BAR MABAM. P A U L ü M, AIA KA, EfMHN. ERICUS MONTELIUSr P R Æ S 1 D E. M a g. JOHANNE J. A MNELL. DISSERTATIO PHILOLOGICÄ, ( ACTOR. X1IIJ, v. XII.

Transkript

1 q. n. v. DISSERTATIO PHILOLOGICÄ, BAR MABAM ET P A U L ü M, AIA KA, EfMHN L Y STR IS A D PE L L A T O S, ( ACTOR. X1IIJ, v. XII. ) LEVITER a d u m b r a n s ; Q.U AM, C O N S E N S U ÂMPLISS. FACULT. PHILOS. UPS A L., P R Æ S 1 D E VIRO CELEBERRIM O, M a g. JOHANNE J. A MNELL. GR. L IT. PROFESSORE REG. E T ORD., PU BLICE, IN A U D IT. CAROL. M AJ. D. XVIII A P R., HORIS ANTEM ERIDIANIS,. * DEFENDERE CONABITUR ERICUS MONTELIUSr U P L A N D U S. U P S A L I Æ, M D C C L..

2

3 S :æ R :æ M:ns VIRO FIDEI MAXIMÆ, REVERENDISSIMO D O M IN O DOCTORI HENRICO BENZELIO, R E G N I S V IO G O T H IC I ARCHIEPISCO P 0, A C A D E M IÆ R EG IÆ UPSA LENSIS P R0 CANCELLAR10, V. CONSISTORII ECCLESIA STICI P R Æ S 1 DI E M IN E N T IS S IM O, M Æ C E N A T l SUMMO. Q UandoTiBi, REVERENDISSIME PATER,Q^iem Eccleliæ pariter & Academiae Patrice lapientis- irnum Antillitem Ephorumque æquilïimum beniigniids Numinis conc^fïit, lludiorum iuorum ratiomem fubmifie re d d it, & navatæ iiteris operæ ipecim im

4 mina certatim offert ftudiofa juventus Upfalenfis ; i- dem hoc luum inprimis putant, quibus ea contigit fe licitas, ut fingulari I'uo moderamini ac propiori velut curæ commifii, in futuros ufus EccJefiæ Archidiœcefanæ adolefcant. Horum ego parvula portio, ad limina T u a, PATER REVERENDISSIME, pius ac cernuus accedo, leviflimas hafce mecum ferens pagellas, cum devoti mei in T e obfequii, tum quoque ftudiorum generis, quod ab ineunte propemodum aetate delegi, qualescunque futuras indices; non quod iftas T e, T a n t o facratioris iiteraturæ A rbitro, fatis dignas autumem: fed quod juveniles in re ardua conatus ingeniique minus adhuc maturi primitias T i b i, tam Miti & Sereno bonæ voluntatis æftimatori, fie tamen non omnino difplicituras humillimus confidam. Hæc mea eft audacia, venerabundae fpei p len a, & obfequentiflimi animi pietate temperata; qua ducftus, & nunc primum in confpeiftum prodire T u u m, REVERENDISSIME PA T ER, & fimul T ib i meas in pofterum fortunas devotiflime commendare non dubito. Interea temporis nieorum fumma votorum hæc erit: vivas, EMINENTISSIME PATER, inconcuffa præditus valetudine. Sic una T e- c u m, quidquid pium, probum atque eruditum eft, vigebit. Sic florefeet respublica tum Sacra, tum Civilis, tum Literaria. &, quotquot funt harum trium boni cives, immane quantum de T e fofpite fibi gratulaturi funt. R E VEKLN D ISSIM Æ D IG N IT A T I T U Æ devotiflimus cliens, ERICUS MONTELIUS.

5 VIRO A d m * âïim R n er en do at que Prceclari/fimo, Mag. JOHANNI M O N T E L I O, Ecclefiæ EHboè'nfis PASTORI & PRÆPOSITO MERITISSIMO, P A R E N T I O ptim o. O f quid ego muneris ciåferre pcjjew, id Tibi potißtnmm, Pater Amantifiime, ferri oporteret ; qui, cum numeroßorem alas fam iliam filios complures, diver fa /lu diorum vitæque hcneß<e genera, pro indole quemque fiia, nec fine gravi ore T u o fum tu, fe 81 at os, mihi tamen Paternam opem adeo non fu ltra x ifii, ut potius ultro femper obtuleris, Pf ad me ingenuis artibus fnflituendum nulli cures, impenfe nulli peperceris. Quia vero id inprimis egi f i > Cari filme Parens, u t, cum Fratres civilia munia prit amplexi, ego facris olim praeoptandis, fideli/fima T u a Aliorumque informatione, mature praepararer ; en Tibi» mi Pater, (ludiorum, qu<e per plures annos ad Regiam hanc Academiam edidici, qualecunque Jpecimen : cujus quidem argumentum a T e probatum i r i } hoc certius confido, quod, Tuo Jpfius juffu monitoque, cumyfanci i or ibus literis Philologiam lingvarumque /ludium hucusque junxerim. Id vero deleo, melius hi fee quidquam & majus tot tantis que T uis de me meritis rependere me non pofie. Quod unum penes me e/f.pro diuturna incolumitate Tua D E U M O.M. ardenti/fimis invocabo fu fp iriis, & benefacta T ua vere paterna eat qua filium decet, mentis gratitfimee reverentia ad cineres profeqnar. Vale! Dilcdhflimi Nominis Paterni cultor obedi enti/fimus, ERICUS MONTELIUS.

6 Ad Virum Jmtnrrn, Dn. ERI C U M MONTELIUM, difcipulum quondam fuum diledtiflimum, amicum epigramma N I C O L A I In Reg. G othor, Carolina Philof. A D J. Dum fugiens Paulus curat Lyftris pede claudum, Hermes ipfecluit, Jupiter atque corn es* Scilicet eft daemon deformis fimia fan-. Pcr > Atque fuperftitio vana timenda putat* Unguibus a teneris meliora videre peritus MONTELIUS nofter, falfo cavenda. docet. Plaudite, Pierides, & ERICUM tollite; veftrum, Utque diu vivat, folvite vota fimul* Nam fic Chrifticolas doceat mox Myftat difertus 5 Sicque labor rigidus præmia digna metat*

7

8 mm*** Så it II *52 subimm. wfmt*s 1/rKUA^^-fvynwl dj4<if*vhvi ft OU*u** àva^uùil hm y vr*liumim, ti/tyuùf, ylait WJt*. wiq.mj.ty. ^. / I w j J w, v J v r. y Ær. é r M s t ' j f t y * * * ^ ^ T Cjyrt-.fiJ&t rin. ' **** )»*&*. Ytffi.d obj. *j, çd.i:i. &> **,A:z- Af*U*y H * *. M A fuyu^ ^ brik.tj. ****). J/Jj.r $Z\

9 2i)y t uq eü. i- la P N A B A S (I) 2ATA02, å xotl na T A O S b ), A&or. XIII : 9. cum efîènt sv Avt/ö- XQLTOi TYjV 0V(TXV ixxùtjfftav (rüv X fiç iw ù v, A t. X I : 26 ) TcçotyŸjTou xal fàdaxotxoi, per jejunium, preces ac v ^ o S f- na» dcfcufitrpiem hg to sçyov> 0 to nvevfjla to d y 109 7tpo(JXèKX7]TUi dvtovçc), «(adcoquc K7T (U0$ VTf V- 7ro Toö TTVêVfAaToç t ov dyiov,) prim um quidem 5>levciam d) profefti funt; inde per Cyprum e \ [CPampby It am / ) 8c Antiochiam Pifuliteg)^ leonium b) usquc pervenerunt. A ft. XIII. 1, fqq. f p r _ <n çt» a) B A PN A BAS, (0 j çi fie$effim6vo'fjlevov< vioç t Tta{2xXY\Ctft)g» A ft. IV : 36. h. e. Hebræo loquendi Ok! m ore, Confolûtor 9 quique ipfe præfenti animo præ-a* ditus, exhortatur alios; a 12 Filius & inufit. fe c i t, v el, quod malunt afü, a rad. vaticinatus% - * - -!s f e u r ^ ^ : t e r... nav, yy <r4 r^kjmf^j.usax CxA.6.*u #,4^ re*/#**, )wi \ :i; J. 'th.**ex»ayk'u«mu-r, M.Sut.? ^

10 t ' nafus fuit in nova profefïîone Vir ille hsunv^ç^ K * sr'fioç TU y h si, igente Cyprius), cui proprium no- _ T»*r - diverfus omnino ab cujùs mentio fit r _ GROTIÜS ad h. 1. autumat,- unum idemque nomen eft illud quidem Hebraea m ore, hoc autem, ut facilius fiefti poffit, Græca terminatione prolatum. Gfr LAUR. VALLAM in Criîic. Sacr. ad h. 1. & BE- NED. ARETI1 Commentar, in AéK Apöft. fol. 32. B e Barnabæ nomine plura, fi placet, videantur a«pud DESID. ERASMUM, ZEGERUM & DRUSIUM in h. 1., Critivor. Sacr. Tom. VIE b) PAULI ApoftoH hiftoria multis eam heic exponere nobis e re fit. Obferva* «ri*. & ft*»*» «n t Eruditi, primam nominis ionem Aéh X III; pt* quum antea men- 'ab Hebraeorum participio & illino' dedudfo nomine nroprio expetitus\ occurrant. Qpare B» HJE- J t y * b - K Q ^Y M tli, exiftimavït'. Pauli nomen tamquam trö*!*) L).**.i),.-H.VWAa, - «. /-..,...i. * - teunv Apoftolo deinceps manfifte, a primo ec defis Ä t fpolio, ut1 ipfe' loquitur, puta' ER IQ T A ijp Ö r Cypri Proconfule. cujus ad fidem couver fi mentio oe* c**rcurrit ejusd; Cap. verfib. 7; & feqq-. Haut a liter ac 5 fubjeda Africa, Africam fibi- nomen ad* fum fitr & Romani paflim Imperatores a fubjugatis gentibus P a rth icis a rm a tici, &c. agnorrfinari- fueve* runt. A t fic tamen ante vidtoriam loco cir. Paulus. % ««J lc ta r i fadlaque erit a Sacro Scriptore cum ^ Sequenti demum comm. 11. dodtrinæ cœlefiis a Ser* gio receptae mentio mje&a fit. Alii* & in his AM- BRQSIUS, contendunt, Apoftolum cum religione fan.btm.i > mutafi* nome«, Plures autem adfirmant, binominem v*». 'drpftjy é i plum fabri* jxiai, rr *(CSatij :Q/if&wC*! \ Jfr.HMSui'i 'UiLnv.i,. t)**f.î} aji. Uf. *u*cyiv> [couf

11 k * 'V -i </*.1*ia IchKA^ -tf^.a-ol * itn y,j icma/ywm w fi. if <- VW» t f w,g ^ *?-?s i 'i 1 n t r \ ^ I? > v n* e \ i '~ I * i * i r?' t 4 «f S i lfj J»t** «v M I * *? ; t?,. 4..*- ^ vi 3 i ^ JT ^ i t*- ff*1^3 d w*n& x> /«pyy Crtym, #vf.(3lv. ** ^OM.iS j B ; "WpfxMi: QiVf*» tue!#hymit W*** QmP\ r+t*.?'. 9frr* fc***>.*rs*^'««, m a 4U i> -W T ^/«-; f T ^ 'T V T T ^ y ^ :. - - w.faai *!*#V,_ AnTT?* u l ätieuuxmi*' <lÿïl ** V A Mj». i t S r a f e r S!?.ST*A!5 i ~,~.r, rv **wm«<mr c*ttf 'W W i* «VW» fhima 3f( fajh> / **#»,~J**4+Ur» id &+ frf» ^ _T-i - mttmrnt m^jjy»»t»«ti» i». <%rw»*-jj- r"" ij "' 'jk.îw fy'sx.lvfy,.,.,.. -. n««f»y Tf,Y0* *#»* #,, 4^ tww! ^ i^pxytyhv X\HW r^ovfyl*, 9V*T*/ * ^ tyfit ^ JfiU n Ä k(ml fvtfil r t n. k l f o l f c *1ftMAJy/fa) J v- V ^ td***<**' "!?vr^ <fvr»,\\ t M f x M. tiu k fiå n. i ü i r t W S w ti M r i t f i M M * p x j i r * v w i t j y p M,W * f f i / W < W Y ä Sç m r a  f f i f f l Î Â Ï ï  -9*â y*fwvv i ä ' ä S S K S ä w Ä ^! * < - «- tf 'i " * 4 *

12 IW rtifåi. HibJuttiq, ^r, Äm.,*r&*. ( **' * m fautta, U &/Ü&lj KtujtM. nmthf&slu)!^w I^h, fa wt- Vn ^ Mu.y&ffi, fjp-xiu-j (.tunt tuitfc] nt kutll/ f fö- tyntm*», m 4 tj, (U-fitin,***4*-* C#y*. I»Vfr nejfy, 1 al». >ihv C.JiS&ty if*h (&** lu*** WrUMr. K&H) / iy^wi Ou**, öiw. fjvctjfa. j<^,wv, *.* -. 4-w-tn j f» i v Ä f l v W - V t * fymwtwm j 'Mrt>jvJt Jul*»*. Ht-'J-tyÀtj- * xn*. fff.f. A Qjr^.^piU&n Jljj K^Aziy jm/tàfc fatäf j *k4*irfàc ljukuf> l Uu*'4fâp. ^,]p rcm y ^*/r n A u M Avert»*, f i f t y w U Jmt. MCrcß,hi rsvhu^ htjsvuty* Jj*rH &twr>i A * *, Ol&H., M t m i 4 Ity*» * '^y*, ÎVvtAVvï v^r^aa J hrht4 4+fi. tmfufa-. Ctrl 7'wrtfijj -favi clos**) ^ /1; tyhui fua ntt* t, fft of, w. ^ A/^.?/**.?w-/tTf. c\ puuwnla»v. Jtt. Aui^ m^v. ^ ^*«AA. CU-?/):«. *}UL ifaltti f y h* jxjà t! ** ' \u mjl,l-fr.ifoip. ).luumnty tffa.mti rt&tu t fav-njiw,, l. l t r. l f t }. H ü U M m.f t * - ^. L 5< «***3«_ v ii *vv'väktrtaj <»**%**» ^ \ m Awf M *&* <»/. 3e ^ HjMtfmU ÿw tf-ijr.i/ny. <U> j {^UjUtMAj / Mrify (facattojcuy a» Hirn I ÜMAA-Iftj*, V», P u i.e i S y i i ^ Ubvtft ' n%* XwÙApnl 4ç2À,u **Jt x l t y 4( fö^ t ^ifüfii'v-^ ekity, iulilti frwh.ltyd'tyi ' " f*iw 'ttyii kirn kujiiavin: IrxJvht c f tv^wv SaMUm fyimtåa, 3T^+vi*pviitt AMA^H^r, MyvAO, Ivrlq, Mf. *j.t : Aa. /iaari. nvftm ^ b**j ^*h-m.xx:is. I jÿ.im..b% fitp MMj}* y *»ftwj ^ fyibi (U) cuih^mf itivnÿai w>&m iflflti** utfmim,n^iy.tafytov Hl4Tf>A&f,C Ct, au u til fué^l lou^n, m im tn^u s w w t\'c /M.h A»tZA\SA?. <* 1jm fi ityù»«? tun fahnfmm, M v» * S uu «m^k tftfob.uwfytft 7vft*jùy uc*ad»m d L, <t Mv<W/«.AtoJh,, w»trm M Yfti- d typ**»* 9^** *ty+ tjptto.timi: vtt/nfa t. ei'uh. ffuå< u, wo.]. i 'M u& M itf, JMtOuùüre nj/trhm*. ti* CfriyfjU,Or. r a ^ ^ å r i ö ' 4.

13 CiH tytafft rf fyhd'pjy i tyd Wf "ty fatyvrtfrl 3thty***t / f. /v^ÿ ^.jtyi*vtl ty t4j. y * ***** y t. f A<r».'Xwty J*»h t ô»[»ju*** UY^ j'?m YS, 'fa i tyl ty f a * * t y, f a r fa w t vfi f a lf f t y,. \^rf..'!>h!h i*, fatyt.fa* lofa y* iy prtymwk afaty tywmtm r f MfivACU dfat.umrf^ i.fcißjm.ji hc*fty, fanm* 7 6 rf {i y J fac fahym» M,*,rfd foitylt ty0j i f a i J c. ' ZEY1 m! EPM B2.,. v... ^ f.x ünfum iuiffe, &, quidem SAULUM, quod gente Jg- «G*us fu e rit, djrtum ; PA U LU M vero, quia idem civis Romanus.* vel certe adfmitate nominum effe fatrtum, u t, qüi'judæis Saulus, is ipfe Romanis Paulus 'vocaretur.. Nec male conjiciunt nonnulli, Apoftolium Pauli adpellationem fibi tunc demum adfumfiffcp <cum infer gentes, quibus hocce nomen magis in u- ifu fu it, verfandum èbi effet. Cui fen tenti æ favere iitîdem videtur Reverendiff. JOH. GEZELIUS in noitis ad Art. XIII ; 9. & Ep. ad Rom. Cap. I: 1. Cetterum, quod ad Paulini nominis -etymon adtinet, ple - irique HavXov, vel quietum, a Grarco 7cdvEcrBoa, (un* de & fj 7täuAä, quies.,) vel potius Pufillum, a Latiha tthemate fic dirtum, interpretantur. Qui porerius^jf ^ ^ ;amplertuntur, iad Ephef. *dyiuiv modefte ttrartum ex paululus, quod parvulum notat, Latiali' JPAULORUM vel praenomini vel cognomini, nec oiron PAULINORUM notifïïmæ in hiftoria Romana adpellatloni dediffe originem, nobis videtur. Nec ve-. iro nomen Romanum dedecebit A poftolum, qui &famïnu 'rtor. XXII. 25. leqq. d*$ U7rav T tüfjiaiïov y y e n Y jy. '^ \C & J ^ v T t^ ^ am ipfe fe profitetur, adeoque etiam Keätragoc (Til Ssßarev) f i i Ä m. Art. XXV: quippe c, ^ Tatpo-eCç, iyç KiÀmlctç ovx deryjplov. kqàsuç A rt. XXI: 59. Tarfus autem, Pauli loçiâjmtaüs, bertatem ac nofat iaaf f. jus civitatis ab A N TO N IO ^** Triumviro tuliffe putatur; quae dein urbis ejus pri>^» vjlegia, ex A U G U STI mandato ac S. C., AGRIP PA confirmatum iverit. Alii quidem Tarfum Romanorum faltem coloniam faciunt. Sed & fi ita e f f e t, *. *. k zesnat tov( ii( fa ta d m m ot xott axtysénaf, C ~ ifctyet. i-faj», iuy/ptt *f*f ty tyl» ****** faff C(fa< ty*.

14 rüv iixiç&v t Yjv TtçowyoçtM Xotyßzvsiv, h. e. eolonos a fuis Conditoribus adpeuationem for tir i, ex JOSE- PH O confirmavit DA N. HEINSIUS in Sacr. Exercitat. ad N. T. pag c) E P ro N illudy ad quod vocantur, fuit A poftolatus ad gentes. PAULUS inprimis hssrï} Xjjfuj; xctl djcçoxoç xxl hfocrxxxêç ibv&v, 2. Tim. 1: 11. de quo fie ad Ananiam loquitur Ipfe Deus: ffxevoç su* loyrjç yoi içiv ovtoç, tov ßardaoa to Moy.cc you èvu- Ttm èsvüv, X. T. A. A d. IX : 15. Quare mox in ci-^ vitate Pifidiæ Antiochia, cum Judæi veritati Evange-!icæ adverfarentur, PAULUS & BARNABAS Q onaisic t dclbvn A d. XIII: d) i EAETKEIA fa d XIII: 4.) haut dubie eiï Syriæ urbs illa, a NlCAlTÜRE SELEVCQ inftaurata. Hanc vero noftrain cum cognomini Chaldææ urbe, quam CCC fladiis Babylone nbeße perhibet STRABO L. XL & X V I, immo vero ex ipfius Babylonis ruinis a Parthis conditam ferunt alii, (& in his H IE RONYMUS in Comment, ad Efaiam), confundere nos vetat BEN. ARETIUS in h* 1. A dor. Apoft.,., Fol. 65. CYPRUS. Infula maris mediterranei, f auod ** *,? tw MIVmA W.ltrMV'-, /T... r n Q r 1 fcompluribus promontoriis alpera lit & quali cornuta, K jm is. aliquando d id a ), fæpe mutavit dominos? ut qu* vel propriis Regibus, vel Ptolemaeis Ægyptiis, vel Romanis imperatoribus, Pauli jam aetate, deinde autem Conftantinopolitanis, vel denique Venetis paruit; Tureis hodie fubdita. Quam fere totam ementi funt Barnabas & Paulus, ut qui, relida Salamine. quae ad ortum prima urbs Cypriorum fuit, diÿjtàov * W o t ï (A d. XIII: 5. d. 13.} Paphus lw to/x.tydfi imf..07. rr... ;, &H{. KvVWlJ 1 M*v<u fiij JWfU

15 Ut tyu *) Qfätfärm**,, mai if,ÿm. '***» W U *} i f a n t i j ' M ÿ y Ç W t f H v i h ^ fä fä fa f t mj/uu m jfä ffa r» A.V vtvfh. ' fié 2U, tifätf. hut kl*a%«vfïltr*n*+-1:&uÿfé.uu mrffitmtfa t f ;f,7.) * ù>u\ \ 'j> u.w ê(, fgé. if: &. f ä l - U J fax»/rfa**i Kgfä ß*+*b, l*+ß,jfäfä xikvmfi^ùtca * ;i*l+h,fä. i l, J l P.t é U e.u,«jk. f a U.i ié. f ä n * f ä w U t J \ f ä f. t t : Oaf ll!, AiO/*V*vM/ r*n*xsrmï->- fai Otfa'^w fäia ftfazfy v&nmdlf ifät*fäy Cür,%\M-U".W ß ifä fävy atojwn^' Aatt.Wif). A**t.l6:> fj/fäjjfä* fä yjfäs* fäfäwlfä.iio.) VvUf*A/. îîrf..vfä Sy fat* ^rv**<w*»4. ix+fäfäai vît#**, / A/irl» flynfäj., <*fa fä fäjfälfätfr titiitu xi,vfr>v*iw fa, ^ n ÅÄ**** fi cfncu, fä jr*à!\t»u tiiä^fäfä»2 ffifi/**»** J^Vvitvm **fc* **fi Ouv., *,<(. f, )jg ßfä-M.Uxfär.j, ß U u,f M tifrw umxhÿ J futtth Oh»#mf ä if, / w ^»A* tut.m.kuiff fanfä M/fäx fä>ufä vffäii xfävfäiu, n** rjifa ifä fäfa, ^ ï t%jufr * n f ä t 4 ( f ä ) Z \ \' f a f ä i u i J f ä f a m X, W A fm m y, Hfaf./mXn.yT) '. \ ** i* - -v* P n a j.fä ffafiii fay*xftj, faj, f ä fä j n a-v J t*l*x jx^+.huh u. fliu}*vu fyrffitr+'l# fa fä * Küfffäfä ruifä rtffäüfa.jfä wjfä* ip>hi,r*m, iui/fä fäv, h fä+axtf * fä'um CfifBßtV, vlmv ifå käfä'ät Ẇ f a i. ly ft 7 W fäf.u e & i ^ i & S S J f a ' CÇi fäbutfa ^ fäfäu) jfa vv (u bwjifat y j wr **vw**r J /, " 1 1 fä dwfäfäfäl, /7 <, \tfjtfätfä cuurti tfaf. Xë*fi-AvfäU»MIHI») kl bétxrfii Mk.lOr hlïnk ).vr f o f ä o,,afa{<rrfr\ l f» inw^ i j u C y n i ^, P t. * w e,,! / f ä ^ # ^ ^.' u U f i t j f y f r f i j v( tô & U x,c A U Ù J fyrt n f ä i ( f j t f ä w j b f ä fr C q V fx ; v?/»rtmi y wvniiw f <jfä%^jr ( r?r* rtyrti* * ' K r 1* * v e n t f t * u M M * f o t o i i m f ä u bw hu tufäfalfph. fäl jlfaiy ifahs*t'xj fafawvmf*^ *f i ß h y ^ i w > l y \j ynmrvt*iu* i i J tfa jr T f x V i ^ j i. (71 f.

16 gravis 3c curiöfus? cui infuper nofcendæ orbis hoe major facultas fuerat, quod ipfe in expeditione ji!^ CŸRI comes, una cum eo integrum triduum Iconii commoratus effet. Sed vero quia, quod ipfe, XE NOPHON i. c. innuit 3 in Phrygi«e & Lycaonia; confiniis fita fuit urbs illa, mirum vix videbitur,, ab a- liis huic, ab aliis ilii region-i achcriptam fuiffe. Accedit, audores, quorum differfium adtulimus, diverfis temporibus fcripfiffe.* quis vero n efeit, provinciarum terminps limitesque feculorum decurfu multiplici obnoxios effe mutationi? Proinde, quæ forfan initio ultima Phrygiae urbs fuerat, deinceps primar Lycaonise civitas effe potuit Iconium, in utriusque confinio politum. Quod vero adtinet ad Pißdiaw, in qua f- conum urbem collocat AMMIANUS MARCEL- LINUS L. XIV, iffa quoque regio Lycaoniæ fimul & Phrygiae contermina eft. Et certe a LUCA, Actor, loco cit.* ad Pifidiam potius, quam ad Lycaoniam, Iconium referri nobis videtur. Quando enim facer feriptor, prater morem fuum, huic urbi nullum regionis nomen adjecit, Iconium retuliffe videmur ad illam regionem, cujus aliam urbem (videlicet Antiochim ) proxime commemoraverat t adpofito tum Pifidiß regionis nomine ; quod pauflo poft in Iconii mentione repetere fupervacaneum duxerit. Sin autem Iconium adnumerandum fiatuiffet urbibus Lycaoniae» ejus regionis nomen potiu«videtur expreffurus circa Iconium, cujus prior fa&a mentio, quam circa Lyftram & Derben, quarum deinceps, commatibus aliquot interjetais, commeminit. Cfr. GEORG. R A PTI ELII an not. Philol. in N. T, ex Xenophonte collegas»

17 9 VW*>, å/,i*vy* tj faufr^aå auh/hamw p ym ifi» y. Hmt fhh.bwtßfti/ JùWwcb* *** *4**rfÙk GsAjAh ftu n h tf.wfakm»hh UW**»«* cjm.ifr 6, n,!fft

18 ç<xi fyi'tvfe, 4(uw r^ fiwfif fjw w fi ^^m»m, w-imwfc tvrä r<?7t^ prfn).0-ä-^ *;.4^*3;. *&± W (>\u**hm>i.i Af** A y*åin '(VSf <v*;w*->, *îic n* *, ***(}«<«**. An f ö, jw jjw w ^M' ) r 't 1 * '5/ v #'*, / 4, IS v tw^n--w Mf. kv*y, ^ 6t\Ji,$h.

19 Z E Y 2 M l EPMHS. * 1 1 Icortii autem orto tumultn t v esviïv rs xot\ '\ov- $gcjm, ita ut BARNABAM & PAULUM jaftis Lapidibus obruere vellent, hi ffüÿlïcvtfç (re delibe. ratet) mrsquyod eiç rdç tcåsiq v/jç hvxotovtetç a), Aïvçgav h) noci Atyßfy c)y xzi rfy itepfyufov (fc* yijv] mircuwjacentem finitimam regionem) xdxh rj&m eu1 ayyi^bfjlivok Lyflris vero etiam virum quem* dam, déùxrov roîç tocrl, ( non valentem pedilws,)' eumderr.que xuùov ix xoixlaq [xyrfcq durgv factg* Xovra, oq ovdézors- nsfisnenttrrjxei, divina virtute PA U L U S famtati refh tuit, ut jam poflet, in corrfpe&b populi, uàteasai xotl tu^xolts'cv. A tor. XiV. fc fcqq. ad n. a) LYCAONIA Afiae minoris regio fuit adh)r.t#iaas,fru4sl Taurum montem, quam CYRUS quinque diertim fpatio cum exercitu emenfus eft, XENOPHONTE teffey L. I. pi 195. 'R ynusiv (fc. Iconio) 0 Kvgcq è%$:- ydvvsi ftà rfy Auxotoviuq çzs ugùç r th r s, (h. e. qmtique eaftrif,) Tctpacrctyyotç t çidxovra. T e tam vero regionem illam his- itineribus peragratam eite,- liquet ex iis, quaè mox fübjungtintür : h te is s v (fc. e Lycaonia) èfyxdvnihàylentitahxictq. Nam Cappadociam infer Phrygiamque^ (ubi frtum Iconium Xenophonti-), ^ media interjacet Lycaonia*. Huic ndnien efie fc rtuc? «**»>?* W.h* i. * LYCAONE, Rebilo Arcadia; five Lÿ-canniæ ponnefiaese, cujus adpellatio quo paélo ad Lycaoniam Afiaticam tranfierif, Æqùe obfcurum eft, ac multa a- Fia remotiflimæ antiquitatis?, inprimis quse ad migrationis gentium fiiftoriam pertinent. Fuif autem & popuki nomini Lycaonio- eo facilior traje&us, quo.,, ; f minus v w 1 mc***: & w tt>n ^ j $ TWviai-3 f ***< Waft'S}, fa/a»lujhm.j, frriij/mzi* J av%* L ÿfijkt, H, 9+ty*A, Çwfàÿ / itr* ; 3fv $jl * 'JiLxùt t* im Cw/rk* {jiivjlil sïj^ y^j^vv, iwryjy latrudbi -, * > Inwr*- HWwm-o Ww /W^lJ^ailåAäälfal

20 v*v"trj rrm wrrwnt,.«.a. VT. **u l n.?c âf*rtii*iï2j4 My Mtf b *mévvxfiw inj oav*h föv*% *y'.y» M m W fr h t1* BARNABAS & PAULUS, r.^yiw rw ArriMtyyuw,** 9 a fe invicem remotæ fuerunt ambæ regiones t- d.ina Hic eff iile Lvcaon. quem«quod Jovem hofpii.tynifd.'): ' Astern male excepiftet > in lupum mutatum fui He, ve^ tus Poétarum eft fabula. Ceterum, quod adtinet ad LYCAjONA* vel propriumftyranni nomen.u7to Toy XCm v deduétum, vel immite ejus ingenium & belluinos mores, vel certe utrumque fùftioni Tflç (jlstiz[jlq - / QcJpwg f ecifle locum,* admodum probabile eft. Certe t ^ E h o n difpar fabula m p ruv XmotvS^ T t m, quam cirivy^ X W À '^ ^ c u m t u le r e veteres Hyperborei, enata videtur exm o- 14Ä W i*. m. W ' ^ ^ 'J ^ a i i t e r ac maritimis Afiæ oris, Euxino Ponto primæ - fedi 0dinianse vigitiioribus, & ante tempora M M t* ^ -qjjuif'i*) POMPEJI M. numerofo praedatorum agmine infeftis, i tyti» ^ (JXSi mvttoffctib t$ v ïpxvy Lyci* nomen inditum fuit. Sic & il 'pk#% rtsh wm t hfro*y - ß noitri Romanos adpellavere Romvargar'y Fenni vero etiam varas & vare at y Efthii vargat, denique Hifpani, quorum linguæ non pauca cum Gothica funt communia, vargas, prgdsma aut agrejles efferos que homines nuncupant. Quid? quod Tureis tam lupi, 'quam prxdones, Cur di i ive Curti audiant. Videlicet gentes, inprimis litorales, inque bis noftri majores* piraticam exercere foliti, luporum illud agnomen vel l* mvfcw» W** vicinis tulere, vel certe, cum latrocinia illa haut exili (ibi laudi ducerent, ipfi fihimet adoptarunt: haut S&usfoifii )ip ic j aliter ac noftrates olim propria virorum nomina, W y * (fi &c. a belluis mutuati funt, ferarumque jndu- S' e r u n t exuvias; ifta immanfveti ingenii vexilla tan* tum non ambitiofe præ (e ferentes. Cfr A. L. & ' Sc. Sv. ad A. MDCCXXXVIII. pag. 4 1 r. Sed infra M. Lycaonis fabulam pluribus enarraturi fumus.

21 ti 4* ^ v*#**', {Hog ^nå-r-^/v- JlWv^wV Abrita ^ (y/&*h/ vrt M lilj. fato/i, i: XV'S. v, f\mim y-fwf fi-sy * W y : v 'S 't* u > i... iff. ** tysiojfioffifhti, t m L.itSÏIfc. LaaJ* ill i^i l»ijl.^ /. W & im W A e fy r i ^ 'njtyvwn mur *f*y f (tfikh IvMCWt4) ^w' *» h ê a. ftvft*. &,* a, lx. b & V «*fr.üjmf.àito.»«i. mjjaa fw-a^v-<****//, J1 tbmtf.d' m *v4 06^ Ai AiuA** *

22 \ f jjvy i h s 'l M S? k > tè t 1*' Ä*h t, 1îtvnWî.JVy, wi ^iurtn.i&uf Jpf>* vivi AmiÿJ'j-, i À,i> 5, 54, 'y. bm, &,Wp, Vvkf.Mify, Hfc. &nw ' H^K i ^ Æ^k,.' lt* 4, wvhh *W. ^i^w»v U*</C^*v c.î. J p ttå Cftsyk, jtw**» i.%xp»wftr,]- I nl.,s*^w;y),atfa ti4/ck,i.?:fjim!;! 1 t. Î ï - H, * «Â M 4. M r ^ l : i r / i f r t l a & f j,!$ 'fatwjutb'n$ ^ ficärtäswi, ' A -'V. C/5 J CM.^'if. Aa>&*$.Svw- * >wuk*. I*

23 wfwf. Aïjrp# tootfk AvUfa ) ^ e èxtmiiï. +Û:.MiM.07ti'*. V? tf V. )wr)y ZEY1 xxl E P M H 2. 9 h & c) fh A ïs T P A, vel pluraliter tä AuVf«, 7 UIV At;cvflW/, utraque forma & numero efferuntu r; vid." A<ff. XIV. 6, 8, s i. Cap^XVI. 1, 2. & IL Tim«III; i î. Non eft autem, ut TYjV Avçgav de urbe, Td A vçfat de vicinis locis agrisve, ad ur b em pertinenti* b u s, exponamus ; uti facit ad h. I. Celeber quidam m Interpres. Circiter XI milliarium intervallo Lyftris i#.i9»,h j f a Å * ' diftat DERBE, juxta Taurum montem pofita; cujus 8c *. ^ m em inere PTÔLEM Æ US»c STRABO L. XII. tramque urbem in Lycaonia fitam effe, fatis aperte v^rtvth. ixy. ghfo,!'. S? prodere videtur locus alleg. Aift. XIV.6. Neque tamen ifofar Z i r /-> i /y» v/. bezzjejli' ****; ttt»* défunt, qui Græca verba: xurecpvyov siç TCtç TroXfiÇf.*J}sn*s*. uua. TYjç Avxxowctç, Avçfatv nul Asgßyjv ) fie exponenda malint.* fugiebant in civitates Lycaoni<e, # Lyftram,Z^Z/l I f Derbeu: ut adeo Lyftra & Derbe fint a Lycao-/^Jvv niæ civitatibus diverfæ, neque vero hæ illas comprehendant. ita vult JOH< DRUSIUS in Criticis Sacris, quo judice Derbe & Lyftra Ifauriæ, non Lycaonias, funt urbes. Sed vero, quum Lycaoniae contermina Î- tidem fuerit Ifauria, (in cujus fortaffe confiniis pofitæ urbes illae), eadern fere conciliandi via heic ingredi poterimus, qua modo ingrefii fumus in fententiarum, fu per Iconii fitu, divortiis componendis. Cfrr ad h. 1. Aétor. Reverendiff. GEZELIUS nofter & CHRI STOPH. STARKIUS in Synopfi Biblioth. Exeget. quorum hic ita.* Derbe lag an der feite von lfaunen% m. Corporis vitium, quod cum homine illo natum, cum eodem adoleverat, humana ope atque arte medica infanabile Lyftrenfibus vifum erat. Duamobrem fa&am a PAULO medicinam, ceu B a fu*

24 a fijpernaturalf quadam virtute profe&am, ac m i raculi plenam, haut fine ingenti ftupore fufpiciebant; neque id (ane injuria. Sed vero mox accedit fei<rtfaty.r/tcr & profan* religio, quando oc cyxor èirypotv r yj* (Pvvrjv d vru v, Avxzoïiçl a) x i- yone;~ 01 0sol ofjlom&sneç ctvsrpojiroi; b ) x<zt?ßq~ cotv c) xpoç tfplctç. v. i l D ir, inquiunt, firmier faci i homintlms, (humana fpecte f) ad nor defcenderunrt PA U L U M videlicet, tamquam beneficii, t u y u - Xy præftîti, au&oretn, d) pariter & ejus comitem BARN AB AM, pro diis cœlo demifïïs habebant* ai) LYCAONICE.* h'* e., vernaculo fermone Lyftrorum incolce protulerant ifta verba,. qua; quidem Græce h. 1. rerlrfidit LUCAS. Nimirum Lycaoniis? in Afia m inori, adeoque Lyft ren fi b u s, fua fuit lingua, a Grreca haut dubie divcrfa. Et a Cappadocum quidem finitimorum lingua foia dialedto al> iifie Lycaonicam y H. G ROTtU S & CHRISTOPH. STARK lusad h. 1. exiftimant. Immo verocappadocibus ipfos Lycaonios adnumerant veterum Chorographorurrr nonnulli, & hofce fequutus PH. CLUVERUS; horumque patriam Cappadociae partem conftifuunf. Sed PA U LUS ERNESTUS JABLONSKIUS in fua ad h. h difputat., quum Lycaonicarn Unguam dlaledtum Græcam efle negafiet* Aflÿriacæ proxim am, afque hincr dedu&am, autumat. Quod reliquum eft, cum D A NIELE HEINSIO ad h. Î. nos quoque infcii fumusy quid fibi voluerit HIERONYM US, quando fie feripfit: In Lycaonia, cum a u d i [fern Paulum & Bamabnm loqui Unguis fuis, Deos in homines converfos efje credebant* À tqui ejus loci indigenas, non iten* Apoftolos,

25 7* f t Ifvjuyyjr 3Ji ÇUtAq, Stofi '/( «'to'?*' ^flrwewv, *vhu* m*wh* fy, *W*W. vwfavf, C*f i i-kt&toma»* &Ato&hyH' fr J H j f i w t y M/! A vwhüiufy, <ptmh Sfjwpft.i fou. M(dcK/. / nat'r Jhc X ^uuy*, ^ fautfib 1ypfttn /».y»av tj ar/ m a Jh f>*h*ytn jt Mb* wtf ÜCMJvky ykukîi, JWtJ.iJ2. t-nv*. ^krfr fiafyji,7wy) «Vtfyinuà** SÎ ^ /^W< 'JuukI ffc / ^entfg Urrt/ipvjkki ^Wwî»*r'l*/jp IfA fw éviimfapiji 4 *1 T -^V. i*fr,j*. UtfÀy Vi J>4yV' / * fy» vn

26

27 ZEY2 xx1 EPJVÏH2. t i Àvnctoviç) Icquutos narrat LUCAS. Et quid mirabile, aut divinitatis opinioni excitandæ idoneum, /i PA U L U S, qui Cilix erat, adeoque e Lycaoniorum vicin ia, apud hos ea ipfa lingua loquutus fuifiet? Neque tamen 1. alleg. perhibet L U C A S, quod Paulum reputarint deum oi cffioi âxovaaivtëç, o n Avxzouç\ h Àotïype, fed tâovieç, o ixojytrsv o i l avaoç. b) LYSTRENSJBUS cum aliis populis tantum non omnibus communis fuit hæc fuperftitiola, de deorum in terras defeenfu, opinio; quæ fortafiis ex obfeuriorî vtræ QsoCpsn/ëiOCÇ atque Angelicarum adpariîioraim notitia, inde a primis, iisque piis Noachidif ad feros nepotes ac pofteros, fadfos }am apoftatas, per longam traditionem & itcttfottuçuioa'iay propagat a, fuam traxit originem. Neque aliunde hanc gentium de faïqxtecatç Twv perfuafionero arcefiunt CHRISTOPH. STARKIUS & Reverendiff. GEZELIUS Noftras ad h. 1. quorum hic ita loquitur : Hedningarne bafva d ikta t, at der as Gudar uti antaçen nifkohamn ofta vi fle fit* på jorden: uti bvilken tanka de kunnat i fin blindhet råka af rykte om Änglarnas uppenbarelle bos Guds fo lk. C fr. Genef. XVIII, i feqé Ille vero infuper conjetftat, inaudiiffe gentes aliquid de venturo Meflia, Dei Filio ; ut qui (rdp s y é m y xotl bxtjvuerev h dvbgtiriroiç. Joh. 1: 14. Quidquid (it,. ^ deos ccelo delapfos, & humana quidem forma indutos, luft rare nonnumquam terras atque hominibus adparere folitos, uno ore loquuntur antiquiflimi Hellados Poéf*, illi profanarum gentium Theologi ; quorum princeps HOMERUS P. v. 4B5, fqq. K at TS Q so), fyivounv êoixérëç aaaodontiïïi > R avroïoi TSÀ ësoviëç, êm çfücpuo i TrotyaÇy B ï Av-

28 'Avfybfouv ißpiv T xcä ivvopu'yv sqofüvtsç- h. e. Quin etiam finales errantibus hoff itibus t i, Sub variis fo rm is, bäte atejue illa oppida vifunt, Humani ut generis fjeculemur jusque nef as que. Homericum hoc, DANIELE HEINSIO judice, adludunt verba Lyftrenfi populo adferipta; quæ etiam, levi admifia variatione vocumque y.stct^hsi, conftituunt hunc verfum : *01 Q eoi àvsgûxouriv opluo&sneç, êç rplaç Brjcav. Græcis funt oplc^cpot Latini Poëtæ. Apud OVID* Lib. I. Metamorph, v. 212, 22c. Jupiter inquit: fummo delabor Olympo, E t Deus humana luftro fub imagine terras Signa dedi, venijfe deum. & c. Et CATU LLU S in Argonaut, p. m. 63. Domos invifere caflas Saepius, ö fe fe mortali oftendere cœtu, EœlicoU, nondum (prêta p ie ta te, [olebant. Saepe Pater D ivûm See. APULEJUS Met.IV.de?fyche, jamque,inquit,proximas tivitates fama pervaferat, Deam, quam cœrulnm profiindum Velap peperit t f ros (fumantiumfluchntm c- ducavit, ( i.e. Venerem) in mediis cenverfari populi tœtibus. À dhæc civibus Lycaoniis, ipfisque adeo L y- firenfibus, propior quaedam exftitifie videtur anla hujus fuae perfuafionis ; quippe quibus ignota vix efte potuit celebris de LYCAONE, (a quo nomen fuum ^ fortaffis Egenus, ipfi ducebant«) fabula, vulgi quondam ore &~poetarum carminibus tritiffima. Nimirum Jupiter, humana fpecie, eoelo delapfus, ut terras iuftraret, vefperi demum LYCAONIS, Arc ados T y ranni

29 »* > z~> *>«X7ä. XÄ* ***** ^ ^ U.tA**t vj W a Vw i*a' a PV *'MtjiU tfa], j'ju A*ç,bfai>) )*n«wrt m^ ^ Ä ><^*"*r>^ll/xvh(tak \ '. i \ ^j/ttfuih»*, av*#w & *& * **! ***** K'^ÄMUhl* ^,5Wt.^. *iia«. 4W4flw*&r«4^ frvi Àj k ï Jw '- fot 4M. ÅtMihji, Hk X du4m»ffjf it, A(fi(i, h& dt J J&n*Ufu i, ;#*, j *«**# <*>'*ÇÂÀÂ.M».4^, * 1 w 0*V. tf«4wj. a *y? Û*>-,' **», o*y JlAffattj* ^JM^dlrir^h Hi vwv

30 JOHANNES COLUMBUS in notis ad Cap. II. L A C T A N T II de mortibus perfecutorum, pag. p5. fqq, ubi Msl koùtaßzjyjv Jovem de Je en forem rede omnino interpretatur 5 quem fulmina in terras jaculamem non fatis caute expofuerunt alii, & in his TRISTA N U S, T. JI. pag Quia vero pagani divinas adparitiones venditarunt ad exemplum earum, quæ Ebræis olim contigerant ; ergo ficut hi de bénis angelis, de Meffia» de ipfo Deo frequentant fuum illud (eui plane æquipollet apud feriptores Novi Federis t o net- Taßahew, Joh. V: 4. 1 The/T. IV: i<5. &c J ita Grseei feriptores profani, fuam phrafin conformantes, d i xere paflim Tovç Qecùç MtTCtßofvav, GræciiTant vero heic itidem de more fuo Latini poêtæ; in quibus M A RO Georg. L. II: v. 32 f. fqq. Deorum Patrem defendere facit. Jovemque Olympo delabi ait NASO Metamorph. L.! v FLACCUS vero etiam E- pod. od. XIII. v. 1, fqq. Imbres, inquit, nivesque deducunt Jovem, i. e. defendere fecum facium. Sic & deinceps Ecclefiæ Patres, veterum formularum atque elegantice Termonis amantiores, & in his inprimis L A C TA N T IU S, de Cbrifli adventu paflim adhibent To defccndere; ceu I. c.. offendit laudatus C O L U M BUS, d) TH X AriC0 E 22E&S etiamfi non una exftitlt occafio & caufla, tamen vel præcinua fuiite videtur prerpoflera modumque excedens gratitudo e r ga hos, qui aliquo fuo m erito, & præflito aliis infigniore benefad, populi favorem ac reverentiam fibi con ciliaveran t. Hinc eft, quod poft fata fui tot Heroas, a gentibus fana religione caffis, ia Deorum numerum cooptati fuerint. H inc etiam a-

31

32 ptum, paganis XXXoÇvj\oi$ anfam dedide. colendi d e o rum principis Jovis, cujus & ipfum nomen a TfT GC~ YfXpLpLOtTu mît traaurn voiunt. STARKIUS ad h. (. r (cheinet, in q u it, das die cafus obliqui, Jovis, J o ' v i, &c. anzeigen, dis Römer haben dai Ebrdjche wort Jehovah, davon de einmal was vernommen, r/ri- 77//f rms drucken wollen. Certe quemadmodum verus iile Deus dycisotoiüj, cvfxvtâsv fjpiïv veroùç Movctt y.oà xèüfôùç xctfiroqépovç, aicitur Adt XIV: 17, ita Aid véitov '/.AÏ cpißgiov, Pluvium Jovem fuum profana dixit antiquitas, et Poëtis fæpiflime dicitur 0 Z scç vsi'j. Adde locum THEOPHRASTI, E is ^a *. C. IV. ad citata facri feriptoris verba propius accedentem : Ei itoirla&sv 0 Xsvç pjwp, rct sv tyj' yyf ßsXn'u sireerdai. i. e. Si modo pluviam dederit Jupiter, annoncef.frugum meliorem fore proventum. Sin autem quæfieris, cur e Diis Jovem potiflimum adeffe fufpieati fint Lyftrenfes :& porro, cur BARNABAM potius,quam PAULUM, A(ot nominaverint : nos hæc pauca regerimus. Quod ad prius adtinet, huic civitati, ut fere aliis, deorum nullus Jove notior fuit ac celebrior. Deinde cives haut dubie fabulam Jovis advente, ab Lycaone rege male excepti, inde a pueris hauferant imbibe* rantaue penitius; cui quia fuperffitiole fidem habebant * jam quoque videre fibi videbantur Jovem hofpitem, ( eumdemque hofpitiorum prafidem ac vindicem, illinc Aict évtov paflim veteribus di&um:) quem apud fe divertentem divino honore profequi maturabant, declinaturi pcenam, impio Lycaoni olim inflicrara. Sed hac de re fupra fufius. Q u o d a(j poflerius, fort e, quod ReverendifT. GFZELIUS & STARKIUS ad h. h exiftimant, BzARNABÆ, ut qui corporis habitu ac flatura fuerit infignior, & PA U LO comite

33

34 TV 7 iuwu, ti 75^3,1^*1 Å9^ j h ^ fi/>\wf. wni. - w Pia ku*. *» * #»» tfh M.Mumi éutia'ia. ** vjv-jfy, y,iäy,v r^**j fkw^.åtjr. j å ftt.ty4*wy i if,t... ic },***!,... ( T *WvivHv ^svv '<».wd*f-, W W i f l i tvvtm i»*rrf,^nf *m s wfitrty* MÅijAfr>l, lutfaixt tkifo41^ V.fc, lirjjfß.uk y^, J.' < $ * l Cwv>c*A^v**<v KVkvv g^avx^ Jlwwry)+ in*» <W >i

35 te* natu major, is habitus eft honos, ut dei principis nom en ferret. Accedit, quod dicendi partes Paulo, claudum hominem adloquuto, detuliffe vifus effet Barnabas, perinde ac Mercurio Jupiter : qua de re m ox plura. b) E P M H S, contra&um ex Efju&ç, poëtica gts&saei E fp e w ç, (quafi sppltjvsiç, interpres puta deorum, vel forfan orno tov ipeiv, a dic endo,) eft Romanorum ille M ERCURIUS, a mercibus fic diftus, qtiippe mercatur præfes; ut præeunte FESTO exiftimat G. j. VOSSIUS in Etymolog. Latino. Aliter fentiens ingenioliftimus OLAVUS RUDBECKIUS Pater, Atlant. T. I. cap. 31., a Gothico mârka, h. e. ligno aut lapidi notas runasve incidere, Markismadur & Markurswau adpellatum vult. Certe non Græcos folos aut Romanos, fed & aquilonales Europæos (Ger* manos) Deorum maxime Mercurium eoluife, C.C.T A C ITU S in de Germ, libello & Annal. Lib. XIII. teftis eft. Ejusdem apud Æzyptios cultum LA CTA N T IU S commemorat Div. mît. L. VII. Cap. XIII. p. m. f 65. MERCURIO, quem Jovis legatum ferunt deoruinque internuntium, Iiterarum inventum & e- loquentix principatum præfidiumque Poè'tæ deferunt; unde Aôytoç is audit LU CIA N O in ÿ evfo to yiçp. Et hinc forte eft, quod vi&imarum linguas, in facrum ignem proje&as, M ercurio dicaret profana antiquitas. PAULUM ( quem & deum efie dixerunt ct ßzfßxfQi, 01 h tf, MsA/tj? T9) vyjw, A<ft. XXVIII. i, feqq.) EfM HiSJ fecere Lyftrenfes. Quod nomen cur potiflimum ei deferendum duxerint, paucis difpiciendum. Primum quidem obfervamus, Mercurium inpriinis efle ex illis diis, quos, humana fpecie de«c fcen*

36 feendentcs, terras frequentius peragrare fibi perfiræ* olebant. Etenim ille 7WV bêvüv tçyyjvevç zxi 7tpo$yj~ T7JÇ) ut cuin PHILONE loquamur, a Jove ceterisve diis fæpe eum mandatis mifius a;l humanum genus o - rator putabatur. Itaque id de Paulo craffkis intellectum voluit Lyftrenfium vulgus, quod, allegorico ôc ad gentilitiam quidem fuperftitionem adludente fenfu, de Demoflhene praedicat ARISTIDES: h, inquit, i - yco (pzirjv âv 'E *pov tm ç >oyiov iifaov siç dvbfûxovç y.ctrexsfiv. h. e. Ctietn equidem dicere aufim M ercurii cuiusdam facundi expreßam marinem ad homii.es defeendiffe. Neque alio refpicit THEM lstius Orat. L hujusmodi comparationem adhibens: 'Slç cc^ot b ee f- fjlyjç, KMCfraW TOV A12 TS KOtl TOV CVfCl'JO'J, GCtgtiCt HMpàTtëfiiSë[jLè'jGç, êv jyj itoxei Yj[jS)v nepu/sçei. A quibus loeis non alienum eft HESIODI illud,qscyov.v.gifq* Ep%cy.evov o 'à và 'dçv> Secv f g, D u jzcvto li. z. t. X Incedentem per oppidum, tamquam deum, reverentur &c. Deinde notamus, Lyftrenfes heie confulto JO VI comitem adjunxifle M ERCURIUM j I»ic enim illi, tamquam y e y iç w Z ijvl&evv bdrfif, ( ceu Ioquituf EURIPIDES,) tantum non femper prœfto efte exifiimabatur. Hinc apud poétas Jupiter, quoties, h u mana forma indutus, ad mortales defeendere fe rtu r, fecum fere ducit Mercurium. Sic HYRIEUS, Bceotius civis Æt/c rva)t«taç, tinetlïàrd ko ïs icùç ficç, àici xotl cegyr;v, zal UotTSictdvz, uri fabulam nar. rat PALÆ PHATUS TtSfi d n iço iv içofiüv, Cap. V. Quod& ipfumovid. Faflcr. Lib. V. v.495. leqq, refert* Juppiter, c5 lato qui regnat in æquore fr a te r, Carpebant foci a s, Mercuriusque, vias. Apud PLA U TU M in Ampbitmone%Jupiter h eri, Mercurius Sofue fa m u li fumuat imaginem, &, ut Co-

37

38

39 m irus in prologo ait, faciunt hiß ri oui anu Ibidem 111. Sc. I. veri. 20, Jupiter inquit: Mercurium jiiß t me continuo confequi, Siquid vellem imperare, - T e rtu m, & id praecipuum, quod Lyftrenfibus anfarrt dedit Paulum adpellandi Egptjy, fuit Paulina dicendi Vis ac gravitas inufitata, ac foli M ercurio, eloquently: praelidi, conveniens vifa. Quippe Paulum aufcultaverant ewtyysùiçôy.evo's, & infuper cum homine claudo coiloquutum, Adt. XIV ro. Quam de* nominationis originem palam arguit adjedht ditlqåo' yict' hsi^fj avie; Yjv 0 f/ycvuevoç rov Aôyov. c) O H TO TM EN O S r ov A dy ov, i. e- cut Cyjÿf ivt mandatée fu n t dicendi partes. Sermonis ducem ^ fed minus commode, reddunt, cfr DAN. HEINSII obferv. facr. ad h. U Ubi vero irjv fjyetucvfav tcv?.cyov {primas dicendi partes) Mercurio heic adfignari cernimus f refpici videtur E f/uijç qyspiuv, qui for taffe & Lyftris colebatur. Sic.IAMBLICHO inwfw ri«få' limine operis de Myfter. Ægyptior, Ef/ujjç audit Ssoç o 7 dy ï.c y w fjyeptiv. Quo quidem Mercurii cognomine nihil follemnius. cfr H U G O GROTIUS ad h.l. Hinc i quando PAULUM, fuo pariter &BARNAPjÆ nomine loquufum, audiverant vaniffimi illi deaftroriwn c u lto res, audire libi vifi funt MERCL^RIUM, JOVIS juffu verba facientem5 eumque hoc rnsgis deerum interpretem ac nuntium, quo fublimiora doclri* nœ evangeiicæ vereque divinæ praecepta, fibi hadenus inaudita, tradentem. $. V. Quos dixerant deos, BARNABAM & PAU L U M, divino honore profequi pergunt Lyftren- Ç 1 fes«

40 fcs. N am que facer åos Jovis, adplaudente civium turba, boves vittatos [aevificandos ad portas addux it; qua de re fie LUCAS: o ieçeùç touajoçtov onoç 7tpo i>j; noxfucdutüv a ), lolvfovç xzi çêplfxarcc b) h r* toùç tcuxuvxç èvèyxxç c), crùv ioïç o'/xoiç ybexe Meiv d). Q u o d quidem indigniffim e ferentes a- p o fto li, ûxffrféœvtfç là lyânat etutùv, ( difruptil vefltbus,) gufsttyjtypom iiç tov ox^ov. &, gravi deinceps oratione habita f ) y fio'üç xotifaavaoa lo tç cx^wç tou prj Svetv duioiç. A L X IV. 13, u sque ad v. 19. a) JOVIS cultum, quod ante diximus, Ly* ftrenfibus maxime fotlemnem fuifle, vel hinc patet y quod ei conftitutus fuerit fuus in urbe illa facrificulus, IgpëVÇ TOV A lc Ç, 1 0 V OVTCÇ 7TfO T Î jç 7TOÀ0UÇ, Q l l i d autem libi velint poftrema verba, 7ipo TÏ]; 7toXsuç, difpicere hoc magis operæ pretium ducimus, quo difficilior hic locus vifus eft plerisque interpretum. Simpliciflime reddi poterit, ante civitatem, i. e, ut ii Fßfofiyxoyiot II Reg. VII. 3, 10. efferunt, naçà ivjv àvçav irjç 7ié^Sù)çy aut, fi maveîis, Tfà lîj; Svfxç, ad vel ante portam. Unde extra ntœnia f. in fuburbio Lylirenfium Jovi facram fuiffe ædem, cui facrificulus ille præerat, merito quis concluferit. Et DAN. HEINSIO ad h. I. judice, 'Lev; Ttpoitv Xo; haut dubie intelligitur, qui ante urbem cultus Iit, quod Ttoaut TtoXtovxo; f urbis præfes ac tutator effet. Itaque tov L ix, tov ovtcc tego l i j ç TtoXeuç, ipfim Jo vis, qu<e ad portas urbis fu e r it, fa tu a m, civium pariter & advenarum venerationi publice expolitam, cum laudato HEINSIO exponere non dubitamus. Jo-

41 V,<.o. J<lf»Sit>îî l;i) l'fi /e l j / i.\å>a «?(>), Wg Ijjâ'.Æ fl, j'.il.ici,

42

43 v iij enim imagini Jovis nomen dare, gentibus follemine fuit. Deorum vero cuflodum, excubias quafi prro civibus agentium ^ fimulacra ante urbem in portiss Cepe locata fuifle, e Græcis antiquitatibus cconftat; 'tcùç ngè tü v itüxw ifyvpsvövg Ssoùç HESY- C^HIUS adpellat. Et quia tutelarium numinum injeciim us m entionem, obfervandum, tif fingatis fere re gi ionibus, ita plerisque urbium fuos pennt es deo s que p a tries (fie hos adpellat CICERO pro Sylla) adfcrl pttos fuifle. Non loquimur de privatis illis & tainilisaribus geniis, qui & Lares audiebant, unieuique ciivium domi fuce cultis; fed de publicis, quos, comirr uni fuffragio le<flös tutores & patronos, populus a- Iitquis aut urbs univerfa proprio & fingulari cultu adfiiciebat. Erant hi non raro e diis majorum gentium; jiuxta notiflimos veteris poétee verfus: Dodone (urbs Epiri) Tibi, Juppiter, faerata efl. &c. eirgo nihil vetat, quo minus & Lyftra Jovi facra efte piotuerit. Neque vero novum efl, fuburbana diis fiuifle templa; de quibus videfls ALEX, ab ALE* XCANDRO Genial. D ier. L. II. c. 4. EZECH. SPAN TI EM IUM ad Callimachi hymn. in Fallada, p. ror. nec mon JO. CHRISTOPH. W OLFII tur. philolog. & ciritic. ad A (flor. 1. c. h) T A T P O Ï2 tat] S T E M M A T A facrificulius Jovis adduxit ; fi verbuin verbo reddere quis V'eüt, tauros corollas f. v itta s, bobus imponendas: i., e., ut HENR. STEPHANUS exponit, Tcévfovç e* çreplfjlêvovç, vittatos loves ; velatos vittis juvencos M A R O adpellat Æneid. L. V. 3dö. Q iornodo per cuvtyctç T6 noti OTt^ot (arma virotque, ut cum laudateo Æneid- aueflore loquamur,) PALÆPHATUS intelfligit fotyetq h X h o t ç, viros armatos : quam qui-

44 dem figuram tv oià ovoïv grammatici vocanf. 2 xéuvl&tcc oiim viatoribus, neque raro etiam pcëtis data iuilïe infignia capitumque velamenta, non hu jus eit loci offendere. Notamus heic faltim çey.(/.ct7ùiv ufum in facris faciundis antiquitus receptiiïimum. Fuerunt ejusmodi ornamenta ipfis etiam altaribus ac templis addita ; ut nihil jam dicamus de facrificulis vit* tatis, in fu la tis, corona fertove redim itis, vel certe manibus vittas proferre folitis; ("verba funt VIR- GILÎI Æneirl. L. VII. v ) cujusmodi eft apud HOMERUM iatact. A. v. 14. 'XpiffW, facerdcs A- pollinis, Sed & bobus aliisque vi& imis, ad aram mox deducendis, impolita fuere çé.uyxttût, additaque cornibus velamenta; infulas vocant M. TERENT. VARRO de L. L. Lib. VI c. 3. SEXT. POMP. FESTUS de verbor. fignif. & FLORUS L» IV. c.*t. Apud DIO- DOR. SICULUM Ribüoth. Hiltor. L. XVI. p.m Pythius Apollo sar,y.oiv V, iv icwnjyvfei acti $vf f i x i ç (bfo.mnov, aene? t o v T A T P O N E2T F M - M E N O N, aqotyyrstrsai. Sic namque & in d ts fu - 7lobucrioc t cïç çépluacri locus fuit. Apud PL U TA R - CHUM in parall. c.xix. Medullina» Aruntii lilia, pt - Sijctcrct t o v notts^st, acti çsq avojm M, rjyaysv in i t o v ßufAcVi acti faxfv&ctcrct dvsfae. % t»?t. VIRGI- LIANUS ille Sinon, deftinatain morti vitrimam fe venditans, paratas fibi ait circum tempora vittas. 1 pnta * vittas Divum, quas hoflia gefftt. Æneid. L. II. v & 154. Nec tamen défunt, qui prae*

45

46

47 ffirtefenti loco Tà çsy.y.cttot, coronas, non tam vidlimiis, quam potius îpfis diis imponendas, exponere mialint cum H. GROTIO. Sic non folum ApTSfUV, Eiphefiam deain, fuifle coronatam, telles fun t PAUSA- NIIAS & DIONYSIUS HalicarnafJ. ; quomodo & to Al/oïïSTSç uyxïpicc verticem dece exhibet duplici cor o n a, altera florea# altera murali, cinétum; verum eltiam EfjUîJ* f. Mercurio, (cui æque ac Jovi faéta jam a Lyltrenfibus facra#) fla n ti ante fo res, coronam imponi f&litam au&or eft ÆLIANUS Ttom. tçof. L. IL c 41. Quin & inter dvccbyjft&tx f. donaria, diis miffaa atque in templis fufpenfa, vel principem locum m erentur coronæ, deorum admotae capitibus, vel c:erfe pedibus fubje he,* quarum meminere PLIN. H. R L. XVI. c. 14. & PROPERTIUS L. II. Eleg. %, Verum tamen, Ii quid noftro oualieunque judicio c;onceftum fuerit, altera, quam prius offendimus, hunc locum interpretandi via facilior & pene tutior videtur. Ceterum, quod adtinet ad Toiç TCtVfOVç, Jo- V/i fscrificandos, tenendum, quod maximo cuique tfleoruin, (APOLLINI, N E PTU N O, ceteris, Æ neidv U. III. v«119.) inprimis vero horum principi JOVI tribui confveverit * - maxima taurus Victima. - - VIRG. Æneid. L. II. v Q uo quidem lautiori facrificio Lyftrenfes videntur jplacarc voluifte Jovem hofpitem, ne forte fibi idem, tquod Lycaoni olim, malum accideret. Sic Hyrieus, J o v i, Neptuno & Mercurio isqgugyrfbsvtogßoeg, ilflorum fibi favorem promeritus fingitur apud PALÆlPHATUM Ttsfl ATtiç. Wop. c. V. & OVID Faff. L, Y.V.515. Vero Deo facrificatos fuiffe boves novimus; w. Lev. XVI. &c. Acceptum prifca traditione hunc ritum

48 ritum Tuum itidem fecere deorum cultores.xomoçïfiat* qui de more fuo h e ic, ut in multis aliis, amiffo n u cleo t fervavere corticem. Quanti vero fecerint bo- <vis illud facrificium, oftendit ARISTOPHANES in Pluto, A d. IV. Sc. I. v. 825, ubi 70 ßov$UT iv nihil aliud eft, quam magnifice & [umtuqfe facra f a cere,,ut fqlebant opulentiores, aut qui aliis religiofiores videri volebant. Quos inter ille fjaxgoqixo TifJLoç apud THEOPHRASTUM, H & ^ar^tfr.c. XXII. ßovv Sûtrceç, t o 7r?oasTU7tdiov.q7c#vji%?ù rjjç bfoàojj TiçoçTtiZTTaXèvei, çs^u a a i ysyctxoiç Ttep^fostç, o t m ç êi ëtjigvtsçföbhtiy, Vr* ßqOv'eßpcrs* bovis, inquit, latrificatï cornigerum fine 1 p u t, magnis circumdatum fertis y,pro jonbus f in ipfo introitu adfigit eo fine* ut videat inore furus quisque, ab ipfo facrificatum ejje bovem. Ubi nos potius smitict foresque privatarum sedium intelligimus.* quam quidem templorum fores* ut minus rede locum expofuiffe videtur CHRISTIAN. BRÜNINGS Antiq. Græc. c XIX. J. 26. Boves auttem non alii, quam 'dfyysg, jugum non pajfi, facris ufibus apti ducebantur Athenis, ubi SOLON lata lege prohibuit ßovv dfotyjv \J5iv, ÆLJANO tefte,7ra*. ïço*. L. V. p. 14. (Et illud quidem legi Mofaicæ, de juvenca injugi ma flanda, Deut. XXI. 3. adfine videtur. ) Quod yero femper & in univerlum a Grarcis obfervatum fuifle, haut (cio. an rede tradat CHRIST. BRÜNINGS Gr. Antiq. c. XXI.. 8«Aliter enira HYRIEUS in Rœotia (quæ non multum ab Attica.diftat t) u t, refert 1. c. OVIDIUS, cultorem pauperis agri Immolat, & magno torret in igne bovem, c) E n i T O T2 n ia f2n A2 'yveyxs h. cf.ad portas duxit madandos boves facrificulus. Ducebantur fu-

49 r t# * * - - r*<..».,v T sf* *» :4*-j *v " ;Vj få - * " _» > l * *v. «V 4 4,» - 4 ^»i «K > i*4fplit: *» «.. i* v'i^/1 ii*?, fr 1*J *. i*- * *.*.«* tji. À** f -V<?» * r r ww** t r r ^ *- «#» ifféf * '..:!> * '. t i *, «*-» * I T ' *' %* - %C TÎ " '* ' * Oft* * " *» '*»* * r* Llff^? U f *-r «*>'< * ' >,*.-Jv * *{V ^5*^»; * '*-. *v **itl» V# " %%$ \V<\ *, : - *iii «. >.,4i. ^ *. *rf, y Vi - V A i 0K% '. fv* ttixî l f ^

50 aztfvåa» Wn4-1' 1> O r k m.vvv> rrt vr^ M } ^ %/i)äfffou,. %] b b ôr\*^. mj.wv^'b V»A dtvna ju-vwha. J/Wfa^x Vh yvjwnv.m, sut.r^iyv*. wrm /t> ru,wnq. ww. / t» w» j, ir 7,/ ' n / f - 'i to * m ^.fr.c f.w + ^ T ' > rr^wv j* ff. ** ift. hr m >?v ü, ik* f,ofyï T u> t^k«/ vti*yj**^eoîh0 wwù) 1irtfw>* i C j P f W / ' «* ' * ' f * * * v * U * V ^ t v * t * 4 t ^ < t A 4 > " V ^ - w & r ^vyj? /,uif*4y t V#*A^»vtC^Ä.n^l, &*w *i<^i ^. ^ iifcw f y r*«?.v,» jnthsvwh.jft l, ikrl'm tàqàjx'm. 7i trv^, <MàÜk.l: /*./*. û (A U.V \l. & (*>* *: ;;. k:ii.4(iir.n;% i r#f <ÿ/wv rrtfxr# rrcw w 2.(0. ii ti. o, pti/tiriffyro fwtty»ln*> Vw faidbt', o'p.2? in h a y *nÿm:w.ù.* lr r t *rvw6 rcv *jk»' Â<M'Û:1I'I*"'S:U, frhtun «ktlfja. 9w r. TVifc* TVS' y y v r n r s o 42V: «îîr'4. 5. çfaxruwr **/* * 7 tw k.. _ jk. I ^ i.t*i ; Sas A* «r->»,vrwrv, I y j Ty&yst^rr* 4 *7, 7Vt *Pfc, / /.*?; ;, rtf f^ rsj ^ rw fk * (ytrrfifav «r f t y À tir * VJm fr.'/*tij-i>m i*t \ii'^ f ix* W! Xp^ vn v^*«* 7 SrvirfftyW w rw) JM *r<*. r.mtib. MHrq,

51 fu tu r* vi&imæ, non trahebantur: unde H O M ERO, * 0 J t w. T. a cl calcem, dicitur ßovg ctyeabcct xegduv, 6c VIRG1ÜO, Græcum poëtam imitanti, Georg«L. - duiïus cornu facer hircus ad aram. A d quasnam portas duéti lint boves, fatis conftare videtur ex præced. verbis, ubi fa<ra mentio tov Aicç f TOV ovto; Tcpo rrjg itox uç, i. e. fimulacri Jovis, in urbis introitu five ad portas politi; qua de re fupra. Itaque cum DAN. HEINSIO ad h. 1. intelligimus portas urbis, & vertimus adeo Græca illa: ravpovç y.2i çëfiuxtz 67ri TOÙÇ xutàvzç ivêyxxç (o h fs ù ç,) ifjstsxê bvëiy, poß quam vittatos boves duxijjet ad portas, vel ante portas, jaerificare voluit. Quippe i x l præ pofm o, cum accufandi cafu jun&a, idem valet, quod a d, prope vel ante locale. Sic èltl Tfjv [ci~ s u m, A<R. XI. xi. itcl ty)'j$û W, Apoc. III. 20. ante donum, ante oflium, &c. 0 1 itvxuvsg autem h. L nobis idem fu n t, quod q KVXq TÎjç tcqxeuç, Luc. VII.,.... * 12. v e l.a W o lu te Jtfflä a, A & IX. 2 * ^el, admiffi itsgiqfxirei, Y) TrÛAtj y (fisfovcroi kg Trjv itàxiv, Aél. XII. 10. quo figniiïcatu JOHANNES etiam Apoc. XXL 10. fqq. memorat T$v 7tÔÀif, \yp\)7cu TJÀÛvxç fâ h - XX, ci ou pir, xåsursoin. Sic & dicitur toïç. TTüAwflW iuréfäs<r&m èiç isoxw, Apoc. XXII. 14. Quam notionem Toîç ißfofjltfkovtx acceptam haut dubie referunt fcriptores novi federis ; legitur enim j. Reg. XVIII. 10. quod Elias ejofevsrj ii; 'HLxçstctx r f j ç 2 i f a w x g, k x \ F j t â é v k g t ô v to A w v æ t y ; n c X e u ç. Aliter quidem complures interpretum, atque In his JO. CHRIST. WOLFIUS in curis philol. & crit. locum noftrum exponunt, quibus boves vel ante januas, vel D aé

52 a d v e ß i b u l a a d l a t i dicuntur. Referunt hi t o 'j ç 7ry* 2ü ovaç ad v e ß i b u l u m aut f o v e s p r i v a t a r u m a e d iu m, in quibus BARNABAS & PAULUS hofpites diverfabantur,* & illuc addu&as efie a facrificulo vi&imas exiftimant. Sacerdos videlicet extra urbem habitans, non jam illic, folito more, ad aram Jovis facra feciffe, quin potius, (ollemni pompa civitatem ingref fu s, coram ipfo Jove præfente, (fc. Barnaba,) & quidem ante fores hofpitii, una cum turba ibidem congregata, officio fuo defungi voluifle putatur. U t res adeo intra Lyftram urbem, non ante portas ejus,.gefta fit. Et fic revera fuifie fadum, porro adltruere conantur ex eo, quod Paulus, poftquam ab hifce fibi faciendis Hieris^Lyftrenfem populum avocaflet, exturbatus fit shi. Tijç ncteur- (A ft. XIIII. 19.) Ergo jam ante, inquiunt, in urbe fu it, quando fibi facra parabantur*. Atqui, negamus confequentiam. Nec enim eodem temporis articulo fufcepta facra illa, Paulumq; ejectum efie, dicitur.*quin contra indicari videtur, intereeflifie aliquantum tem poris, quo adventantes e v i cinis urbibus Judaei permoverint plebem, ut urbe e- os pateretur ejici, quos ante hæc deos, quovis cultu dignos, cenfuerat. Neque vero LUCAS quidquam habet de diverforio vel aedibus, quarum ante fores res divina fieret; quin comm. 1$. meminit primum lyjç T tox sbyç, deinde twv, ubi deftinari fibi facra a u d i e b a n t Apoftoli, v v i f u r i potius, fl res domi fuæ, ante januam, tentata fuiflet. Ad poftremum p l u r a l i s n u m e r u s t ü v. T t v X ù v m p o r t i s urbis convenientior videtur,, quam privatis f o r i b u s : etiamii non ignoramus, numerorum boixxotryyjv. (acris feriptoribus familiarem efie. Sic quoque là ç 7tiù a ç9. Ä & IX. 24» quas huc trahit & de janua d o m u s, i d i- '.j.... ver*

53

54 -l:>>rk}î) fy?** ivr^^kisir wiàatj, vh UfjMn /ffw (*ï\i\ '* tjy ^ w.n : 4%»*r ** étiipwt if* ryr-jtpmty

55 vicrforii Paul ini itidem explicat I. c. W O LFIU S, nos cite portis Damalci urbis confidentius exponimus ; in* diu&i tam ab ipfo contextu commatum, quae proxime piraecedunt & fubfequuntur, quam ex pari acceptione Ttuv 7tvùüv, anud protanos feriptores ubivis obvia* Fuere, qui pro siti tgvç nvtâvsrç verius legendum duxeriunt Iinsular iter S7t\ tov twàüvoç, eadeni conftru&ion ie, qua legitur itti t? j ç Bufiftç- A&. XX. 9. &c. E t exemplaria quædam ita legere ait ad h. 1. ERASM. SiCHiVJDIUS ; fed fruftra omnin.o: uti & ipfe W O L - F IUS 1. c. probavit. Quod reliquum eft, facile lar* gpmur, pluribus locis Scripturæ N. F. pro oftro, aut Vieftibuio potius, privatarum ædium accipi ic* Ttvhtivx. v'ide Matth. XXVI. 71. Luc. XVI. 20. Ad:. X. 17. c:. XII. 14. & v. 13. ubi occurrit q Svfot tov 7t'jtäw s, j miua ve/tibuli. Denique Funt, qui tovç nutävag faedunt portas foresve templi fuburbani, Jovi facri, quod ipfum nomine tov Atoç > tov evroç npo TY)qnb- /Kêuç connotari volunt. Quæ explicandi ratio etfi probabilior fere v id e tu r, quam altera modo excufia ; tam en non facile eo adducimur, ut a fententia prius admifia recedamus i ita tamen, u t, in his talibus, fuo quemque abundare lenfu lubentes fi namus. J ) 0 TEIN eft mattare, & quidem xstt efyxwy tut docet THOM AS Mag., in facrißcium. Ssepe tamen.attici feriptores quidquam heic addunt; ut Sfeiv Tà % «, (TH UCYDID I & XENOPHONTI is fsfa j i. e* mattare vitt imas, & Sveiv T oîç Sfofc, Ceu loqui amat TH E O PH R A STU S, H $. x*?a*t- CaP- X & XXII. PLA TO N I Ep. VII. dicitur Sveiv &u<rfav. Interim fu n t, qui contendunt, tjuod To Svstv antiquioribus Græcis de iuffitibus five odoramentis accenfis proprie acceptum fit ; quippe quibus fola tu ra, fru* D 2 gura

56 gum primitiis addita, necdum çruenta facrifïcia in ufu fuerint. Quidquid fit, m Hellade fatis antiqua fuere facrifieia animalium, quæ a miniltro fecrorum fecuri per-' cuffa, cul troque ( t f ceu vocat HOMERUS ad calcem vy.vov èiç A7T0AAyi/2,} jugulata fuerunt 'r abfciffis deinde carnibus, quæ cremandae altari im ponerentur. Cfr HOxMERI Oliictr. T. ad cale. nec non de rexsttoy.ßy), Phcebo facra, *1Xtzù. A* vers. 442* fqq. ubi tantum non omnem id genus facrorum adparatum ritumqire, graphice a PoCta delineatum, v i dere eft- Lepidior autem, quam verior, vi&imarum origo eft, quam comminifcitur OVIDIUS Faft. L. I. v feqq. Prima Ceres avidœ gavifa efl / anguine porc<ey JJlta fu a s, merita ctede nocentis, opes. Nam fa ta, vere novo, teneris labcntia fulci f, E ruta fetigeræ comperit ore fuis. Sus dederat pœnas. exemplo territus bujusy Palmite debueras obflinuijfe caper. & c. Tc fcit ovem fatum, verbenas improba carpfit, Quas put dis ruris ferre fote bat anus. & c. Ceterum illud inftitutum Græcos quidem ab Ægypfiîÿ aut Phoenicibus, hos vero ab Ebræorum polt diluvium- Patriarchis, malefana tcmulatione, haulilïe, vix elt ur dubitemus. *> A IA PPH EA I T A IM A T IA, vel, ut JO SEPHUS in hift. Jud. efferre fofet, làç èubf;7ci; 7tB* d i f r u m p r r e veßnnenfa, inprimis e x t e r i o r a, (quomodo T5u xyiw i, tu n ic < e f. i n t e r i o r i v e f i % nonnumquam opponitur tc IptCtTiov' cfr Mattfo. V. 40. Maro. X. co; &c.) patrius & popularis mos erat Judæorum, gravius quidquam dolentium * exhorrefcentium * aut cun*

57

58 ja ' II > -,.> \ ' - v i» v. i -? Â < /i : - ; T. : -. H. ' * :.. ««

59 Cttim indignatione averfantium. v. c. quando horrend# qiulcdam præter exfpe<fiationem acciderant > maximeqiuum audiifient ßAZT3)y)ui<X's f, contumeliofa in Deum diidta: cujusmodi qu;<d in caufta Ghrifii deprehendere filbi vifus o dfäitaev;, hsphrfe iovg yn w o tt ävrov» M a rc, XIV. (52, fqq. ubi iatius fumitur, pro quo' M A T T H Æ U S, idem factum narrans, cap. XXVI A itïffa ç e t à i u z t v t tojtov^ X g y w r e rt éfiåottfqyuyjvf.- Im pari caufià, audito videlicet impio fermone Rab-* faicîs, (ciderunt ve/tes luas Hierofolymitani cives, hcorumque rex Ezeehias. II Reg. XVIII. v. ult, 8cc. fq. v. i. ac percepto Ifraélitarum diffidentium mur«- im ure, Jofua & Calebus, Num. XIV. 6. Neque aliter riitum hunc adhibent A polloli, vifam auditamque Lyfhrenfium EiStoXoXxTgetM haut fine horrore averfari > attque infuper æg.errime ferentes, fefe, qui profanam, illlam ficctuicty jtx expugnatum venerant * (v. 15 C1 X:iV.) pro diis jam habitos, novam civibus præbere imateriam impura faciendi facra. Sed & in rebus ad- Vferfis, praefertili) in calamitate publica, hic lugentium fiitus fuit. Sic firagis Ifraélitarum nuntius f &, ea fiibi nuntiata, ipfe David j^jienfas vefiesfuas difeidit \ II«. Sam. I: 2, 11. quod fecit itidem Jonathan, Pontife?x maximus, pofi acceptam Judaeorum in Galikea eiathem. i. Maccab. X l.ju Pertinuit antiquitus etiam ad fu- ruebres ritus laceratio veftium; jamtumjacobo Patriarchae uffitata, quum Jofephurn filium mortuum putaret:' Gern XiXXVII 34.itemque inexrequiisabneri.ii Samllf.gi.fqq. Nlec Judaeos folos, fed & alios orientispopulos, atque in hiis Peifas, vefies itidem dirupifie confiat: CfrSCHMI-' D)I1JS & W OLFIUS in h I. Atfor. & GROTRJS im amnot. ad Matth. XXVI. Apud GVlD. Heroid. Ep. VJb v.. *7. Hypfipyle,Lemnia re ina>metu&; dolore confefta, Exßluif

60 3 6 ' IM W A BÄlS & PÂULÜS, - F.x ß l u i t tunicis a pebore ruptis. (Quodammodo huc facit Romanorum ille mos, quern exemplo fuo illuflravit O&av. Augtifhis, dibaturam i magna vi offerente populo, dejeba ab humeris to%a, mudo pebore deprecatus? C. SVKTONIO tefte, *Lib. 31. cap. 5:1. Sicut nimiam fibi obtrufam a populo dignitatem civilem is hunc in modum recufavit jvehe intentius & a fele amovit:: ita apoftoli divinos h o nores, infoiis libi & invitis a turba patatos, enixius.deprecati, & in c ita tio re quodam impetu amoliti fuerunu Id quod ipfi produnt ulterius, quando Tfç kç tö v oyjko'j h(7 7Lyj$Y}72V, v. 14- vociferantes jn turbam influer unt, i r r u e r u n t (to ii77tyj$clv celeriorem quemdam ac vehementiorem adcurfum adtoniti hominis importat, cfr. Adi. XVI. 29.) xxl Fs- y o v is f M peç, is ictvjot 7Toi1it \ v. 15. <7uid, inquiunt, -é» cives i ifla fa c itis? i. e. hæc a vobis lieri non oportuit. Elt enim increpantium & exprobrantium. f) DEHORTATORIA Apoftolornm adlyftrehfes oratio (v. 15, Iqq.) digniffima quidem effet, quæ plu- Tibus expenderetur ; fed quam nos aliis dedita opera»exponendam relinquimus: præfertim quum quædam e jus m om enta, magis ad rem noftram facientia, fuperius adiigerimus. Cum iis, quae monuerunt heic.aporoli^, congruunt ^quodammodo, quæ ad.æneam Sibylla, Nec dea fuin, dixit $ nee facri turis h o n o r e Humanum dignare caput. neu ne f i n s erres. &c. vid. OVID. Metamorph. L. XIV. v Quando autem inter reliqua DEI O. M. opera ac beneficia, exfiftentiain ejus liquido teflantia, vel inprim is m em oratur illud, quod Is ovfavcsey ve- T 0ÙÇ

61

62

63 Tozç iïi?uin.y.. T* A.. v. 17. obfervamusr idem hoc argumentum Apoftolis commune effe cum aliis, nec folum divina revelatione colluflratis, fed & profanis fc rip to r ib u s qui ratione fua non male ufi, Deum ex pluvia demonlirarunt. In Epift. JEREM1Æ apocrypha, comm. 53. (f. in Bibi. Svec% BARUCHI VI, 52.); hac cumprimis nota verus Deus diftinguitur a diisgen» tium ÇvÀivoiç xxl TtsçiyjgCffoiç. yot\ Tteçiuçyfyoïç, ci. eu? 7s Cgtov dv&gpfaoiç, eu pr) fâcri. Referri huc poflif ARISTOPHANIS illud in N f art- I. fc. 4. ubi Strepfiaâæ feni percontanti : 'O Zeùç Vjut» 0 O- Xvpatioç lu (dscç içiir î refpondet Socrates-. Uoïcç 'Zêriç, eu. fj.vj tyfiyjcryç, eut *Içi TLéiç. Gui viciffim ille : rr. tâyeiç cu\ àxkà rtç u s i His addé, quæ de fove pltient e ad. praoced- not. a) diximus. Sic nimirum naturæ effe&us referuntur ad naturæ Au&orem; atque-' ex. illis evincitur Hunc exfiftere: Cui foli fit immenfus honos & gloria, fempiternasd' v * 1 *..à t* \ ï.lii: > jïlil Pag. /. jf. 7 not: a))pofl inpfav rcfecit acide: quod in Niphal aliquoties occurrit, vid. ExocU* XXIII, 12. C. XXXI, 17. & II. Sam. XVI, 14. Pag. 4. jf. /. not. ci) /ege; >NI CA TORE. < 7 Pag. 24. $. V. not: b) ad c m. leg ei.u treferti." «2 ) o (

64 JÆin kåre Broder, â f Edert fidfta brefhar jagmed ogemen fågnad Inhåmtat, huru J nu fnart åmnen af trycket u t- gifva och offåntligen fôrfvara ett prof af den iårdom, fom J, min B ror, under flera års ftuderande vid Upfala Hôgfchola Eder fôrvârfvat. Om roig tillätes att dôma om Edert fôrehafvande, tyckes mig, att $, min B ror, förfigtigt utvalt ett fådant åmne, fom med Edert forefatta mål nåra öfverensflåmmer. Når min B ror, afmålen de vidfkepliga Lycaoiiiers afguderi, röjen $ tillika Eder vackra infigt fa vål i lårda fpråk och fordna handlingar, fom i fjelfva Himla-låran, hvars ljus likafom dunkeltoch oförm årkt framlyfer ur de blinda hedningars tiockefla m örker. T y juft deffe, når de mifttaga fig på den råtta G uden, och i ftållet vånda fig till andra, vifa med det famm a, att dock en Stor och obegripelig naturens Herre år till, hvilken d e, af en likafom medfödd la g, finna fig förbundna att vörda och dyrka. Jag <5nlkar Eder, min Brory af hjertat lycka få til det förevarande arbetet, fom til hvad mera ånnu återflår. Om Eder tilldelas få mycket godt, fom jag Eder ut»? nar, fi fån y tillfylleft. Med kårlek lefver Min kärd B ron tralfund, den I Febr; 1 Àr MDCCJL trognafte tjeraré, JOHAN MONTELIUS