به اونگه Ånge خوش آمدید. و جنگلها همگی چیزی برای نقل کردن دارند. هر دوره ای حوادث خاص خود را دارد که محیط اطراف ما را حتت تاثیر خود قرار داده است. آگاهی از تاریخ خود باعث درک بهتر از محیط روزانه ای می شود که ما دائما با آن در متاس هستیم. ترکیب پدیده های قدیمی و جدید جامعه ما را جذاب و جالب می کند. در اینجا چند محل را که می تواند کمکی در توضیح پیدایش و رشد اونگه باشد را معرفی می کنیم. جاهایی که حتی امروزه هم می شود برای دیدنشان به آجناها رفت. استانداری وسترنورالند Länsstyrelsen Västernorrland, 871 86 Härnösand, www.lansstyrelsen.se/vasternorrland تلفن: 0611-34 90 00 فرم گرافیک شرکت Grafisk form, produktion se idea ab منت: ماتس ویگارت Textbearbetning Mats Wigardt عکس :Foto آننا گوملارک / Anna Gullmark سمیر حسین Samir Hussein بیورن گرانکویست / Björn Grankvist ميربيرجت موزه استان وسترنورالند Murberget Länsmuseet Västernorrland مارگارتا بری وال /Margareta Bergvall جایامالی پررا Jayamalie Perera چاپ لناندرش گرافیک.Tryck Lenanders Grafiska سپتامبر سال 20100 September
Sollefteå Ånge Örnsköldsvik Kramfors Härnösand Timrå Sundsvall چند مفهوم مختلف ز مفاهیمی که در آن آورده شده می پردازیم: فرهنگ فقط موزیک تئاتر و ادبیات را شامل منی شود. از فرهنگ به معنی طرز زندگی انسانها و نحوه سازماندهی زندگی و اجتماع نیز استفاده می شود. تاریخ مطالعه فعالیتهای انسان در زمان گذشته است. میراث فرهنگی چیزهایی است که نسلهای گذشته بعد از خود بجای گذاشته اند مانند خانه اشیا و آداب وسننی که به نسلهای بعد منتقل می شود. محیط فرهنگی در یک معنی گسترده به معنی محیطهایی است که حتت تاثیر انسان قرار می گیرند مثل شهرها و اراضی کشاورزی. اغلب اوقات یک محیط محدود مد نظر می باشد مثال محیط یک عمارت ییالقی. نورالند Norrland شمالی ترین قسمت سوئد می باشد که وسترنورالند را نیز شامل می شود. جنوبی ترین قسمت سوئد یوتاالند Götaland نام دارد وقسمت میانی اسواالند Svealand نامیده می شود. استان یک منطقه جغرافیایی تفکیک شده برای اداره امور دولتی است مثل وسترنورالند. سوئد به ۲۱ استان تقسیم شده است. کمون یک منطقه جغرافیایی کوچکتر است که مسئولیت قسمت بزرگی از خدمات اجتماعی مانند مدارس کودکیاری ساملندیاری طراحی راهها مسائل مربوط به آب و فعالیتهای تطبیق با جامعه سوئد برای مهاجرین را عهده دار است. سوئد به ۲۹۰ کمون تقسیم شده است. ترجمه امر مهمی است چرا که در استان ما افراد زیادی هستند که به زبانی غیر از زبان سوئدی صحبت می کنند. به همین دلیل و به منظور اطالع رسانی هر چه بیشتر در باره تاریخ و میراث فرهنگی این بروشور به زبانهای فارسی عربی انگلیسی و اسپانیایی ترجمه شده است. بروشورهای دیگر از همین سری در باره کمونهای دیگر استان به زبانهای فرانسه روسی سومالیایی و آمهارینجا نیز موجود می باشند. 15
میراث فرهنگی اونگه چرا تاریخ مهم است انسانها چه مدت است که در وسترنورالند Västernorrland زندگی می کنند با چه زندگی کرده اند زندگی به چه شکل بوده است چه حوادث مهمی روی ساکنین تاثیر گذاشته است ساختمانها و فرهنگ اطراف ما واقعا چقدر قدیمی هستند و چه چیزهایی را میتوانند برای ما تعریف کنند تعداد سئوالها زیاد است ولی در عین حال ما میتوانیم از طریق مطالعه بقایای زمانهای گذشته جوابهای زیادی را کسب کنیم. مثال اینکه انسانها با شرایط متفاوت زندگی در دورانهای مختلف به چه صورت کنار آمده اند و اینکه چرا جامعه به شکلی که االن است در آمده است. به همین دلیل است که ما باید در حفظ میراث فرهنگی خودمان کو شا باشیم. چرا که منبع اطالعاتی مهمی در باره گذشته ما است. چرا این بروشور این بروشور از طرف استانداری وسترنورالند Länsstyrelsen i Västernorrland تهیه شده است. استانداری یک مرجع دولتی است که در همه استانها وجود دارد و با مسائل مختلف اجتماعی کار می کند. یکی از مسئولیتهای استانداری حفاظت از بناهای با ارزش کلیساها و بقایای دوران قدیم است. این کار به منظور حفظ قسمتهای مهم تاریخ جامعه و در اختیار عموم قرار دادن آن اجنام می شود. در سوئد چندین مرکز دیگر نیز وجود دارد که با مسائل تاریخی و میراث فرهنگی کار می کنند. چند منونه از اینها موزه ها آرشیو ها و کتابخانه ها هستند که از طریق برگذاری منایشگاهها مطالب موجود در آرشیوها و کتابها نحوه زندگی در گذشته را برای ما تعریف می کنند اینکه زندگی به چه شکلی بوده و انسانها چطور زندگی می کرده اند. ما ازطریق این بروشور می خواهیم تعدادی از محیطهایی را که استانداری وظیفه حفاظت آنها را بعهده دارد به شما معرفی کنیم. ما همچنین محلهای جالب دیدنی دیگر مانند موزه ها کتابخانه ها کلیساها و آرشیو را نیز برای معرفی انتخاب کرده ایم. حفاظت بر اساس قانون میراث فرهنگی. بناهای حفاظت شده بناهایی هستند که بر اساس قانون میراث فرهنگی حتت حفاظت قرار گرفته اند. این حفاظت به این معنی است که از بناها باید بخوبی نگهداری شود تغییری در آنها داده نشود و همچنین خراب نشوند. در وسترنورالند حدودا هفتاد منونه از این بناها وجود دارد. این بناها به این دلیل که می توانند بصورت واضحی گویای حوادث مهمی در تاریخ جامعه باشند انتخاب شده اند. قانون میراث فرهنگی شامل کلیساها نیز می شود به این معنی که از آنها باید بخوبی نگهداری شود و بدون گرفنت اجازه از استانداری منی توان تغییراتی را در آنها ایجاد کرد و یا آنها را خراب کرد. هیچکدام از کلیساهایی را که پیش از سال ۱۹۴۰ ساخته شده اند منیتوان تغییر داد ویا خراب کرد. حتی کلیساهایی که طی سالهای بعد ساخته شده اند نیز میتوانند حتت حفاظت قرار بگیرند. از آجنا که مسیحیت مذهب اصلی سوئد به مدت بیش از هزار سال بوده است کلیسا نفوذ زیادی در جامعه داشته است. به همین دلیل کلیساهای حفظ شده میراث فرهنگی مهمی برای همه ما محسوب می شوند. بقایای گذشته رد آثار فعالیتهای انسان در دوره های مختلف زمانی نامیده می شوند. این آثار می توانند گورهای هزار ساله به شکل سنگهای بر روی هم چیده شده و یا تپه های خاکی پوشیده از گیاهان باشند. همچنین می توانند محل زندگی انسانها گودالهای شکار حیوانات وحشی نقاشی های روی صخره ها آسیاب های قدیمی و خیلی چیزهای دیگر باشند. از دوران پیش از تاریخ کتابی وجود ندارد که بتواند برایمان چیزی در باره انسانهای آن زمان تعریف کند. به همین دلیل می توان گفت که زمین زیر پای ما آرشیو ی است دارای اطالعات در باره زندگی در زمانهای بسیار دور. بقایای قدیمی می توانند اطالعات زیادی را در اختیار ما بگذارند. اطالعاتی که بدون وجود این بقایا بدست آوردنشان مشکل می بود. بقایای قدیمی نیز در مقابل تغییر و تخریب بوسیله قانون میراث فرهنگی حفاظت می شوند. 14
شیفتس بکن لوبله. Loböle( )Skiftesbäcken, الدنست )Eldnäset(
الدنست )Eldnäset( توقفی برای آنچه که می شود اجنام داد وجود ندارد! هنرمند و پیمانکار در کمون اونگه. )Tomas Håkki Eriksson( به نقل از توماس هوکی اریکسون اونگه )Ånge(
میراث فرهنگی اونگه 8. آرشیو مرکزی در اونگه centralarkivet ånge. ما در سوئد یک سیستم خودگردان کمونی داریم که از سال ۱۸۶۲ وجود داشته است. متام تصمیمات مستندات وبررسی هایی که مربوط به فعالیتهای کمون می شود همه نگهداری و آرشیو می شوند. بر طبق اصل عمومی بودن اسناد سوئد متامی این مدارک اسناد عمومی محسوب می شوند به این معنی که همه حق دارند از آرشیو کمون در جستجوی اطالعات استفاده کنند. در میان اسناد خیلی قدیمی مدارکی وجود دارد که می تواند اطالعاتی در مورد نحوه رهبری جامعه در بیش از صد سال پیش در اختیار ما بگذارد. بطور مثال از جمله مدارکی که در آرشیو مرکزی وجود دارد می توان از نقشه ساختمانهای قدیمی طرح مناطق مسکونی فهرست اسامی دانش آموزان و احکام مربوط به مراقبت از افراد فقیر را نام برد. 9. کتابخانه مردمی اونگه ånge folkbibliotek. کتابخانه اونگه کتابخانه مرکزی کمون می باشد که بسهولت قابل دسترسی است و در کنار راه آهن در مرکز شهر اونگه قرار گرفته است. چهار شعبه کوچکتر نیز در فرنستا Fränsta تورپس هامار Torpshammar یونگاورک Ljungaverk و آلبی Alby وجود دارد. در کمون همچنین یک کتابخانه سیار بوسیله اتوبوس هست که بطور منظم به مناطق اطرافی کمون می رود. در کتابخانه مرکزی امکان امانت گرفنت کتاب نشریات روزنامه و موزیک و فیلم بر روی صفحات سی دی و دی وی دی وجود دارد. در این کتابخانه کتاب و نشریات به چندین زبان مختلف وجود دارد و لغتنامه دیکشنری و دوره های زبان را نیز می توان امانت گرفت. همچنین چندین کامپیوتر که متصل به اینترنت هستند و یک اتاق مطالعه برای دانش آموزان هم وجود دارد. 11
میراث فرهنگی اونگه 7. باغ والیتی بوری شو borgsjö hembygdsgård. همزمان با تغییرات گسترده اجتماعی در اوایل قرن بیستم زمانی که مردم روستاها را برای کار کردن در زمینه کارهای صنعتی در حال رشد به سمت شهرها ترک می کردند جنبش والیت سوئد svenska hembygdsrörelsen پدید آمد. خیلی ها احساس کمبود و دلتنگی زنگی روستایی را که در حال از بین رفنت بود می کردند. بعنوان راهی برای زنده نگهداشنت سنتها اجنمنهایی با هدف حفظ بناهای قدیمی و ابزار آالت تشکیل شد. در باغ والیتی بوری شو حدود بیست بنا وجود دارد که از نقاط مختلف استان به اینجا آورده شده اند. به عنوان مثال می توان از مهمانخانه قدیمی یمتالندی jämtkrogen که هم مهمانسرا بوده و هم کاروانسرایی برای کالسکه های اسبی آنزمان نام برد. در این محل برنامه های مختلفی هم در تابستان و هم زمستان ترتیب داده می شود که توام با برگزاری منایشگاه و فروش کارهای دستی محلی برگزار می شوند. 10
میراث فرهنگی اونگه 5. جاده زائرین pilgrimsleden. هزار سال پیش مردم در سوئد و نروژ شروع به دست کشیدن از مذاهب چند خدایی و شرک خود کرده و به مسیحیت خداو پیامبر آن روی آوردند. پادشاه نروژ اولوف هارالدسون از جمله کسانی بود که سعی کرد مسیحیت را در نروژ کشور همسایه سوئد ترویج دهد. ولی او در دوره های مختلف با مقاومتهای شدیدی روبرو شد و سراجنام در سال ۱۰۲۸ میالدی مجبور شد به روسیه فرار کند. او دو سال بعد در ماه جوالی ۱۰۳۰ میالدی از راه دریا به سل اونگر Selånger بیرون شهر سوندسوال فعلی وارد شد و با لشکر خود جهت باز پس گرفنت تاج و تخت از چنگ برادرش به سمت نروژ حرکت کرد. اولوف هارالدسون در نبردی که در استیک الستاد Stiklastad روی داد کشته شد. جسد وی به نیداروس Nidaros تروندهیمز Trondheim فعلی حمل و در آجنا دفن شد. بزودی شایعه ای مبنی بر اینکه در محل دفن اولوف حوادث خاروق العاده ای رخ می دهد پخش شد. گفته می شد که افردی که بیماریهای سختی داشته اند با رفنت به آجنا شفا یافته اند. به این ترتیب افراد بیشتر و بیشتری عازم نیداروس شدند وبزودی آجنا برای زائرین مسیحی به اندازه اورشلیم روم سانتیاگو و کومپوستاال اهمیت پیدا کرد. جاده زائرین مابین سوندسوال و تروندهیمز هنوز وجود دارد و از جمله از بوری شو و اونگه می گذرد. 6. چشمه سانت اولوف st olofs källa (5). چشمه سانت اولوف در امتداد جاده زائران ما بین سوندسوال و تروندهیمز قرار دارد. بر اساس روایت گفته می شود که این چشمه زمانی که پادشاه اولوف هارالدسون و لشکر او در راه بازگشت به نروژ در بوری شو برای استراحت توقف کرده بودند پدید آمده است. اولوف عصای دستی اش را در آجنا به زمین می کوبد و چشمه شروع به جاری شدن می کند و سربازان و اسبان می توانند آب سیری نوشیده و رفع تشنگی کنند. 9
4. کلیسای بوری شو borgsjö kyrka. خیلی وقتها وقتی قرار بود کلیسایی در اطراف و اکناف سوئد ساخته شود کشورهایی مانند آملان ایتالیا و فرانسه منابع الهام در سبک ساخت کلیسا بودند. کلیسای بوری شو که در سال ۱۷۷۶ ساخته شد منونه زیبایی از آنچه که کلیسای روکوکو rokokokyrka خوانده میشود است سبکی که در قرن هیجدهم در فرانسه رایج بود. فضای داخل کلیسا روشن و دل باز است با پنجره های بزرگ و سقف بلند گنبدی شکل. بسیاری از اشیا کلیسا باقیمانده از کلیسای قرون وسطایی است که قبال در همین محل قرار داشت. بعنوان مثال ظرف غسل تعمید چوبی که از قرن هفدهم است. و همینطور مجسمه چوبی قدیس حافظ کلیسا سانت اولوف که به اوایل قرن شانزدهم تعلق دارد.
میراث فرهنگی اونگه 3. کلیسای اونگه ånge kyrka. در طول بیش از یک هزار سالی که از زمان مسیحی شدن سوئد می گذرد تعداد زیادی کلیسا در اقصا نقاط کشور هم در شهرها وهم در روستا ها ساخته شده است. شکل ظاهری کلیساها بر اساس سبک و ایده آلهای زمان خودشان و با الهام از کشورها و قاره های دیگر ساخته شده اند. بکرات نظرها مجددا به گذشته جلب شده و از سنتهای چندین صد ساله قدیمی در ساخت کلیساها استفاده شده است. کلیسای اونگه که در محیطی زیبا در ساحل دریاچه اونگه Ångesjöns strand قرار دارد منونه ای از این نوع می باشد. کلیسا قدیمی نیست بلکه در سال ۱۹۵۸ ساخته شده است ولی سعی بر این بوده که آنراشبیه کلیساهای قرون وسطایی بسازند که ۶۰۰ سال پیش در همین استان ساخته می شده است. در سوئد آزادی مذهب وجود دارد و ما به همه کسانی که به کلیسای اونگه می آیند بدون در نظر گرفنت تعلقات مذهبی و عقایدشاش خوش آمد می گوییم. 7
1. ویک برون vikbron. ویک برون در چند کیلومتری غرب فرنستا Fränsta قرار دارد در سال ۸۸-۱۸۸۷ ساخته شده و با طول ۱۳۳ متری خود بلندترین پل چوبی سوئد است. این پل در اعتراض به پرداخت هزینه عبور از پل قدیمی که در آن زمان بود ساخته شد. ساختمان پل یک بنای با شکوه بی نظیری در کل کشور است و امروزه جزو بناهای حفاظت شده می باشد. 2. ویک نست viknäset. مردم در دره یونگان از زمانهای بسیار دور زندگی کرده اند. در غرب فرنستا محلی که امروز ویک نست قرار دارد کنار پل معروف ویک برون چندین گور وجود دارد که نشان دهنده این است که اینجا زمانی محل زندگی مهمی بوده است. االن ده تا گور باقی مانده است که یکی از آنها سال ۱۹۳۱ مورد بررسی قرار گرفت و بقایای اسکلت انسان و آثار آهن در آن پیدا شد. تاریخ قدمت این گورها حدودا به سال ۵۰۰ میالدی باز می گردد.
میراث فرهنگی اونگه 1. ویک برون vikbron. 2. ویک نست viknäset. 3. کلیسای اونگه ånge kyrka. تلفن: 0690-124055 هئیت مذهبی بوری شو församling( )Borgsjö www.ange.se, www.svenskakyrkan.se 4. کلیسای بوری شو borgsjö kyrka. متام تابستان باز است. تلفن: 0690-124055 هئیت مذهبی بوری شو församling( )Borgsjö www.ange.se, www.svenskakyrkan.se 5. جاده زائرین pilgrimsleden. www.pilgrimmedelpad.se 6. چشمه سانت اولوف st olofs källa (5). در طول متام سال باز است. تلفن: Ånge(00690-205050 )Naturum www.pilgrimmedelpad.se 7. باغ والیتی بوری شو borgsjö hembygdsgård. در طول متام سال باز است و همینطور بهنگام مراسم تلفن: 00690-220075) طی تابستان( www.borgsjohembygd.se 8. آرشیو مرکزی در اونگه centralarkivet ånge. دوشنبه تا جمعه از 8 صبح تا 17 بعدازظهر آدرس: Torggatan 10 تلفن: 0690-25001011 www.ange.se 9. کتابخانه مردمی اونگه ånge folkbibliotek. دوشنبه و پنجشنبه از 11 صبح تا 19 شب سه شنبه چهار شنبه و جمعه از 11 صبح تا 16 بعدازظهر شنبه از 11 صبح تا 14 بعدازظهر )اکتبر - آپریل( آدرس: Järnvägsgatan 3 تلفن: 0690-25003 02 www.ange.se/bibliotek Råbergsvägen Ola Johans väg Gammelbodavägen Albyvägen Ångebyn Ångesjön Holmbacken 83 Kyrkvägen Bobergsvägen Gammelbodavägen 3. 5
E 14 Ånge 83 6. 5. 7. 4. Erikslund Fränsta Ljungaverk 1. 2. E 14 Torpshammar Bergsgatan Järnvägsgatan Torggatan 8. Solgårdsgatan Rallarvägen Centralgatan Parkgatan Hemskogsvägen Gamla vägen Floravägen Centralstation Folkets hus Centraltorget Norra Borgsjövägen 9. Lantmannagatan Bangårdsgatan Köpmangatan Idrottsplats Bolbyvägen Ringvägen Tomtebo Håkabacken Kapellbacken Bengtsnäset Södra Borgsjövägen Forsön Länsstyrelsen Västernorrland. @ Bakgrundskartor Lantmäteriet, dnr 106 2004/188 y
تورپ )Torp(
میراث فرهنگی اونگه وقتی راه آهن به اونگه آمد جامعه تبدیل به نقطه اتصال خطوط راه آهن و مرکز منطقه شد. از راه آهن اونگه به همه جای دنیا میتوان سفر کرد. و به همان سهولت می توان خود را به اونگه رساند به جنگل رودخانه و مردم. دره یونگان Ljungan سالهای زیادی کم جمعیت بود شکار و کشاورزی کارهای اصلی مردم را تشکیل می داد. جوامع کوچکی مانند تورپ Torp اونگه Ånge بوری شو Borgsjö و هاوراو Haverö رشد کردند. بعداز اصالحات ارضی قرن نوزدهم و کشت نوین که منجر به باالرفنت سطح محصوالت کشاورزی شد افراد بیشتری توانستند در منطقه ساکن شوند. جنگل مدتها دست نخورده و بایر ماند و در وحله اول از آن به عنوان هیزم در ساخت ابزارآالت و خانه سازی استفاده می شد. سال ۱۸۷۷ نقطه عطفی در تاریخ منطقه محسوب می شود. چرا که در آن زمان ساخت راه آهن سوئد به نورالند Norrland رسیده بود. اونگه نقطه تالقی خطوط راه آهن در جهت های شمال به جنوب و شرق به غرب شد. به این ترتیب اونگه به یک شهر دارای ایستگاه راه آهن تبدیل شد و جامعه نیز با آمدن هر چه بیشتر افراد در استخدام راه آهن و ساکن شدن آنان بزرگتر شد. اونگه امروزه منطقه مرکزی کمون است با متر کز روی جتارت و خدمات. نواحی مانند آلبی Alby و هاوراو Haverö بصورت دیگری رشد کردند. آلبی با نزدیکی به نیروگاه آب یونگان به یک ناحیه صنعتی از جمله صنایع شیمیایی که نیروی کار زیادی را بخود جذب کردند سوق پیدا کرد. در هاوراو جنگل بود که منبع در آمد مردم شد و خیلی ها از طریق ذغال سازی کار در جنگل و انتقال الوار از طریق رودخانه امرار معاش می کردند. کار در جنگل که با دست اجنام می شد امروزه با ماشین آالت و شیوه های موثر و مدرن صورت می گیرد. 2
در نام هر منطقه میراثی از گذشته نهفته است. می خواهیم برایتان تعریف کنیم که چطور شد که اینطور شد. بخوانید و بدانید. خوش آمدید! اونگه از تاریخی مهیج تا میراث فرهنگی زنده.