landi; pá fengu-vér gorningavedr stór ok kendu pat margir Hundingssonum. Sídan sigldu-vér nqkkuru landhallara; pá sám vér mann einn á bjargsnqš, er gekk fram af sjóvarhomrum; hann var í heklu groenni ok í blám brókum, uppháva skúa ok knepta at legg, laufsprota í hendi. pessi madr ljódar á oss. f>á viku-vér at landi, ok leegdi skjótt vedrit, ok bad Sigurdr kari ganga út á skipit; hann gerdi svá, pá feil pegar vedrit ok gerdi inn bezta byr. Karl settiz nidr fyrir kné Sigurdi ok var mjqk makrádr; hann spurdi, ef Sigurdr vildi nq>kkut rád af honům piggja. Sigurdr kvez vilja, sagdiz pat hyggja, at hann mundi verda ráddrjúgr, ef hann vildi mqnnum gagn gera. Ok eptir pat sigldu-vér sudr fyrir Hollsetuland ok fyrir austan Frísland ok par at landi. pegar fregna Hundings synir um ferd vára ok safna lidi ok verda brátt fj(jlmennir, ok er vér finnumz, tekz hardr bardagi. Var Lyngvi peira broedra fremstr í allri framgqngu, sóttu pó allir fast fram. Sigurdr scekir í móti svá hart, at allt hrgkk fyrir honům, pví at sverdit Gramr verdr peim skeinuhaett; en Sigurdi parf eigi hugar at frýja. Ok er peir Lyngvi finnaz, skiptaz peir morgum hqggum vid ok berjaz alldjarŕliga; verdr pá hvíld á bardaganum, pví at menn horfa á petta einvígi; pat var langa hríd, at hvárrgi peira kom sári á annan, svá váru peir vígfimir. Sídan soekja broedr Lyngva fast fram ok drepa margan mann, en sumir flýja. fiá snýr Hámundr, bródir Sigurdar, í móti peim ok ek med honům. Verdr pá nokkur móttaka, en svá lýkr med peim Sigurdi ok Lyngva, at Sigurdr gerir hann handtekinn, ok var hann settr í járn. En er Sigurdr kom til vár, pá verda skjótt umskipti; falla pá Hundings synir ok allt lid peira, enda myrkvir pá af nótt. Ok pá er lýsti um morgininn, var Hnikarr horfinn ok sáz eigi sídan; hyggja menn, at par haň" Ódinn verit. Var pá um pat talat, hvern dauda Lyngvi skyldi hafa; Reginn lagdi pat til ráds, atrísta skyldi blódqrn á baki honům, ok svá var gert. Tók Reginn pá vid sverdi sinu 88

6 af mér ok reist med pví bak Lyngva, svá at hann skar rifin frá hrygginum ok dró par út lungun. Svá dó Lyngvi med mikilli hreysti. >ar var almikit herfang; toku lidsmenn Sigurdar pat allt, J)vi at hann vildi ekki af hafa: var par mikit fé í klaedum ok vápnům. Si dan drap Sigurdr pá Fáfni ok Reginn, pví at hann vildi svikja hann; tók Sigurdr pá gull Fáfnis ok reid á brott med; var hann sídan kalladr Fáfnisbani. Eptir pat reid hann upp á Hindarhéidi ok fann par Brynhildi, ok fóru peira skipti sem segir í SQgu Sigurdar Fáfnisbana. VII. Sídan f ser Sigurdr Gudrúnar Gjúkadóttur; var hann pá um hríd med Gjúkungum mágum sínum. Ek var ýmist med Sigurdi eda nordr í Danmork; ek var ok med Sigurdi, pá er Sigurdr konungr Hringr sendi Gandálfs sonu, mága šína, til mqts vid Gjúkunga Gunnar ok Hggna ok beiddiz, at peir mundi lúka honum skatt eda pola her ella; en peir vildu verja land sitt. pá hasla Gandálfs synir Gjúkungum VQII vid landamaeri ok fara aptr sídan, en Gjúkungar bidja Sigurd Fáfnisbana fara til bardaga med sér; hann sagdi, svá vera skyldu. Ek var pá enn med Sigurdi; sigldum vér pá nordr til Hollsétulands ok lendum par sem Járnamóda heitir, en skamt frá hqfninni váru settar upp heslistengr, par sem orrostan skyldi vera; sjá-vér pá morg skip sigla nordan, váru Gandálfs synir fyrir peim, soekja pá hvárirtveggju á land upp. Sigurdr Hringr var eigi par, pví at hann vard at verja land sitt Svípjód, pví at Kúrir ok Kvsenir herjudu pangat; Sigurdr var pá gamall mjok. Sídan lýstr šaman lidinu, ok verdr par mikil orrosta ok mannskced. Gandálfs synir gengu fast fram, pví at peir váru baedi meiri ok sterkari en adrir menn. í peira lidi sáz einn madr mikill ok sterkr, drap pessi madr menn ok hesta, svá at ekki stód vid, pví at hann var líkari jotnum en monnum. Gunnarr konungr bad Sigurd soekja í móti mannskelmi pessum, pví at hann kvad eigi svá mundu duga. Sigurdr réz nú í móti peim mikla manni ok nokkurir menn med honum, ok váru pó flestir pess ófúsir. Finnum vér skjótt inn mikla mann, segir Gestr, ok frétti Sigurdr hann at nafni ok, hvadan hann vaeri. Hann kvaz Starkadr heita Stórverksson nordan af Fenhring ór Noregi. Sigurdr kvaz hans heyrt hafa getit ok optast at illu eru slíkir menn eigi sparandi til ófagriadar. Starkadr m3elti: hverr er pessi madr, er mik lýtir svá mjqk í ordum?" Sigurdr sagdi til sin; Starkadr mselti: ertu kalladr Fáfnisbani?",,Svá er!", segir Sigurdr. Starkadr vili pá undan leita, en Sigurdr snýr eptir ok foerir á loptsverdit Gram ok lamdi hann med hjqltunum jaxlgardinn, svá at hrutu ór honum tveir jaxlar; var pat meizlaliqgg. Sigurdr bad pá mannhundinn brott dragaz; Starkadr snaraz pá í brott padan, en ek tók annan jaxlinn ok hefi ek med mér; er sá nú hafdr í klokku-streng í Lundi í Danmork ok vegr sjau aura, ^ykkir monnum forvitni at sjá hann par. Eptir ŕlótta Starkadar ŕlýja Gandálfs synir; toku-vér pá mikit herfang ok fóru sídan konungar heim í riki sín ok setjaz par um hríd. 89

7 VIII. Litlu sídar heyrdum vér getit nídingsvígs Starkadar, er hann hafdi drepit Ála konung í laugu. Var pat einn dag, at Sigurdr Fáfnisbani reid til einnarhverrar stefnu; pá reid hann í eina veisu, en.hestrinn Grani hljóp upp svá hart, at í sundr stqkk brjóstgerdin ok fell nidr hringjan; en er ek sá, hvar hón glóadi í leirinum tók ek upp ok fcerda ek Sigurdi, en hann gaf mér; hafi-pér nú fyrir litlu séťpetta sama gull. pá stgkk Sigurdr af baki, en ek strauk hest hans, ok pó ek leir af honům ok tók ek einn lepp ór tagli hans til sýnis vaxtar hans. Sýndi Gestr pá leppinn ok var hann sjau alna hár. óláfr konungr maelti: gaman mikit pykki-mér at sqgum pínum"; lofudu nú allir frásagnir hans ok frceknleik. Vildi konungr, at hann segdi miklu fleira um atburdi ferda sinna. Segir Gestr peim marga gamansamliga hluti allt til aptans; fóru menn pá. at sofa. En um morgininn eptir lét konungr kalia Gest ok vil enn fleira tala vid Gest. Konungr mjelti:,,eigi fi ek skilit til fulls um aldr pinn, hver líkindi pat megu vera, at pú sér madr svá gamall, at pú hafir verit vid staddr pessi tídindi; verdr pú at segja SQgu adra, svá at vér verdim sannfródari um slíka atburdi." Gestr svarar: vita póttumz ek pat fyrir, at pér mundid heyra vilja adra sqgu mina, ef ek segda um gullit, hversu farit vseri." Konungr mířlti! segja skaltu víst." IX. bat er nú enn at segja," segir Gestr, at ek fór nordr til Danmerkr, ok settumz ek par at fqdurleifd minni, pví at hann andadiz skjótt; ok litlu sídar frétta ek dauda Sigurdar ok svá Gjúkunga, ok pótti mér pat mikil tídindi." Konungr maelti: hvat vard Sigurdi at bana?" Gestr svarar: sú er flestra manna SQgn, at Guthormr Gjúkason legdi hann sverdi í gegnum sofanda í saeng Gudrúnar; en pýverskir menn segja Sigurd drepinn hafa verit úti á skógi; en í Gudrúnarroedu segir svá, at Sigurdr ok Gjúka synir hordu Tidit til pings nqkkurs, ok pá draepi peir hann: en pat er alsagt, at peir vágu at honům liggjanda ok óvorum ok sviku hánn í trygd." En hirdmadr einn spyrr: hversu fór Brynhildr pá med?" Gestr svarar: pá drap Brynhildr sjau prjela sína ok fimm ambáttir, en lagdi sik sverdi í gegnum ok bad sik aka med pessa menn til báls ok brenna sik dauda. Ok svá var gert, at henni var gert annat bál, en Sigurdi annat, ok var hann fyrri brendr en Brynhildr. Henni var ekit í reid einni, ok var tjaldat um gudvef ok purpura, ok glóadi allt vid gull, ok svá var hón brend." [já spurdu menn Gest, hvárt Brynhildr hefdi nokkut kvedit daud, pá er hón var ekin til bálsins; hann kvad pat satt vera. ^eir bádu hann kveda, ef hann kynni. [já maelti Gestr: pá er Brynhildi var ekit til brennunnar á helveg, ok var farit med hana nsr homrum n^kkurum, par bjó ein gýgr; hon stód úti fyrir hellis- 90

8 dyrum ok var i skinnkyrtli ok svqrt yfirlits; hon hefir i hendi ser skogarvgnd langan ok m^elti: ' pessu vil ek beina til brennu pinnar, Brynhildr! ok vjeri betr, at pü vaerir lifandi brend fyrir odadir pinar paer, at pü lezt drepa Sigurd Fäfnisbana, sva ägjetan mann, ok opt var ek honum sinnud, ok fyrir pat skal ek Ijoda a pik med hefndarordum peim, at Qllum ser pü at leidari, er slikt heyra fra per sagt." Eptir pat ljodaz pjer a, Brynhildr ok gygr. pa oepti gygr ogurligri rgddu ok hljop inn i bjargit." [ja SQgdu hirdmenn konungs: gaman er petta, ok segdu enn fleira!" Konungr melti:,,eigi er naudsyn, at segja fleira fra pvilikum hlutum." Konungr spyrr; vartu ngkkut med Lodbrokarsonum?" Gestr svarar: skamma stund var ek med peim; ek kom til peira, pa er peir herjudu sudr at Mundiafjalli ok brutu Vifilsborg; pa var allt vid pa hrxtt, pvi at peir hgfdu sigr, hvar sem peir komu; ok pa setludu peir at fara til Romaborgar. (pat var einn dag, at madr nqkkurr kom fyrir Bjgrn konung Jarnsidu ok heilsar honum; konungr tekr honum vel ok spurdi, hvadan hann vasri eda hvat hann heti. Hann kvez Sones heita ok kominn sunnan fra Romaborg; konungr spurdi: hve langt er pangat?" Sones svaradi: her mättu sja, konungr sküa er ek hefl ä fotum tekr hann pa jarnskua af fotum ser, ok väru allpykkir ofan, en mjqk slitnir nedan svä er Igng leid hedan til Romaborgar, sem per megud nü sja ä skom minum, hversu hart peir hafa at polat!" Konungr mslti: furdu l(jng leid er petta at fara, ok pvi munu-ver aptr snüa ok herja eigi ä Romarfki." Ok sva gera peir broedr, at peir fara eigi lengra, ok potti hverjum petta undarligt, at snüa sva skjott sinu skapi vid eins manns ord, er peir hqfdu ädr allt rad fyrir g0rt. Foru Lodbrokarsynir vid petta aptr ok heim nordr ok herjudu eigi lengra sudr." Konungr segir: audsynt var pat, at helgir menn i Roma vildu eigi yfirgang peira pangat, ok mun sä andi af gudi sendr verit hafa, er sva skiptiz skjott peira fyrirjetlan, at gera ekki spillvirki inum helg'asta stad Jesu Kristi i Romaborg." X. Enn spurdi.konungr Gest:,,hvar hefir pü pess komit til konunga, er per hefir bezt pott?" Gestr segir: mest gledi potti mer med Sigurdi ok Gjükungum; en peir bro3dr Lodbrokarsynir varu menn sjalfradastir at lifa, sem menn vildu; en med Eireki at UppsQlum var ssela mest; en Haraldr konungr Harfa^ri var vandastr at hirdsidum allra fyrr nefndra konunga. Ek var ok med Hlgdvi konungi a Saxlandi ok par var ek primsigndr, pvi at ek matta eigi par vera elligar, pvi at par var kristni vel haldin, ok par potti mer at QIIU bezt." Konungr meelti:,,mqrg tidindi muntu segja kunna, ef ver viljum spyrja." Konungr frettir nü margs Gest, en Gestr segir pat allt greiniliga, ok um sidir talar hann sva:,,nü mä ek segja ydr, hvi ek em Nornagestr kalladr." Konungr sagdiz pat heyra vilja. 91

9 XL Gestr mřelti: pat var, pá er ek var fceddr upp med fodur mínum í peim stád, er Grceningr heitir fadir minn var ríkr at peningum ok helt ríkuliga herbergi sin par fóru pá um landit VQlvur, er kalladar váru spákonur, ok spádu monnum aldr; pví budu margir menn peim heim ok gordu peim veizlur ok gáfu peim gjafir at skilnadi. Fadir minn gerdi ok svá, ok kómu paer til hans med sveit manna ok skyldu paer spá mér orhjg; lá ek pá í vqggu, er paer skyldu tala um mitt mál; pá brunnu yfir mér tvau kertisljós. paer maeltu vel til min okstjgdu mik mikinn audnumann verda mundu ok meira, en adra mina foreldra eda hofdingja syni par í landi, ok SQgdu allt svá skyldu fara um mitt rád. In yngsta nornin póttiz oflítils metin hjá inum tveim, er paer spurdu hana eigi eptir slíkum spám, er svá váru mikils verdar; var par ok mikil ribbalda sveit, er henni hratt ór sseti sinu, ok fell hón til jardar. Af pessu vard hón ákafa stygg; kallar hón pá hátt ok reidiliga ok bad inar hastta svá gódum ummaelum vid mik pví at ek skapá honům pat, at hann skal eigi lifa lengr en kerti pat brennr, er upp er tendrat hjá sveininum. Eptir petta tók in ellri vqlvan kertit ok slokti ok bidr módur mina vardveita ok kveykja eigi fyrr en á sídasta degi lífs míns. Eptir petta fóru spákonur í brott ok bundu iná ungu norn ok hafa hana svá í brott, ok gaf fadir min peim gódargjafir at skilnadi. pi er ek var roskinn madr, f aer módir min mér kerti petta til vardveizlu; hefi ek pat nú med mér.'' Konungr maelti: hví fórtu nú hingat til vár?" Gestr svarar: pessu sveif mér í skap: aetlada ek mik af ydr ntjkkura audnu hljóta mundu, pví at pér hafit fyrir mér verit mjtjk lofadir af gódum monnum ok vitrum." Konungr sagdi: viltu nú taka helga skírn?" Gestr svarar: pat vil ek gera at y dru rádi." Var nú svá gert ok tók konungr hann í kserleika vid sik ok gerdi hann hirdmann sinn. Gestr vard trúmadr mikill ok fylgdi vel konungs sidum; var harm ok vinš seli af m<jnnum. XII. pat var einn dag, at konungr spurdi Gest: hversu lengi vildir pú nú lifa, ef pú rédir?" Gestr svarar: skamma stund hedan af, ef gud vildi pat." Konungr maslti: hvat mun lida, ef pú tekr nú kerti, pat er pú hefir frá sagt?" Gestr tók nú kerti sitt ór horpustokki sínum, konungr bad pá kveykja, ok svá var gert; ok er kertit var tendrat, brann pat skjótt. Konungr spurdi Gest: hversu gamall madr ertu?" Gestr svarar: nú hefi ek prjú hundrud vetra." Allgamall ertu!"! sagdi konungr. Gestr lagdiz pá nidr, hann bad pá olea sik; pat lét konungr pegar gera, ok er pat var gert, var lítit óbrunnit af kertinu. pat fundu menn pá, at leid at Gesti; var pat ok jafnskjótt, at brunnit var kertit, ok Gestr andadiz, ok pótti QÜum merkiligt hans andlát; pótti konungi ok mikit mark at sqgum hans ok pótti sannast um lífdaga hans, svá sem hann sagdi. 92