ADAMO AFZELIO, GUINEENSIA, FRESTADIUS, REMEDIA JOHANNES ABRAH. FAC. MED. UPS. EXP. CONS. PR.ES1DE P. P. MBCCCXV. SEPTIMAM COLLECTIONEM.

Transkript

1 REMEDIA 13 GUINEENSIA, QUORUM COLLECTIONEM CONS. SEPTIMAM FAC. MED. UPS. EXP. PR.ES1DE ADAMO AFZELIO, PHIL. KT MED. DOCT., MAT. MED. ET DTiET. PROF. R. ET E. O.» REG. ACAD. SC T EN T. STOCKH., REG. SOC. SCIENT. UPS., CjKSAR» AC AD. NAT. CURIOS. ERLANG., v' SOC. LINN. LOND, MEMBRO, REG. SOC. LON D.» ET REG. P. P. JOHANNES ABRAH. FRESTADIUS, HOLMIENSIS. IN AüDIT. UOTANICQ DfE III MAJI MBCCCXV. H. P. M, S. U P S A t I M, EXCUDEB ANT STENHAMMAR ET PALMBLAD.

2

3 Konungens Trotjenare, Tjenstförkåttande Öfver» Fältläkaren vid istockholms Garnizon, professorn vid MfiDICO- Chirurgiska Institutet i Stockholm, Hogådle oc,h Vidtberomde Doktorn ms*r ERIC G ADELIUS vördnadsfulll t i 1 I e g n a d t J. A. Fkestadius.

4 - född Konungens Trotjenare* Rådmannen i Stockholm, Heer hogadle HANS jfrestajdixts? och högadla fru XJLRICA ELIS. FRESTABIUS ÅNGERMAN, Hulldaste Förålldrar! Då jag helgar åt Eder dessa blad, upfylles vål blott min skylldigliet, ty fruckten bör tillhöra Odlarn; men måtte jag "åfven därigenom aflågga ett svagt prof af den kårlek ocli tacksamhet, som jag, för Eder, ömma Förålldrar, stån digt skall hysa. Eder lydige Son J o h a n.

5 REMEDIORUM GU IN E ENS IUM collectio septima. v$, pavevta parviflora, glabra: foliis oblotigis acuminatis, calycibus obfolete quadridenticulatis, üoribus axillaribus umbcjjato coryinbolis. Timmenmflbus Abaek? Crefcit in montibus Sierrae Leone, et floret Aprili, Majo. Frutex mediocris ramofisfimus tofus glaber. Rami ramulique oppofiti patentes tetragoni, brachiatim ad nodos compresfiores, dilatati. Fotia ad aliquantulam diftantiain infra b;.fin ramulorum enata, in petiolurn decurrentia, oblonga, acumine longo a- pice rotundato terminafa, fuper tantum nervofa, fubtus aurem venöfo - nervoft.petioli mediocres conipresfi ftipula laterali brevi tenui acuta et interdum a- piculata utritnque connexi..floret fupra - axillares umbellato - coryinbofi fubtilisfime foc idi hirti, nauleofi. _ Pedunculi communes longiufeuli compresfi repetito - dichotomi, partiales umbellati pedicelliquc -conferti, hi ceterum teretes et cernui, (CalyXs ininurus campanulatus inferne laxus adhajrens fuperne liberus quadiidentatus, fubtilisfime videtur falrim hirtus ciliatusque, ut ad partem perfiftens. Dentituli fere inobfervabiles et oon nifi anguli in niargine acuti. F C#~

6 ' 48- Corolla parva monopetala'hyprocrateriformis pendula albo - lu tea. Tubus cylindricus, calyce plus quam duplo longior. Faux bnrbata. Limbus quadripartitus t - laciniis tubo brevioiibus oblongis acutiuiculis reflexis intus pubefcentibus. Filamenta 4. brevia compresfo filifprmia reflexa cryawliina, cumi Corolla: laciniis alterna ipßque earum ßsibium finul inferta. Antherce oblong«- a[b«intrinfecus didymar., Gmmrk torbinatum, in fundo calycis reconditum illoque indutuni. Stylus Corolla duplo longior cylindrico at* tennatus fubllexuofus fubviridi«. Stigma inagnuin M oblongum obtufum»* FruSituu vidimus folum immaturutn, qui lubcjidymus erat atque bilocularis & rudimenfa continebat feminum in quoque loculamento folitariorum, intro planorum extra convexorum.. iis, qui in ora Guinea' habitant, ßcpisßme accidit, ut eorum pedes usque ad genua ét interdum etiani ßjpra illa proprer varias causfas mifere tumeant et de quibus morbis mox infra plura dicemus. Quando p-.xfertim in genibus fe tenet fixiis ejusiliodi turnor, illis corticem applicant bujus Pavettiv contufum e- umque quotidie mutant» unde bonum feqpi tfit <51um intra pau- «os dies, certo contendunt. f' 19. SCHMiDELiA racemofa? Timmtneußbur Jani? Crefcit in filvis Sierra: Leoneyßoret Martio,. Aprili,, et maturefcit Augufio, Septembri: Arbufcula erefta ramofa; cortice verrucolb cinereo,. fed frudrus ramulo rum.

7 Folia alt erna rum praefertim juniorum fere cinnamomeo et Üpegvaphce quadam vel etiam Verrucarict fpecie confertiut iparfoj ligno modice duro flramineo; ramir ramulisque alternis patulis plus iniuusve flexuofis. petiolata ternata: foliolis glabris obfolete ferratk, brevi obtufoque acumine praeditis, fuper par-um nervo«fis viridi - nigricantibus badiisve faltiin fiecatis, fubtus venofo nerwofls dilute viridibus fufco quafi indutis, plus minusve oblongis; tcrminali majore pediceiiato inferne maxitne anguflato, lateralibus fubfeslliibus bafi inscquabilibus. Petioli commune«foliolis inultobreviores intro canaliculati fubtiliter hirti, ut etiam pe- (iicelli, folioruin majores nervi, fupremi ramuli et totus racemus, Injlorefcentia compoflto - racemofa: raemis folitariis axillaribus gracilibus longisfimis; racemttlis 1-3 patulis apice cerijuis; rächt tubereuiata} tuberculis fparfis üoriferisj flo* ribus 1-4 parvis confertis, luperioribus d-icellatis longius pe- prascocioribus. Pedunculi communes erecli longitudine racemorum admodum dimidia, partiales multo breviores, immo brevisllmi. Cclyx 4phyllus compresfus: foliolis rotundatis inaequalibus, ut videtur albidis: exterioribus duobus minoribus inferioribus concavis extra fubtiliter hirtis ut et pedicellis; interioribus duobus majoribus luperioribus planis.gla bris; omnibiu lub fruetu etiam maturo perfiflentibus remotis divaricatis. Corolla 4petala: petalis minutis eretflis cuneiformibus apiee denticulatis intus fuperne albo barbaiw... Fila-

8 5 Filamente* 8«petalis duplo longiora filiform?«erefta apice curvata, rudimentis germinis fsepisfime abortientibus fociata.» Antherce ovales incuinbentes. Germen magnum didymum unumquodque fubrotundum cinereohirsutum, cintflum artfie ad bafin flaminibus plerumque abortientibus, & paullulum infra illa glanriularum compresfarum Corona, iub ftutfu etiam reinanenre. Stylus fubbrevis crasfus eretfhis compresfiufculus, apici germinis medio dipresfo incertus, cum Stigmatibus perfiftens inter ipfas Drupas fi bin#, verum' ad bafin unius lateris fi foiitari#. - Stigmata duo majufeula liuearia patentia ex adhacrente polline quafi pubefeentia. Dnipce vel bin# bafi coalit* vel f#pius folitariae ob germen alterutrum abortiens, parvae fubfesfiles plerumque fpha> ric# rarius fubpyiiformes edules et avibus pnefertim cupide expetitae, epidermide rubella pulpani(]ue exiguam dulcem includenre tetfl#. Nux fubrotunda y cujus pars exteriör eil crußa membranacea tenuis tenaciulcula ochroleuca et interiör nucleus crufiae fundo afhxus atque conftans e tunicula ochracea et embryone pificolore, cujuj lobi lato - lineares involuti et quorum inferne exteriör radicula papilliformi fed com* presla inluuftus.. multo fufius accuratiusque quam alioquin e re fuisfet, hanc arbufeulam ideo deferipfimus; qpod in adverlariis Cel. Präsidis expresfe dicitur, eam esfe Schmidtliam racemofam nofiratis von LiNNe, qualfc et in ejus et ßankfiano herbariis adlervata inve* nitur. Quod fi verum, male, pr«ter morem, hasc ipfa d-tfmita efi et fine ullo dubio ad genus Commerfonianum Ornitkrophe di&um referenda. Ulteriorem vero hujus rei invefiigationem com* mir-

9 5r *nifcimus et cominendamui illis Botanicis, quibus ad herbarium Linneanum- accesfus parcbif, ut decidant, feparatane maneanr ge nera Schjuidelia et Ornithrophe, an in unum coalcfcant. F!ores ceite noftrae Ilirpis vix nifi mafeulos vidimus et feparatiin feinineos eosque pauciores, fed in ditrerfis folum ramulis an in alia arbore, non dixetimus. al vi torminibus.«quse CoÜcam quadamtenus referunt, frequenter crucranrur, qui in Guinea habitant, indigena?. inialubritati Aquarum pigraruin mulrisque in locis inde pesfimarum mala hsec frne dubio debentur, tametfi artibus magrcis et incantamentis illa tribuunt homrnes in illa regione His plerumque fnperflitigfi. autem levandis remedia qu&runt in genere amara, et inter alia arbufculac etiam fupra dtfcripcc folia, qqns aqua incoquunt et hoc decorflo poüea pro libito ufuntur, illud, donec effectus icquatur, bibentes. 20. CJESAlpinia pttlcherrima, Swartz, Willd. Poinciana pulcherrima, Linn. Colonis Barbadoes Pride«Crefcit in Sierra Leone ad pagos rarius, ibidem ut videfur culta,atque adeo uti um revera indigtna habcnda fit an potius advecla, nouis non fatis conflat. In promontorio, a Britannis Cape Coaß mendofe didlo, ad ci.oellum eorum ibi exftruiflum illam inveneiunt liorticuitores Hove, Polonus, et Brass, Britannus. Ftfjret Aprili & Majo, atque nutumno inft-quente legumina profert feminibus maturis rtferra,quac vero ad proxinitnn florendi tepipus in ramis plerumque pendentia remåuenf. Fru-

10 Glandulas 5* Frutex magnus, floribus pulcherrimis fpeciofus, ramofus acuicatus: aculeis ramorum ut plurimum binis fubcurvis. Folia maxima, f«pe plus quam pedalia, alterna ere-fta glabra abrupte prnnata: pinnis pinnulisque oppofiris, Ulis ad bafin triaculeatis, Iiis bafi iarecjualibus apice rotundatis, omnino nullas detegere riobis licuit. Flores numerofi corymbofi terminales. Cahjx monopbyllus 5 partitus. Tubus longiurculus infundb buliformis fub frucftu perfifiens: ore extra verfus obliquo. Latinice decidu«, quatuor interiores äqua les plan«, quinta exteriör major fornicata, inter petala duo extrema fita. Petala 5., quorum quatuor exteiiora majora patentia plana fla va media rubra, quintum interius five fupremum mi nus eredum fubcochleariforme, ungue longo- canaliculato infiruxftum, totum flavutn. Filamenta petalis duplo lon^iora bafi villofa, collo annuliformi feparatim deciduo inferta. Germen pedicellatum: pedicello parti marginique iuperiori tubi calycis adfixo. ix Disfertatione: Planta: Surinamenfes, Upf p. 8 & Amoen. Acad. Vol. $., Erlang. 17S5 p jam tum adnotavit B:tus von LiNNe', fruticem hunc fpecioium et oculis arridentem in Surinamo esfe medicinalem atque vim habere emmenagogam, fi videlicet tin<flur«ex herbas manipulis tribus et feminibus viginti preparat«uncia fumatur una. Qui ex America infuiisque Amcricanis in Guineam trarisvedli erant, coloni fuos in ifia regione populäres nigros minusque eultos de vi purgandi Ca-

11 Ccesatpinice pulcherrimce ia India occidentaü probafa docuertint, quanno nempe ejus radicis flotumque et terruginis partes äqua les aqua coquunfur in dseodum, ex quo bene eolato, quantum ad tffedum fufficiat, patiens bibpt. '21. spondias Myrobalamis, Linn. ' ' >: : ' ' 53 Timmerttnfibus Malip, B'ullomenßbiis DJ, Siifuenßbns Lukri, Britannis colonisque in genere omnibus Plumiree et frudus ejus Mombins». Cr eftit in montibus Surret Leone, planivie Bullomenß, in ful a Ba* nanas, regione Sufutnßum fluviis Pongas et Malgha circumjacentc atque alibi frequens. Floret Aprili, Majo et frudus niaturefcit Augiifto, Septembri; Arbor alta: ligno molli et ad poaes in priinis uti Ii; Folia magna ftepe bipedalia er fupra, alrerna impari - pinnata 4juga: foliolis oppofitis pedicellatis bafi insequalibus otlongis acuniinatis infegerriinis fed margine undulatis venofo - nervofis glabris paruin nitidis, faltim ficcatis. Petioli mollisame pubefcentes conimnnet longi teretes, partiales- feu pediceili breves compresfi. Inßorrfceiitia maxima, longitudine foliorum, fupra - axillaris et terminalis, paniculato - racemofa, fubtiliter pubefcens: ramis ramulbquc, fi etiam Iii adfint, diflichis divaricatis; racemis multilioris *> ßoribus plerumque folitariis leniter odoris. Calijx minutus vix. nifi quinque denticulis conaans» Petala lanceolata plana apice intro uncina'a dellexa. Filamenta longitudine petalorum, difco glaudulofo quafi crifpo extra ad bafin inferta.

12 54 Styli fifaiiienris multo breviores crasfi proximati. Stigmata ma gna ob:ufa extrorliim, ut ajunt, verfa, Drupa obionga: epidenuide lutea, puipam fucculentam modicam et odore et fapore aromaticam atque vehementer fei fimul oprime acidam includente. Nux magna du* risfima inzcquabilis et ex tenuibus fibris quafi contexta^ hujus arboris et frublus et cortex et folia apud Guineenits magni asflimantur et in varios ufos convertuntur. FruBum, Prunis noftris cereis magnitudine forma et colore valde fituilem, bene maturuin avide comcdunt tum homines et indigexiae et advenar, quum fitim op'ime depellit fucci ejus acor, rum animalia brura, in primis Simiae, Papiones <5c Cercopitheci, led ^nte ömma Simia Troglodytes vel poiius Orang - Outang, Trs,, cujus pulluiu :ii Sierra Leone commorans Cel. Preses vivum p'uties doini teuuit, quique vix ulla alia cfca quam prunis Spondict Myrobulani hui volebat. tus sr vehementiore, cuin angina prxfwtiin inflammatotia _ fuciata, quando laborant- Aethiopes, remediis ir. genere utuntur iis > quas vel ut emetica operantur vel aliquam faltim nausleam faciunt. Inier alia corticcm hujus eriam arboris in hunc finem adhibent, eum videlicet aqua incoquendo et hocce decodlum bibeudo, quo vomi;us inträ breve temporis fpatium ceitisfime creatur. Hoc etiam cortice minutisfime pulverifato, poll circumcifionem pucrorum in Sierra Leone ejusque vicinirate vulgo ufitaram, vulnus adfpergere foknr, nulloque a!io preterea mo do illud curartr. de varia foliorum utilitate aliqua tandem nobis adferre Iiceat. -- Scilfcet in Guinea fape accidit, ut inferiores corporis partes port repetitos febriun» accesfus et quoque port dyfenteriam debilitate intumefcant. In his calibus. oede matosis, ne fatales fiant, cujus rei cxempla dantur plura, efficacibus opus eft medicamentis, et inter illa numerantur etiam folia Spondix Myrobalani, quae ftyptica funt et (imul faporis iucunde a cid i, quibus in olla ferrea calefadis pedes aliqua vi deorfum fricant atque eomm cum aqua deooélo interdum quoque fomentant indigen«. Dolenti collo, ubi Gen al mufeuli rigere fentiuntur, hxc prxterea folia aquå caiiolå macerata applicant eaquc cum a l i is idcmtidem commutant, et hiac generatim cito dcpellitur cum dolor tum rigiditas irta. Notari tandem meretur, hsec eadem folia apud Sufuenfes probatum esle medicamentum anthelminthicum, et eorum infufum frigidum, colatum faleque ad bibendum dar i infantibus, qui torminibus alvi cruciantur.