HISTORIA. ACADEMIÆ UP SALIENSIS, P u b l i c e V e n t i l a n d a m S i s t u n t PKÆSES PETR USE ARRHENIUS

Transkript

1 HISTORIA. ACADEMIÆ UP SALIENSIS, CUJUS P A R T E M T E R T I A M, CONSENT. AMPLISS. IBIDEM SENATU PHIL. P u b l i c e V e n t i l a n d a m S i s t u n t PKÆSES PETR USE ARRHENIUS PHILOSOPHIÆ MAGISTER Et DOCENS, E T RESPONDENS JOHANNES U p l a n di. IN, AUD, CAROL. MAJ. D!E XXII. MAJI MDCCLV* ti. A. M. S> D. VASC ElLiL -AC-1TP AlT HOLMIÆ, Typis LOR. LUDW. GREFINGII.

2 KONGL. MAJrSTS.T R O -T IE N ARE O ch ASSESSOR, ftålborne HEER JOHAN GUSTAF L IN RO T H TT/aïborne Hèrr AJféJforn tilßrifver jag med{kal en del Fr a f det arbete, hvilket Herr AJJeJforn vid alla tilf allen behagat gynna; fami g ifv it dera den ja - kraß e 8f ver tygelfe, da HerrAjJeßbrn ar nat låta en affinai Soner, genom defs förfoarande vt(a något Smlleprof. DenJÖrmon endaß', at ttppå Herr Ajjefforns bekoftnadfå utgifva ftdrre delen a f Upjala Academies Hifloriav hade fordrar a f mig (amma. vördnadmed hvilken jag if ven iyi år känner det tilf alle jag haftunder de tv åren Herr AJJeJforn derpå varit betankt, at ôka mina /'amlin~ gar och kund/kap om fietfva ämnet, famt det nu fulkomligare utgifva Hvad mera bevågenhet Herr AffcJJorn ijynnerbet behagat vi fa mig, år jag of ur mbgew, at t i Ib ur ligen up te,, och utelämnandet der a f täckes Herr ÄJfefibrn aj vanlig gunfl icke o per na anfe. (Jag innefiuter alt i et v or dfan) t.ninne och oaflårvligtijsnfkan af all )ållhet, Jamt råiknar det tilf alle fordelagtigt, då jag kan å däga lägga, medbvadl håg ag t ning och tilg if: enhet ja g framhärdar Wålborne Herr Afiejfbrnss Ödmjuke Tiénare EEX. LAUR.. ARRHENIUS.

3 f Viris Admodum Reverendis & Vrxclari (funis D. M a g. ERICO BOIJE, V e n d e le n fiu m P a s t o r i M e r ir illim o. D. M a g. PETRO $UtH, S ch olx Cathedralis Upf. Re c t o r i digni (limo. * ERICO ENGMAN, D. M a g. S c h o læ Cathedr. Upf! C o n r e c t o k i Adcuraciffimoj FAUTORIBUS ei PATRONIS PIA MENTE Æ TATEM S Spetfari/Itiihe D. ANDREÆ HALLSTRÖM, S u b p r /e t o r i V igilantiflim o, BENEFACTORI CERTISSIMO. M 'ajora, Patroni & Fautores Optimi, Veftri in me favoris funt documenta, quam quibus digne praedicandis, nedum enumerandis, par fim. Etenim ab illo ftatim tempore, quo a vobis nofei cccpi, ea quoque mihi contigit felicitas, ut me non tantum multis beneficiis hearë volueritis, fed id etiam effeceritis, ut omnes a me in literis ia (das progrelliones vobis acceptas reteram, irteque ipfo judice, dignus jam effem,qui impietatis accufarer, fi datam hanc occationem gratiffimum declarandi animum, dimitterem. Veffro etiam exoptatiilimo patrocinio me commendo, preces pro incolumitate veftra ad-deum calidulimas furv- «lere non intermïffurus. Ero, dum vbtero, Admod. Re ver. Prxclarijf. 0 Spe ft at ijfimorum N o m in u m V e s t r o r u m enitor humillimus JOHANNES HJEKPE,

4 cobus U lphonis, & amore literarum, quantum potuit ( b ), Academiam ivit promotum ; reliqui tamen Archiepifcopi usque ad tempora CAROLI IX, nulla hujus muneris reliquerunt monumenta. Etenim nec titulis fuis Academicam curam immifcuerunt, nec memoriae quidquam prodiderunt hujus a fe gefti muneris fidem fafturum. Id autem non mirum ; Aderant namque tempora turbulenta, apræfulibus vel maxime fota, aderant motus L iturgici, & hinc natum noftræ Academiæ deliquium, quo fadum, ut cum eadem exoluerit Cancellarii N om en; nosque nefciremus, nili id ftatuiffet Pontifex Romanus, Archiepîfcopum fuiffe noftræ Academiæ Cancellarium. Noftram hoc in negotio opinionem firmat Rex CA ROLUS IX, qui Academiam noftram novo habitu induens, inter faîuberrima quævis aiia, hujus quoque muneris nova quafi exordia molitur: hemj'kall Academien hafva en Cantzler, hwiiken bur waljas a f Arkiebijpen f d ock the andre Bi[hopar och Academien, fom ther t i l Jkickelig och tienligh år (c). Quam novam ve- (b) Dicavit Univerfitati Upfalenfi ço. marcas pecuniarum, & ftudentibus ibidem 30. m.reas, facerdotibus item alias, (c) Vid. Upf. Academia privilegia dat. Holm. d. 15. Mart. 159^, qtiibus refpondet Dux Carolus ad poftulata Clericorum & ProfefTbrum endem anno Senatui exhibita, ut, inter alia, conftituatur Magnificus Academiæ Cancellarius, apud BAAZIUM Inv. Fccl. Su, L. IV. C. 27. Undenondum liquet, Archiepil'copum tune t<.mporis Iwnc curam gesfifle, ut putant Mejfenius, Scbejferus, Eenbergius, alii. Nec nobis adverfari putamus, quod paulo ante JO HAN Xl Rcgi, de noftra Academia mitius jam cogitanti, placuerit, ejus Iem Summurrt dici Cancellarium, viti. C. I.. V. p. 22. Cutn SCHEFFERO tamen Upf. Ant. p. 2f8. obfervamus, volui Ile Carolurn Ductm, talem eligi Cancellarium, qui dignitate officii cederet Archiepifcopo, Ci-

5 c a n c e l l a r i i. 73 velat inftitutionem adprobatam non modo Ipfe deinde urget literis fuis d. 16 Dec At en Cancellarius Academia matte tilß r ordnad war da, thet famtycher bans Furfteliga Nå de till, och må the nanmgifwa en t ber till. Sed & Filius Ejus glor. mem. G USTA VUS AD O LP IIU S d. 7. Julii , ïw fàrordne en Academia Cancellarium ö c. His quamvis ita inftitutis, certum tamen & ordinarium Cancellarium ante annum haut na&a fuit Academia noftra (d); cum ex monumentis obviis liqueat* ante hoc tempus Academica negotia curanda & dirimenda ad Regni Cancellarium devoluta fuiffe (e). Inter Upfalienfis Academiæ Cancellarios nihilominus fas putavimus, referre Comitem A b r a h a m u m B r a k e, licet a gerenda præcipua Academia? cura illum diftraxerint alia Regni negotia (f). Johanne K 2 S k y t - tatis namque in privilegiis eo ordine femper illius fit mentio, ut huic poftponatur 2 Och fta ll Collegium tned Arcbebifi ens och Cautzlertns tilg and hafvpa vrncht att promovera Roccalaureos, Ma- * gißros, Ljc em i at os ly Ductores..5. ProfeJJ'or/kaljcdan n f Å r- chebifkopcn y Cancellario och Reclore ßudfäßas.. 7. Med < Archebifkopcns, Cantzlerem och the andre Bifkopars rådh och fcnntycke. (d) Cur vero ante hoc tcnipus ABRAHAMUS BRAHE Academi* noftrx adnumeretur Cancellariis, tuox patebit. (e) AtVcrtioni huic nnilumi roboris addit aétio illa inter Rudbeckiitmde Mcffmium publice in Confiftorio holmcnfi d. 16. & 17 Jul, examinata, in qua fxpius fit mentio explorati apud Regni Cancellarium in re Academica judicii. Addas controverfiam inter Bauman num Profefiorem & ejus Collegas apud Regni Cancellarium, vid. Epift. Ejus ad AX. OXENSTIERNA R. C. dat. Upf. d. 11. Jan ( f ) Qua jufta caufifa ab omnibtis Academi* noft x Cancellarios recenfisntibus hie Comes prxtereatur, non facile videmus, Prxterquam

6 S k y t t e deinde Academiæ Canceltario conftîtuto, juffit Regia Majeftas in Conftitutionibus Academicis d. 2 v Jwn. 1625, ut Cancellarius e Senatoribus Regni eligeretur. Deinceps hi Academiae Upfalienhs Fuerunt Cancellarii, quorum (i nomina &, per fummà capita eundo, breviffimas biographiastradiderimus, noftro inftituto fatisfeciffe nobis videbimur. /. ABRAHAMUS BRAHE, Comes in Wilingsborg, Lib. Bar. in Rydboholm & Lindholm &c. Natus Mart. Patre Drotzeto Kegni Ferro, & Matre Beata Guflavi Stenbock legationis in Daniam munere fungebatur, lftem intec duo hæc Regna de irrilgni trium coronarum enim quod binas ejus effigies inter Cancellarios, in Bibliotheca Acadcniix publica, noftris obvias fint oculis, inque altera illarum dicatur Aead. IJpfal. Cancellarius, certiores et jam hac de re nos fcrenmt egresix illae in Htftoria patriaecoilc&ioncs MfT. Nobiliilnui PALM- SKIÔLDII in cadent Bibliotheca fervatx. Ita illx : Medtm Rikfeus bôg a Herrar och üàfrvet tvoro frhjawlade âr uti U\>[\ln ja r K. Carls krönings (hull, fände Hrofc/Jorerne i Academi01 därfamtnafiådts bud til G ref Abraham, och lät anmoda bottom, at ban wide blifrva t her as Cantiler i Acadcmien, Hanc itaque (partant fuscepit, afqtie Acadeiriico acini in honorem novi Regis infthito interfuit, honorificum, durante illo, Cancellarii officium gcrrns. Poftmodttin vero eum haut illam geffifl e /cadcm ix curam, ad quam Cancellarium obftringi voluerat Regia Majefias, non mirabiutr, qui vitam ejus intuetur. Interea quoque vice-cancellarius faluratur Raurnannns Prof. de quo infra. Deinde vero Johanne Skyttc conftituto Cancellario, vixit nihilominus Comes Alr. uhcintus bis quatuor annos. Quibus fi addantur, qnx de Academix cura Camel arii Regni nuper adtulimus, quodnam geilerit Cancellarii uiunus Abrahamus lirahe, aliquatenus conftarc puto.

7 rum agitatam com politurus. Inde redux Præfcâus Norlandiæ conditui tur in Daniam iterum miltiis, Condliarii Aulici, podeaque Senatoris munere & honore ornatus fuit prioribus titulis Cancellariatus Academiae Upfalienlis additus fuit Revaliam abiit negotia quædam cum Polonis publico nomine abfoluturus contra Dan o s, Calmariam & Oelandiam obfidentes, miftus. 161$. in Daniam ablegatus pacis dabiliendæ cauda Febr. Legifer Wedmanniæ Montanorum & Dalekarliæ, atque Adfefior fupremi Dicaderii Regii conditurus. Obiit Mart, fepultus in T em plo Ryy (ff). II. JOHANNES SKETTE, L. B. in Duderhoff, Dominus in Grônfôô, Elfvefioo, Strômsrurn&Skytteholm 8zc.Nat.Nycopiæ Patre Bcneditto Nicolai Confule ibidem,& Matre Anna Air dersdotter. Jattis literarum fundamentis in Schola N vcopenli & Academia H olm end, exteros vifere cœpit, peregreque per novennium commoratus; fumtibus & paterna plane cura Ducis CÀKOLI iuftentabatur. Sic ille Germaniam, Helvetiam, Bohemiam, Galliam, Belgium, Angliam, Scotiam & Daniam perludrando, multa expertus ed (g). Non* K 3 dum (ff) Cfr.Gen;a logia FamiÜ.r. Brahex, W^DEKINDI Hift, GUSTAVI A D O L P H!, STIFRNMANS Rofdin^aminne. p. (g) Vid. Aéhis Inauguratis ad Proftflionem Skyttianam, Simnnh ProfcT lori tradendam d, c. Dec. quo tcftatur Illuftris Vir, f; has peragratte Europae poti^rfs partfs, atque cum erudittfiimis ubique Vitis convcrfatmn fuifle, C. Uibsnhovio, puta, J,-Metellor IJ Ca»

8 dum in Patriam reverdis, auctoritate Ordinum Hegni nominatus ed, qui, quam foris comparaffet, eruditionem & virtutem, informationi Principum G u s t a v i A d o l p h i, J o h a n n is Ducis & M a r u e E l is a - b e t h æ impendere juberetur, iisque a dudiis & vit* directione effie. i6o2miffos huce Gallialegatos,&aRohaneo Duce alios digne excipiendi,& refponfa dandi,ei demandatæ funt partes, Senatoris officio fungi, cauffasque, cur expulfo Sigism undo, regnum Carolus accepi flet, dicere, & gratulationem Ordinum coram Duce exfequi juffus ed. u 6 io. & fequentibus annis varias illudriffimas legationes obivit ad Britannos, Batavos, Bremenfem A rchi- Epifcopuiu & Danos. Deinde Gubernator W edmanniæ, Con- (iliarius Cameræ & mox Aula? factus ed fenatoria purpura ornatur. A d Regem Britanniae L e gatus it, reditque Eques auratus. Camera? per novennium præfidet. Academia? Upfaliends Cancellarius condituitur Anno interea Baronis dignitatem & titulos accipit Apr. Legifer Finlandia? Septentrionalis & N ov. Generalis Gubernator Livoniæ, Ingriæ & Careliæ. Podea Præfes Dicaderii Gothici ftatim in Daniam, Hollandiam, Angliam & ad Principes, Comites liberasque Civitates Germaniæ mittitur. Ob. Sôderakro 1645* d. 15. faubono, Alb. Gentili, Æg. Hunnio, Cornera, MyUo, Pappo, W inkelmanno, Vol. Ley fero, G ef nero, Mentzero, Vultejo, Gothofredo, Piat ero, Wolfiis, Snellio, Dav. Cbytrao, Drejfero, Caßelio, Henrico Stephano, Kirchnero, Mclch. Junio, Hug. Grotio, Dan, Heinfio & Kudolpho, philofophorum eo tcuipore, ut illum vocat, philo* fophiflimo.

9 d. 15. Mart, fepultus Upfaliæ d. 22. Junii ejusd. anni (h). 1 II. AXEL OX Comes de Sôdermôre, L. B. in Kimitho & Nynås, D om. in Fiholm & Tidôô & c. Patre Guft avo, Seratore Regni, & Matre Barbara Bielke, natus in Fânôô Uplandiæ d. 16. Junii Roftochium, AYitembergam, & ad nobiles alias Germaniae Academias literis invigilaturus properavit publica Kegni negotia apud Duces Meklenburgicos curavit anno ætatis 26. in fplendidum Senatorum ordinem exceptus eft. Paullo poft a CAROLO IX. A dminiftrator R egim inis& T utor Domus Regiæ, lir a cum nonnullis aliis Senatorum, conftituitur. Norlandiârum deinde Jun. Gevaîiæ, Heldngiæ, Medelpadiae, Angermannke, Weflrobothniae atque Lapponiæ Legifer, Januar. Cancellarius Regni & Eques auratus a G ustavo A- u o lv h o Upfaliæ creatur abeunte in Livoniam Rege, adminiftratio Regni Ei cum paucis purpuratorum communis efle jubetur. 1626, 21. Oft. Generalis Gubernator BorufTiæ & Legatus pleri i potentiarius nominatur. Occumbente ad Lutzenam Rege GUS TA VO ADOLP H o, Fcederis Evan- (h) Cfr. PERINGSKÔLD1I Monum. UpT. L. T. p L. 2. p WIDEKiNDI Hift. Gußavi At/olpM. CH EM N ITIl Hiftor. Belli Siieco-Gcrmanici Tom. I. & II. WIDEKINDI Hift. Belli Mufcovitici. Puffend. Hift. Su. Add. Literse ïpfttis dit. 17. Mart EOECLERI Hift. Belli Su. Din, fo) FRE1NSHE.MII o u tiones, p. feq.

10 Evangetici D irector, Concilii Formati Præfes & rerum in Germania Adminiftrator falutatur Status Imperii Rom. Germ. Ele&oratum Moguntinum ci obtulerunt; quem vero honorem modefte deprecatus eft ad fanciendam cum Danis pacem Brômfebroam abit, & reverfus ftatim d. 27. N o v ; dignitatem Comitivam ex merito adipifcitur. 1646, 15. N ov. Cancellarius Academiæ Upfalienfis defignatur, variis præterea publicis negotiis inclutus. Et hic fuit Magni illius Regis Magnus Cancellarius, cui parem multa haut tulit ætas. Sub Hujus adiuiniftratio n ejem tia, Herrdalia, Oehlia, Gothlandia, D u catus Bremenfis & Verdenfis, Pomerania, R ugia, Wismaria, aliaque juris fa&a funt noftri. Quid vero præterea prveclari egerit, quamque Illudris Heros hic fuerit, loquuntur fat potiorum Europæarum gentium Hiftoria ; fed quanti illum æftimarit Rex GUSTAVUS ADOLPHUS, teftatur Ejusdem oratio prope Lutzenam habita, in qua illum hoc ornat elogio : Ut Deus Opt. Max. me in Regale folium evexit, fie provida Ejus cura Tu Cancellarius mihi datus es, utpote fine cujus minifterio, magna ilia, quœ per me voluit idem De us, vix efficere potuijfem. Ob $. Aug. fepult. H olm. d. i8- Mart (i) IV. (i) Vid, EMPORAGRII Concio Fimebr. in Exequ.Com. Ax..Oxenftierna. STIERNM ANNI Biblioth. Suio-Gotb. p. 17. fcqq. LAGER. F E L T I Epitaphium in hunc Comitem, W IDEKINDI Hift. Guft. Adolphi,

11 IV. MAGNUS DE LA G A Comes de Leckôô & Arensberg, L. B. in Ekholmen, Dom. in Hôjentorp, Hapfal, H elm et, M agnushoff, W ennegarn, Kiâgleholm, Mariædahl &c. Natus Revaliæ d. 15. Oct Patre Senatore & Marefchallo Regni Jacobo, Matre vero Ebba Brahe. Literis ftatim operam dedit, & duodecimum annum agens, mortuo Regi jufta publica oratione folvit; Upfaliam in amplius {ludiorum incrementum profectus, orationem habuit de Academia Upfalienfi ; m oxque adeo fe commendavit virtus ejus, ut dignus haberetur, qui a die 20. N ov Re&or Illuftris per integrum annum A- cademica heic fceptra teneret. 1640, Germaniæ, Fœderati Belgii & Gallorum vifit terras. Ut rediit in patriam 1644, ftatim Tribunus cohortis Regia: conftituitur, primumque & illuftre edit virtutis luæ fpecimen in Scania 1645, ^ aufpiciis Guftavi Horn contra Danos pugnans. Inde ad Gallos abire jubetur, publico Sueciæ nomine ftabiliturus inita cum illis pa&a. Rediens d. 7. Mart, nuptias celebravit cum confanguinea domus Regiæ, Principe Maria Euphrqfy ne, Comitis Palatini Johannis Cafimiri Y \- lia, brevi deinde Reg. Senatorum ordinem ingreffus Generalis Campiductor Militiæ Suecanæ & Fennonicæ, Regis CA ROLI GUSl'AVI per Germaniam & Bohemiam comes fa&us eft, nec non totius exercitus in obfidione Prägend, non fine fumma laude D ux. Poft plurima belli ftipendia patriæ L red-

12 redditus, Marefchallus R egni, Præfes Collegii Cameralis fimulque Legifer WeftGothiæ S^Dahliæ defîgnatur Theïàiirarius Regni & Dec. Cancellarius Academiæ Upfalienfïs ardente cum Polonis belli incendio novo Generalis locum Tenentis titulo ornatus eft, & Anno Drotzetus Regni falutatus. Ob. 1686, 26. Apr. fep. in Tem plo Warnhemenfi (k). V BENEDICTUS OXEN STIERNA, Comes de Korsholm & W afa, L. B. in Môrby & Lindholmen, Dom. in Kapuria, Kattila & Rofersberg, Filius Gabrielis Senatoris Regni & Annæ Guftavi Bauer. Natus in arce avita Môrby d. 16. Jul. Mufas Upfalienfes falutavit 1637, & oblata ibidem fceptra Academica fufcepit illuftris Re&or d, 16, N ov. 1643, usque ad. d. 11. Jul. anni fequentis, quo his ftudiorum deliciis valedicens, totam fere patriam primum perluftravit, per Curlandiam deinde, Pruftiam, Pomeraniam & inferiorem Germaniam in Belgium tendit ; Unde digreffum Gallia & Italia exceperunt. Multis quoque aliis nobilibus locis commoratum patria tandem recepit A Varias deinde illuftriftimas legationes obiit ad Tra&atum pacis Weftphalicæ miftus, regia quoque au&oritate inftru&us interfuit Conven-,.tui (k) Vid. Cone. Fun. EMPOR AGRII in ob. Jacobi DelaGardie. VUL- T H EJI in ob. Guft. Ad. De lagardie, &e, Lit, Reg, ad Acad. Upf. d. 15, Dec, 1654,

13 tui Ordinum Norimbergæ &Francofurti ad Mœnum Tribunalis Wismarienfis Regio juftii a fe ordinati Præfes Hinc in Senatorum ordinem cooptatus eft Poft obitum Reg. C a r o l i G u s t a v i Generalis per Livoniam Gubernator Tribunali Wifmarienfi iterum præfidet, fimul L egifer Ingriæ & Kexholmiæ creatus, necnon perpetuus per Germaniam Legatus ad aulam Cæfaream & ad Pacem Noviom agenfem per quadriennium Legatus extraordinarius Præfes Cancellariæ Regiæ & Cancellarius Academiæ Aboënfis T u tor & Moderator Principis Hereditarii C a r o l i d. 16. Junii Cancellarius Academiæ Upfalienfis. Ob. Holmiæ 1702, 12. Julii, fepultus Upfaliæ, ubi in adpofito epitaphio Quatuor Regum M inifter, T rium Senator, D uorum Primarius Rerum Præfes jure laudatur ( 1). FI. CAROLUS Comes de Stureforffa & W igebyholm, L. B. in Krageholm, Hogcfta &: Baldringe, Dom. in Ângsôôn &c. Holmiæ natus Pâtre Carolo Piper, Collegii Bellici Camerario, & Matre Ingride, Caroli Hanftbnii, curiæ Senatoris, filia. Anno aetatis 13. ftudiorum gratia ad Academiam Upfalienfem miffus, ntque per integros ibidem fex annos commoratus, Regiæ deinde Cancellariæ fe addixit, in qua Regiftra- L 2 toris (I) Cfr. Laudatio Funebris Noftri Comitis a Norrmanno, apud STIERN- MAN. ßibl.Suio G. p Holmia Literat a p. 9 ;. PERINGSK. Monum, Upl. p.l«f. A tta Lit. Svec, 1721, p. i6 ;. feqq.

14 toris munus aliquamdiu fedulus obivit. Pod quinquennium Legationis Secretarii honore au&us, in Rulliam miffus eft. 1676> Principem C a r o l u m in expeditione contra Danos fecutus, inde Cameralis Collegii Secretarius, nobilitatis infignibus ornatur. Poftea Confiliarius Cancellarios & Secretarius Status Hinc a CAROLO X 1 /. Comitiva illudris dignitate, inter purpuratos excipitur 1697, Regius Confiliarius Status conftituitur nec non /îcademiæ Upfalienfis Cancellarius d. 29. Aug Tandem vero in Aula Regia Supremus Marefchallus i705. Inde ab initio belli, usque ad infelicem illam Cataftrophen ad Pultavam, Magni Regis lateri indivulfus com es, tandem a Mofcovitis captus, obiit Noteburgi in Majo (m) VI; ARVI DUS DUS HO Comes in Ekebyholm, L. B. in Fogelwik, Dom. in Vitwik, Stiernoo, Stiernberg, Curumsn-ds, Hellerôo, Môôny öfterby, A- damsberg, Morby, Gillberga & Ugglenas. 'Patre Guftavo, Tribuno Legionis pedefiris Oftrobothnite, natus d. 6* Apr Varia in cohorte Regia obiit munera. Anno enim M iles, 168). D uftor Manipulorum, Signifer fa&us ert exteras invifit oras, abfensque Subcenturio con- (iit) Vi<i. Sermcr Parentalis Fabinni Torner Profc floris in hunc Comitem. Upf, Cfr. Holm.Liter, p. 7 3.

15 c a n : e l l a r i i. corifti tuitur. Ab anno per quadriennium a- pud Belgas Centurionis fungebatur officio, pariterque Generalis Optionis operam præftitit Principi Waldeckiæ & c. 1693, 3L ^ ec*centuria Cohortis Regiae ei credita fuit Febr. Capitanei locum T e nens inter Satellites Regios, & paullo poft Liber Baro creatur. 1700, ig. Julii Generalis Major Equitum in Zelandiam copias duxit ; præliisque, Narvenfi 1700, 8: Clifîovienfi interfuit, Jan. Generalis locum Tenens militiae Equeftris, & ad Ordines Regni Poloniæ, Warfaviæ congregatos, extraordinarius abit Legatus, Traffatum pacis Olivenfis renovaturus Dec. Senator Regni & Confiliarius Cancellariae Jun. Comitiva dignitate illuftris Cancellarius Academiae Pernovienfis. 1710, i. Jan. Præfes Cancellariæ Regiae, Febr. Cancellarius '*cademiæ Upfalienûs & d. 5, Nov. Aboënfïs n. N ov. Præfes Societatis Literariæ & Scientiarum Sueciæ. T er præterea in Comitiis Regni, Ordinis Equeftris Orator fuit, fc. A Ob, d. 17. Aprilis (n). VIII. GUSTAVUS HIELM, Comes de Floftad, L. B. de Seglora- L 3 berg, (n) Hacc nobiscum benigne communicavit N ob. S T 1EH N M A N e fu* Uiltoria Landtmarefchalioruin. Cfr. Holrti. Literat p.24. Lir. Reg. ad Acad Upf, d. 21. Febr, Lit. Comiti* v4 cdicioriæ *d Ac. Upf. d. 10. Apr

16 berg, Dom. in Hyltenås, Styreftad, Crantzbro & T orfiô &c. Polycarpi Gubernatoris Weflmanniae Filius, natus Holmiæ d. i8- Julii. Poftquam per annos feptem ad Academiam Noftram ftudiis literarum vacaffet, iter ad plerasque Europae partes direxit. Reverfus in patriam, vario m unerum publicorum honore fungitur ; fc. Anno N obilis Aulicus, Cubicularius Regius ; 1698, 15. Apr. Gubernator Weftmanniæ in C onventu Ordinum Sueciae, Marefchaîlum, feu Ordinis Equeftris oratorem egit ; mox Aulæ Cancellarius & Præfes Commiffionis, ut dicitur, & Revifionis Juftitiae. Eodem anno, d. 30. Aug. Senator Regni & Confîliarius Cancellariæ conftitutus : Quibus titulis comitiva indgnia addita fuerunt in Dec. Cancellarius Academiae Lundenfis. 1715* Plenipotiarius & Legatus Extraordinarius ad conciliandam cum publicis hoftibus pacem. 1718, 30. Decembr. Praefes Collegii com merciorum, & Cancellariæ Regiae d. 15. Maji 1719, atque d. 29. ejusdem, Cancellarius Academiae Upfalienfis. Ob. d. 3. Junii ( )- IX. OLAVUS TÔRN. FLYCHT; Comes, L. B. & Dom inus in N ynås, Lundboholm, Kumla, Erftavik, Hyltenås, ^o) Holm. L it. p. 66. Hißoria Ac»demi<e Ltmdenßs P. II. p. iç. Lit. Reg. ad Academ.Upfal. d. 2?, S T iern MANSHàfdinga Minne, pag. 187.

17 n â s, Svanerum & Nåringsberg. Natus Holmiæ Patre Confule Holmenfium Olavo Hanjson Tôrnflycht, Matre Margaretha Anderfen, Upfaliæ, a- liquotannis, literarum affiduus cultor, per integrum deinde novennium apud exteros commoratus eft, Daniam, Belgium, Angliam, Galliam, Hifpaniam, Italiam, totamque Germaniam atque Poloniam, attento ad virtutum exempla animo oculisque perluftrans. In itinere Italico folenniter Comes Lateran en fis, nec non a Friderïco I:mo Boruflîæ Kege d. 31. Oft. Eques auratus creabatur. Deinde Ceremoniarum Magifter fecundarius a CAROLO XII. Rege d. 12. Maji defignabatur, & in patriam 1708 redux, jufliis eft 1709, 8. *^Pr- Principi C a r o lo F r id e r ïc o a cubiculo efte. Pofthæc Ceremoniarum Magifter ordinarius fafhis. H oc m unus excepit Præ&fcura Provinciae Cronoburgetifis, illi commifla, & Holmenfts 1719, d. 27. April. Eodem anno d. 23. Maji Liber Baro creatur Præfidis officio fungebatur in Commiftione Kedu&ionis & Liquidationis. Deinde in ordinem Senatorum Regiorum Julii cooptabatur. C om es d. 14. Junii, & d. 27. Julii Cancellarius Academiæ Upfalienfis. Ob. Holmiæ d. 10. Sept. ej. anni (p). X. GUST AVUS Com es in Biôrnôô, L. B. & Dom. in H esfleby, Bordfiô, Catharinæholm & M ellingeholm &c. Caroli

18 li Senatoris Regn i ex Eleonora Margareta Brahe Filius, natus 1682* d. 6. Apr. Academias primum patrias vifitans, exteras dein regiones falutavit, Illuftriffimo Parenti in Hollandiam & Angliam miffo eomes factus & Deinde ad Academiam Tubingenfem liberalibus icientiis, annum cum dimidio, indefeffam & felicem operam navavit. Poftea per Germaniam, Italiam, Galliam Belgiumque profeftus, multa rerum cognitione ornatus in patriam demum in Aprili rediit. Poftremo in Saxoniam abiit, SerenifEmum Regem CAROL UM XIL coram veneraturus. Plurimis quoque muneribus fplendidiflimis claruit. Etenim Cubicularius fuitreginæ HEDVIG IS ELEONORÆ Confiliarius Commerciorum. 1718, Gubernator OftroGothiæ d. 17. April creatus Comes. 1721, 9. Jan. Præfes Collegii Rei Metallicae- & Commilfionis in N y l ndia inftitutæ. 1727, 8- Jul. Senator Regni, qui honos, quod exemplo forte caret, Illi, hujus IIluftriffimæ gentis vicefimo fecundo, non interrupto ordine & continua a patre ad filium ferie, per manus traditus contigit Confiliarius fimul Cancellariæ. & 1735, 28. Jul. Præfes Societatis Literariæ & Scientiarum Sueciac. Interea & alia graviffima munera obierat ; quippe ad Regem Poloniæ STA N ISLA UM, adgloriofift.mem.regemsu. F R I D ERIC UM I & ad glor. mem. Reg. CAROL UM XII. miffus. 1737, 24. Novem br. Cancellarius Academiæ Upfalienfis conftituitur (q). Huic

19 Huic Illuftrilîîmo Comiti, atque ftudiorum adhuc proteftori, jucunda otia & viridem fene tutem nos ferio optamus, (q) XI. CAROLUS BORG, Comes &c. Patre Comite ac Senatore Regni, tum vero Gubernatore Uplandiarum, Jacobo, Matreque Anna Thegner, Olavi, Gubernatoris quoque Upl. Filia; Natus d. 7. Mart Upfaliæ. A puero literis ftatim adfvetus, adolefcente dein ætate,easdem unice fibi in deliciis effe, publice privatimque teflabatur. N em pe binis publice habitis Termonibus, quorum altero Hereditarium Principem CARO- L U M, in noftra urbe divertentem, Tolenniter excepit, altero obitum Regis Caroli X I 1697 in Palati ordinis Equeltris Holmiæ decore luxit; pariter ac erudita difiertatione heic confcripta, publiceque d* 16. Oct defenfa, de Regno OßroGothorum in Italia, adeo le probavit ejus ingenium & candor, ut, quem modo civem fuæ fbcictatis amavit fenatus Academicus, fequenti anno fceptra Academica tenentem, Illuftrem Rectorem, veneratus fit. Academica dein otia emenfus & ad obeunda publica munera abiens, 1701 Regni Archivo operam Tuam commodavit, atque eo ltudio ad caftra Sviogothica, tunc prope Lais ia Livonia polita, properavit. Inde lecutus viatorem Regem, triumphantium armorum oculatus fuit teftis. Optionis interea honore auctus, Generali,Co- M miti

20 miti Mbrner, Generali Majori Stuart & Comiti Aiki~ ' wo Lewenhaupt in negotiis bellicis indefefîam operam præftitit-; usque dura 1703 in D ec.abiplb Rege, Thür runum oppugnante, evocaretur, Legationis Secretaries,in Britannia,Oratori publico Svecke D.hejmcrona comes adjungendus; Ubi poit hujus mortem 171c Orator îpfe conflituebatur, jam ante, uti a bonis o- m n ib u s, ita a Literads Angliæ adeo benevole exceptus, ut Societati eorum Literariæ adlcriptus fuerit. Apud aulamlondinenfen per tredecim annos verfatus, Regem deinde Strômftadii convenit, paulloquepoft Secretarius Status conftituitur, & Minifter inde Ple*- nipotentiarius, ad congreffum in Alandia 171g inftituendum miffus. Hinc domum reverdis 1719, ç ju n. vicariam, & 1720, 24 Maji ordinariam Aulae Cancellarii curam geffit. Mox ad congreffum Brunsvicenfem Legatus, & tandem 1723 d. 12 Aug. Regni Sueciæ Senator falutatur d. 21 Oft. Academia Lundenfis Cancellarius ; Apr. Regiæ Cancellariæ Præfes, & eodem anno d. 15 Maji Cancellarius Academiae Upfalienfis, tot curis graviffimis immortali cum laude fua perfunflus eff: Denique Camenis noftris defideratiffimus obiit d. 9 Decembris 1746 (r). XII. Adeo benigno St paterno plane adfcftu AcademiamUpfalienfem nullo non tempore exceperat GL mem. Rex FRIDERICUS 1> ut æternum lui in 41) Ccleb. Prof. JO H A N N ts I ire Scnno parentalis in hunc Comitem.

21 in Mufas has amoris documentum rëli&urus, fimtltque eisdem non intermoriturum decus paraturus, amicisfimis literisd. 26] ebr. 1747(f),fvaderevoluerit Serenilfimo tunc Principi Hæreditario, Clementiflimo jam K cgin oftro ADO LP HO FRIDE- RICO, ut Academicam curam (ibi commitri ü- neret, fu ntoque benigne Cancellariatus Academici m unere, enatam inde fine exemplo maximan hujus Athonæî gloriam, fua au&oritate & favore tueretur iretque promotum. Sereniftimus itaque Hic Princeps, ut Temper literarumamantiifimus,itajam avorum Tuorum Gl* m. Regum Sveciæ in Academiam Noflram ftudium aemulatus, Mitiiïîmi Regis voto non abnuit.; Ted ingenitae in Patriam Noftram gratiae certiffimum fore monumentum ratus eft, ii propiori Tuæ curie Lyceum UpTalienTe adjungeret, propenfifiimisque literis d. 11 Mart. 1747, fignificaret, licere jam Aca- M 2 de- / ( f ) Fav«ntiffimx funt hx litcrae, nec parum decoris conciliant Academiæ, ubi, poftquamcleiucnt'fiumu Rex teftatus fuerat Sercniflimi Princi pis amorem in I iteras, hxc addidit. Det länder Eders Kongl. Höghets/h - ra Stamfader Konung G uftaf den förfte til en ewig åhreful äm i im elfe, at han i fin tid låtit (ig Ja ganfka högt war da om Studiers up kontfl har i liikc t, hw araf Upfala Académie i fymierbet honom det fiö rfla wi t ne har, och fö r hvoilkit denjannna aldrig nog defs dyra ajka word a kan. Och fotn wi nogjamt tvete, at E das Kon?/. Håghet ined nöje trader i denna fo ra Konungens priswårdnfh fo tfp ä r, fa in t fordenfkv.l a f wen lårer hyfa få r fam m a Académie en mild ontfo r g til defslwå/gangs befordran ; få fo r mode W i, at det ej lår er mara Eders Kongl. Höghet obehugeligit, at wi w id vacancen a f Cancellari atet derfiådes harmed wån - och kår ligen anlita Eil ers Kongl* Håghet, at Jaforn Canceller antaga (ig berörde Academies angelägenheter och låta dejs tilrvåxt och få r kofran Jig om hi er tat war a.

22 demiæ, fua negotia fiiaque vota ad Ipfum Se Regni Hæredem dirigere, atque fub aufpiciis Auguftiffimi Cancèllarii ADOLPHI FR1DERICI literaria là era feîicilfime peragere. Atque fie fumma bac &: Regia gracia benignililme aiicta Academia Uplalieniis, ea deinde ejusdem documenta per integros qvatuor annos eft experta, qvæ in omnem (eculorum memoriam erunt duratura, illuftrique exem plo pofteris futura. Auguftam ClementiiFimi Principis aftam vitam, inftituti memores tradere conarem ur, nifi qvivis facile videret, noftrum non effe, in tanti argumenti magnitudine verfari, ciim neqvidem rite recenfendis, qvæ in Academiam contulic, beneficiis pares iimus. Horum tamen fumma eit, qvod non tantum Ipfe, quidquid ullo modo Academiæ commodis infervire potuit, gratiofiftimus ordinaverit, fed etiam apud Gl. m. Regem FRIDERICUM, quavis data oceafione, benignum maxime & fbllicitum egerit procuratorem omnium eorum, quæ in literaria hac republica faluberrime inftitui vel inftituta augeri pofîènt. Sic ftatim affiimto clementer Cnncellariatus munere, optimum fecit fummæ au&oritatis fummique favoris «ufpicium, a Regia Majeftate pro fua gratia impetrando, ut non tantum Privilegia Academiæ jam dudum data, Regia tutela munirentur ( t ), fed id quoque incrementi caperent, ut Stipendia Academicorum infigni congiario auffiora redderentur 11); Senatui Academico infuper concetto fummarii proceffus Iplen- ( t) Lit. Reg. d. 20 Ort Cfr. Cap. i 7 p. 35. (*i> Lit. Keg. d, 18 Viaji 174$. Cfr. Cap , p. 45

23 fplendido jure (v ). Sic quoque, ut oeconomicis Acad em ic negotiis, rebus ærarii juribusque Academ i cis confuleretur, atque graviffimæ caufiæ, quæ fub judice effient, vigili & non impedito ftudio agerentur, curavit Ssceni(limus Prinçeps, Regio juffiu conftitui publicum, fob nomine Juris Pra&ici Prof., oratorem caudarum Academic in jus vocatarum. (x)e t, ut univerlam hanc locietatem literariam (ingulari amore amplexus eft Auguftiffimus Cancellarius, ita lingulas Facultates lingulasque difciplinas novo b e neficio ma&avit. Sic vigenti ad hanc Academiam arti Medicae fuum datum au&arium, conflituto altero hujus Facultatis adjun& o, officio Profetforis functuro, qui anatomicam artem profeffiis, eandem praelegeret, operationes inftitueret digitoquemonftraret, concella quoque venia, quæ huc Ipe&aret, fupelleftilem comparandi ( y ) ; atqueinfuper, in ægrotantium publice alendorum curam, laciendas m orborum obfervationes & defcriptiones, tironibusque h u jus fcientiæacquirendum fanandi habitum, adeoque 'in rei Medicæ fumimim incrementum, Nofocom io Academico adiignatis in quemlibet annum, 1500 thal. arg. (z) Sic in oeconomiæ Prqfeffionis, haut ita pridem ad hanc Academiam inffitutæ, ulteriores progreffiones, ita in acquirendam novam apparatus œco- M 3 nomi-, (v) Lit. R g. d. i Mart Cfr. Cap. i.. 7. p. 3*. (x) Kong/. Ma'jts B r e f, at Secret, J. E Fick, under namn a f J u r it P rofi ci Profejjbv blijw it fôrordnad til Acadevùem OrnÜMklsman. d. 24 Jo!, (y) Lit. Cane. ci. 12 Aug Cfr. Lit. Reg. d. 13 Jan* (*; Lit. Cane d 2$ Otl» 174^»

24 nomici corlie&ianem (uum beneplacitam teftabatur AuguftilTimus Cancellarius, (a a ) uti eandem deiode in Regium folium eve&us fumma auctoritate m u nivit. Sic denique, ne noftra \cademia ulli exterarum, ullo decore fcientiarum, quibus nuper eruditus orbis fuperbire cœpit, vel minimum cederet, profummo fuo favore a Regia Majeftate obtinuit, ut non tantum nova Chemiæ & M etallurgie Profeflio inftituerctur, abditos nature thefauros expifcatura & in ufus defideratos verfura, fed &, ut Phyfices Profedio poftliminio quad revocaretur, unde O ptices, H y- draulices, Hydroftatices, Aërometriæ, Mechanices, cæterarumque, quibus addi&a eft, partium de novo quafi inceptum ftudium fummam Serenidimi Principis follicitudinem feræ traderet pofteritati, noftrumque aevum redderet illuftre. (bb) Eandem benignisfimara curam impendi placuit. Sereniflimo Principi in.obfervatorium Academiæ Aftronomicum augendum & ordinarium Obfervatoris munus inftituendum (cc). H ec omnia faventidimi animi documenta cum fatis celebrari nequeant, fingula tamen fuo loco a nobis memoranda totidem erunt monumenta perennatura fummæ gratiæ Auguftiflimi Cancellarii A- DOLPHI FRIDÈRICIy totiaemque indicia devotiflim x m entis, qua Tantum Nom en nullo non tempore Academia Upfaltends erit profecutura. Sum- (a a) Lit. Cane. d. ^ Jun (b b) Lit. Reg. d. 26 Jun (c c) Lit. Reg. d. * Jun, g. Jan. 17 $ rü

25 Summi etiam. Clementi (limi Principis in nos o- mnes favoris, quo non tantum univerfcm Academi* am amaverat, fed lingulos etiam Academicorum, docentium, difeentium, confpeftum Ejus ulla occafione fubevmtiutn, beaverat, eam infuper dare voluit cerdirimam teflerara, q u od, a propiori Academ ic tutela abiens, Regiumqtie thronum ornaturus, gratioliffimis lfteris d. 26. Mart fignilicavit, Uplalienfem Academiam nullo non tempore libi fore öommendatam. Denique & id beneficii fubje&iffimis Senatus A- cademici votis concedit RexClementiffirnus, utacademiæ Upfalienfis Cancellarius aufpicato legeretur S:æ K:x Ma:tis Summæ Fidei Vir, Regis Regnique Sveciæ Senator, Regii Collegii Nomothetici Prælès, Eques& Commendator Ordinum Regiorum, Excellentidim is Dominus XIII. CAROLUS EHREN- PREUS. Comes&c. Natus eftorebrogiæ d. 18 Junii 1692 Patre JahmincEbrenpreus, fupremo Direfrore officinarum armamentariarum,& Matre Anna Clerk> Filia Legiferi Tbom<e Clerk. Literis ftatim domi initiari filium curarunt parentes, deinde an ad illam H olm iæ Scholam mittentes,.ubi primas Hujus curas egitsteinmeyerus,fecundas.5jf><5wwg/«/,uterque (ludiorum moderator; usque dum i7o6 ad Academi am Up falienfem riiilfus, quam feliciffime Rudiorum curfum emetiretur. Quem ut maturaret, j bbatmem Upmarket um Profefforem adeo fibi devinxi G-, ut intima ejus com

26 confvetudine pariter & informatione frueretur; infuper a Fabiano Tôrnero, Job. Hermansfonio, Nicol. Celfio, incluti nominis Profefibribus, pro fuu parte fingu lis, in Hifloria, Jurisprudentia, arte Poetica, ceteris, haut leviter eruditus* Quæ vero virtutis ac fapientiæ fie legerit femina, docuit fallax fæpe, fed hic feliciiïimus eventus. Ab his tamen literarum deliciis Illum recedere & tutiora loca petere jubebat circa finem anni 1710 hanc regni partem infeftans lues contagiofifiima. Quo factum, ut abierit quidem, at fic tamen Camenis noflris non omnino dixerit vale, puta, lætiori tempore rediturus. Arb giam, ubi Regia Princeps ULRICA ELEONORA tunc degebat, e fufpectis his terris fe conferenti quoniam non patuerat aditus, in Wermelandiam profeftus eft; unde 1711 in Febr. Arbogiam revocatur Cancellariæ Regiæ adferiptus, 1712 officio Cancell if he ornatur, & Glor. M. Regi ad Benderam verfanti, una cum legationis hujus focio, deinde R. S. Senatore Barone Cederftrbm, gravioris momenti negotium perfert* Ibi 1713 Maximo Regi proximus ad flans, ab irruente barbaro hofle, eadem ac Ille fata experitur triftisfima. Abduflo enim Rege, a duodecim Tartarorum adhuc juvenis capitur, atque, ne opima praeda gratis defraudarentur, ad Kaulfchan in Tartaria fervandus mittitur. Hinc tamen, brevi intcrjefl tempore, provida fummi Numinis cura, quod cordatifiimis viris publicæ faiuti olim opus fore præfcierat, a mercatore,anglico Lamotrajo, bene de Illo mereri optimum lucrum putante, redemtus i

27 tus eft* Suorum amantiftunus Rex CAROLUS XII, Idemque juftuiimus meritorum Arbiter, N o- ffrum deinde adeo Regio favore cum uiavit, ut iniquiorem iftam Ejus fortem dolere fe teffatiffimum redderet. Quippe 1714 d 2. Jan. in Cancellariæ Regiæ, a (è de novo ordinatæ, parte iila, quæ res m i litares curat, ordinarium Huic & primarium inter Cancelliffas, ut vocantur, clementiffime concedit locum. Ejusdem anni menfe M ajo, cum Legato E x traordinario, Barone Grotbufen, Conftantinopolin mittitur Commiffionis Secretarius, indeque una cum Confiliario Dicafterii Regii,'D.Oltvecrom,ad mandatum Ciementiftimi R egis, ingentem pecuniae fummam Demoticam adlaturus, ingreditur iter plenum periculi unus c Regio comitatu Stralfundam petiit, ibidemque cum ceteris 1715 graviter obfidentem hoftem perpeffus, fed ex prcefentiffimo diferimine Supremi Numinis opefervatus, d. 31 Dec. Yftadiumappulit. Interea Regiftratoris in Cancellaria officio fungitur, cujus ordinariam fpartam d. 20 Sept recepit d. 13 Febr. Affeflor Dicafterii Regii Holmenlis conftituitur, ftmulque 1728 & T729 CommiRioni Status ita intereft, ut maxime dignus vifus fit, qui 1729 d. 6Decem br. di&i Dicafterii Confiliarius adfcifceretur. Deinde 1731, 1734, 1738 &c. variis non minus gravibus, quam fecretis negotiis curisque ita parem fe offendit, ut patuerit omnibus, digniori nemini offerri poffesenatoriam purpuram ; Qua d. 31 Mart ornatus, d. 4 Sept. ej. an. in Conimifftone Liquidationis & Reducfionis Prœfes N defi-

28 rîefignatur. Quo negotio ad finem optime perdu to, meritifïimus cfb vifus, cui Regiam gratiam d. 29 Dec clementiffimis literis teftaretur Glor. Mem.Rex FRIDERfCUS F ab Equeftri Regni Sueciæ Ordine rogatus, Palatii ejus Direftorem agit cl 5 Dec. a Regia Majeftate honorificentifïïmæ Ei paucisque aliis demandatae funt partes, rei noftræ numariæ ej usque hiftoriæpro ea, qua eminet, exactisfima harum rerum fci entia, optatam affundendi lucem. His interea ann is & fequentibus patriæfalutem prom o tum ire pergens, commerciis Indicis rite ordinandis, icederibusque cum Hifpanis, Gallis, Boruflis ineundis interfuit optimo cum fucceffu. Denique S, R. Majeftas jufiit 1747 d. 2 Dec., Lib. Baronis infignibus Illum decorari. 174g primo Trimeftri Prælidem Eum fufpexit Societas Regia Scientiarum Stockholmenfis; eodem queannod. 16 Apr. Commendatorem Ordinis de Stella Boreal i, & poftridie Equitem Ordinis Seraphici conflituit Glor. Mem. Rex FRIDERl- CU S, ut antea ufum fymbolo: Nulla pallefcere culpa, ka id in omni vita profefium, Eodem anno vota fua ad Regiam Majeftatem fubmitfe deferenti Regio Coilegio Nom othetico, Præfes datur Excellentiffimus hic V ir, P ofltot itaque decora, anno 1751 d. 22 N ov. in Regiæ Coronationis Fefto, fparfis huc illuc Regix gratiæ radiis profui gente, Comitis honore ac titulo auctus fuit. Quo pauciora fuperfint exem pla, eo m inus heic praetereundum cenfem us, quod am pii (fim orum, quibus ornatus fuit IHuftrimrnus H ero s,, munerum ne ullum quidem am biverit, fed ad maximos

29 mos honores natus diu dedidicerit, fautorum gratiam captare, & fortunam fuam e longinquo moliri. Sed ad noftra revertimur. Eodem hoc anno 1751 d.19 Apr. Senatus Academici fuftfagiis precibusque annuens, Academiae Upfalienfis Cancellarius auctoritate Regia falutatur. A b illo tempore partam Academiae gloriam non tueri folum,fed & opportuna quavis occafione amplificare, fui in literas amoris efîe duxit. Etenim, ut unum e multis ejus curæ documentum referam, ditavit Academiam magnifica illa numorum fupellechle, quam plurimorum annorum (ludio incredibili fumtuque gravifiimo comparaverat Ipfe, exaftilfimaque ferie digefferat ; cui munificentias fuae documento nuperrime etiam addere placuit Illuftriftimo Comiti, inftruftiftimam in eadem re numifinatica librorum collectionem. Cetera, quae vel praeiens, vel abfens praeftitit favoris maximi indicia non loquar, quippe memoriae fingulorum recenti, eidemque perennaturae alte dudum infixa. Et quem ad modum de Noftra Academia in dies optime m e reri pergit Excellentiftimus Mxcenas, ita literata haec respublica fuae vici(îim pietatis elte ducit, & T anti Viri prxftdium in prae fens venerari, & tot beneficiorum m emoriam, nullo non tempore fanfte recolendam, ferae tradere pofteritati. Nobis etiam ut contigit, gratifiimo hoc Nom ine Illuftrifiimorum. Cancellariorum annalibus finem imponere, ita piisfimis calemns votis, fero venturam fore diem, qua adponamus ultimum illud: effe defiit. N 2.ii.

30 . II. Academice Upfalienfis Procancellarii. Verfantibus itaque Illuflri{fimis Cancellariis in aliis graviflimis Kegni negotiis, quoniam ad Academiam Temper præfentîbus efie non licuit, ut tamen Tuo ordine & brevi tempore negotia Academica, certe leviora, peragerentur; qui huic curæ, abfente Cancellario, præeflèt, conftitutus eft ProCancellarius,proxima fecundum Cancellarium audoritate & diredione pollens. Y erg ente feculo X V I, prim us, quantum novimus, hoc munere ornatus fuit Theologiae Profeffor, Ecclefiæ Upf, Archipræpofitus & dein defignatus Archiepifcopus UpC Nicolaus Olavi Bothnienfis (a). Poft Hujus vero fata, annales noftri Profefforem Johannem Raumannum Procancellarium & Redorem Academiae Upfalienfis Pegia audoritate & literis d. 6 Nov. i6io,confiitutum fuille, tradunt (b)* Cujus officium, vi harum literarum, fore voluerat Glor. (a) Contendere videtur E E N B E R G IU }'in defeript. Upf. p. I38, Kenicium primum fniileprocancellarium, fed illi merito opponimus L AUR PAULJN.I Pemegyrtu Phihfophicam hab. saoo, ubi Nie. 0. Bothnienßt dicitur Procancellanus Reverendus <jf C/uri/Jimus. C fr. baaz* Inv. Eccl Sv. p O. Satis tamen non liquet, an ante\leéïionem in Archiepifcopatum fuerit quoque Hic Pr cancellarius, neqijr, an ejus in idem munus fuccefior, 01 ait s Martin/ eodem honore fuerit audus. b) Vid. Literx hsc i«rrgiftr. Reg. y ubi idiomate noftro vocatur ô f- veyjie Laßemaßare och 'Ti/Ryuesmau ôfvcr Univerßtetet i Up fala, quae ita anno 1611 latine redduntur a MESSEN., in dedic. Chron, Lpiff: Jo ha/ui i Raum anno, 51 T h. DoElori <J? alma Up fulienfîs * c a de»! ta pro tvmpore tic Eh n i, ejusdem que Procaneçllario dignißim0. Cfi\ ScHEFFE- Ri UpC Ant p PEKING SK. Mon. Upl, T, 2. p. 2 4 k.

31 Glor. Mefn. Rex. CAROLUS 7X,ut, i. Scripturam fa- «ram ooram.auditoribus interpretaretur. 2.luventutem Academicam in Philofophia Socratica erudiret. 3. Profeffcrum do&rinam, & in tradendis fcientiis Rudium propius infpiceret. 4. Specialiorem denique ftipendiariorum gereret curam. Quam diu vero huic muneri præfuerit Raumannus, eo difficilius eft didu, quo incertior nobis eft fupremus ejus dies. Poft annum 1614 in vivis illum fuiffe certo nullo documento accepimus ; illo anno itaque decelfiffe conjicientes, nullius deinde Procancellarii memoriam habemus, usque ad an. 1625, quo Gl. M. Rex GUSTAVUS A- DOLPHUS in Academicis Conftitutionibus a fe benigne datis fanciverat, ut hoc Procancellarii munus Archiepifcopo tunc Upfalienft & ejus fuccelforibus perpetuo obeundum traderetur. Qui eodem tunc ornabatur, erat Regni Sveciæ Archiepîfcopus Rev. D odor PE TRUS KE NIC IU S, & quot illum exceperunt Archiepifcopi, tot Academia noftra gavifa eft Procancellariis, fcilicet: ab an D. LA URENT IO PA UL INO GO THO ad. an D. JOHANNE CANUTI LENÆO ad an I). LAURENTIO STIGZELIO ad an D. JOHANNE BAAZIO ad. an D. OLA VO SVEBILIO ad an D. ERIGO BENZELIO ad an. 17C9V D- HAQUINO SPEGEL ad an D. M ATTHIA STEUCHIO ad. an D. ROANNE STEUCHIO ad. an D.ERIGO BENZELIO Fil. ad. an. 1743; N 3 EL

32 D. 3 ACO BO BENZELTO ad. an Et quo jam h m fruitur ac veneratur Academia Upfalienfis, Rev. D otfore & ArchtepifcopD, D. HENRICO BENZELIO. Quoniam Reverendiüimorum Horum Prxfulum vitæ & merita in patriam artesque liberales, antea a lite7 ratiffimis viris tradita funt, eadem hicrecenfereluperfedemus, cum uberius legi pofllnt in PE R IN SK jol- DUM&num. Ullerak, SPEGELII Chron. Etifcop. &, qux omnibus præftat, Reverendiflimi Episcopi & Doth. AN D R RH YZELII Epifcopofcopia SvioGothka. f. III. A cadem ice U pfalier/fis C u r a to r e s. Fattum etiam eft olim, ut inter Academiæ Noftrx Antidates, ad morem in aliis Univerfitatibus receptum, cenferetur Ejusdem Curator, qui vir eilet officii amplitudine, eruditionis laude & literarum a- more inclutus. Hujus muneris initia ad an. i663referenda fu n t, nempe inftituta ab Uluftriffimo Cancellario MAGNO GABR. DELAGARDIE. Q ui, qvum cernere libi videretur, Oeconomica Academiæ negotia non fatis vigili cura peragi, & diitidia turbasque in hac focietate fxpius excitari, ut hifce malis mederetur, a Regia Majeftate impetrat, ut Curatores Academiæ conftituerentur, Provincix Uplandicx Gubernator atque bini ProfelTorum, quorum diligentiorem curam, Ipfo abfente & gravioribus Regni negotiis diftritho, res Academica fubiret. Ipïæ literæ R egix, datx d. 14 Febr. 1663, hos Curatores non tantum conftituunt, fed etiam, quo

33 quo eorum extenderetur cura, aperte declarant. Illis itaque injunctum fuit: i,s u b aufpiciis Cancellarii, confulto Procancellario & opem ferente Senatu Academico, commoda & prorogati vas A cademiæ promovere. 2, Ejusdem Privilegia, Conftitutiones aliasque perutiles leges &fiatuta Academica farta te&aque tenere. 3, Fundorum, redituum impenfarumque Academicarum curam gerere, atque ut augerentur & rite difponerentur, curare. 4, d rigorem Conftitutionum, ubi opus effiet, Re&orem, Profeffiores Infpectoresque ftipendiariorum & æ rarii, fui admonere officii. 5, Iisdem opitulari in fingulis negotiis, ubi aut docentium aut difcentium falutis interefibt. 6, Exa& e curare, ut pro diverfa ftudiofæ juventutis indole, aliis atque aliis fcientiarum partibus inftitueretury plurimis incitamentis ad diligentiam & labores literarios alliceretur, &, quæ quisque meritus fuiffiet, præmiis ma&aretur. 7, Quotiescunque demum opus effiet, Illuftr. Cancellario indicare, quidquid faftu effet utile, impetratamqueejusdem fententiam exfequi; & fie in ceteris. Erat illo tempore Provinciæ Uplandieæ Gubenator CLAUDIUS RÅLAMB Lib. Bar., qui una cum Laur. Stigzelio & Olavo Rudbeckio, Profefforibus, A cademiæ Curam, literis confirmatoriis Regiis eodem anno & die datis, fufcepit & usque eo geffit, quoad inter Regni Senatores anno fequenti cooptatus, fuccefiori GEORG IO GYLLENSTIER- NA eandem traderet fpartam (a). Verum Illo etiam fe- (a) L it, Confirm. Reg; J. 27. Febr, 1665»

34 fequenti anno 1666 hinc evocato, reliquisque Curatoribus vel vita defun& is, vel ad alia honoris m unera ire jufiis, Curatores deinde non naffa fuit Academia noftra, cum nec illis indigeret infequens rerum datiis in meliorem longe ordinem redactus, (b) A n te hoc tempus tamen idem fere fuiite inftitutumglor. Mem. Regis CAROL! IX, obfervavim us, q u o, anno 1604, tres Academia? Upfalienfis condituerat InfpeCfores (c), Cancellarium Regni SVENONEMBIEL- K E, Senatorem Regni LUBERTUM CAWER (d) & Doctorem NICOLAUM (e), illisque curam redituum fumtuumque Academicorum voluerat com m endatam.. IV. RettorMus Academicus. Ab illo datim tem pore, quo illudris hxc officina literaria Academiæ nomen gerere ccepit, fuo q u o que inclaruit Reciore. Tedantur idipiiim Privilegia, primo fundationis initio, StregnelLe d. 2 ju l 1477, a Regni Gubernatore Stemm Sture & Senatoribus reliquis (b ) Quae vero horum Curatorum in Academiam afuerint merita, patet ex ACtis Confift. Acad. hujus temporis, nec non ex Oration- Cei. Rueibeikii in Conhftorio hab. d. 4 J11I , protocolli«ejusdem diei adj <5la. (c) Vid. RefponC Caioli Ducis, ad Clerum SvioGothicum, Holm, d. is Dec (d) Cfr. L it. Caroli D. d. J2 Jnlii De hoc V iro vid. Hiftor. Carol i IX, a N Stiemninn edita, & tjusdem Hbfdtngam in ne. (e) Fuit Ille D. Nicolaus Cbeuieiopbents, Aulae Cancellarius, licet cognomen ejus in ipfis literis /ion iit cxprellum. De illo vide plura i«videkindi H ift. Guft, Ad. & nuper citat, Hfft, Caroli IX,

35 liquis propenfe concéda; ubi hæc occurrunt; Ther fo re upå thet at ReSor fo r berörde Univerfitatis, DoHores, Meftere, Studentes, or theris Fcîk mage tbefs roligare blif va oc lifva etc. & paulo poll:: och f i a, or at theris Retfdr _ Univerfitatis (kal vara theris domare i allehanda Jakir etc; porro : Schola or alia til fbrberm e Studium kommande varda, och thejfe Privilegia niuta wilja,fiårje i Rettoris Univerfitatis handom etc. Quo tamen modo, &: per quas vices hoc m unus, aut dngulis ProfefTorum, aut aliis honoratidimis viris traditum fuerit, non eadem per omne tempus certitudine condat. Etenim prima Noftræ Academiæ ætas Papatuiobnoxia, & huic proxime infecuta Liturgica, nondum, quod fciamus, ad nos quidquam transmilit, unde Rectorum nômina, hujusque muneris intervalla certo condare' podit. Deinde, podquam proceherant m otuseccleliadici,& iqdaurata nuper Academia ex procellis idis fefe colligere coeperat, qua? ab illo tempore ad nos pervenerunt documenta, aliqualem gedi hujus Magidratus Academici memoriam produnt; proxime fecutum vero ævum, quo ferenius lateris, & Academiæ Nodræ propitium magis, eo plus lucis huic etiam f lir Jtoriæ Nodræ parti aflert. Itaque hujus muneris brevidimas lineas dufturis, feriem femporis fequi, opti: mum nobis vifum. Glor. Mcm. Princeps CAROLUS IX, Regis Sigismundi aufpicio diutius fperato, quam impetrato Felicius, ad vota Ordinum Regni, Academiam hanc indaurare occupans, datis literis d. i Aug. 1595, ita fuam de Re&oris munere dgnidcat voluntatem, ut O fa- ' ; " ',i-jj / tj.

36 facile pateat, plactiiffc R egi, perpetuum Collegii Rectorem eonftitui Er i cum Jacobi Skinner um; in quo etiam fficio manfit usque ad annum, quo H olm iæ obiit, Oftenditvero vetus AcademiæMatricula, emerfifle inter ea varias caultas, ob quas minationem fub«' ierit ille mos. Scilicet, effecerant patriam vexans lu es & contextus rerum alius, ut primis fuperioris feculi annis munus hoc a Profefforum alio ad alium tranfiret rediretque. Ita L. Paulinus Goth. an Academiæ Rccfor, anno fequente fuccefforem habuit M. Johaunem Antbelium Aftr. Prof. Triennio ferme poft, Idem Paulinus Reetoratum iteuim adiit, atque poft ilium alii per annum, alii per biennium, per triennium denique alii, Magiftratum Academicum gefferunt; fuffeftis etiam inter ea fæpe Proreftoribus, vicibus vel inæqualibus vel admodum incertis, prout ferebat a voluntate Principis diverfa necefiitas tem poris (a). Oriebantur enim fæpius contentiones graviiïimæ aliaque mala, unde factum putamus, ut Gh M.Rex GUSTA VUS ADOLPHUS ipfo imperii fui initio, ornandæ hujus fpartæ tempus intra annum definiens, in Regiis ad Academiam literis d. 29 N ov. 1612, hæc feri beret : Wi fbmimnte, at mange ofeder oeb fbrargetfir och ojkickligbeter etc. ther u taf ugkomne are, at a) Cenßat ex Matricula veierï, quater afùuti ex afio conffmituni fuiffe Proretturetn, nempe an Job, B hm t hov in u t,.1609 Petr. Rndbeckium, 1611 Job, Raum annum, & 1613 d. to Maji, Job. Lenaum usque ad d. 16 Nov Cfr_ L k. Reg, Guß. Ad. d, 3,1 M art. 1 6 «3, ubi ob ortas varias Senatus Academici voluntates iu eligendo R.e bore, jitflit Rex, conttifni Prore&orem*

37 at Annuus Re B or at us på några åhr icke h a f wer i bruuk warit, thcrfbre welewi banned allwar ligen befallat bafwa, at Projefibres åår ligen /å nu Jom ti Ifôr en de etc. {kola utwåljaaf fit t medell en Rectorem. Ex quibus facile patet, etiam antea obfervatiim fuifte ordinem annui Recforatiis, fed, ut conjicim us, confvetudine potius,quam Regia au&oritate introdufhim ; (icut nec dubium eft, quin etiam indultu M xcenatum, poft illum annum, fatis frequenter in fesquiannum& biennium prolatum (it RcSoris munus, (b) Deinde vero 1625 per Conffitutiones Academicas Idem Rex ad femedre tem pus hunc Magidratum redrinxit; qui quoque mos permanfit tempore Sereniffimæ Reginæ CHRISTINÆ, termino etiam abeundi & adeundi Re fcorat*um incidente adhuc, ut cæperat, in Menfem Maji & N ov, Mutationis autem tempus an Per novas conditutiones Academ icas, in Junium & Decembrem detulit Gl. M. Rex CAROLUS A, condituto etiam certo ordine, quo invicem Profeffores Academici in hoc m u nus fuccederent. (c) Et haec in obeundo Re&oratus Academici officio menfura temporis ad hunc usque O 2 ~. diem - j (b) Cfr. AcVa Conf. ab an. i 6 l 2 aci 162J* (c) In Conflsitutionibus his, ubi mentio efl eligendi novi Re&oris, hxc occurrunt C. 4 $.2. Ita ergo eletiio fecundum facultates et Se-fjiÿtics fiet, nt poß Theologum JurisCoitfultn s, f>oß hunc Medicus, psß Ittutf Philofop hns*. & cum plures Jint Pbilufophi, quam fuperiortim Facultatum Profeffores, cumque 'Drdittejam ditio Jew ater omîtes Theologt 1 JurisConJulti çfi Medici fuerint f t niti i officio Rctioris, tutu qui fuperfunt Philofophia Profejfores ordinarii, fefe in fuftiuendo Reti oratu eletii confequentur.

38 diem 'invaluit, ut D ororu m Academicorum negotiis adcommodatiffima. (d) - 5. V. Red oratus Exordia IlluffrisRe&oratus eo laetiora aufpicatioraque AcademiaeNoftræ fuifie credimus, quo neceffum eflet magis, Academiae honorem, injuria illius temporis ad dedecus prope vergentem, redimi atque fervari. Scilicet, id effecerant lites ac contentiones fiepius olim Upfaliæ, inter docentes difcentesve ortae, prava officiorum adminiftratio, malaque fama, eundo faffa pejor, ut nec Iplius Regis, nec Maecenatum auribus grata effet Academia Upfalienfis (a). Perfpexit Senatus Academicus,hoc malum fucceffu temporis, nifi mature eidem obviam iretur, interitum Camenis noftris foreminitaturunr.adeoque decrevit, ReBorem interdum e Nobilibufftudiofis eligendum effe, quippe quos natalium fplendor, comite virtute, ad honoris faftigium cito evehere folebat, quique tunc, penitus cognita re Academica, haberent, quod ad Regiam Majeftatem deferrent, fcirentque Academiam a famæ : ' in- (d) Hanc Re&oratns Academici hiftoriam debenms Cei quondam Prof. Martino Brunnero, \n edito programmate,, dum fceptra Academica d. 13 Dec traderet Prof. Jo»,* Forne/ior Collatam deinde cum îpfif monumentis aftisque Con fi Ito fi i Ac.ici; fide digiv.vm invenniub. (a) Adeo triftis jam erat Academiae facicst ut parum abfuerit, quin % omnem il iius-curam abjecerit Glor.ntenr. RjexG'tßavusAdb/] has. In litens m ini mifik ad Academiam d. gr Mart. 1613/ poftquun animum adverterat in difcordem Acadeinicorirrn animum, hsce addidit; Ihtrjgenom fadmtaforcngelfer fiber, at htear rei fie/fvtte icke hade forfa-. v it ocb reiße bread gagn ocb nytta bokliga kon fier med fig hade, foga wfiak bade ofs omficumna Academia nugot befit a, Cfr. Lit Reg in Sept.»615,

39 injuria, atque nonnullorum malitia fortiter vindicare. Hanc primam eligendi Retfores Illuftrcs cauflam aperiunt acta Conditorii Acad, die 28 Maji 1627 (b) AcceiTere deinde rationes aliæ, quas recenfere longa mora foret, cum brevi if me tantum fimus indicaturi, qui quotque fuerint Uluftris Re&oratus officio clari, rrim am itaque & fummam huic muneri auftorita- tem conciliaturus Senatus Academicus, anno 1604 Principi Kegio Guflavo Adolpho fceptra fua fupplex offerebat. Placebat verogl. m. Patri Ejus, C a r o lo IX, cet«ra propenfiifimo, votis Profeiforum abnuere, atq.;; has negatæ gratificationis addere rationes; fcilicet, quod nec juvenilis Principis ætas fufficeret huic habendæ curae, nec adhuc Academia noftra rite efiet conftituta (c). Quod dum in dies fieret, fceptra A-r cademica interea fufceperunt & tenuerunt Illultres Keftores; Guß avus A xelii Oxenftimia, L. B. de K im k tho etc. ab anno 1626 d. 4 Maji, ad d. 13 Julii Ga~ ^b) U bi ita : Prafente Cancellario talte Dominus ArchiEpifcopus om Reel oratu Nobilium, ocb fade, at ef ter det kan hau da, at nagon fp ärgernde et ondt 11 am n om Ac ademi en f å val in Aula,fom atmorfiades t hafver der fore Conßßontttn fo r godt cmfedt, krtde/ßundom at eligera Nobiles in Reflo es, fom kunna hôra afla Ai ernenne a, ocb ftdan veta, hvad i fanning â r, f ôr Hans Majeßat at referera. fc ) C fr quac cx Kefponftr Caro r Diteis ad Epifcopos, Rrof. dr ClerttfH addujfinms Cap. i. V f. p 34. PropenfiHimim» tatncn amimimi litens hjs declarat Idem Princ.ps Carolas, Sibiqu? placere, ut aliqua ido Rcêtoris munere fimgerttur Y\\\w% G ußt atus Adolphus, hoc modo fignifkat: Ocb han H. Furßeliga Nåde raid lida, at H. fttrßelig a Nodes Soun Hertig Goß a f ma rrara Reflor, nar han faken battre hirer forßä och åren kunna bli fetta flere, om han t hy f r i f veil vorder taget, Sed Gnßahum inde avocabant graviflima ftatini Regni negetia.

40 Gabriel Gakr. OxenftiernaL. B. de Sturfort fa etc. ab anno 1634 d. 13 iylaji, ad d. 17 Dec Magnus GabrielDelagardie, Conies, amen* fen o v. 1639/ad idem tempus anni fequentis. v Benediäus Gabrielis Oxenftierna, Comes, ab anno 1643d. 16 Nov.* ad d. 11 Julii Gnftams Adolphus Delagardic, Comes d; Leckôô,erc. ab anno 1665 d. 20 D ec., ad d. 4 Sept t. Axclius Erici Oxenftierna, Comes de Sodermöre etc., ab a d. 4 J u lii, ad d. 22 Jun. 1671, Carolus Cafparus irre de, Comes de oft ani etc. ab a d. 15 Jun., ad d. Dec. ejusdem ann. Olavus Gyllenborg, C om es, per primum fern eft re anni Carolus Gyllenborg, Comes, ab anno 169S c. 16 Jun., ad d. 22 Junii 1699, Henningus Adolphus Gyllenborg, Comes, per femeftre tempus anni His annumerat Eenbergius Comitem Erictim A- xelii Oxenftierna, fed, licet certum fit, Illum communi Senatus Academici fuffragio, anno 1642, in hoc munus fuiffe electum, honorem tamen illum declnare jubebatur* peregre jam tum profecturus, (d) Illuftrium horum Virorum biographias partim ia Annalibus Cancellariorum nuper tradidimus, partim a Nobilifs. Stiernmanno in Memoria Prœfeftorwn troziicialium traditas invenimus.. VL (d ) Vid. A&a Confift, Acad, 1642 d. 1} àc 2,6 0&.