Annemarie en Ria praten mee De kracht van de VAR POWERCOLLEGA S. van toen en nu. Het vak beter maken 50 E

Transkript

1 LEDENBLAD VAN BEROEPSVERENIGING VERPLEEGKUNDIGEN & VERZORGENDEN NEDERLAND (V&VN) Jaargang 9 Nr. 3 mei E 3 magazine Verpleegkundige én televisiebakker Rutger v/d Broek POWERCOLLEGA S van toen en nu Excellente Zorg: Het vak beter maken Annemarie en Ria praten mee De kracht van de VAR

2 VAR Tekst Corina de Feijter Infographic CC zorgadviseurs 50 V&VN is op zoek gegaan naar alle actieve Verpleegkundige en/of Verzorgende Adviesraden (VAR) in Nederland. Het blijkt dat in totaal 144 zorginstellingen (24%) een VAR hebben. Vooral in de VVT-sector is het aantal VAR s laag: 13%. Na deze peiling volgt een inhoudelijke inventarisatie. Onderzoek naar VAR s in Nederland: Weinig VVTinstellingen met VAR Voor het eerst in Nederland is exact in beeld gebracht hoeveel Nederlandse zorginstellingen een vorm van gedeeld bestuur hebben, in de vorm van een Verpleegkundige en/of Verzorgende Adviesraad of Verpleegkundig Staf Convent. Deze inventarisatie is een initiatief van V&VN, CC zorgadviseurs en Hogeschool Utrecht. Hbo-V-studenten hebben de gegevens van de VAR s verzameld. In totaal zijn 597 zorginstellingen gebeld (respons 91%), verdeeld over drie sectoren. Het gaat om 95 ziekenhuizen, 110 ggz-instellingen en 392 VVT-instellingen. Het blijkt dat 144 van de 597 instellingen een VAR of Verpleegkundig Staf Convent hebben. In percentages uitgedrukt: 24% van de zorginstellingen heeft een VAR, 67% niet en van 9% is het onbekend. Hoe is de verspreiding binnen de sectoren? Binnen de ggz heeft 18% een VAR en 76% niet (onbekend: 5%). Bij de verpleeghuizen, verzorgingshuizen en thuiszorg zien we dat 13% een Invloed uitoefenen Een VAR adviseert aan de directie of Raad van Bestuur om de kwaliteit van de zorg te waarborgen en te verbeteren in de zorginstelling. Door deze adviserende rol heeft de VAR vanuit de invalshoek van de verpleging en verzorging een stem in het beleid van de organisatie. De VAR kan bijdragen aan: verbetering van de kwaliteit van zorg voor patiënten / cliënten; een beleid dat beter aansluit bij de professionele beroepsuitoefening; een grotere betrokkenheid van de zorgprofessionals bij de koers van de organisatie; verbreding van het draagvlak voor nieuw beleid. 4 V&VN MAGAZINE MEI 2014

3 V&VN en VAR s Het aantal zorginstellingen in Nederland met een VAR Aantal VAR s per sector 79% Ziekenhuizen 18% GGZ VAR heeft en 76% niet (onbekend: 11%). Van de algemene ziekenhuizen beschikt 79% over een VAR en 21% niet. VVT-sector De inventarisatie levert opmerkelijke resultaten op. De ziekenhuizen lopen met 79% voorop in aantal VAR s en in de VVT-sector valt met 13% nog een hoop te winnen. Er is nog geen onderzoek gedaan naar de oorzaak van het lage percentage. Maar gezien het aantal initiatiefgroepen dat momenteel actief is, werkt de VVT-sector hard aan een inhaalslag. Vervolg Bekend is nu over hoeveel VAR s we het hebben, wie de voorzitter is en hoe deze te bereiken is. Deze inventarisatie is een eerste stap. Er blijven nog genoeg interessante vragen over. Met welke thema s houdt de VAR zich bezig? Hebben VAR s een goed contact met collega-vakgenoten? Zijn ze in gesprek met de medische staf of raad van bestuur? Met welke vakinhoudelijke thema s houdt de VAR zich bezig? En in welke ontwikkelingsfase zit de VAR? Om antwoord op deze vragen te krijgen, hebben de VAR s inmiddels een brief gekregen met het verzoek hun jaarverslagen en 24% Van de 579 Nederlandse zorginstellingen hebben 144 instellingen een Verpleegkundige Advies Raad of Verpleegkundig Staf Convent. 13% VVT agenda s van 2012 en 2013 op te sturen. Studenten gaan deze documenten analyseren. Die inventarisatie moet voor de zomer klaar zijn. Dan volgt er een nieuwe belronde met de VAR s. De studenten zullen dan een scoringslijst met een aantal thema s gebruiken. VAR s in beeld Pieterbas Lalleman is namens de Hogeschool Utrecht en samen met CC Zorgadviseurs bij deze inventarisatie betrokken. Hij doet promotieonderzoek aan de Universiteit Utrecht en het lectoraat Innovatie van Zorgverlening naar het werk en leiderschap van verpleegkundig managers. Lalleman ziet verwantschap tussen verpleegkundig managers en de VAR. Voor beiden geldt: Waar baseer je je gezag op? Praat je ook met de cliëntenraad? Houd je je alleen bezig met reorganisatie en bezuinigingen? Ben je goed bereikbaar voor de achterban? Goed zicht hebben op de VAR s is van belang. De beroepsgroep houdt zo de regie over het vak en de beroepsinhoud. Meepraten en meedenken leidt tot betere zorg en betere uitkomsten voor patiënten. Onderzoekers hebben de VAR s nodig om goede onderwerpen te vinden voor onderzoek dat relevant en bruikbaar is voor de praktijk. V&VN stimuleert VAR s op te richten en helpt je graag op weg. Op de website van V&VN vind je in het dossier V&VN en VAR s het laatste nieuws over VAR s, feiten en cijfers, handige tools en informatie over de ontwikkeling en positionering van een VAR. Ook een VAR oprichten? Meestal begint een VAR bij een groep enthousiaste professionals binnen een instelling. Soms neemt het management het initiatief. Als jij in jouw instelling een initiatiefgroep hebt opgericht of wilt oprichten, is het verstandig om het dossier op de website van V&VN te raadplegen. Hier staat beschreven hoe je een VAR kunt oprichten. Ook kun je ondersteuning krijgen van de VAR-adviseur van V&VN. Landelijke VAR Netwerkdag In het najaar organiseert V&VN de jaarlijkse VAR Netwerkdag, in 2014 valt die op 30 oktober. Verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten uit het hele land gaan als VAR-leden met elkaar in gesprek over een krachtige rol van de VAR. VAR-nieuwsbrief V&VN verstuurt tien keer per jaar de digitale VAR-nieuwsbrief met interessante ontwikkelingen en nieuws voor VAR s. Ook biedt deze nieuwsbrief VAR s de mogelijkheid om vragen te stellen aan andere VAR s. Wil je meer informatie, neem dan contact op met VAR-adviseur Paulien den Bode via p.bode@venvn.nl. Meer informatie: > Dossiers > V&VN en VAR s V&VN MAGAZINE MEI

4 TWEEGESPREK VAR Tekst Corina de Feijter Beeld Vincent Boon Photography DE VAR DOET ER TOE Daag collega s uit om mee Annemarie Kipping, wijkverpleegkundige, werkt aan de oprichting van een Verpleegkundige Adviesraad (VAR). Verzorgende en thuisbegeleidster Ria Bierman zit al een aantal jaren in een Verpleegkundige en Verzorgende Adviesraad (VVAR). 6 V&VN MAGAZINE s MEI 2014 H et ijs is snel gebroken als de twee aan tafel zitten. Voor we het weten gaat het gesprek over alle veranderingen en de onzekerheid waar beiden mee te maken hebben. Meer mantelzorgers en vrijwilligers inschakelen, wie is er eindverantwoordelijk voor de zorg, wat is je positie als wijkverpleegkundige of verzorgende? Zelfsturende of zelfredzame teams? Hoe moeten we onze nieuwe taken uitvoeren? Bij uitstek allemaal onderwerpen waar een VAR wat over kan zeggen. Spirit Ria stelt zichzelf voor. Ik ben 58 jaar en werk al dertig jaar bij Thuiszorg Rotterdam als thuisbegeleidster in een zelfredzaam team. We gaan per 1 januari fuseren met thuiszorgorganisatie Laurens. Ik ben drie jaar geleden gevraagd om lid te worden van de VVAR, ik ben nu de enige verzorgende in de VAR. We zoeken nieuwe leden en ik zou het fijn vinden als er meer verzorgenden bijkomen. Annemarie: Ik ben 37 jaar en ben sinds 2011 wijkverpleegkundige bij Careyn. We zijn onlangs gefuseerd en we werken met kleinschalige, zelfsturende teams. Na de fusie zijn we een grote organisatie geworden, we zagen en spraken elkaar steeds minder. Eerst werd er geklaagd, maar we hadden ook zoiets van: geen woorden maar daden. We wilden meer zeggenschap en meedenken. De directie liet al weten het belangrijk te vinden dat er een VAR zou komen. We hebben twee werkgroepen opgericht: een werkgroep positie wijkverpleegkundigen en een werkgroep zeggenschap. De eerste bijeenkomsten hebben we net achter de rug. Er kwamen behoorlijk wat mensen op af. De sfeer is als prettig ervaren, het zorgt voor spirit. Dat is onze eerste stap: iedereen mobiliseren. Vragen achterban Annemarie wil heel graag van Ria weten wat er allemaal komt kijken bij de oprichting van

5 50 E 3 Erg leuk om te doen, ondanks de stress die het oplevert Ria Bierman te praten een VAR. Ria: De VAR bestond al toen ik werd gevraagd, maar ik raad je aan een cursus te volgen. Dan leer je ook te onderhandelen met de directie. Dat doen onze voorzitter en secretaris. Ik doe het met veel plezier, in een VAR zitten, maar het kost natuurlijk wel tijd. Vooral als we om advies worden gevraagd, moeten we vaak dingen opzoeken op internet. Ik vind het wel jammer dat we weinig ongevraagd advies geven. En het blijft lastig om de werkvloer goed betrokken te houden. Ze weten ons nog te weinig te bereiken. Geheim Ria heeft voor Annemarie een voorbeeld meegenomen van een recent advies, dat de VVAR op verzoek van de directie heeft opgesteld. Het gaat over geheimhoudingsplicht bij een besmettelijke ziekte. Ria: Een verpleegkundige kwam met dit dilemma. Wat moet je doen als je weet dat je cliënt een besmettelijke ziekte heeft en hij niet wil dat de vrijwilli- gers en mantelzorg het weten? Hoe hoor je te handelen? Ons advies is dat je de plicht hebt om dit wel te vertellen omdat vrijwilligers en mantelzorg risico lopen. De directie heeft dit advies overgenomen. Het lastige is dat als je bezig bent met het opstellen van het advies, je er met niemand over mag praten. Stel dat het advies niet wordt overgenomen door de directie of raad van bestuur, dan heb je een probleem. Annemarie leert veel van het voorbeeld. Ik begrijp dat wij als VAR in oprichting moeten nadenken over onze rol en taak. Wat voor VAR willen we zijn? Willen wij ook ongevraagd advies geven? Dat moet duidelijk zijn. Het komt natuurlijk ook voor dat een directie een advies naast zich neerlegt. Ria herinnert zich nog een advies over het aantrekken van nurse practitioners. Wij wilden dat wel, maar de directie niet. Ria vertelt dat de VVAR nu twee keer een symposium heeft georganiseerd. Een met als onderwerp kwetsbare ouderen en de andere bijeenkomst had als onderwerp Op weg naar de toekomst. Erg leuk om te doen, maar het levert ook veel stress op, omdat we alles hebben georganiseerd. De zaal, de beamer, noem maar op, maar we kregen veel positieve reacties. Wat ik jammer vind is dat verzorgenden voor het bijwonen van ons symposium geen accreditatiepunten kregen en verpleegkundigen wel. Terwijl het ook voor verzorgenden belangrijk is om te kunnen aantonen dat zij hun vak bijhouden en hun kennis op peil houden. Dat is ook een onderwerp voor de VVAR. Het is belangrijk om te blijven praten over je positie en verantwoordelijkheid. Interesse Lastig punt is het betrekken van collega s bij de VAR, zorgen dat ze je weten te vinden en dat ze geïnteresseerd blijven. Ria heeft geen gouden tip voor Annemarie hoe ze haar collega s kan uitdagen mee te denken. Ik begrijp het ook wel, iedereen is zo bezig met de zorg van alledag. Maar er is altijd een kleine groep die ervoor gaat en wil meedenken. Uiteindelijk willen wij ons ook focussen op de klant, daar doen we het allemaal voor. We willen allemaal betere zorg voor onze cliënten, zegt Annemarie. Ze neemt dan ook graag de uitnodiging aan van Ria om naar Rotterdam te komen en daar met de VVAR te praten. Ik kom graag langs bij een VAR die al goed georganiseerd is. En anders had ik mezelf wel uitgenodigd! V&VN MAGAZINE s MEI