RIBBING SIGURD. 11) E A L I IS M I It E I! K E L E V I. F.MMERIK AUG. AVILDXER QUAM UPSALIAE, EX POS IT 10 cum C RIS I

Transkript

1 EX POS IT 0 cum C RIS I ) E A L I IS M I It E I! K E L E V I. / QUAM VENIA AMPL. FACELT. PIIILOS. UPSAL. p. P. SIGURD pnil. MAG. RIBBING ET F.MMERIK AUG. AVILDXER IIOLMIENSIS. AUDITORIO GUST. DIE VIII JTJNII MDCCCXU' H. P. M. 8. TÄRS X. UPSALIAE, EXCIIDEItANT EUIAE ACADF.MIAE TVPOGRAPIII.

2 ,. lam:»»n nchza,.i { i i a å a i a i i i jufli i I a * fwff i a < «i t, 0, j, ti. I ni^-un i-. -<tlc/uitk.{»;u ' UiV» ;?. II. r -I.f.7 '*.K '.* I/I

3 53 Hc primum est, qud agnscamus, ncccsac est, rectum apud BERKELEYUM esse, Sensui cmmuni 7*0 Esse revera idem est ae TO Percipi; et philsphiae igilur mini nie licitum sit additamenta nliqua huic facere; sed e cntrari hc tantuin ejus est, ut prineipia, et verilatcm imniediatc stendat. Ut nutein pssibile sit, Itanc caussam et prineipium aensihiliuin qiieercre, nccesscest, ut persepatet, pstuleinus, ea aliqu certe quideni md et gradu pereipiatur sive cnscicntiae insit. Hc pstulatuin tarnen nihil ab surdum sive dgma vitisum esse, inde apparet, qud necessitas agnscitur, ut iinmediate datum cxplicemus: in qu id inest, qud iinmediate datum cnscientiae adest f ut aliquid, qud per sc prineipi caret: i. e. pereepti, licet cnfu^a, prineipii cnscientiaj adest; quia alias, st ne mininiain qiiidcin divinatinem ei adesset alius cujusdam, quanj qud de fact datum est, nulla qtuesti riretur causae ejus i). Absurdum sane esset, si quis cn - teuderet, cum prineipium quddam quajrere psse, qui null md sciret, qud prineipium est, sive pereeptincs mutar velie («a datis nd neccssariasj, qui nn nsset, qua» uecessitasi sit. Hc initium et ha?c cnditi ncce8savia philsphi^ jam a PLATONE tam elquenter et clare expressa sdnt, ut nn pssumus, quin Lrevitcr citemus, qua de Iiis dicit. "Dum hc-m slum in rebus sensihus bjectis vivit et agit, sine <jgnitine relativitatis earuui et incertitudine; nulla phil8>phia ei est, nullumque studium philsphandi. Perfecta cgniti et igurantia in c similes dici pssunt qud neutra aliquid cnscctatur, quia nentra aliqu egt; qui igitur abslutam sapientiam jam te- ) In hc natcria Hegelius, Kanti nn sine eaussa reprelicndit, {ia demnstrarc (Ii, c. cgitare de cgitatine sine in cgitatine cmprehendere) vluit tu cgitare, antequana ineipit "gifarc: "sicut alirfuis experiri vellet, si nalare. psset, ;ntcquaui ad aquam yenisset (, c. p. ig.)

4 54 net, nn quirrit, qu md ejus pnrticcps fint; a ni r enim necessari bjectuni extra «e habet, et in relatine atl ali quid est, qud nn pasidet; ncc is, qui nulluni luibet Cgnitinen!, ut cam udipiacatur, studet: nulla enim rati ei adert, cur eain respiceret; nem id petit, qu se carcrc nescit. Tunc primuni, quum aliquis videt inscientiam suam, quum nn credit se scire, qud nescit, sed ad dubium venit, ansam nanciscitur et idneus fit, qui quaerat. Ad intelligentian! mentis hujus igurantia: aliquae perceptinnm scnsualium eain ducunt. Qu s c i i c e t duplicis generis sunt: de alter sensus pares judices sunt; iis, quae nn sensatiues cntrarias seciim habcnt; in iis nn magni mmcnli est, quid per se sint ; alterum ver genus, perceptines ex, qua: cnlrari cum se ipsis videntur, quae aliis aliae sunt, ad speculatinem ducunt, quid utique per se sint; quia in iis ngnscim iin, sensus dctcrminatines diversas nn distinguerc, sed «as percipere cnfusas et cnturbalas. Mir a ti cntradictinum in cnscientia nstra verum initium est philsnphiae, et ns traliit ad quxstinem, nura perceptines nstrae serum cngrucntes sint et ns nn cgnt, ut cntradictines afl'irmcmus sivc du per se re diversa cnfundamus- Sensus ad lic nn sufticcre, fiicilg yidemus; quum saepissimc in criiiu pcrceptinilins fit, ut eadcui res et una videatur et multiplex in infinitum, quia innes res sese stcndunt altera ratin veras, pulcliras, cett. ; altera auteni, quum qunlitatibus cntrariis : nn pssihile est, ncque ut de iis alterum nftirmcmus et alteruui uegemus; ncque ut cntraria una nftirmemus; nc que ut ns ipss impediamus, quminus utrumque aftir-j memus. Hac res igitur, quae se inutantur, riiintur et intercunt, flucti: a re videntur inter Esse et Nnesse; ut cgniti caruni inter scire et nn scire; et philsphia necessaria est, quae sibi cxplicet, qua? absluta earum realitas sit. Dialcxis ea est, qus dilucidarc cnatur, qud res unnquasque per se sit; quae initium nn capit ab hypthesi quadam, sed regreditur usque ad princi-

5 55 piiiin, qud nullit explicatine «et; et in hc tnntmn Vera cgniti situ est. Philsph! igitur ii sunt, qui vali tat ein ainant, qui nun in smniis sunt, seil vigilant, quin species nun pr rebus pnunt; sluti sunt ab intuitu umbraruin et Odils Cnverterunt nd essentiiiin veraiu ferum" i). Si studium pliilspbiae igitur id est, ut nccessariiim et nbslutiim in sensibilibus cgnscat; hc autem pstulat, ti t sciaimis, sensibile, quäle cnscientia: Iminediatie mlest, mancinn esse et prineipi indigere ; nem nun intelligit, ns in en pereeptine sensibilium nu inil ea enneipere ut facta, seil, et praeteren, etiaui iis illiquid aliud incsse, quam hc datum, et hc aliud t'criini cr um essentiam sive TO Fsse KO&T esse. Jn hc autem liccessari inest: qud bflcc essentia percip i a t ii r, quum jam sensibili inesse ftgnnscitur, ideque determiuati enscicnliae sit, et de ea valent regulae gcnerales, qua: mni litis determinatinnihiis rnseient iee, ut tales sint, cuimunes sunt. Ihre ctiam e md expri m im us, ut res, quad sensibiles,'relativa: sint, h- e. aliud in rclatine ad nstraut cnscicnt iain (senanalem), quam per se. Dicamus igi tur, studium philsphia: id esse, ut veram realitateni rerum pereipiamus. Videiimus igitur, ad quid analysis erum, qua: jam prbavimus, ns ducere pssit. Jam autea e venimus* t cntenderimus, quee pereipiuntur, pereeptines esse 2}; quad ante in pereeptines sunt, a cnscientia determinentur, i. c. cnscientia ipsa sint determinata sive irt indis suis 3). Mens igitur sibi pereipiens et e ips deteriuinans est, et nihil aliud ei Fsse est, quam qud i) Menen, p. 84, Cnvivium p. p , 23204» 202; Thecelelus pp. 54 > i55; Respublicu, Libb» V, VI, VII passim. 2} v. supra. 3) v. supra.

6 lyd percipitur, i. e. T O Eise est csscienlin cum dctermin»- tlnibiis. Hane öl» caussam cum I. H. FlCHTIO dicfinus, philsphiam vindicalincin cnscicnti a b i ipsi cssex); ct id, qud res videntur relativ et rinperfect, ct qud studemus, ut ad vcritatem carinii veniamus, ni hil aliud est, quam studium cnscienti essentiam su a in ipsius pereipiendi, et nn md frmam sui rclativara, illamque in mnibus determinntinibus ngnscendi. Nutn igitur studium philsphi idest. ut ali quid extra cnscientiam reperiat? Kespnsum dubium prsebere nn ptest; sed c cntrari liinc cncludere necesse est, relativitatein scnsibiliuin in c ips sitam esse, qnd cnscientia sc in iis nn engnseat, sive dcfcctu aliqu (cnscienti ) labrat; i. c. qud cnscientia in iis sibi est pr parte tuntum ea penetrnits sive erurn ptens; et igitur pr parte tantuin in iis cnscia est. Vel, quuiu deterininatines h, lianc b caussam, ut aliud sive alienum cnscicnti repr seutantur, in iis sibi ita est, ut ct cnscia et incnscia carmn esse pssit, quia in iis nndum sibi cnscientia per sc est; e autem etiam, hancbrem, ita cnscicnti sunt, ut et esse et nn esse pssint, i. e. et pereipi (hc md) ct nn pereipi. Erg, credere, cnscientiam philsphia ad aliud quid, quam qud jam in ca est, venire, hc mera imaginati est, libi circulum denu repetituin in cgnitine cininittis, sit licet tibi ipsi igntum; quum putas, te quasi ad terrain a te aliennin venire in cgnitine quam tarnen ipsc in ca psuisti, et e rnir md tecum] ips ludis ccultans tibi ipsi, qnd jam in cnscientia est. Rclativitas et defcctus neccssi tatis, qu sein]icr cn scicnti sensuali adh rent, nuttam aliaiu vim habent, quam qud dcfcctum (pereeptinis ct cnscienti ) indicant, qui igitur, siniulac agnscitnr, ad frmam superirem cgit: et hc ind sensibilia sine dubi extra pereipientem dici pssunt, quia nndum nisi imperfecte pereipiuntur, j) Ueber die Idee der Persönlichkeit ete. I. e.

7 57 Prnciie cadem etiain bjectirc crui pssunt. Jam an tea dernstravimua, vim relativitatia, quam d reim«scnsibili bua scinper prscdiciinua, cain esse, qud aliud pstillan t, qud magis uiinua expri mänt, aive qud, ut relativa-, aluiumd dcterminatas ct passiva: sunt. In Iiis rebus igitur Esse quddam habcmus et de altera parte Pcrcipi, qud autem relativ um est, et eam ipaani b ca ii ss a in ad TO Eaae (per se) ducit x). Quusque regretlimur in rcapectu relativ!, (i. e. ejus, qud ab ali qudam deterininatuin eat), scinper tainen pstulandum est aliquid, < ud nn ab ali determinatur, abslutem ; qud ctiam e md demnstrnvimua, ut stendimus, id, qud percipitur, nn md a cnscientia dcterniinari, «eil eam etiain determinarea). Aliquid igitur, nn ab ali determinatiira, aive se ipsum delerininana, i. e actuailas, scinper sensibili pstulatur. Jam autem etiain stendimus, simulac relativnm ut talc aive ut deterrainaluni, ideque principi egens, percipitur, lic principium neccssari ctiam percipitur, i. e. in cnscientia est, ideque ipsa cnscientia. Ue altera autem parte, id, qud in cnscientia est, a cnscientia etiam determi natur. llinc autem aequitur, ut actuaitas qua talis percipiatur, neccsse esse, eam plane iilcm eaae, ac percipiens; qud ctiam ex e apparet, quil esae est pereipi, i. e. deterininatuin a cnscientia, sive mdus ejus; et qiiunx esse eat percipi, inilc cfficitur, ut TO deteruiiminans nihil aliud case pssit, quam TO pcrcipiena 3). Jn pcrapicu etiam est, na ncque lqui nec quidquaiu seire psac de ull ali Esse 4). Hiuc autem sequitur, ut ctiam cmparatine cum prseceilcnti videri pssit, ut caussa, cur rea scnsibilcs scinper relativ» et de fact datse videnntur, ea»it, qud ) v. supra. v. supra. 3) v. supra. 4; T. supra.

8 58 in iis nn nisi «Hera pars prcipitnr erum, qua; mni Esse insunt: TO perceptnm, nn autein TO percipiens» Quil etinm plane cnnsenlnnenm est ei, qud jam nnte dictum est, nnies res sive mncesse, pereeptines es se, Ii. e. cnacientiam ipsani in ccrt md. Ex iis, quae nunc (Ikta sunt, cnclusinea lis faei mus: Qud caussa, enr in uunqnaque re aliquid activi siv subjeetivi neeessari sit, ea est, qud cnscientiam in ca pra;sent ein esse prtet, et igitur niultitu l niiinquain cgitnri ptest sine unitnte cnseientia: ). llc in mni frma cnsiientiae valet, ideque etiam in sensuali, qud etiain, de altera parle, ex e prbari ptest, qud, si activitas sive cnseientia rnceditur />/ius Sem per esse, et igitnr, id, qud Dcus est Ens Healissiniuui, eam vim habet, ut activus, spiritualis, percipiens sit a), necesse est, mne, qud in nliqu gradu realilas est, ctiam in nliqu grndu ci similis sit (cntrariwm alias mnis realitatis esset, et ide plane nihil), Ii. e. neces se est, itnnquirque res nliqu grndu cas lem qualitates liabeat, quae ei adtribunntur ; sive subjectiim sit. Qud et bjertive prbatur: eas alias nn esse; et subjective: alias nn in cnseientia divinn esse, qud tarnen cn eas diti est, ut existant 3). Quin etiam alias, ne in cn seientia quideiu finita esse pssent. Si enini natura Spi ritus, et etiam Spiritus finiti, activitas est, id argumen tum, qud liiere passivum nn in spiritu esse ptest, nn minus in respcctu Spiritus finiti valet, qund ali quid pereipit, sive aliquid ei est; ac in respectu Hej: linde etiam in perspicu sit, passivilatcin ejus cjusque perccptlnnm plane eamdem esse, qnuni perccptiiics ejus ille ipse sunt, in cncreta existent}«4)«l) Idcm jam nntca de enl e mni stendimus: v. supra, a) v. supra. 3) v. supra. 4) v. supra.

9 i 59 Prr: Qud iinaqutrqiie cnscicntia, c i p p s i t i bjccti ct subjecti inest, relativa est, Ii. c. determinuta, sive hjectuin ipsum est, quad assiva sit. Et cn scientiam perfectirem»gitur pstu'al, in qua rclativitas ha-c sive defectus cnscicntia; sublatus sit. Qud facile intelligitur ex c, qud ind supra mnstravimus : bjeclum esse id, qud percipitur et determinatur; hc auteni deteruiinans ut nbslutura c tantum fieri, qud e tia in subjcctum est, et cnscienliam pbilsphicam si ve ratinalem in ca ratine ad cnscientiam sensualem csisc, ut eaiu nd claritalem in ninibus partibus sive niinentis cxplicet, b. e. dcfcctum illius cnscien tia; tllat, sive eaui faciat cnscienliam sensu pr pri et ada>quat; et denique lianc frmani cnscicntia: neccssariam esse et subjectivc et bjective, ut inferira existent. Q»um auteni unaqua;que funcli cn scicntia;, ut in nstrav i mus, nibil aliud est, quam ipsa cnscicntia dcterininata ; sive (de altera parte) cnscicn tia quatenus cbjectura deteruiinatum appellatur, qud bjectuin igitur bc tant um e est, ut per sc subjcctum sit: de ambbus valet, qud iis necessarie cnscicntia perfecta»übest; qua: igitur Unitas summa in ttum niultitudiiiis est, cujusqiic iinumqudquc mment tun cnscium ct igitur übern et determ inans actusitas est; ita, ut perfecti Dei, ut dicit SCIIELLINGUS (sit licet in sensu, t ii i nnnibil a nstr discrcpat). nun in e cnsistat, qud HES per sc pereipiat, sed in e, qud sc ipsuiii, suamt ue cnscientiam, qua; Semper etiam subjc ctum est, pereipiat ) Atlributa alia, qua; ad Dl'.LM PERSONALEM i. c. ad cncretam cgitatinem pertinent, hinc sequi, nn pus est, ut Iii«: stendamus; ad inunutabilitntcni tantum adtendamus. Omnis niiitati enim nullaui ptest aliam vim habere, quam qud inututisit pereeptinum; sit sive explicati nvarum, sii) / m Ich, p. 89; Cfr Fichtibs, -Versuch einer neuen Durst. L. c. Vi. p- '.«7.

10 460 vi recrdati talium, quce ante cnscffcntia aetuales fuerunt. Qud autem utrumquc ad relativitatem ducit> quum nccesse est, <s(uliirclur cnscicntia suiierir, quac hanc ppsitinein subjecti et bjccti amplcctcxetur, qud Dci esset: qud autcin absurdum est. Rati ejus denique ad mundum sivc ad res inncs fmitas talis ncccssari est, ut et eum ab mnibus rebus ejungere pssimtis (qud, ut vidimus, raaximam difl'icultatein pantheism et tlicrix crcatinis praebet), quum mnis cnscicntia; relativitas et inutati, Divinae cnscientia: alicna sunt; et realitas i. e. actusitas et cnscientia niniuin finitrum vindicetur; quum mni a ad ejus cnscientiani pertinent, ideque magis minus, certe autem quideni pr aliqua parte', e;e siniilcs sunt i). Qud denique, ut per sc ipsum apparet, bjcctum abslut um abslute impssibile est, ut in ipsa denmijiatine cntradietincui intlvens: esse res i. e. rela tiva; et tarnen in null a relatinc; iln, ut bc bjectuin, in edem niincnt, qu pnilur ubslutuin, revera nn bjcctum sit, sed nbslutuin subjcctuui, ut dicit Seil ELLIN Gl US, fiat 2). Iis, quae nunc dicta sunt, stensum satis adtendenti est, et quind ea minentn npud, B ERKKLEYUM, quae jam antea citavinins 3,, cnsequentcr cxplicari psm in t et pssibilia flaut, et cdein md ipse fns crrruni Iiujus systeiuatis patefiant. Jam inde ab initi a "via, quam ipse praeeepit, aberrabat. Quamqnaui enint ipse, ut vidimus, stendit, in pbilnspbia initium facienduni esse a cnscicntia ipsa, sine dgniate qndam et additainentn ; quamquani, ut summa crisis suie Lckinmsmi, ad id venit, qud esse idem esset ac l'ercipi; applicatinein tarnen iutra fines tain aretas ccrccbat, ut "vitia tantuninid maxinic exstantia, cntra cnsequen- ) Cfr. Lessing: Erziehung des Menschen j3. (I. c. C. X pp a) L. c. pp. S334. 3; r.»upra.

11 6 tlain lgicam et ])OBtulata sensu» mralis, ante culs hnbcrct, ea scilicet quac ntini substrati cxterni et mni Rcalistn adhaerent. Qu factum est, ut pstulatuin ejus, ut initium philspliandi slummd al) e, qud immcdiate cnscientias praesens esset, flret, ei e- nin tnntuni vim hnbeat, sive nihil aliud in systeinate ejus signifirnt, quam qud Substantia Lckiana absur- (litas rst, et null md pni ptcst. Hc igitur tant)im stcndit,i Lchianism m in determinatinc realitatis absluta; falsuni esse; quind auteni inde ad melirem deterniinatinem bujus ntinis veniamus, ab e nn stensum est methd pliilsphica, sed e cntrari pliiltsphiam liic plane abrumpit et auetritatem Tliclgiram et sensuiu cuimuncin refert. Sive, ut aliis verbis nstrum judicium in hc materin exprimamus: du illa rectissiina prineipin, qua; fundainentum, ut Ita dicainus, cnstituunt bujus systematis, ab nuetre sluin ad res crprcas et sensibiles applicata sunt; undc nute in sequitur, ut, qunm BeRKELEYUS methd pliilsphira et dialcctica realism LöCKlI evertisset; in respectu ntinis realitatis absluta; ad realisnium revertere cnctus sit, et ide nec realitateui rcrum abslutam, nec et mult minus realitateui spirituum cum Idenlism cngruenter deterininare psset; qui igitur, quu in argumenta idealistica in iis adhibentur, neccssari plane negaudi sunt. Quuin enini, mre LOCKII, ut dgina psuit, cnscientiam, idcquc et mnes ejus determinntines relativa et passiva esse, lic idem affiriiiiirc cactus erat de mnibus, qtirum Esse idem est Percipi; linde cfficitur, quuiu dcninstratiim est, mii ac c in passivitatem et relativ italem, ut revera reale sit et appellctur, activitatem et abslutuin quid pstulare, ut cnscientia cutis percipicnlis nn Ens ipsuni sit, sed mdus tnntuiu ejus, et ut id, qud pereipitur et ita (ut pcrceptuiu) est, nn, qua tale, re vera sive in sensu absliit sit, seil hane abslutuin realilatcm aliunde necessuri adipucalur.

12 62 Ct) Si nunc nutem cnccdcnduiu est, uincni suli- 8tantinm externam dialcxi BERKJSLIYI plane sublatam esse, et ad liquidum perduetum, nineni realitatein, qu nn in cnscientia est, nec cnscienti esse, sive cnscientiae plane nihil esse, nem nn inlelligit; BER- KELEYUM realitatein rerura servare nn ptuisse, et praeterea in cntradictinem s ecu in ips lapsuin esse. Realitas enim rerura a cnscientia petendn est, quuni, quad pereept, passiv et relativ sunt: ideqne abs luta carinii realitas nulla alia esse plest, quam cnsci entia in iis immanens, i. e. realitas carum in e ensistit, qud nn md pereepta, sed etiam pereipientes et siibjecla sunt i), qud a BERKELEYO 0 demnstratin est, et, seciindum dgma ejus de ]>nssivitate cns«ienti, rem nihil adjuval, qnuiii rursus substantia cnacicnti petenda esset, et sie in circul in iniinitum repetit a). ß) Prr unienique in perspicu esse debet, spiritus, et prim (inits, systeinati hiiic impssibilcs esse. Niiin TO Esse, i. e. TO Percipi spiritus sihi ipsi, succcsiva experientia, exstant, clligend quasi cnscientiam ex mnibus pereeptini bus. Qud, p r i in, spiritus facit impssibiles, quin nihil est, in qu subsistant, (qud cdem md pibari ptest, ac de bjeclis 3). De i Il de, tinaqu que perrepti, in qua cnscientia inesset, Semper aliain pstularet, t cnscientia in ea existeret, ct sie in infinitum. Et pr tcrea, ut jain de bjcctis demnstratum est 4), tal i quasi cllectine cnscientia subjecti alicujus ccrti nn exstaret, sed nti tantuui subjecti in gencre : TO Eg, qud in e mnicnl est, etiam liuic inest, e. s. p. Quam prr bjccta cniblnatines pereeptinum sunt, et nihil aliud; sequitur, qud hc md est, etiam bject m esse, qud igitur etiam de spiritn valeret, qui igitur nn cnscientia es i) v. supra. a) r. supra. 3) v. supra. 4) T. supra. - /

13 63 set,»ed hjeclum: et cui? Sul)jcct cuidam ; et sie in infinituin- Denique: "spiritus est mera activitas": i) erg rnscicntia, quae mera passi ilas est, nn ad cum pertint: sed spiritus aliud quid est. Secund, in respectu spiritus inflniti, de ill hc diei nn ptest: nee subjectuin esse nec bjectuin; erg abslute nihil. Quum ig i t ii r BKRKELKYUS sibi prpsuit, ut ca, qua; iinmediate nbis alsunt, expliraret; hc prblcma liimmdii ut Empirist«slvere cnabntur; quam b rem revera dilueidare in philsphia ineepit, nn quill rn scien tia esset, sed quid sensus, nn res, sed qualitalc«nejisi biles. Qiiiiui autein in hac disquisitine necessari (quin liaee relativa sunt) ad substantiam sive unitntcni hruin accidentiuni et hnjiis multitndinis venit, Idealismuin et sumraam pr'iris disquisitinis de ntine realitatis, ad banr, imitatein sive Esscntiant, nppllcnre nn audehat, quin innes detcrininatines prires reulitatem slu r«in d rel n t i va in s pect a ver un t. Dcfec t u ig i t u r Idclisini, qu factum est, ut hane dctrinam fundaiiienta- en, TO l'-sse idem esse ac TO Percipi, slum ad bjerta et bjecta relativa npplicnvit, in mnes diu'icultates, quihus systcnia hc, ut vidiiuus, labrat, auetr ejus lapsus est; et quutn', hac psitinc idealislica missa, nrbitrari rnd res abslutas determinaret, dgnia hc, qud in rebus iinmediute pr ajscnlibus et igitur etiura in runscienl ia, qua, ut slen'diinus, haic ctiam res fit, nullit activitas et erg nihil nihsluti inest, in prgressu quaemlinum se ipsum tllit. Priin enim, in Iiis, Dens pnilur ut summa cnsrientüa et realitas, et tarnen suni a aetunsitas : undc sequi t ur, ut TO Esse sive ercipi ) c i, idein sit nc TO Percipere, et ut cns nnumqudque, qu aliqu gradu reale sit, aetusum et pereipiens sit. Pein de nrchetypa illa Pci necessari acliva et ut archetypa spirituum sint, et ut ad essentiam H i v inam pertineant, v. sujua.

14 64 qud c majr«evidentia apparct ex c, qud vcl "iniagines" nstrae entium activrnm activa; sunt i): unile sequ i tur, Üeutn unitatcm in mullitudinc et tarnen abslute ncti- >, i. c. pcrsnatn esse; et archelypa illa e t perceptincs Dei, et tarnen activa esse; i. e. idem ac Spiritus ipss, sub specie aternitatis viss (quiini nulla determinati ncc e s t, nec esse ptest i), qua; altcrs ab altcris sejungeret, et spatiuni frma sluin pereeptinis senaibilis est). Hc nutem et) de in md dici ptest de lijectis, quad abslutani realitatem e\b i beut 'z ). Ex qu denique, necessc est, cncludatur, rania entia in Du i - ncsse, ad cnscientiam ejus pertincrc et pereeptines ejus esse, et tarnen absluta et activa esse; qud idem, de altera parte, ex c sequitur, qud liaec sla cnditi sit, ut bas detcrininatincs abslutas liabcant, qiiuui extra Deuin nihil absluti esse psait 3). JBKRKELEYUS igitur hc magnum et qud maxiini mmenti philspliiic est efticcrc pntuit, ut plane ad li quidum pcrduceret, hjectuin quddnm abslu tani i m p s s i b i c esse et absurditatem in hac ntine inessc; quam autcni lic e usque pcrducere nn vnluit, ut 06lcndere psset hc abslutiim, qud ut Hie rum hjectuin negavisset, revera subjcctuin esse; ideque rntincin inter cnscientiam ejusque pereeptines, ratinein esse intra subjectum et subjcctuin sive inentem et meutern; ei nccesse fuit, ut in media sua pliilspliia speculatinnem abrumperet, qu nn ad easdein difticultates redigeretur, quas evitare vluit, et ad alienam auetritatem et persuasinem, indemnstratain et dgmaticain, sensus cmmunis reverteretur. Philspliia ctiam pst euiu ut initium et prineipium, inuibus dgmatis liberatuni, ci esset, Scepticismum evitare iih pluit, quam multa, u prxccdentibns aeeepta et indei) v. suprn. a) v. supra. 3) v. supn.

15 65 mnstrata, etinm in ejus systeinate restabant, quibus ille i in» ii t ii s erat, et quae ei bstabant, quminus mente liquida verum videret. Crisin igitur nstram systematis BERKELEYI nn melius abslvere psse nbia videmur, quam (Suetice, quia latiue nn bcne verti pssunt) verbis bis in e applicandis celeberrimi GEI- JEli I i): "Det är att bservera, att man vid frågan m sena cm mun frvexlar natur ch vana, sm ck derföre kal las andra naturen. Ty livarje förändring i de philnspliiska vetenskaperna finner en annan åsigt redan före sig färdig, ch i ett system af meningar utbredd i all männa lefvernet. Då dessa meningar är på gd tr hs mängden antagna ch liksm ined luften insupna, emedan de utgöra för tiden hela den atmspher, hvari uppfstran ch umgänget röra sig; så ega d ha mängden ej heller någn lifligliet eller inre kraft att sig förändra. Om derföre en ny genmbrytning sker på kunskapens mråde, blir en fantlig massa af stagne rande rkeslösa föreställningar qvar, hvilka af sine respcctivc innehafvare, emedan de på intet vis kunna blifva dem qvittc, påslås vara deras naturliga, sunda förstånds tillhörighet". j") Thrild, tillika en pliilsphisk ch philsphiåk Le kan nrl se J Ups. 820, p. 43«

16 - «... :. - >'. t ni ti' t v; fr >"{.'! TU' q i.j» ni* ahfu 6i8i)-»-n» la t.! *< > ai iy.:t i» ' ii«- ;. ii. - '. ' :i' i >j. : b,»i i ix afl->* if i ü >».'i-i ; v. i. i / ii <,, -II i i ', I ; < I»T. n- i..." ' i. f. * ' 3" i ' - i i.i»,-f J,j ru fln.f ni! > Ii*ti «t tv"'f ' i." ii!»j 3 ü j i.«i i «i ;' J -.T -i* '»«, il;, i. i,,i,. ff,.i.t... I< -ii ii; '» '. ; [

17

18

19 Gl G 6G 3-6). 83. II. II. II. II. I). Qulim mihi nu cihitigeiit, ul Iiacc «lisseilati un lc lvpis- dcscnlereuir, sed iliilius»imul, iisiju«aliquanlitm inier sc spatii dislanlibus; factum «st, primum ul ciebra irrepserirt evia- Im t) pgrnpliica, lapsiisque calami pleiiqlie nu cniendativi cinanseiint; deiude ut riispar ccunat linia litleraruin j psirem in pttcriuribiis pusc.ilii partibus, quiun leclieui ad prius dictum delgavinms, ut ipsa p.igina iudicaii un ptuerit. Qurum iiieiuindimiim diu» illa levnri nu pssiint (nequc, ut spei-u, eiiim inineiiluin tam fave est); nvissininin bc,«jidscribcnd tiuiueriliu inissum paginaruiii, nunc, quad ejus tieu p<>tuil, auferre cuati suinus. P. '2 6. l4. b;ec relati u. 2. vide pp. Ö et nt. 2. 3» 35, 38 n. 5. viile p. G. 5. p. la... pp 45, 46. u. 2. pp. 5(j, sqq. ad liu. 2'J tleesl; v. p. 25. n.. vide pp. 23, a4. cfr. pp. 88, 0, «.. I. 2 vide p. 6. n pp 24,63. n.. pp 7, Pag. 84». - p ,. 4. p. 3'*. u-, I. 20 pp. 5, p n.. pp. 87, pp. it, p. 65. t t n.. p. 8fj. 2. p. 5 j. 02,.. p 86. I. 3. p. 8). n. j. p. 88. P. )5.. ville p. II t. 07 II II.. 2. II II. I. n. 2. P- n. 3. p P. 4. p P- P' I'. p. P- P- G G. 67. p. i. p. 45. p. 88. p n. 5. p. 93. r. 6. p. 68. I i. n.. p ii. 3. p. 7. I 5. n. I. p. 87. 'ii. 2. p G 7. u» p p. 7. u.. p.c G.. 2. p. 0».. 3. p. y *.. 4. j». G8. j 8. u., I. 27. p. 02.

20 0> ö - =i C rj C -i lö in K 0 cö tn cc 00 O X) 00 O fr 0 O l å. å. il c. å. il i å. å. å. a. C. K. i I i i IC ** r* tö M -««-s> fi tn X z '6 c B B s / 3 3 ). ti. C CS i 00 Cl t in i r- ^ T ir i --I" I ic co r- ~ *+ r> j6 0 r- t 00 O (L a. O, i tö sr = G Ö v VO. a.. - ti fl -# O io r- ad vo VO ** t cl cl Om cu t Cl B Q C 0 a i O. ^»5 c O FN - a. ö, a. c s s tö ** ä. fl Kl I I?? I 2 I I CO CO t.. % cr>. t - Cr-gQ «c 2 t» -# c Ol in _ i - c c ;» ^ _ ts ~ sq n clals-å.å.^d.a.iå.ö-eu O Oi r- s m s tji» «i Ci^ LO O O Cl Kl a. ä. a. å., * ~ " n t s* ä t ^ - Cl ^ ^töc - to <N assctj^.ss5 = a^2 = 2åcfl = cå3cöså c c - 0. I - = I

21 I. I... Errata necessariu crrigemla, perverlunt. quid sensum lic. hac 4. 8 achte: et hie res 8. a I. 8 ideqttem I. ideque. 2 G. i 4 hane relatinen) - baec relali ea inulata. e inwtat 2 I ea id 2 2 eain. id 3 5 dilectinis I. clelectatiuis 28 I. 2 3 qiianimn l quartuin 2 q. 3 uiiquqiie. uuquöque uculis. culis 2 5 tu I et 4 8 II. G 7 videnlur extet nae eiiain sunt, extetnae I.. videulur externae, eliain suut exieruae;. 3 habere". habere dissiiniles I. dissimiles 5 g. 2 5 vel realiter. realiter G3 I. 8 (utile: n.ines dsilis. psilis sleudere ea, stendere, ea 90 I. 0 lustrtiinenluiii, esse. insirumeutum esse, 4. 9 nuiliiiiidiueiu. uuitateiu 27 ' ea. e 28. ßliRKBr.eyus. BeRKELEVUs) 3 2 I. 4 Iiac I. hc 3 * I. linde inde i G I. 3 In hc priiu, qud subjectum sibi est vertun bjecluin, est et tealitas. In hc pritn, quad subjeciuin sibi est, vetunt bjecluin est et realitas i 4 7. t iutde : et cuh/e : b caussam siue - site G I. 4 eae. ei 26 patefiiiut. palefit

22